[ngoisao] Người phụ nữ mưu sinh ở góc phố ‘sinh - tử’

Gần 30 năm bán nước chè ở góc phố một bên là tòa án, bên kia là bệnh viện phụ sản Trung ương, bà Tới chứng kiến bao cảnh éo le, dở khóc dở cười hoặc những chuyện đau lòng. Mặc dù chỉ ngồi bán nước nhưng người phụ nữ 60 tuổi nắm rõ các vụ án bên tòa xử hàng ngày.

Cuộc sống đưa đẩy thế nào, bà Nguyễn Thị Tới về trụ tại góc phố giữa Triệu Quốc Đạt và Hai Bà Trưng để bán nước chè, trà đá. Người phụ nữ có gương mặt phúc hậu nhớ rất rõ sự đổi thay của con phố một bên bệnh viện phụ sản Trung ương và bên kia là Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội. Gần 30 năm nay “chinh chiến” ở góc phố mà người ta đùa gọi “góc phố sinh - tử”, bà Tới thấy rõ sự đổi thay hàng ngày, cả về con người lẫn cuộc sống.

Bà bắt đầu câu chuyện bằng việc nhớ lại nơi bà ngồi bán nước gần 30 năm trước. Phố sá khi ấy vắng hoe người qua lại. Quán nước của bà khách đến chủ yếu là những người đến tòa nghe xét xử, hoặc khách thăm nom người nhà ở một số bệnh viện gần đấy. Từ những vị khách một đến không trở lại này, bà Tới gom được nhiều chuyện, đến nỗi bây giờ có nhớ cũng không hết. Bà bảo cái đáng nhớ, bà không bao giờ quên.

Bà Tới cho biết chưa một lần vào tòa nghe xử án nhưng không một cung bậc cảm xúc nào của người đến dự phiên xử “lọt” qua mắt người phụ nữ bán nước chè, trà đá. Mỗi ngày, chưa đến giờ xử, họ lại ra quán nước của bà ngồi chật cứng trên vỉa hè. Qua các câu chuyện của khách, bà biết ngày hôm nay xử những vụ án thế nào. “Đa phần họ đều chung một cảm xúc lo lắng, buồn rầu. Có người khóc nức nở, có người thì dửng dưng…”, bà nói. Có bị cáo ra trước vành móng ngựa người thân nườm nượp, có người toàn dân xã hội đen, nhưng cũng có bị cáo không một người ruột thịt tới dự vì ở xa, hoặc không biết con em mình bị đưa ra xét xử.

Nhất là khi phiên tòa kết thúc, khi những người phạm tội bị kết án, và đưa trên xe chở về trại tạm giam, người đau khổ và khóc nhiều nhất là gia đình phạm nhân. Có những người dân quê lam lũ, giữa trời giá rét như cắt thịt, mặc phong phanh chiếc áo, chân đi đôi dép lê chạy theo chiếc xe thùng. Hoặc cảnh cả một tốp phụ nữ người dân tộc ăn trực nằm chờ ngoài cổng tòa cả mấy ngày liền để dự phiên xử ma túy. Họ ăn nằm ngay trên vỉa hè, sang uống nước, hết xin thêm đá rồi xin thêm nước… Nhìn những cảnh này, bà Tới không khỏi chạnh lòng, “giá như trước khi phạm tội, họ nghĩ tới người thân thì tốt biết bao”.

Cách đây không lâu, bà Tới chứng kiến cảnh một phụ nữ ngất xỉu khi vừa bám theo chiếc xe chở phạm. Chồng chị ta lĩnh án tử hình vì tội buôn ma túy. Án tuyên xong, chồng chị ta bị đưa ra xe chở về trại tạm giam. Bấu víu vào thành xe đến khi ra tới cổng, chị ta ngất xỉu. “Tôi hoảng hồn khi thấy chị ta suýt thì bị chiếc taxi cán phải. May ông xe ôm gần đó đỡ dậy, rồi tôi pha cốc nước đường ấm, xoa dầu gió day chán mãi mới tỉnh”, bà Tới kể.


Dù trời rét căm căm hay nóng như lửa đốt, bà Tới vẫn hàng ngày ra góc phố để mưu sinh.

Ngồi ở quán nước vỉa hè, bà biết có bị cáo chỉ vì một phút nông nổi mà gây nên tội, bị kết án làm khổ người thân. Nhưng không ít vụ có những người bà nhớ bị xử nhiều lần ở tòa Hà Nội này, đặc biệt là các án ma túy. Bà bảo, án này thường đông người đến tòa. Các án về giết người, cũng đông các bị hại tới hoặc án tham nhũng, xử các VIP, nhà báo, người thân và những người liên quan đến đông nghịt. Những hôm như thế, quán của bà chật cứng, không đủ cốc để bán cho khách, nhiều khi còn bị họ quên trả tiền. Nhìn đám bặm trợn đi khỏi không trả tiền, bà Tới cũng mặc vì không dám “dây”.

Điều thay đổi mà bà dễ nhận thấy nhất trong gần 30 năm bán nước chè ở góc phố là ngày nay, án xử nhiều hơn trước. Có ngày bà biết xử tới 3-4 vụ, có hôm xử tới 3 vụ giết người. Ngày trước tòa vắng, xử thưa. Bà bảo có lẽ từ ngày sáp nhập Hà Tây vào Hà Nội nên Tòa thành phố phải “cáng” thêm án nên mới đông vậy. Từng chứng kiến nhiều vụ, bà Tới cho biết, vụ án Kim Anh giết người tình, Nguyễn Đức Nghĩa sát hại bạn gái cũ là đông đảo người tới tham dự nhất. Họ không chỉ là người thân, quen biết mà còn là những người dân quan tâm đến vụ án. Người ta đến vì tò mò, chỉ vì xem bị cáo từng ra tay “máu lạnh” mặt mũi thế nào…

Khách đến quán nước vỉa hè của bà Tới chủ yếu chỉ “buôn bán” quanh vụ án. Bên bị cáo và bên bị hại nói xấu lẫn nhau. Thậm chí, khi bị đưa ra xử rồi, có người nhà bị cáo ngồi ở quán còn điện thoại cho ai đó nhờ chạy chọt. “Buồn cười lúc phạm tội thì cố vơ vào thật đầy nhưng khi bị bắt, ra tòa thì lại sẵn sàng chi không tiếc tiền để được giảm án”, bà Tới kể.

Không chỉ chuyện tòa án mà mỗi ngày ngồi 9-10 tiếng đồng hồ ở cái góc phố này bà Tới được nghe, chứng kiến, ở phía bên kia - bệnh viện phụ sản cũng có nhiều chuyện bà nhớ như in. Trong đó, có câu chuyện của 21 năm trước, về đứa trẻ sơ sinh ở góc đường Triệu Quốc Đạt. Đó là buổi chiều tối mùa hè năm 1990, đang chuẩn bị dọn hàng về, bà Tới nhìn thấy chiếc giỏ nhựa để ngay ngắn trên vỉa hè. Bà cùng vài người khác sau đó phát hiện cháu bé sơ sinh nằm gọn trong giỏ. Thấy bé còn thở, mọi người đưa vào bệnh viện cấp cứu. Các bác sĩ cho biết, mẹ đứa trẻ ôm con bỏ trốn mấy hôm trước nhưng không hiểu vì sao lại vứt bé trai này ở góc đường. Đứa bé sau được chuyển lên trại trẻ mồ côi. Bà Tới đến giờ còn xuýt xoa, thương cho thằng bé kháu khỉnh.

Người không muốn có con nhưng vẫn sinh ra ngoài ý muốn, trong khi đó, ở cái góc phố nhỏ này, bà Tới chứng kiến không ít cảnh các cặp vợ chồng vô sinh. Họ đến bệnh viện phụ sản để xét nghiệm chữa trị. Nhiều lần đi lại chữa trị không có kết quả khiến họ cáu bẳn, cãi cọ và thượng cẳng chân tay ngay ngoài đường, ngõ phố. Vài hôm trước, một cặp vợ chồng đến khám vô sinh, ngồi uống nước tại quán. Bà thấy anh chồng mặc quân phục, rồi chị vợ muốn anh này cùng vào khám. Người chồng có lẽ vì xấu hổ, nên không chịu vào.

Chị vợ nhất quyết đòi cả chồng vào khiến anh ta bực tức. Ngay sau đó, anh này văng tục, chửi bới. Cô vợ lúc đầu cũng nhịn vì xấu hổ nhưng sau đấy cũng nổi cáu, suýt bị chồng đánh giữa phố. Lúc ấy, bà Tới đã phải đứng ra can ngăn. Hai vợ chồng nghe ra, lầm lũi người trước người sau đi về, không khám nữa. Bà Tới bảo, những cảnh “người ăn không hết, kẻ lần chẳng ra” ở góc phố này, bà chứng kiến thường xuyên. “Sinh con đã khó, nuôi nó trưởng thành càng vất vả. Ấy thế mà, nhiều đứa phụ công bố mẹ, phạm tội tày trời, chỉ có đấng sinh thành là người phải hứng chịu đau khổ tột cùng. Đúng là bi kịch”, bà ngậm ngùi chia sẻ.

lk