[Giới thiệu] Phía nam biên giới, phía tây mặt trời

Một bài review từ internet, link gốc: http://yume.vn/caovutrucly/article/...phia-tay-mat-troi-quot-haruki-m.35D3F0C3.html

Ban đầu mình tính sẽ tự viết review về truyện này, nhưng sau khi đọc bài review này thì cảm thấy mình không đủ tầm với để có thể nhận xét đánh giá cặn kẽ như vậy.

PHÍA NAM BIÊN GIỚI, PHÍA TÂY MẶT TRỜI là một truyện vừa của Haruki Murakami và truyện này thì dễ đọc nhất trong số các tác phẩm của ông. Mình đã đọc truyện này 2 lần và mỗi lần kết thúc truyện đều để lại cho mình sự ám ảnh và nỗi day dứt không ngừng. Hy vọng một lúc nào đó rảnh rỗi, các bạn có thể tìm và đọc thử truyện này.

------------------------------------------------------------------------------

Suy nghĩ về cuộc đời các nhân vật trong "Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trời" - Haruki Murakami


​

Ai yêu Nhật Bản, yêu văn chương của xứ sở hoa anh đào này chắc hẳn đều biết đến cái tên Haruki Murakami. Một nhà văn hiện đại với các tác phẩm lừng danh thế giới như Rừng Nauy, Kafka bên bờ biển, Biên niên kỉ chim vặn dây cót…Các tác phẩm của Murakami đem đến cho người đọc những xúc cảm lạ kỳ, các tác phẩm của ông đều đạt tới trình độ am hiểu con người, am hiểu xã hội một cách rất sâu sắc. Vì có niềm đam mê những vần thơ Haiku của Nhật Bản nên tôi có tìm hiểu thêm một chút ít về văn chương Nhật Bản. Vô tình tôi đọc được một lời nhận xét “Ám ảnh và tự nhiên…Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trời êm ái đưa người đọc từ những mối bận tâm thường nhật đến chứng điên tiềm ẩn, như thể thách thức niềm tin của mỗi chúng ta vào thế giới vật chất…chứa đựng những đoạn văn thuộc loại hay nhất của Murakami” trên tờ New York Observer tôi cảm thấy rất thú vị và như có lực hút, tôi đi tìm cuốn tiểu thuyết Phía Nam biên giới, Phía Tây mặt trời của Murakami để đọc và xem những gì New York Observer nhận xét có đúng không.

Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trời là câu chuyện đau đớn về chính cuộc đời tác giả Haruki Murakami. Truyện được kể lại một cách rõ ràng thông qua ký ức của chàng trai Hajime – một chàng trai quá nhạy cảm với thế giới xung quanh. Ngay từ nhỏ, cậu bé Hajime đã mặc cảm về thân phận "con một" của mình, không giống với những đứa bạn cùng trang lứa.Từ một cậu bé 12 tuổi, Hajime với những cảm xúc chưa rõ ràng với cô bạn gái Shimamoto-san – cũng là “con một” và bị dị tật ở chân trái đã lớn lên với bao biến cố, thăng trầm của cuộc đời.

Sau khi lên cấp ba anh cũng đã có một tình yêu với cô gái tên Izumi nhưng không thành. Và tới năm 37 tuổi, Hajime có một gia đình với một người vợ xinh đẹp Yukiko và hai đứa con luôn quấn quít bên anh. Cuộc sống đáng hài lòng và vô cùng may mắn khi anh làm chủ một cơ ngơi, được làm công việc anh yêu thích và kiếm ra rất nhiều tiền. Tuy nhiên, trong chuỗi ngày bình lặng cứ trôi qua đều đều như thế, quá khứ cứ nhói đau âm thầm. Đó là nỗi nhớ về cô bạn gái “con một” Shimamoto-san. Anh yêu cô, nhưng không phải anh không yêu vợ mình. Một người chồng, người bố mẫu mực đã xé bỏ những rào cản quanh mình để lao vào cuộc tình với người phụ nữ quá mơ hồ, mong manh, đến và đi không thể nắm bắt. Anh yêu cô hay chỉ muốn tìm lại quá khứ của bản thân và anh cũng muốn tìm lời giải cho cái hư hư, thực thực đang diễn ra lúc này trong đầu anh. Rồi anh cũng gặp lại Shimamoto-san hai con người đó cùng nhau trốn đi, bất chấp chuyện gì xảy ra, thì họ - một đàn ông, một đàn bà – lần đầu tiên đã được yêu nhau, hòa tan vào nhau. Nhưng ngay cả ở chốn tưởng như là tận cùng đó, họ vẫn còn khoảng cách, dù rất mong manh. Họ không thể đến được với nhau.

Câu chuyện lúc đầu tưởng chừng như chỉ là những mối tình bình thường nhưng khi tìm hiểu sâu vào thi pháp của cuốn tiểu thuyết ta thấy nổi bật lên những nhân vật như Hajime, Izumi, Shimamoto-san, Yukiko… Murakami đã khéo léo đội lốt Hajime để kể về cuộc đời của mình. Hajime là một kiểu nhân vật tư tưởng,anh sống trong suy nghĩ, trong những lối nhận thức của giới trẻ Nhật Bản thời hiện đại. “Tôi” – Hajime trong các mối tương quan với những người phụ nữ quan trọng trong cuộc đời của nhân vật này từ khi còn nhỏ – Shimamoto-san, trung học – Izumi, lập gia đình – Yukiko. Ba người phụ nữ này như ba lát cắt rất quan trọng có ảnh hưởng và chi phối toàn bộ cuộc sống của Hajime một cách sống động và mãnh liệt đến mức có thể nói như nó phải vậy và phải có đủ ba con người này thì cuộc đời của Hajime mới thật sự có ý nghĩa và tròn đầy.

Hajime đại diện cho Murakami nhìn nhận về thế giới quan bên ngoài, ông miêu tả Hajime là đứa “con một”, sống trong gia đình tương đối khá giả nhưng lại gặp phải nhiều thành kiến bởi vì lí do đơn giản – con một. . Hajime nhìn nhận xã hội đầy định kiến kia bằng con mắt sợ hãi, anh không muốn ai hỏi về gia đình của mình vì sợ phải trả lời hai từ “con một”. Murakami đã miêu tả nhân vật Hajime một cách chân thật. Anh lớn lên trong tình yêu trẻ con với Shimamoto-san.

Đối với Hajime, Shimamoto-san không chỉ là người bạn cùng lớp mà còn là người cùng hoàn cảnh với anh, họ đều là “con một” nên dễ thông cảm cho nhau. Mặt khác, họ còn cùng chung sở thích về âm nhạc, những bản nhạc của Nat King Cole, Duke Ellington làm họ thích thú. Đối với Hajime, Shimamoto-san là một cô bé hoàn hảo mặc dù chân cô có một chút khập khiễng. Hajime được Murakami là đại diện cho nhân vật tư tưởng, anh sống phóng khoáng trong tình yêu, luôn ý thức được về bản thân và những gì anh cần phải thực hiện trong tương lai.

Có lẽ Hajime là đại diện cho tất cả những đứa “con một” lúc này. Họ luôn bị nhìn như một đứa yếu đuối, được nuông chiều và thất thường đến mức khủng khiếp. Anh đã khó khăn để vượt qua những thành kiến đó và trở thành một người hoàn hảo, chủ của hai câu lạc bộ lớn. Hajimi đại diện cho lớp trẻ sống trong giai đoạn đất nước Nhật Bản đang đổi mới. Ngoài ra qua nhân vật Hajime, Murakami đã cho người đọc thấy được tầng lớp thanh niên ở giai đoạn này sống trong vòng lẩn quẩn, không tự tìm cho mình sự đổi mới mà chỉ luôn hoài niệm về quá khứ. Anh luôn nhớ tới Shimamoto-san, Izumi mặc dù những người con gái kia không còn hiện hữu bên anh nữa.

Cũng qua Hajime, tác giả cho ta thấy được lớp trẻ Nhật giai đoạn ấy đang lún sâu vào chuyện tình dục, đối với Hajime, anh cảm thấy rất cần và thích thú với điều này (Khi quan hệ với chị họ của Izumi). Một xã hội điên cuồng, đổi mới khó làm cho giới trẻ thích nghi. Phải chăng tương lai không tốt đẹp khiến họ phải luôn hoài niệm về quá khứ? Murakami nhận thấy lớp trẻ lúc bấy giờ đang hoang mang trước sự thay đổi của xã hội nên ông đã hóa thân vào nhân vật Hajime để cho người đọc thấy được những suy nghĩ và hành động của tầng lớp thanh niên lúc ấy.

Ngoài nhân vật chính Hajime còn những nhân vật khác đáng chú ý như Shimamoto-san, cô là bạn thân của Hajime, và cũng chung hoàn cảnh với Hajime- con một. Cô là nhân vật mà có lẽ theo tôi cô rất huyền bí, xuất hiện và biến mất trong cuộc đời Hajime một cách bất ngờ nhưng lại để nhiều dấu ấn cho anh. Murakami cố tình để Shimamoto-san làm thay đổi cuộc đời Hajime trong khi anh đã có gia đình. Có lẽ ở Shimamoto-san, tác giả cũng cho ta thấy nét gì đó đẹp đẽ bí ẩn của những người phụ nữ Nhật bản lúc ấy. Shimamoto-san ngoại hình thay đổi theo thời gian nhưng tính cách của cô vẫn như xưa? Phải chăng cô là một người vẫn còn giữ những nét đẹp truyền thống không bị mai mọt theo thời gian, cô nghe những bản nhạc êm dịu mà khi còn bé hay nghe. Mặc quần áo với những màu quen thuộc lúc nhỏ hay mặc…Có lẽ sự thay đổi của xã hội không hẳn kéo theo sự thay đổi của toàn bộ con người sống trong xã hội đó.

Shimamoto-san là một sợi xích xuyên suốt tạo nên sự liên tục và động lực để Hajime sống, làm việc, và thực hiện vai trò làm chồng và làm cha của mình. Ở nơi Shimamoto-san có một cái gì đó mà chắc chắn không ai có thể có được, vì đó là hình ảnh trọn vẹn không méo mó đã đi vào trong tâm thức của cậu bé Hajime. Sở dĩ thế là bởi vì họ đã rất tâm đầu ý hợp với nhau khi còn là những cu cậu học sinh thời trung học cơ sở, và họ đã dành cho nhau cái đẹp đẽ và trong sáng nhất nơi tình cảm của một con người. Cái tình cảm ấy nó đi đến cuối cuộc đời của cả hai. Và điều này rất đúng trong thực tế cuộc sống của mỗi người chúng ta, trong mỗi người luôn luôn có một khuôn mẫu rất đầy đủ và trọn vẹn về người mà mình yêu và muốn nên vợ chồng, thế nên hành trình của ta là hành trình đi kiếm cái hình ảnh ấy, thế nhưng càng kiếm thì càng thất vọng vì ta sẽ thấy từng người đến với ta chỉ mang một vài nét nào đó trong cái khuôn mẫu hoàn hảo kia. Chính vì lẽ đó, ta hằng ấp ủ cái hình ảnh trọn vẹn và hoàn hảo kia trong lòng dù bề ngoài có vẻ như ta đang rất hạnh phúc với cuộc sống hiện tại của mình. Cái đó Hajime xem là một ảo ảnh không thực nơi tầng sâu vô thức của mỗi người, và đây là một biểu hiện tâm lý rất bình thường nơi từng người trong cuộc sống thật của mình.

Izumi và Yukiko cũng là hai nhân vật nữ quan trọng trong cuộc đời nhân vật chính Hajime của chúng ta. Murakami miêu tả cả hai nhân vật nữ này đều đẹp về ngoại hình, Izumi là bạn gái thời phổ thông của Hajime, là một cô gái bình thường nhất trong số những người bình thường mà Hajime đã gặp và yêu trong thời học trung học. Hajime và Izumi yêu nhau bằng một tình yêu trong sáng, song khi yêu nàng thì trong trái tim Hajime cũng không thể nào quên được cái hình bóng trọn vẹn của một Shimamoto-san, thế nên anh đã đành tâm lìa bỏ Izumi bằng con đường học tập lên đại học tại Tokyo. Và kể từ đó họ không bao giờ gặp lại nhau nữa, nhưng một điều rất hay là Hajime với mặc cảm có lỗi với Izumi vì trong khi yêu nàng thì anh đã ăn nằm với cô chị họ của nàng, nên chẳng bao giờ quên được Izumi trong suy nghĩ của mình. Và nàng đại diện cho hình ảnh lỗi lầm trong tình yêu không chung thủy mà mỗi người đàn ông đều mang trong mình trong hành trình làm người. Chính vì thế mà hình ảnh Izumi luôn xuất hiện đúng lúc để bẻ gẫy cái sợi xích vốn đang xuyên suốt cuộc đời anh trong ảo ảnh về Shimamoto-san.

Tình yêu đầu đời của cô tan vỡ vì bị Hajime lừa dối, cô gái tội nghiệp đã sống những chuỗi ngày buồn đau ở một khu chung cư ở một tỉnh lẻ. Phải chăng Murakami cố tình cho Izumi xuất hiện để người đọc thấy được cô cũng là nạn nhân của sự thay đổi ở Nhật lúc bấy giờ. Một sự mất mát, hụt hẫng mặt dù vẫn chung thủy với cái cũ, cô vẫn giữ trong lòng chuyện tình yêu với Hajime để rồi đau khổ, dằng vặt.

Yukiko, vợ của Hajime, một mẫu người đại diện cho lớp phụ nữ hiện đại trong xã hội lúc bấy giờ. Cô yêu và dám tự tử vì người yêu. Hajime đã cứu cô, ân nhân của cô cũng cho cô hiểu tình yêu đúng nghĩa, và họ đến với nhau tự nguyện. Một tình yêu mà Yukiko tưởng chừng hạnh phúc, có hai đứa con quây quần, gia đình khá giả. Vậy mà cô đâu ngờ người chồng của mình vẫn đau đáu trong lòng mối tình thời thơ bé. Yukiko là mẫu nhân vật tính cách, cô dám liều lĩnh tự tử vì yêu, rồi tới khi biết người yêu mình còn phân vân cô vẫn can đảm cho chồng mình lựa chọn. Yukiko cũng là đại diện cho mẫu người phụ nữ Nhật Bản lúc bấy giờ.

Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trờilà cuốn tiểu thuyết chứa đựng nhiều nhất con người thật của Haruki Murakami, và là câu chuyện đơn giản nhất mà Murakami từng kể. Qua cách miêu tả nhân vật ta có thể khám phá được cách cảm nhận con người trong hoàn cảnh Nhật Bản đang thay đổi của Murakami. Ông khám phá những con người đang cố gắng thoát khỏi vòng lẩn quẩn của bản thân và xã hội. Nhân vật trong Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trời như không tìm ra lối thoát. Sự thay đổi của Nhật làm cho giới trẻ khó thích nghi, họ vẫn luôn hoài niệm về quá khứ, không dám nhìn thẳng về tương lai, đầy hụt hẫng trước thực tại…Luôn tìm cho mình niềm vui khi nghĩ về quá khứ và không muốn tìm cho mình sự đổi mới trước thời cuộc.

“Haruki Murakami áp dụng chủ nghĩa hiện thực huyền ảo Nhật Bản đầy tài hoa của mình – tối giản, mềm mại, và lạ lung một cách trong suốt – vào một câu chuyện đẹp về tình yêu tuổi thơ đã mất”– New York.