[news] Total War Rome II - Senatus Populusque Romanus

[video=youtube;gvdf5n-zI14]http://www.youtube.com/watch?v=gvdf5n-zI14[/video]

 

thui cố nhịn ăn mua cái monitor LCD DEll về chơi rome 2 quá máy cái gì cũng mạnh nhưng cái màn hình thì cũ rùi hiệu Samsung SyncMaster 940BW 19" LCD Monitor độ phân giải có 1440x900 hàng xách tay bên canada mang về xài tới giờ

PS:cpu core i7 -2600k cpu @3.40 GHz,ram 8G,VGA AUS EAH6850 Directcu 1GB GDDR5 256-bit

 

mình giờ vẫn Samsung SyncMaster 920NW 19"

 

Đang dùng huyền thoại Dell Ultrasharp U2312HM fullHD, rất hài lòng

chơi game chiến thuật nói chung và total war nói riêng ít nhất cũng phải màn wide cho tầm nhìn rộng, bao quát toàn chiến trường

 

Kỳ này lúc đánh trận có zoom lên cao thành bản đồ chiến thuật được, xem cái clip tụi nó chơi thấy hài lòng về cái đó nhất

 

Có hiểu cái khỉ gì không thế? Spear Wall của Ashigaru chỉ dùng để đập chứ không có đâm chọt như cái clip cậu kia trong Shogun 2 nó làm, chính vì vậy tôi mới nói tới. Kiểu tác chiến này được ghi trong Zyuhyo Monogatari của Nhật viết đầu thời Edo và Ashigaru 15th~17th century của Osprey đấy. Yari Busuma (Spear Wall) của Ashigaru nó không phải là Phalanx của Hy Lạp hay Macedon nên bảo phalanx của Alexander đánh thế này, Phalanx của Hy Lạp đánh thế nọ rồi bảo Yari Busuma của Nhật phải đâm đâm như Phalanx hay Phalanx mà giơ lên đập xuống như Yari Busuma thì lính chắc thành Hecules hết, so sánh dở người à.

Có thèm đọc bài của tôi phân tích không mà đi nói xàm thế . Tư thế chuẩn bị của Yari Busuma luôn là giáo chĩa lên trời chứ éo đưa ngang như Phalanx, nên thằng nào vào tầm là ăn đập ngay, ở đó mà áp sát, cho nên trên chiến trường của Nhật, chả có thằng nào đủ ngu chỉ cằm kiếm phâm phâm chạy đánh nhau như phim ảnh. Nếu giáo dễ gãy thế thì bọn nó chả đập, còn đập trúng dội ra trúng giáo đồng đội, điều đó là bình thường kể cả đâm nhưng không xảy ra 100% và thường nên dội trúng giáo của đồng đội thì tất cả giáo cũng đều đã đánh xuóng hết rồi nên mới đánh theo đội cùng một lúc chứ kh6ong phải mạnh thằng nào thằng đó đánh. Ngay cả đâm với cái giáo bị oằn như phalanx thì khi đâm nó cũng sẽ bị dội trúng giáo đồng đội thôi. Chưa kể bọn Phalanx còn đeo thêm khiên nên không thể dùng tư thế đập như Yari Busuma, nên Phalanx không thể dùng như Yari Busuma là điều hiển nhiên, nhưng rồi bảo vì Phalanx không thể đập thì Yari Busuma cũng như thế thì rõ vớ vẩn, muốn bảo tôi sai thì cứ đi cãi với bọn viết sử của Nhật ấy .

Còn về đập, chả tốn sức mấy so với đâm, vì khi đâm, tay người đâm cũng chịu tác động liên tục của trọng lực lên cây giáo theo tính chất đòn bẩy khi giáo càng dài thì càng nặng, trong khi đập chỉ hơi tốn sức khi nâng nó lên, còn khi đập xuóng có trọng lực phụ nên đập xuống nhanh, mạnh và đỡ tốn sức hơn .

Chơi chế độ 2, thậm chí 3 màn hình ấy, bảo đảm rất là bao quát luôn .

 

Zyuhyo? juuhyo?　じゅうひょう? Cái từ của khỉ đấy có chính xác không thế, đâu có phát âm được? Định search tí xem nó là sách gì nhưng tên không đúng thì thua. Monogatari là truyện kể rồi 物語

btw nhớ là TW không support 3 màn hình.

 

Chắc bạn không bao giờ thèm hiểu vì sao khiên của phalangte phải làm nhỏ lui

 

Ngay cả cuốn của Osprey cũng phiên âm như thế vì đây là một từ cổ chứ không phải từ hiện đại, tên dịch ra là Common Soldiers's Tales. Truyện kể từ những cựu binh trong thời Chiến Quốc, cũng giống mấy cuốn truyện kể của các cựu binh trong Đệ Nhị thế chiến ngày nay ấy mà. Cuốn này thì mấy thằng Nhật ta quen nó bảo chỉ có trong thư viện chứ không dịch ra tiếng Anh, nên ngay cả không nhiều người Nhật biết tới nó hay cách đánh thật sự của chiến binh Nhật trong thời Chiến Quốc, còn mấy cuốn sử khác thì y chang sử ký của Vịt là liệt kê là chính chứ không mô tả một cách chi tiết lối đánh, chiến thuật v.v...

 

Tiếng Nhật phiên âm sang roumaji không có mấy âm đấy, đơn giản thế thôi chứ cổ với đại gì =) không biết là zuu hay là juu, hyou hay là hyo.

 

nhìn chung là đọc sách Osprey chắc không sai đâu cứ tin đi

 

No comment. Viết cái tên còn không chuẩn nữa thì lấy gì ra đối chứng -.-?

 

không ý em là cách đánh chứ sách thì làm sao biết đc =.=

 

Xem lại thì tên chính xác của nó thế này "Zôhyô Monogatari" . Ngay cái hình manga kia có ghi tên sách đây, vì khó nhớ nên ta gõ sai .

 

zouhyou thì là quyển này http://www.amazon.co.jp/雑兵物語-かも-よしひさ/dp/4894190575

xlate ra tiếng Nhật hiện đại rồi. Mà post cứ phải cho cái "" vào là sao?

btw cứ tưởng thread box TW, hóa ra là ở box TT. Chat thoải mái quá :-S

 

hâm nóng tí shogun cũng đc sếp ạ tại đang đợi thêm tin từ thằng Jack nó update đói tin há mồm ra
chú angryjoe thấy bảo phỏng vấn bọn CA mà giờ vẫn chưa có vid interview nên cứ như ma đói

 

_ Sau mấy ngày bận việc ko lên đây post được, em giờ mới lên có đọc vài bài của các bác, nói chung đây là topic rome 2 không phải shogun nên có lẽ post bài về cách tổ chức, chiến đấu của ashigaru có lẽ không phù hợp, đây là bài cuối của em về ashigaru trong topic này. ( chỗ khác ko nói trước được :) )

Yari ashigaru dùng thương đập hay dùng thương đâm ?
​

* thương ~ yari.

1. Mở đầu :

_ Nói về chiến tranh, một cách phức tạp, không thể chỉ nói về quân sự, mà còn phải về kinh tế, chính trị, văn hóa, trình độ sản xuất, trình độ giáo dục, nhận thức của cộng đồng v...v... nói chung là mọi mặt xã hội, chứ khó có thể nói chỉ về quân sự. Nói đơn giản tức là : chiến tranh, là đọ xem ai tiền nhiều hơn, ai dũng cảm hơn, ai khôn ngoan hơn.

_ Trong cuốn ashigaru 1467-1649 của nhà xuất bản Osprey, không hề có đề cập gì tới việc ashigaru dùng yari tác chiến ntn, trừ việc chống thương chĩa ra chống kỵ charge. Vì thế theo cách hiểu bình thường, tác giả ko đề cập, tức là cách dùng thương vẫn theo truyền thống là đâm, chứ không phải quật. Nếu cách dùng đặc biệt khác hẳn so với cách dùng spear / pike truyền thống ở Tây Âu, chắc chắn tác giả sẽ đề cập tới, vì cuốn này viết Tiếng Anh, vì thế em nghĩ nó hướng chủ yếu tới dân Âu Mỹ. Có thể luận điểm này không vững, vì biết đâu tác giả cũng ko rõ thật sự spear ashigaru tác chiến ntn ? ok

_ Cũng trong cuốn sách đó, tác giả có viết rất nhiều điểm khá thú vị về ashigaru trong cách tổ chức, huấn luyện, binh chủng, bố trí trận địa v...v...

ví dụ : sau khi oda nobunaga áp dụng " cách mạng quân sự " : sử dụng long yari số lượng lớn trong quân sự, thêm cả việc tổ chức ashigaru tác chiến có kỉ luật, chuyên nghiệp hóa, áp dụng súng thay thế cho bow với tỉ lệ lớn 2 : 1, 2 súng, 1 bow, thậm chí nhiều hơn, ông đã tạo nên sức mạnh quân sự đáng kinh ngạc cho clan oda. Tiêu biểu là chiến thắng trong chiến dịch Nagashino ( 1575 ) trước clan Takeda hùng mạnh.

VÀ sau đó các clan khác mới bước đầu học tập sử dụng long yari cho ashigaru của bên mình. Tại sao chỉ là long yari ? vì những cái khác như súng đạn thì khá khó vì không đủ tiền, hoặc ko có đầu tư nhà xưởng như oda, về chuyên nghiệp hóa thì càng khó, vì ngay cả oda cũng chỉ " dần dần " chuyên nghiệp hóa ashigaru, tức là 1 bộ phận tinh nhuệ cầm súng mới chuyên nghiệp hóa để tiện cho việc luyện tập ( lính súng đắt đỏ, với đứng hàng đầu cả đội ngũ, phải đối mặt nguy hiểm lớn nhất nên cần huấn luyện rất nhiều, và đòi hỏi tinh nhuệ mới được gia nhập ), còn long yari vẫn chưa chuyên nghiệp được nhiều, vì còn phải làm nông kiếm tiền nữa.

Vì thế, lấy mốc 1575, hầu hết các clan đều đổi mới sử dụng long yari ở mức độ khác nhau, dần thay thế yari cá nhân vốn ngắn hơn ( 2m so với trên 4m ) Chiến đấu vì thế cũng khác không ít.

Theo trong sách của Osprey, tổ chức chiến đấu dàn trận trước 1575, bên Nhật vẫn đánh theo kiểu cũ, khá cổ điển : ashigaru sử dụng cung tên bắn địch, hạ morale địch, sau đó samurai charge phá vỡ đội ngũ địch, rồi ashigaru lên dọn dẹp, về cơ bản là như thế. Clan Takeda có khác biệt đôi chút : họ có đội ngựa "cực mạnh", vì thế cho ngựa charge trước, hạ morale địch, rồi các cánh quân lao lên phá vỡ các đội ngũ còn lại, dọn dẹp chiến trường. Với tổ chức quân sự lỏng lẻo, chiến đấu chỉ nhờ vào 1 hơi " liều mạng ", hết hơi là xỉu, thì cách đó rất có tác dụng.

_ Chiến đấu như thế, chắc chắn không có đội ngũ quá chặt chẽ gì, khi áp sát chiến đấu, bộ binh cũng không phối hợp tác chiến tốt, chỉ thuần dựa vào sự dũng mãnh nhất thời lao lên, phe ai yếu thế hơn, sẽ rất dễ bị loạn đội ngũ và tháo chạy hàng loạt. Cận chiến vốn sẽ có nhiều không gian, thường là các nhóm nhỏ chiến đấu giáp lá cà, yêu cầu cao về võ thuật ( thương thuật ) cá nhân hơn là phối hợp.

Nhưng sau 1575, khi vấp phải tổ chức quân sự chặt chẽ, vũ khí tiên tiến của clan Oda, các clan khác lần lượt bại và hiểu ra sử dụng vũ khí dài, vũ khí nóng rất có tác dụng ( có 1 số còn hiểu phải tổ chức tốt, cần kỷ luật cao, nhưng dù biết cũng không thể áp dụng ) nên lần lượt học tập theo. Sau đó trên chiến trường, hầu như không còn yari cá nhân nữa, mà sử dụng long yari là chủ yếu.

Trích từ cuốn : Ashigaru 1467-1649, nxb Osprey:

Nói dài như vậy, em chỉ muốn tóm 1 câu : những mục sau nói về long yari, vì yari cá nhân hoàn toàn lạc hậu sau 1575, hay chỉ dùng cho samurai 1vs1.

2. Luận điểm :

2.1 Trang bị

_ Bác panzerklein luôn def về việc ashigaru trong phải dùng cách quật cây yari từ trên xuống mới hiệu quả, chứ không phải đâm. Còn em lại giữ quan điểm : yari để đâm, không phải đập. Chưa nói ai đúng sai, nhưng có nhiều thứ em thấy bác hơi bị lầm lẫn hoặc ngộ nhận, vì bác quên mất 1 vấn đề quan trọng : tiền bạc. Tại sao lại nói về tiền bạc trong khi đang nói động tác đánh yari ? vì từ 1 từ tiền bạc, nó liên quan tới toàn bộ bộ mặt chiến tranh, và cả động tác dùng yari nữa!

Ví dụ bác nói về bộ giáp ashigaru đủ tốt chống yari đâm :

_ Chiến tranh tk 16, 17 ở châu âu, với trình độ sản xuất gần như vượt trội so với thế giới, nhà xưởng sản xuất bước đầu có quy mô lớn của chủ nghĩa tư bản; dù việc sản xuất áo giáp, vũ khí đạt bước tiến bộ rất lớn, thì cũng không phải ai trong đội ngũ pike cũng có áo giáp mặc, chỉ những người hàng đầu, tinh nhuệ trong đội ngũ mới có bộ giáp chắc chắn, còn đứng sau ? mặc áo thường + 1 cái mũ sắt là xong bộ trang phục rồi.



Cái áo như thế này, không phải ai trong quân tây âu cũng có, chỉ những người kì cựu đứng hàng đầu mới được trang bị, phía sau giỏi lắm thêm bán giáp ( chỉ thủ trước ngực ) và đa phần là mặc áo thường. Lính Thụy sĩ danh nổi như cồn khắp châu âu, nhưng thời họ hoành hành chiến trường, thì 90% mặc áo vải, áo da ra trận, ko phải họ ko muốn có trang bị tốt, mà là ko có tiền.

_ Với trình độ sản xuất gần như thuần nông nghiệp kiểu phong kiến lạc hậu như ở Nhật Bản ( thuần nông là vì Nhật thời sengoku, phần lớn tiền nong là từ nông nghiệp, ngư nghiệp, còn mậu dịch chỉ có sau thời Edo, trước đó bị cấm vận bởi bọn Tàu, chỉ có đi làm cướp biển mới có hàng hóa ngoại tiêu dùng ), bác nói áo giáp của ashigaru nó sẽ ntn?

_ Tiền bạc mua lương thực để ăn còn chưa chắc đủ, nông dân chết đói đầy ra, ngay cả tiểu địa chủ cũng phá sản vì chiến tranh, áo mặc thường ngày còn không đủ, nói gì áo giáp ? Damiyo tổ chức chiến tranh còn phải làm chế độ phủ binh, vừa làm nông vừa làm lính, lính chuyên nghiệp duy nhất là samurai thì số lượng vô cùng ít ( vài trăm so với vài vạn lính ashigaru ) thì bác nghĩ áo giáp bộ binh làm sẽ " khủng " tới đâu? bao nhiều tiền mới trang bị đủ áo giáp cho hàng vạn ashigaru trong chiến đấu ? Em không có đủ thông tin, nhưng em tin chắc thời đó, 100 ashigaru, giỏi lắm 20 có áo giáp, cũng không phải loại tốt, mà là loot từ địch, hoặc gia truyền, số còn lại mặc tạm trang phục thường, thêm cái nón nhọn, cờ hiệu sashimono của clan, là đi thôi!

Đây mới là áo giáp ashigaru:





chứ không phải cái này

[spoil][/spoil]

_ Không phải áo giáp gì + thêm cái nón jingasa cũng thành trang bị của ashigaru, vì còn phải xem giá trị cái áo nó ntn, làm cho ai mặc. Cái áo được trang bị cả bản giáp breastplate kiểu châu âu, cầu vai cứng, kết cấu tinh xảo, 1 ashigaru bình thường đủ tiền mua sao ?

_ Người mặc cái giáp bác post, cũng có thể là ashigaru, nhưng là người cầm cờ hiệu hoặc biểu tượng cho clan, tức là người lính vô cùng tinh nhuệ, dũng cảm, và có danh dự cực cao trong quân. Cả clan chắc có vài người mới được trang bị như thế. Nếu là toàn quân ? shogun này thống con mịa nó nhất cả Nhật bản + oánh thắng cả trung quốc, triều tiên, rồi tiến sang SEA, sang Mễ luôn rồi, vì ông ta quá giàu có, hùng mạnh, quân đội trang bị tận răng.

_ Nếu bác đồng ý với em về áo giáp, thì tức là " bức tường " chống yari đâm gần như không thể hoàn thành do vấn đề kinh tế ( sad but true )

_ Tiếp theo là về cái khoản chống đâm do tạo hình áo giáp. Vâng, đúng là nó hình cung, vâng, nó " có thể " làm nhát đâm bị lệch, cái này đúng, nếu nó làm toàn bằng ... kim loại. Rất tiếc dù công nghệ rèn kim loại của Nhật bản đủ làm các bản kim loại khớp với cái áo, thì cũng không đủ tiền mà làm số lương lớn. Ngay cả trong các samurai, áo giáp ngực cũng không tốt tới mức bọc kim loại ở ngoài, có chăng chỉ các sĩ quan cao cấp mới có. Xem phim " the last samurai " cũng có thể thấy, không phải ai cũng mặc giáp ngực kim loại ( anh tom có 1 cái ) mà nhiều người còn mặc cả giáp vẩy cá, nếu giáp ngực kim loại tốt, sao tất cả samurai không trang bị ? vẫn là vấn đề tiền bạc mà thôi !

_ Không nói tới giáp tốt là có thể chống đâm, bởi đâm cũng không cứ phải đâm ngực, đâm vào cổ, nách, mặt, đùi non, hạ thân, cũng gây sát thương lớn, thậm chí đâm mạnh vào đùi, đứt động mạch đùi thì với y học hiện nay, không cấp cứu kịp cũng mất máu chết chứ đừng nói ngày xưa. Vì thế nói thương đâm không hiệu quả do áo giáp Nhật tốt là không đúng.

( có thể đúng với châu âu, do áo giáp knight rất kín, pike đâm bị lệch nên cần firearm bắn xuyên, hoặc cầm halberd kéo xuống ngựa rồi đâm vào mặt, cổ )

_ Về cái mũ jingasa, nó không phải làm bằng sắt mà là da thuộc hoặc thậm chí là tre, trúc, được gia công thêm, sơn đen tạo thành ( mặc dù có 1 số làm bằng sắt, nhưng khá ít vì tốn kém ) và tác dụng lớn nhất là : che mưa nắng, bảo vệ sức khỏe ; thể hiện biểu tượng của clan qua hình vẽ.



Có lẽ đây mới giống ashigaru thật, trang bị tầm tầm, người có, người không.

2.2 Huấn luyện

 

Chính cậu mới đọc lại cuốn ashigaru 1467-1649 đấy, phần spear ashigaru ghi rành rành dòng

"Line up in one rank three shaku in part, not thrusting but at the ready in a large row to hit the enemy"

Không phải đâm mà là đánh kẻ thù nhé, chỉ có kỷ binh lao vào mới chĩa ngang giáo để đâm

Còn Zohyo Monogatari, chính người Nhật đọc nó cũng nói ashigaru đập giáo chứ không đâm giáo, muốn thì viết thư cãi nhau với thằng tác giả manga Sengoku để nó giáo hoá luôn . Lại toàn lấy thằng Châu Âu với giáo chuyên đâm ra so sánh . Và tôi nói ashigaru đập giáo trong đội hình 3 hàng, tức phải đông chứ 1~2 thằng khi nào, chính nếu chỉ 1~2 thằng thì thằng ashigaru với giáo dài không thể đánh lại bất kỳ ai mà phải đánh trong độ hình đập giáo, đừng cố nhét tư tưởng của cậu vào mồm tôi. Và chính kiểu suy nghĩ ashigaru chỉ là đám dân quân, tổ chức kém nên không thể thực hiện kỹ thuật đập giáo theo đội hình .

Và cái hình tôi đưa là lấy cái hình nón của ashigaru chứ không nói cái giáp dưới, ở đó mà giẫy nảy nhảy sang kinh tế này nó . Và cái mấy giáp ngực cậu đưa hình, trong Zohyo Monogatari nói rằng độ cong và dày của nó để chống đâm đấy, vì nó dày nặng nên thường ashigaru không mang giáp vai

Tranh vẽ ashigaru từ xưa, có thể thấy nhóm này, chỉ cần thêm giáp vai, đội nón samurai là thành samurai ngay .


Yari Busuma của Nhật không phải Pike & Shoot của Tây, Pike của Tây phải phụ thuộc vào đơn vị hỗ trợ là súng còn Yari Busuma là tác chiến độc lập, cả công lẫn thủ.

Và nón của ashigaru không phải bằng sắt mà bằng da, tre trúc gì gì à , tìm đọc Samurai Armies 1550-1615, Jingasa thường được làm bằng sắt hoặc da cứng, nên ashigaru hay dùng jingasa để nấu gạo (nhưng nếu bằng da thì không thể nấu nên nón da ít), cái nón nhiều công dụng . Cuốn Ashigaru của Osprey trang 9 có ghi lamshade-shape iron Jingasa. Cuốn Nagashino 1575: Slaughter at the barricades trang 17, cũng ghi ashigaru wear a simple lamshade-shape iron jingasa, tức Jingasa chủ yếu làm bằng sắt chứ không phải da, tre hay trúc như bợn tự suy diễn .

 

Bị dub post..............................................

 

_ Em cũng lười nói lại bác, bác post bài kiểu công kích cá nhân, câu chữ bắt bẻ này nọ, bài của bác không có giá trị nhiều về mặt nội dung, và bác cmt chỉ để " thẳng về mặt mồm miệng " chứ ko chứng tỏ cái j cả.

_ Bác đọc kĩ lại đi, osprey nó nói chỉ có 1 câu là xếp thành từng hàng, cách nhau 3 shaku ~ 1m, là khoảng cách các hàng, và spear không " chuẩn bị để đâm, mà chuẩn bị đập kẻ địch theo cả hàng " đó là khi dàn hàng, nhưng ko hề nói là chiến đấu = cách đập. Trước đó có nói thêm là spear khi dùng sll lại có cách sử dụng khác với samurai, khi hành quân cần theo " nhịp điệu " và khi chiến đấu cầm timing tức là tác chiến theo đội. Có thể trước đó có nói 1 câu : spear dùng không như theo cách samurai " chỉ dùng để đâm" ( thực tế samurai dùng spear còn có nhiều động tác chiến đấu khác với đâm ) tức là minh họa cho mấy cái hình yari có lưỡi dài, có thể chém, khứa, gây sát thương, chứ không thuần đâm như spear chỉ có đầu nhọn như pike. Nó cũng không có nghĩa là long yari chỉ dùng để đập, chém là chủ đạo, chỉ là không " chỉ đâm " như kiểu samurai hay dùng mà thôi.

_ Cách giơ lên đập, là chỉ là " 1st hit " nó không phải giơ ngang đâm, mà đập trước, rồi mới " bắt đầu chiến ". Lúc chiến này, thì trong sách không nói rõ, ko rõ là giơ lên đập tiếp, hay là đập 1 cái rồi bắt đầu đâm. Nhưng về lý thuyết lẫn thực tiễn, đập không nhanh, ko hiệu quả = đâm. Osprey nó lồng cả đoạn vs ngựa vào, thành ra nói rất không rõ ràng, vì thế đừng chỉ xem 1 câu mà kết cả đoạn.

_ Cuốn Zohyo Monogatari bác đọc chưa? em chưa đọc, bác post nguồn nói trong Zohyo Monogatari nó nói cầm yari đập là chủ yếu cho em xem? ko nguồn thì no cmt

_ Tư tưởng của em không hề dám " nhét vào mồm " bác, bác tự viết như thế thì hạ thấp mình, cũng đừng đánh đồng người khác thấp theo. Em viết bài có dẫn chứng, có luận điểm, giải thích rõ ràng, nếu ashigaru không phải dân quân thì sao có kiểu call to arm ntn ?



_ Ngoài ra oda nobunaga học tập các chiến thuật tác chiến từ châu âu, tất nhiên sẽ có áp dụng cho chiến trường nhật, không phải áp dụng rập khuôn ( nếu không ông đã không phải oda nobunaga ) mà sẽ có chọn lọc phù hợp. Em không hề nói đến lính súng, bác tự nhiên nhảy vào abc xyz cái j ? đang nói lính yari, về lính súng nó tổ chức khác hẳn, tác chiến cũng khác, ngay cả ở châu âu, pike n shot cũng có hàng chục biến thể khác nhau của các đội quân khác nhau, bác nói như kiểu em viết : súng + yari nhật học 100% từ pike n shot ????

_ Về việc trang bị thêm nón, + giáp vai là ~ trang bị samurai của nhóm lính súng, ờ thì thế, bác nên biết ngay thời đó tại châu âu, lính súng cũng là lính tinh nhuệ trong bộ binh, lương lậu gấp 3 lần lính pike, ở châu âu súng dùng rất phổ biến. Thế thì ở Nhật, súng ống đắt đỏ, người ntn mới được trang bị, huấn luyện súng ? tất nhiên là tinh nhuệ trong tinh nhuệ của ashigaru rồi, họ gần như tiểu địa chủ, có ruộng đất, có " biên chế " trong quân thường trực rồi, tức là gần như chuyên nghiệp, nên việc họ trang bị tốt là khỏi bàn nhiều. Em đang nói đến yari, tự nhiên chém lính súng vào, ko có j để nói nên thêm vào tỏ vẻ ?

P/s: nếu em có lời nào nặng lời hoặc mạo phạm, mong bác thứ lỗi, nhưng mong bác post bài nguồn nghiếc rõ ràng, suy xét cẩn thận hơn, đừng bâng quơ vài câu xem rất buồn cười. Nghĩ vấn đề mà chỉ nhìn 1 mặt, sẽ rất phiến diện.