[dantri] Quốc hội không chấp thuận tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2

mấy người giỏi tiếng Việt toàn 4x 5x tuổi trở lên không đấy, bọn họ biết hết mấy từ tiếng Anh nhưng dùng từ trau chuốt và nghe vẫn hợp lí dù ko dùng các từ khó , để giỏi 1 ngôn ngữ kể cả tiếng mẹ đẻ là 1 việc đòi hỏi nghiên cứu và kinh nghiệm lâu năm , ko dễ thật

 

Vậy cho nên việc so sánh ngôn ngữ này với ngôn ngữ nọ đúng là không nên. Thật ra mình tiếp xúc với tiếng anh lâu mới để ý tùy từng giai đoạn mà có cảm nhận khác nhau về tiếng anh với tiếng việt. Ví dụ như mới học tiếng anh thì thấy dịch từ anh- việt dễ hơn chiều ngược lại (do lúc ấy vốn tiếng việt nhiều hơn hẳn với những từ tiếng anh đang học, cảm thấy tiếng việt rất là bá đạo), học vài năm thì thấy dịch từ anh-việt càng ngày càng khó (giai đoạn bắt đầu hiểu ngầm ý nghĩa của từ). Tới bây giờ thì ai bảo mình dịch ra tiếng anh mình thấy thoải mái (tùy ý thêm thắt, chọn từ hợp lý, tự nhiên) chứ kêu dịch ra tiếng việt là nản, dịch đại ý thì được chứ bản thân mình còn nghe không trôi tai, tại vì cả đời không có trau chuốt tiếng mẹ đẻ đàng hoàng bao giờ.

Lấy một ví dụ khác: tình ca chẳng hạn. Người ta nói Ý với Pháp là ngôn ngữ tình yêu, mình học tiếng Ý cũng thấy nó hay thiệt, nhưng là hay do mình hiểu đại ý rồi tự cảm nhận, không thể nào dịch ra tiếng việt cho bay bổng mà vẫn giữ đc ý nghĩa thầm kín của họ đc (những cách ví von thấy rất hay mà dịch ra tiếng việt nghe rất sến). Ngược lại, nhiều bài hát tiếng việt khi dịch ra tiếng nước ngoài cũng vô phương truyền tải sự dạt dào lẫn thầm kín mà người việt mới hiểu...

 

阴茎
,
阴茎
!

 

giờ biết thêm trong này có cả nhà ngôn ngữ học nữa

 

Chợt nhận ra gvn đã 1 thời đứng vững vượt qua cơn bão teen code.
Và giờ đang trở thành thành trì vững chắc của Tiếng Việt

Tự hào

 

ckua's ckac's dau nka's pang's ! hj

 

t33|\| [0d3 |_4` [4'j |\|4`y [0*. tk4y tu` [0`|\| |3j`|\|h tku*0`|\|g |_4'|\/|

 

anata viết cái manko gì mà watashi không có wakaru cái manko gì hết vậy,

 

:soldier_baby7:

 

công nhân nghành mẹ, nhìn con nạo dừa trên mình lại nhớ hồi đó làm nhà hàng. Khách mặt Việt trăm phần trăm rồi mà vô cứ "two people" với mình, móa thích thì a chiều luôn. Nhẹ nhăng mời vào bàn kèm theo cái thực đơn tiếng Anh, lò mò hồi chịu éo nỗi phải xin tiếng Việt

 

Cái mà ông nói đến nó là điểm khác biệt rõ rệt giữa ngôn ngữ phương Tây và Đông ấy chứ

Khi người Pháp nghiên cứu ngôn ngữ VN, họ áp đặt các khái niệm Chủ - Vị trong tiếng Pháp lên ngữ pháp tiếng Việt. Đến h chúng ta vẫn dạy phân tích tiếng Việt theo hướng đấy trong bậc phổ thông.

Nhưng lên cao hơn thì người ta dùng khái niệm Đề - Thuyết.

VD: "bữa trưa nay ăn cá" là một câu đề - thuyết. "bừa trưa nay" là đề, là điểm khởi đầu, là đề tài của câu còn "ăn cá" là nội dung chính.

Đây hoàn toàn là một câu hợp lệ trong tiếng Việt. Tuy nhiên để dịch ra được câu này trong một ngôn ngữ chủ - vị như tiếng Anh mà không có ngữ cảnh đi kèm là không thể. Chủ thể của hành động "ăn cá" là ai? "Tôi" hay "chúng tôi" hay "chúng ta" hay gì khác?

Ngoài ra câu trong tiếng Anh còn cần có ngữ cảnh về thời gian để chia động từ. "Trưa nay" là quá khứ hay tương lai? "We had fish for lunch today" hay "we're having fish for lunch today"?

 

Ốp cách hiểu của ngôn ngữ khác vào tiếng việt là một dạng của tự ti dân tộc. Kẻ tự ti so sánh tiếng việt với tiếng khác làm chuẩn để cho rằng tv kém. Người khôn nhìn hai thứ tiếng khác nhau chỗ nào để rồi biết nó hơn kém chỗ nào.

Tiếng nhật cũng không trọng chủ vị, khi dạy tiếng nhật phải kèm thêm hướng dẫn đối tượng ẩn trong câu cho mấy thằng tây hiểu, và chú thích đấy là văn hóa/kiểu cách lịch sự/không trực tiếp của người nhật. Tiếng việt cũng vậy thì bị chê là đéo diễn tả được rõ ràng. Đúng là đội đặc sản tây lên đầu thơm nức mũi mà.

 

Mỗi tiếng đều có cái hay, cái dở và những đặc tính khác nhau được hình thành từ văn hoá và quá trình lịch sử. Suốt lịch sử loài người, các nước, các dân tộc thường giao lưu với nhau, đánh nhau, hoà nhập vào nhau. Cho nên thường ngôn ngữ nào cũng sẽ bị ngôn ngữ khác ảnh hưởng, sẽ biến đổi rất dữ dội tuỳ theo lịch sử dân tộc đó.

Về vấn đề dịch từ, hay điều thường được để cập đến nhiều nhất là dịch từ chuyên ngành, sang tiếng việt gặp nhiều khó khăn là do 2 nguyên nhân sau:

1.Mình thấy là vì nhìn chung hiện tại người Việt có xu hướng hơi sùng ngoài, khinh nội, nên khi từ được dịch ra, hay khi người ta cố tạo ra một từ mới để đại diện cho từ gốc đó, nó luôn bị phê bình và coi là kém. Những ý kiến đưa ra thường là "không lột tả được toàn bộ nghĩa", song thực ra, làm gì có từ lột tả được nghĩa, mà chỉ có người đọc hiểu trọn vẹn nghĩa. Nguyên nhân là do người ta không có chịu tìm hiểu, học hỏi, xem định nghĩa của từ mới tạo ra đó. Vậy nên việc từ đó lột tả được nghĩa hay không cần thói quen. Nếu mọi người chịu đọc định nghĩa của nó thì lâu dần nó mới thực hiện được chức năng "lột tả nghĩa".

Spoiler: Lưu ý

Ngang đây mình xin nói ngoài lệ một chút về khía cạnh nhỏ liên quan đến một việc dễ gây hiểu nhầm. Đó là trong trường hợp một từ không lột tả được nghĩa lại có khả năng gây nhầm vì nó hiện cũng đang diễn tả một tầng nghĩa nhỏ hơn của từ gốc. Trong trường hợp này, ta nên tránh dùng trong một số trường hợp nhất định. Ví dụ như marketing có nghĩa lâu đời không trọn vẹn là tiếp thị, nhưng phải tuỳ trường hợp mà xài hay không xài. Bởi tiếp thị theo nghĩa thường dùng nhất lại thực ra là một mảng nhỏ hơn thuộc về hoạt động xúc tiến trong marketing.

2. Đa số ngày xưa khi chuyển ngữ người ta rất giỏi và thạo dùng từ Hán Việt để hỗ trợ. Ngày nay vì từ Hán Việt dần trở nên mờ nhạt (biết thì biết, quen mới biết, lạ không biết, và nghĩa hỏi riêng từng từ trong một từ ghép thì càng không biết), vì thế nếu muốn nghe lọt tai thì phải dịch ra kiểu Hán Việt để từ nghe ngắn gọn và "sang". Tuy nhiên làm như vậy người ta lại cảm thấy khó hiểu, một số lại còn bảo sao nghe giống Tàu. Ngược lại, nếu dịch thuần Việt thì sẽ bị chê là dài dòng, hoặc củ chuối.

Về việc cấu thành từ: Một số người nhận định các ngôn ngữ đa âm tiết dễ tạo từ, còn tiếng Việt không thể, chỉ toàn tạo cụm danh từ là sai. Bởi lẽ tiếng Việt toàn đơn âm, cho nên thực ra đôi khi 3 chữ vẫn là 1 từ nhưng vì nó rời ra nên người ta cứ nghĩ nó là 1 cụm. Việc này cũng đơn giản như kiểu có những từ tiếng Đức dịch ra tiếng Anh lại dài, cơ bản không phải vì Đức ưu việt gì, mà vì Đức nó lại có cái kiểu một số cụm thì viết liền được như kiểu một từ. Ngoài ra nên nhớ rằng, một khái niệm hình thành ở ngôn ngữ gốc luôn khó dịch ra ngôn ngữ khác vì có thể là trong ngôn ngữ đích kia không có khái niệm, cách suy nghĩ, tư tưởng như trong ngôn ngữ nguồn của từ được hình thành. Vậy nên phong thuỷ, thiên mệnh, giang hồ, đều khó dịch hoặc dịch sang tiếng Anh sẽ dài, đôi khi còn phải được chú thích chữ Hán đi kèm trong ngoặc là vì vậy.

Về việc nhiều người biết 2 ngôn ngữ nhưng gặp khó khăn khi dịch ra tiếng Việt là vì họ thiếu kĩ năng của dân chuyên dịch. Cái này thì đám tân binh của ngành luôn gặp, luôn bị bắt lỗi "dịch máy móc". Đó là họ quá cầu toàn trong việc phải vẽ lại y chang khái niệm đó trong ngôn ngữ đích trong khi quên mất rằng có những khái niệm, cách suy nghĩ chỉ tồn tại trong ngôn ngữ nguồn, không tồn tại trong ngôn ngữ đích. Nói cách khác, trong tiếng Anh người ta nghĩ như vậy, nhưng tiếng Việt không có cách suy nghĩ như vậy. Do đó, nhiệm vụ là tìm cách diễn đạt tương ứng trong văn hoá, ngôn ngữ Việt thay vì phải làm sao bê nguyên nó qua như vậy nhưng lại bắt buộc nó nghe không củ chuối. Thêm nữa, cần hiểu và chấp nhận rằng chiều của việc dịch từ, chuyển ngữ không phải là 1-1 mà là chồng chéo lên nhau, nghĩa là nếu cứng nhắc từ A luôn phải là A' trong ngôn ngữ kia, B luôn phải là B' thì sẽ tạch. Có những từ tiếng Anh dịch ra được nhiều từ tiếng Việt, và ngược lại cũng vậy. Do đó, khi chọn từ để dịch mà cần bám vào ngữ cảnh thì chọn tầng nghĩa nào đủ nhất, phù hợp nhất là được, đôi khi không cần bao hàm hết nếu như trong tiếng Việt người ta không hình thành cách nghĩ, nhìn nhận, suy nghĩ tương tự.
Ví dụ cho dễ hiểu: Tiếng Anh là ngôn ngữ chú trọng, khắt khe về "thì" vì người Anh có khái niệm về thì. Trong khi đó tiếng Việt thuộc kiểu ngôn ngữ mờ nhạt về thì, chủ yếu là dùng các từ ngữ chỉ thì hoặc các mốc thời gian để xác định. Do đó "I went to school yesterday" động từ "go" rất được để ý ở thể gì trong khi "đi" (học) của tiếng Việt không cần lưu tâm gì nhiều vì toàn bộ vai trò xác định thời gian nằm ở từ "hôm qua". Chúng ta không có nghĩa vụ phải phải làm sao cho "tôi đi học" cũng phải bao hàm nghĩa quá khứ, để "hôm qua" phụ trách nhiệm vụ đó được rồi. Cũng như "used to" nói về 1 thói quen diễn ra trong quá khứ, tiếng Việt là "đã từng". Nhưng mình không có nghĩa vụ phải thêm thắt gì để lột tả rằng "đã từng" này khác với "đã từng" trong trường hợp kể về câu chuyện nào đó kiểu "I did it one time". Nhớ rằng đó là điều mình cần lưu ý khi dịch Việt-Anh, không phải dịch Anh-Việt. Cũng như "happy" không nhất thiết cứ phải vui vẻ, hạnh phúc rồi bê nguyên vào "I'm happy with that" trong khi đơn giản ở đây là "hài lòng". Tương tự với việc [quá khứ đơn vs quá khứ tiếp diễn vs các thì hoàn thành] lúc dịch ra tiếng Việt thường đôi khi không có gì khác biệt, khác biệt ở các từ đi kèm để làm rõ ý thôi nên đừng có lăn tăn làm gì tại sao như thế.

 

Salmon for lunch ?
Salmon for lunch!
(or any type of fish)

Rảnh háng đâu mà gõ dài thế .

 

từ giang hồ hiểu theo tiếng Việt nó còn khá mơ hồ

xài mobster vs gangster thì nghĩa mạnh quá đi vượt tầm giang hồ

gang member thì cũng chung chung

xài delinquent, criminal - thảo khấu, tội phạm chắc gần nghĩa nhất

 

Giang hồ đâu có nghĩa là đã phạm tội đâu pa.

 

là sao

vậy lí lịch trắng tinh hả

 

1 trong những người mình kính trọng là cụ Tolkien - giáo sư ngôn ngữ học. Cụ yêu cầu những gì trong tác phẩm của cụ là tiếng anh thì phải dịch hết.

 

Tolkien là trường hợp đặc biệt, thậm chí còn có cả guideline cách dịch tác phẩm của mình sang ngôn ngữ khác. Vẫn nhớ bộ chúa nhẫn của nhã nam, bản đầu dịch chuẩn chỉ thì dân ngu cu đen vừa xem phim ko hiểu nguyên tác đòi tên phải như phim, chê bản dịch. Khắm vãi.

 

Thâm nho thế thánh , cho hẳn tiếng Lào K phải ngon hơn sao