'Nuôi dạy ngược' bùng nổ ở Trung Quốc

'Nuôi dạy ngược' bùng nổ ở Trung Quốc
Một buổi tối muộn tháng 6, Jin Xueli lại vật lộn với cơn ăn vạ của con trai 5 tuổi, đòi xem bộ phim hoạt hình yêu thích Paw Patrol. Giống những lần trước, cô cố giải thích, nhưng cậu bé chỉ càng la hét và khóc to hơn.


Khi cơn giận của Jin lên đến đỉnh điểm, chồng cô, Siwen, người đắm mình trong các video nuôi dạy con cái, nhắc đến một khái niệm hấp dẫn mà anh bắt gặp trên mạng có tên "nuôi dạy ngược".

Trong những video này, các bậc cha mẹ từ bỏ phương pháp kỷ luật thông thường, thay vào đó, họ áp dụng một phương pháp triệt để, bắt chước hành vi của con cái ở một mức độ phi thường. Khi con cái nằm trên sàn trong một cửa hàng kem, cha mẹ cũng làm tương tự. Con cái vứt đồ chơi, cha mẹ cũng ném đi những thứ khác. Một số người thậm chí còn áp dụng biện pháp cực đoan hơn: tạm dừng việc học của con, để chúng chơi trò chơi điện tử hàng giờ liền như ý muốn.

Tuyệt vọng tìm ra giải pháp, Jin quyết định thử áp dụng cách nuôi dạy ngược. Cô bật tivi phát đi phát lại cùng một tập Paw Patrol. Sau khi xem liền hơn một tiếng, sự phấn khích ban đầu của cậu bé dần giảm đi. Càng đến gần nửa đêm, cậu càng cảm thấy buồn chán. Mỗi lần chực nhắm mắt lại vì buồn ngủ, vợ chồng Jin lại lay con dậy.

Đến tầm 2h sáng, khi con trai gần như không thể tỉnh táo, Jin yêu cầu cậu bé thực hiện một lời hứa trước khi tắt tivi là sau này, đến giờ thì phải ngủ. "Đã ba tháng rồi, thằng bé vẫn chưa quên đêm hôm đó", cô kể.


Trào lưu nuôi dạy ngược hiện được nhiều cha mẹ thế hệ 9x ở Trung Quốc lựa chọn. Ảnh: Sixth Tone

Trong những năm gần đây, phương pháp nuôi dạy ngược mới lạ này đang bùng nổ ở Trung Quốc, thu hút sự quan tâm của vô số bậc cha mẹ, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Các thế hệ cha mẹ Trung Quốc trước đây thường áp dụng một cách tiếp cận khác đối với con cái. Họ thường luôn giữ thái độ nghiêm túc, hiếm khi bày tỏ tình cảm một cách cởi mở và giữ vững niềm tin rằng họ không bao giờ có thể sai.

Tuy nhiên, trước sức ảnh hưởng của văn hóa phương Tây và mong muốn tạo mối quan hệ gần gũi hơn với con cái, thế hệ cha mẹ sau thập niên 90 ở Trung Quốc đang có một quan điểm và triết lý nuôi dạy con cái khác.

Bất chấp tranh luận, nuôi dạy con ngược đã đạt được sức hút đáng kể, phần lớn do được chia sẻ trên các nền tảng mạng xã hội như Douyin – phiên bản TikTok của Trung Quốc – và ứng dụng phong cách sống Xiaohongshu.

Trong khi một số chuyên gia khen ngợi phương pháp nuôi dạy con ngược, những người khác phản đối cách tiếp cận này, nhấn mạnh những tác động bất lợi tiềm ẩn của nó. Họ lập luận mặc dù mục tiêu của phương pháp là ngăn chặn hành vi sai trái, nó có thể gây ra những hậu quả bất lợi, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ.

Một trong những ví dụ phổ biến nhất về cách nuôi dạy con ngược trên mạng xã hội Trung Quốc là video dài 7 phút trên Douyin, quay cảnh một bà mẹ và đứa con nhỏ đi dạo lúc nửa đêm. Người mẹ này đã ghi lại cảnh cô con gái khoảng 2 hoặc 3 tuổi nhất quyết đòi ra ngoài chơi vào khoảng 2h30 sáng.

Người mẹ đồng ý nhưng bắt con gái hứa sẽ ra ngoài chơi cho đến khi mặt trời mọc. Ban đầu, đứa bé rất hào hứng. Đến gần 5h sáng, khi con gái lí nhí kêu mệt muốn về nhà ngủ, người mẹ không chịu.

Đoạn video không tiết lộ cuối cùng hai mẹ con về nhà lúc mấy giờ, nhưng nó được lan truyền trên Weibo, thu hút hơn 5 triệu lượt xem. Video trở thành chủ đề gây tranh cãi, nhận phải nhiều ý kiến trái chiều.

Một số người dùng ca ngợi thái độ bình tĩnh của người mẹ: "Cô ấy thật kiên nhẫn. Nếu là tôi, tôi sẽ đánh đứa bé một trận", một người bình luận.

Tuy nhiên, những người khác lại cho rằng phương pháp của cô là cực đoan: "Người mẹ không nghĩ đến việc một đứa bé như thế có thể hiểu được 'cho đến khi mặt trời mọc' nghĩa là gì sao?", một người khác viết.

Jiang Lingling, một cố vấn tâm lý chuyên về trị liệu gia đình, nói với Sixth Tone rằng cách nuôi dạy con cái ngược có những điểm tương đồng với cách nuôi dạy con cái truyền thống, ở chỗ trong cả hai cách, cha mẹ đều nắm quyền. "Người mẹ đã đồng ý cho con ra ngoài chơi, nhưng quyền quyết định khi nào quay về vẫn nằm trong tay cô", Jiang nói.

Si Yamei, một cố vấn khác, cũng có quan điểm tương tự. Cô cho biết mục đích thực sự của "nuôi dạy ngược" vẫn là khiến trẻ "không dám" có hành vi sai trái nữa. "Nhưng đối với trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ, điều đó thực sự có hại", cô nói.

Si bắt đầu biết đến cụm từ "nuôi dạy ngược" khi các bậc cha mẹ trẻ đến gặp cô để thảo luận về chủ đề này. Tuy nhiên, trong những trường hợp thực tế, Si tin rằng mục tiêu của việc nuôi dạy con cái là hướng dẫn trẻ phát triển lành mạnh và khuyến khích trẻ tự phản ánh theo hướng tích cực, giúp chúng thích nghi tốt hơn với xã hội.

Các bậc cha mẹ sinh sau thập niên 1990 khác với thế hệ cũ do đời sống vật chất được cải thiện.

"Tuy nhiên thế hệ sau những năm 90 được bảo bọc quá mức. Họ chưa trải qua sự thất vọng thực sự và bản thân vẫn còn là những đứa trẻ. Họ thực sự đối xử với trẻ em theo cách mà bất kỳ đứa trẻ nào cũng làm, sử dụng nó như một phương tiện để trả đũa", Si nói. "Chúng tôi tưởng tượng rằng thế hệ sau những năm 90 sẽ hạnh phúc hơn thế hệ trước, nhưng thực ra họ đã đánh mất một số trải nghiệm cảm xúc chân thực trên con đường đạt được sự hạnh phúc đó".

Với một số phụ huynh, nuôi dạy ngược là phương sách cuối cùng.

Tháng 11/2022, một phụ nữ có con học lớp 3 đã viết các bài đăng trên Xiaohongshu, ghi lại quá trình con trai cô nghỉ học một tuần và dành toàn bộ thời gian cho trò chơi điện tử. "Chúng tôi rất thất vọng với chứng nghiện trò chơi điện tử của thằng bé. Các nỗ lực trước đây của chúng tôi, từ trò chuyện chân thành đến đòn roi, đều không có tác dụng quá hai ngày", cô viết.

Bài đăng cũng mô tả việc con trai cô không chút thay đổi bất chấp sự hướng dẫn của giáo viên và tỏ thái độ không hứng thú với việc học.

Không biết làm cách nào, cô quyết định áp dụng cách "nuôi dạy ngược". Người mẹ đưa ra quy tắc nghiêm ngặt: con chơi 16 tiếng mỗi ngày, nếu thua phải viết một bản báo cáo 200 chữ. Đẩy ranh giới lên cao, người mẹ còn thuê một game thủ chuyên nghiệp để đánh bại con.

"Cách đó chỉ đơn giản là để thằng bé thử mọi thứ dựa trên mong muốn bên trong chúng", người mẹ nói.

Cai Dan, giám đốc điều hành của Trung tâm Nghiên cứu Gia đình và Phát triển Trẻ em tại Đại học Sư phạm Thượng Hải, cho biết phương pháp nuôi dạy ngược có khả năng giáo dục trẻ hiệu quả. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng để phương pháp này thành công, cha mẹ phải thực sự tin tưởng và hỗ trợ con mình trong suốt quá trình.

"Nếu động cơ là để trừng phạt bọn trẻ một cách có chủ ý, chẳng hạn như khiến chúng bị cảm lạnh hoặc bị thương, thì điều đó hoàn toàn không thể chấp nhận được", Cai nói.

Cai giải thích nguyên tắc cơ bản của phương pháp nuôi dạy con ngược có những điểm tương đồng với các liệu pháp tâm lý như liệu pháp lũ lụt và liệu pháp ác cảm. Liệu pháp ngập lụt liên quan đến việc khiến các cá nhân phải đối mặt với nỗi sợ hãi của họ ở cường độ cao trong thời gian dài, trong khi liệu pháp ác cảm đòi hỏi hành vi liên tục liên kết hành vi không mong muốn với hậu quả tiêu cực.

Nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng những liệu pháp như vậy cần có sự hướng dẫn chuyên nghiệp trong thực tế.

"Điều quan trọng là phải đánh giá liệu chúng đang mang lại lợi ích giáo dục cho trẻ em hay chỉ đơn giản là gây hại. Nếu một đứa trẻ không được trang bị tâm lý để xử lý liệu pháp như vậy, nó có thể gây ra những hậu quả tiêu cực", Cai lưu ý.

Li Yisheng, đến từ Ninh Ba, thuộc tỉnh Chiết Giang, tuyên bố cô là một trong những người đầu tiên đăng video về cách nuôi dạy ngược trên mạng xã hội.

Video đầu tiên của cô thu hút, được đăng tháng 7/2021 và thu hút 450.000 lượt thích trên Douyin, nói về cách cô ngăn đứa con gái 2 tuổi có hành vi không đúng mực ra sao. "Nếu em bé lấy thức ăn từ bát của bạn, bạn có thể hét to để làm chúng giật mình. Bằng cách này, em bé sẽ không biết phải phản ứng như thế nào", cô nói.

Sau đó, Li cũng đăng thêm các video mới với tiêu đề 'Hướng dẫn nuôi dạy ngược của một bà mẹ 9x'. Các ý tưởng trong video xuất phát từ kinh nghiệm của chính Li và mong muốn trở thành một bà mẹ kiểu khác.

"Khi trở thành mẹ, tôi từng không suy nghĩ thấu đáo, chỉ đơn giản thấy bạn bè sinh con và cho rằng đây là thời điểm thích hợp cho mình", Li, 33 tuổi, nhớ lại. Tuy nhiên, sau khi mang thai, cô nhận ra rằng điều đó khó khăn hơn những gì cô tưởng tượng. "Tôi bị ốm nghén nặng và nôn mửa trong suốt 5 tháng. Ngoài ra, nước bọt trong miệng tôi cũng tiết ra nhiều đến mức không thể nuốt nổi, vì vậy tôi phải mang theo một chiếc cốc cả ngày".

Không chuẩn bị tinh thần, cô sinh con gái và cơn đau dữ dội khiến cô ngần ngại đối mặt với đứa bé 24 giờ một ngày. Tuy nhiên, vào một buổi chiều, khi nhìn thấy đứa con bé bỏng đang ngủ bên cạnh mình, cô chợt nhận ra mối liên hệ giữa hai mẹ con. "Con bé giống hệt tôi: biểu cảm và hơi bướng bỉnh, nhưng dễ hài lòng với những bất ngờ nhỏ. Khi nghĩ lại thời thơ ấu của mình, tôi muốn dành cho con tất cả tình yêu thương mà tôi không nhận được", cô kể.

Theo Li, thế hệ của cha mẹ cô, những người sinh vào thập kỷ 1950 và 1960, áp dụng cách dạy con cứng nhắc hơn thế hệ của cô rất nhiều. "Họ luôn yêu cầu các con phải kiểm điểm những thiếu sót, lỗi lầm của mình. Ngay cả khi tôi bị các bạn cùng lớp bắt nạt, bố mẹ vẫn mắng mỏ tôi thay vì những người khác", Li nói.

Li giải thích rằng khi lớn lên, cô không được phép trở nên quá vui mừng về những điều nhỏ nhặt, vì điều đó thường khiến cha mẹ cô khó chịu. Theo Li, thế hệ cũ thiếu khả năng thể hiện bản thân. "Họ tin rằng cung cấp thực phẩm và hỗ trợ tài chính là đủ để bày tỏ tình cảm, nhưng họ không bao giờ nói thẳng ra điều đó", cô buồn bã nói.

Li cũng chia sẻ kinh nghiệm của bản thân khi từng cố gắng nói "Con yêu mẹ", nhưng mẹ cô lại cho rằng điều đó thật "kinh tởm". Những ký ức này đã ảnh hưởng sâu sắc đến Li, và thậm chí sau hai thập kỷ, tác động của nó vẫn còn. Quyết tâm phá vỡ chu kỳ, cô cam kết nuôi dạy con mình theo cách khác với cha mẹ.

Tuy nhiên, là một vlogger chuyên nghiệp, Li nhận thức được tầm quan trọng của việc sử dụng hashtag "nuôi dạy con ngược" để tăng lưu lượng truy cập và thu hút nhiều khán giả hơn trên các nền tảng mạng xã hội. Cô cũng thừa nhận rằng một số tài khoản có thể tạo nội dung giật gân chỉ để thu hút nhiều lượt xem hơn.

"Tôi từng xem một video quay cảnh cha mẹ nấu con gà mà con họ đã nuôi làm thú cưng và ghi lại phản ứng của đứa trẻ khi họ tiết lộ sự thật. Điều đó thật điên rồ, và đó không phải là điều tôi muốn khuyên người xem của mình làm", Li nói.

Cai nhấn mạnh thêm những người sinh ra sau những năm 1990 thường là con một trong gia đình và do đó phải tự học các kỹ năng làm cha mẹ. Một mặt, họ khao khát khắc phục những thách thức mà họ gặp phải trong quá trình lớn lên của bản thân; mặt khác, họ lại e ngại đối mặt với những thách thức mới.

Theo Cai, các thế hệ trước có cách nuôi dạy con rõ ràng và thẳng thắn: học hành chăm chỉ và đăng ký vào trường tốt. Tuy nhiên, bối cảnh hiện tại mang đến cho phụ huynh nhiều sự lựa chọn, như trường công lập, trường tư thục, trường quốc tế hay thậm chí là trường tích hợp với chương trình kết hợp.

"Có quá nhiều lựa chọn dẫn đến sự do dự, không chắc chắn và sợ bỏ lỡ những cơ hội quan trọng có khả năng gây nguy hiểm cho tương lai của con cái", Cai nói.

Hướng Dương (Theo Sixth Tone)

'Nuôi dạy ngược' bùng nổ ở Trung Quốc - Ngôi sao (vnexpress.net)

 

Tiêu chí đầu tiên của tôi khi nuôi con đó là nó phải kế thừa ý chí của mình, như thế mới cảm thấy nuôi con có giá trị

 

Dừa ai biểu lấy vợ.

 

Áp đặt vậy?

 

tại sao lại áp đặt ý chí của mình vào con?. Bản thân không làm được nên ép con nó làm dùm?

 

À, định hướng chứ đâu phải áp đặt... Ko đến nỗi thế.

 

Cha làm thầy , con đốt sách !

 

ngu thì đuổi ra đường cho làm giang hồ cho tự học văn vở tụi nó rồi về nhà trình bày lại

 

Đừng làm giang hồ nữa Phú.

 

Mình cũng giống vậy, mình là otaku cũng muốn nó thích anime với manga giống như mình, mà cho nó coi anime doremon nó hok thích mà toàn coi mấy cái nhảm nhảm nhảm đồ chơi j hok.

Còn thằng cháu con anh mình nó nói mình thích làm bác sĩ thú y, mình vất vả gom nguyên bộ manga tâm đắc Cuộc sống hoang dã đưa nó mà nó chả thèm đọc.

 

Kêu giang hồ nuôi con bằng cức chim sao rael

 

Cái này phải kiên trì bạn êi, bọn trẻ bây giờ nó có những thứ giải trí thú vị hơn hồi xưa của anh em mình. Phải làm nó thấm dần, tôi kiên trì bắt nó đọc sách, tiểu thuyết, đêm nào trước khi đi ngủ cũng đọc truyện cho nó nghe 1h. Kéo dài mãi giờ con tôi lớp 3, khoản sáng tạo, kể chuyện, tiếng Việt... ngôn ngữ nói chung là không phải lo gì nữa luôn. Mặc dù tới tận bây giờ nó vẫn không thích đọc sách đâu nhưng mà trong đầu nó thì thấm dần, sau này khi mà nó bắt đầu thấy mấy cái thứ Video hài và mấy thứ khác nhàm chán thì nó sẽ tìm đến những thứ có chiều sâu hơn

 

Trẻ con giờ nhiều cái chơi rồi, ko thích đọc truyện tranh mấy đâu nên tủ truyện ở quê chẳng đứa cháu nào thèm ngó (toàn cấp 1).

 

Ụa tưởng thầy này còn trẻ chưa lập gia đình

 

Ủa vậy là có bắt nó cũng đâu thích, đâu tự nguyện đọc.

 

Vitor hugo thì toàn đi chơi công nhân nghành Oh wait

 

Không nhất thiết, mình cũng không éo buộc, chỉ đặt nền móng cho nó thôi fú bà ạ. Việc thấy con mình hoạt ngôn, nói chuyện với các bạn thì nó sáng tạo hơn, hay biết tự bày trò cho hội bạn chơi cùng là mình thấy mình thành công rồi . Việc nhồi kiến thức thụ động nó cũng có tác dụng. Mặc dù có thể nó không hứng thú đâu nhưng mà việc vốn kiến thức có sẵn trong đầu làm trẻ con có lợi thế về tư duy hơn nhiều những đứa khác.
Sức bố mẹ cũng có hạn nên chỉ định hướng được 1 mảng nào đó thôi, chứ bắt nó nhồi đủ thứ thì cũng phản tác dụng

 

Sau nó đọc sách cũng sẽ đỡ ngại hơn, chứ trẻ con bảo cầm quyển sách đọc nó vứt đi luôn.

 

dừa, ai biểu lấy dợ