[VNE] Lao động trung niên trước nỗi lo bị đào thải

0







Nhịp sống
Thứ ba, 26/3/2024, 06:00 (GMT+7)
Lao động trung niên trước nỗi lo bị đào thải
Khi công ty yêu cầu áp dụng công nghệ mới, anh Khoa xin ba tháng để làm quen nhưng cấp trên chỉ cho một tháng.

Người đàn ông 44 tuổi từng là thiết kế, dàn trang cho một tờ báo in ở Hà Nội nhiều năm nay. Khi chiến lược của tòa soạn ưu tiên phát triển báo điện tử, công việc của anh ít được trọng dụng. Hai năm trước, anh được điều sang làm phát hành.

Tháng 10/2023, anh Khoa được gọi quay trở lại phòng thiết kế và yêu cầu cập nhật các kỹ năng, công nghệ mới phục vụ cho báo điện tử. Hơn hai năm không làm, chuyên môn của anh rơi rụng không ít, việc nắm bắt kỹ thuật mới lại không dễ ở tuổi tứ tuần và thời gian một tháng không đủ để thích ứng. Trong khi đó, phòng anh đang có những nhân viên 9X và đầu 2000 làm chủ được công nghệ mới.

"Tôi định cố thêm vài tháng để nhận thưởng Tết nhưng không thể đáp ứng được guồng công việc mới nên quyết định nghỉ", Nguyễn Anh Khoa, một viên chức chia sẻ lý do thôi việc 5 tháng trước.


Anh Khoa đi nhận bảo hiểm thất nghiệp tháng thứ 5, tại Trung tâm dịch vụ việc làm Hà Nội sáng 20/3. Ảnh: Phan Dương

Trên các hội nhóm về lao động việc làm thời gian qua có không ít người chia sẻ chuyện bị sa thải. Một người (đề nghị giấu tên) kể, cuối năm 2023 do công ty tái cấu trúc, hàng loạt nhân sự lâu năm từ kế toán, sales tới IT bị sa thải.

Vài ngày ngày trước khi anh nhận quyết định nghỉ, công ty đã âm thầm tuyển một người mới trả lương bằng nửa, đào tạo từ đầu và bàn giao công việc chỉ trong 5 ngày.

Thay vì đồng cảm, nhiều người cho rằng lao động này "nên nhìn lại mình xem khả năng tới đâu mà bị một người mới thay thế chỉ sau 5 ngày học việc?".

Theo ông Trần Anh Tuấn, chuyên gia dự báo nguồn nhân lực và thông tin thị trường lao động, Phó chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP.HCM, cần phải nhìn tổng thể là nền kinh tế và yêu cầu với nguồn nhân lực lúc này đang theo xu hướng mới, tức lao động vừa phải có bằng cấp, tay nghề, vừa phải phù hợp với thời kỳ ứng dụng công nghệ.

"Lao động giản đơn nhường chỗ cho lao động có nghề và lao động có nghề sẽ bị thay thế bởi người vừa có nghề, vừa kỹ năng và thái độ tiếp nhận cái mới", ông Tuấn nói.

Trong xu hướng này, lao động trung niên có thể trở thành nhóm "dễ bị tổn thương" nếu "vẫn giữ con người cũ". Một bộ phận người trung niên có xu hướng ỷ lại "có kinh nghiệm và hiểu biết cuộc sống", sự tích cực, xông xáo bị giảm dần.

"Suy cho cùng người sử dụng lao động cần hiệu quả, đặc biệt sự ham học tập kỹ năng, công nghệ và thông thường người trẻ đáp ứng nhanh hơn", ông Tuấn nói.


Người dân làm thủ tục hỗ trợ thất nghiệp tại Trung tâm dịch vụ việc làm TP HCM, sáng 26/7. Ảnh:Thanh Tùng

Với 13 năm kinh nghiệm tuyển dụng nhân sự, Nguyễn Huyền Hảo, CEO một công ty "săn đầu người" ở Hà Nội cho biết bên cạnh sự ra đời của công nghệ hiện đại, AI thay thế nhiều trong lĩnh vực, lao động trung niên còn đối mặt với "sự lu mờ trước thế hệ lao động mới mang tên Gen Z".

Thống kê đến 2030, Gen Z chiếm 33% lực lượng lao động Việt Nam. Với thế mạnh công nghệ, nhạy bén tư duy và tiếp cận dễ các đối tượng tiêu dùng trẻ, nhiều người trẻ đang nhìn thấy và dẫn dắt, làm chủ thị trường, đặc biệt trong các lĩnh vực thương mại điện tử, IT hay logistic. Kinh nghiệm trong tuyển dụng cho các sếp Gen Z của Hảo cho thấy họ có tâm lý không muốn làm với các nhân sự quá nhiều tuổi hơn mình.


Hơn nữa, không ít doanh nghiệp, nhất là lĩnh vực CNTT có yêu cầu chỉ tuyển người dưới 35. "Nhận không ít những yêu cầu này từ khách hàng, đôi khi tôi cảm thấy như tự tát vào mặt mình vì chính tôi cũng đang trên 35 tuổi", bà Hảo nói.

Theo ông Trần Anh Tuấn, trong bối cảnh mới người trung niên cần phải bỏ tư tưởng "sống lâu lên lão làng". Người trẻ dù kinh nghiệm ít hơn, họ được đào tạo, có sức trẻ nên năng nổ hơn. Mặt khác cũng cần nâng cao trách nhiệm của các trung tâm dịch vụ việc làm trong việc kết nối việc làm cho người trung niên. Các cơ quan quản lý nhà nước chú trọng việc nghiên cứu chính sách, hỗ trợ đào tạo và nâng cao kỹ năng nghề cho người trung niên thích nghi với thị trường lao động.

"Lao động trung niên chịu thay đổi, làm việc gắn với thực tế thì không bao giờ lo bị đào thải", ông Tuấn nói.

Bà Hảo cũng cho biết đối cảnh hiện tại buộc lao động trung niên phải vượt qua cái bóng của mình, dám bước ra khỏi vùng an toàn và hòa mình với người trẻ để làm mới mình liên tục. Nữ CEO này cũng đang tham gia nhiều cộng đồng của Gen Z để không chỉ hiểu, học hỏi ngôn ngữ của họ, mà còn biến suy nghĩ, tâm hồn mình cũng trẻ như họ.

Với kinh nghiệm 10 năm tuyển dụng nhân sự cao cấp tại các tập đoàn lớn, bà Đàm Thị Thu Trang, CEO một công ty tuyển dụng ở Hà Nội cho biết rất nhiều ứng viên có tuổi mà cô tiếp xúc đang cảm thấy bị đe dọa bởi Gen Z nên đang làm mới mình.

Tuần trước, Trang làm việc với một người là giám đốc điều hành chuỗi trường quốc tế. Chị chia sẻ nhân viên của mình đã livestream tuyển sinh, thu hút được nhiều học viên cho trường, vừa khiến chị tò mò, vừa lo sợ rằng "đến lúc những nhân sự trẻ này vận hành ổn thì không biết công ty có còn cần đến mình không".

"Bản chất vai trò công việc của chị ấy không chỉ vận hành mà là thúc đẩy kinh doanh. Nếu nhân viên tuyển được nhiều học viên hơn, chị ấy sẽ đối mặt với câu hỏi ai mới là người nắm cuộc chơi ở đây?", Trang nói.

Thực tế này buộc chị phải vượt qua cái bóng của chính mình. Thay vì các cách marketing truyền thống giờ chị quyết định xuất hiện trên livestream giới thiệu về trường, các chính sách khuyến mãi và "chốt deal" ngay trong phiên live.

Ban đầu chị cũng sợ bị người ta đánh giá, sợ nói không hay nhưng cuối cùng vẫn bỏ tiền túi đi học một khóa livestream. "Trái với những lo lắng, giờ chị ấy tự tin vì kỹ năng ăn nói cải thiện, công việc cũng suôn sẻ hơn", Trang chia sẻ.

Giống như nữ giám đốc này, anh Lê Huy Khánh, 37 tuổi, trưởng phòng marketing của một công ty lĩnh vực logistic ở quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội đang tranh thủ theo học một số khóa về sử dụng AI và công nghệ mới phục vụ công việc vào tối và cuối tuần. Gần nhất anh học một lớp sử dụng Chat GPT trong viết content và dùng phần mềm tự dựng video.

"Tôi đi học vì cảm thấy bị đe dọa", anh Khánh nói.

Thời gian trước anh quản lý dưới quyền 10 nhân sự, nhưng từ cuối năm vừa công ty yêu cầu cắt giảm, chỉ giữ lại hai. Cấp trên cũng yêu cầu anh phải cập nhật công nghệ mới của ngành.

"Thay vì kiểm soát con người, giờ tôi phải kiểm soát công nghệ", anh cho hay. Đồng thời anh cũng phải kiêm nhiệm nhiều thứ, sẵn sàng làm các công việc vốn trước chỉ cần "sai quân".

Chuyên gia tuyển dụng Đàm Thị Thu Trang cho biết với những thay đổi tích cực này "rất đáng để chờ đợi thế hệ trung niên giải bài toán dành cho mình".

Anh Khoa hiện làm thiết kế tự do, chạy xe ôm công nghệ và hưởng thêm trợ cấp thất nghiệp để trang trải cuộc sống. Làm ngoài có thời gian linh hoạt hơn nhưng thu nhập cũng bấp bênh, trong khi hai con còn tuổi ăn học.

"Trước đây tôi nghĩ làm công chức là tự hào lắm, nhưng ở bên trong mới biết chẳng ổn định cũng chẳng tự hào, chỉ khiến mình trì trệ đi", anh nói. "Công chức hay tư nhân cũng luôn phải nâng cao kỹ năng nếu không sẽ bị đào thải".

https://vnexpress.net/lao-dong-trung-nien-truoc-noi-lo-bi-dao-thai-4725120.html

 

Rồi toy móc bọc sống qua ngày

 

bọc với lon bây giờ cũng k có để móc

 

Xin bảo bảo GA

 

Liên quan gì

 

Mất việc ở tuổi 40

27 Tết, anh Trí Nguyễn, 42 tuổi, phó giám đốc một nhà máy ở TP HCM được cấp trên gọi lên nhận quyết định thôi việc.

"Thấy đơn hàng khó khăn tôi đã đoán trước", anh nói. "Nhưng điều khiến tôi bất ngờ là ngay sau Tết công ty cho đóng cửa nhà máy, sa thải toàn bộ nhân viên kể cả cán bộ lâu năm".

Đây là lần mất việc thứ hai của anh Trí Nguyễn trong vòng hơn một năm. Ở lần mất việc tháng 9/2022, anh biết ở tuổi của mình có nhiều bất lợi nên không vội đi xin việc ngay mà dành thời gian học thêm các kỹ năng mới. Nhưng khi tìm việc lại từ tháng 5/2023, anh dần nhận thấy thời thế đã thay đổi. Các vị trí mong muốn không còn nhiều như trước. Nhiều trường hợp "phá giá" lương nên dù đã đi đến vòng phỏng vấn cuối cùng, anh vẫn bị loại. Tròn một năm sau thất nghiệp, anh mới tìm được việc khác với vị trí tương đương.

Song thực tế các ngành sản xuất vẫn còn khó khăn, nên anh tiếp tục mất việc sau 5 tháng.

"Đợt này tôi tìm việc ngay vì nhận thấy thị trường đang dần phục hồi, phải nhanh chân mới được", anh nói. Từ sau Tết tới nay anh nỗ lực tìm kiếm, gửi CV hai nơi nhưng chưa được gọi đi phỏng vấn.

Hơn 20 năm đi làm, anh Trí chưa bao giờ thấy khó khăn như hiện tại. Vợ chồng có hai con đang tuổi đi học và khoản nợ mua nhà trả góp ở quận Bình Tân. Chồng mất việc, gia đình buộc phải thắt chặt chi tiêu. Anh nói rất đau đớn mỗi lần thông báo với con phải nghỉ học đàn, học tiếng Anh.

Áp lực lớn nhất là sợ người thân hy vọng rồi thất vọng sau mỗi lần nghỉ việc. Con cái cũng hỏi sao không thấy ba đi làm. Hàng xóm, bạn bè thấy anh thất nghiệp lâu quá cũng bàn tán. Anh phải giấu gia đình mỗi lần đi phỏng vấn vì sợ họ lại hy vọng.

"Những lần mất việc hoặc phỏng vấn không đạt bào mòn ý chí và sự tự tin ghê gớm. Nhiều lúc tôi cảm tưởng như bị bó trong không gian hẹp, không thể nào duỗi thẳng tay chân", anh tâm sự.


Các lao động trung niên làm thủ tục nhận trợ cấp thất nghiệp tại Trung tâm dịch vụ việc làm Hà Nội, sáng 13/3. Ảnh: Phan Dương

Chủ động nghỉ việc từ đầu tháng 3, nhưng tâm trạng anh Nguyễn Thế Hùng, kỹ sư xây dựng ở Hà Nội cũng không khá hơn.

Dự định xả hơi sau 30 năm đi làm nhưng hôm đi khai báo trợ cấp thất nghiệp, anh về nhà buồn đến độ bỏ cả bữa trưa. "Một tuần đầu tôi chìm trong cảm giác hụt hẫng, mất mát", người đàn ông 53 tuổi nói.

Trong bối cảnh đi xuống của ngành bất động sản, công ty của anh Hùng liên tục không trúng thầu. Đang từ một người mang về dự án cả nghìn tỷ, nay ngày nào cũng đi làm nhưng không có việc, anh cố gắng bao nhiêu cũng thấy vô dụng. Thu nhập giảm hơn nửa. Tết vừa qua anh không có một đồng thưởng.

"Tôi những tưởng nghỉ việc là giải thoát nhưng không phải. Cảm giác thiếu tiền, thiếu chỗ đứng, thiếu sự ngưỡng mộ dày vò tôi", anh tâm sự.

Năm 2023, cả nước có hơn một triệu người trong độ tuổi lao động thất nghiệp, theo Tổng cục Thống kê. Nhóm lao động trung niên bị sa thải có chiều hướng tăng mạnh, gấp 1,6 lần năm 2021. Riêng TP HCM, số người trên 40 tuổi mất việc chiếm gần 30%. Các chuyên gia đánh giá 2024 là năm khó khăn với những lao động trung niên và tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng nhanh hơn.

Sau làn sóng nghỉ việc hàng loạt (great resignation) khi cần cân bằng cuộc sống - công việc trong Covid-19 hay "bỏ việc trong im lặng" (quiet quitting) hai năm trước, năm 2023 và kéo sang 2024 sẽ là năm của sa thải trong âm thầm (quiet firing) hay sa thải hàng loạt xảy ra mạnh mẽ ở các công ty công nghệ cũng như các ngành thâm dụng lao động như dệt may, giày da tại Việt Nam.

Báo cáo mới nhất của Navigos hồi tháng 1/2024 cho thấy 18,4% doanh nghiệp sẽ không tuyển mới, gần 60% doanh nghiệp chỉ tuyển dưới 25% nhân lực.

"Cơ hội của các ứng viên sẽ trở nên hạn chế hơn bất chấp độ tuổi. Điều này cũng tăng thêm nguy cơ mất việc làm và cản trở các cơ hội việc làm của những lao động trung niên, vốn là bộ phận bị dính 'lời nguyền tuổi 35'", ông Bùi Đoàn Chung, người sáng lập cộng đồng Nghề Nhân sự Việt Nam cho biết.

Bà Đàm Thị Thu Trang, CEO một công ty tuyển dụng nhân sự ở Hà Nội cho biết trong năm 2024 nhiều ngành tiếp tục cắt giảm nhân sự, tập trung ở các vị trí cấp cao và cấp trung dư thừa. Lao động có thâm niên, mức lương cao sẽ bị thay thế bằng cấp dưới hoặc người mới, trả lương ít hơn và có thể kiêm nhiệm nhiều chức năng.

Theo chuyên gia nhân sự này, khi bị sa thải trong thời điểm kinh tế bất ổn, người lao động lớn tuổi đặc biệt dễ bị tổn thương. "Một bộ phận không đáp ứng được bối cảnh công việc mới dễ bị sa thải hơn và khó tìm được việc hơn", bà Trang nói thêm. Bên cạnh đó, các thành kiến với lao động lớn tuổi như "bảo thủ", "không sẵn sàng học cái mới" đẩy lao động trung niên vào tình thế khó khăn gấp nhiều lần.

Là người hỗ trợ và phỏng vấn nhiều nhân sự lớn tuổi trong 18 năm qua, ông Chung cho biết điều quan trọng nhất với lao động trung niên đó là "dám làm mới mình", "bước qua vùng an toàn" để làm những công việc mà mình chưa từng hoặc những công việc đòi hỏi mức độ sâu sát và chuyên môn cao.

Thời gian bị mất việc là khoảng nghỉ quý giá để hệ thống lại chuyên môn, điểm mạnh, học thêm ngoại ngữ và công nghệ cũng như tìm định hướng công việc mới có liên quan mà mình có thể làm đến lúc về hưu. Điều này cũng giúp cho nhà tuyển dụng đánh giá cao hơn về mức độ đáp ứng và khả năng thích nghi, linh hoạt với môi trường lao động mới.

"Đôi khi đánh giá lao động lớn tuổi 'cái tôi lớn, sức ỳ cao' chỉ là thiên kiến. Nhiều những người tôi tiếp xúc thời gian qua rất chủ động học hỏi và có tư duy mở", ông Chung nói.

Chị Hồng Ánh (tên nhân vật đã đổi), 41 tuổi, một mẹ đơn thân hai con ở quận 7, TP HCM là ví dụ. Ánh từng là đại diện của một công ty Hong Kong tại Việt Nam bị đơn phương chấm dứt hợp đồng cuối năm 2023. Ban đầu chị đã rất sốc khi biết sự việc xảy ra không phải lỗi của mình mà chỉ là cái cớ sa thải.

Nhưng chị nhanh chóng chấp nhận sự thật mất việc và gượng dậy. Ngay trong những ngày nghỉ Tết, Ánh đã học cách sử dụng mạng xã hội việc làm Linkedin để kết nối với những người làm nhân sự, học thêm ngoại ngữ và ôn tập lại các nền tảng kiến thức pháp lý. Hiện chị đang thử việc tại một công ty mới với nhiều điều kiện thuận lợi.

"Bỗng dưng mất việc khiến tôi nhận ra luôn phải chuẩn bị sẵn tâm thế cho những thay đổi khó lường. Nhìn lại tôi cũng thấy thời gian qua mình đã ngủ quên trên chiến thắng", chị nói.

Hiện anh Trí đã học lấy chứng chỉ Giám đốc sản xuất (CPO) và Quản lý chất lượng toàn diện (TQM) để phục vụ cho ngành nghề. Anh cũng có ý định chuyển hướng sang làm quản lý hoặc điều hành doanh nghiệp, hoặc đại diện công ty nước ngoài thay cho chuyên môn sản xuất như hiện tại, do đó đã đăng ký học thêm khóa CEO.

"Tôi cũng chuẩn bị cho việc có thể sẵn sàng kinh doanh riêng sau này nếu lại tiếp tục có khủng hoảng vì càng lớn tuổi càng khó tìm việc", anh chia sẻ.

Riêng anh Hùng, ở tuổi 53, xác định không quay lại ngành xây dựng nữa vì không đủ sức khỏe và năng lực cạnh tranh với đồng nghiệp trẻ. Tạm thời anh sẽ nhận một năm trợ cấp thất nghiệp sau đó làm lương hưu luôn vì đã đủ 30 năm bảo hiểm.

Mặc dù con út chuẩn bị tốt nghiệp đại học, con lớn đã tự lo được cho mình, anh cho biết vẫn cần phải lao động để có tích lũy cho tuổi già. "Tôi đang tính đi làm bảo vệ", anh nói và cho biết tấm bằng kỹ sư của mình chắc không bao giờ dùng đến nữa.

Phan Dương

​

 

Cũng sắp 40 rồi, ko vợ con, ko người yêu, cuộc sống shipper còn phải cạnh tranh với mấy bạn trẻ mới ra trường nữa, khoẻ với nhạy hơn mình nhiều. Mấy bạn này mỗi ngày cày 10 tiếng là chuyện bt. Còn mình chạy cỡ 6 tiếng là muốn hết xí quách

 

PGD mà cũng bị cho thôi việc

 

Người già chúng ta liệu còn có hy vọng

 

Đồng nghiệp síp bơ luôn, t ngoài chạy app còn móc đc chỗ chở hàng cho kho với bốc vác rau sáng, việc cũng có tiền mà làm đủ 30 ngày, mỗi ngày 18 tiếng.
Nghỉ thì ko dám vì tiếc mà ko làm thì chả biết sao sống, mà làm đc năm mấy bệnh hậu tùm lum, có khi đột tử luôn

 

Tầm 40 đột tử lại quá tốt, nhường thế giới lại cho người trẻ

 

Làm lính thì bị lay off thui

 

báo láo, ko thấy kinh tế hồi phục, hoá gồng hoá cok à, làm éo gì có thất nghiệp, chỉ có những đứa không chịu làm việc thôi, chứ kinh tế phát triển thế mà