Tên, Bio tất cả các tướng, bằng tiếng Anh và tiếng Việt trong ROTK 11

Bài đầu gồm: Mục lục các bài trong topic và Cách xem năm xuất hiện, thành xuất hiện của mọi nhân vật trong mọi Scenario trong ROTK 11 và Sangokushi 11 PUK, File Excel chứa tất cả tên bio Anh Việt của tất cả các tướng ROTK 11 ở cuối bài:

A-B
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=17988116

C
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090157

D-F
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090158

G
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090171

H-K
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090173

L
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090181

M-Q
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090183

S-T
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090193

W
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090195

X
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090221

Y
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090222

Z
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090236

Vua, Ngoại tộc, Ẩn sĩ, Hoạn quan trong Tam Quốc
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090237

Các Đại tướng, Quân sư thời cổ unlock bằng chơi hết Tutorial
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090252

12 nhân vật nữ xinh đẹp, Lã Bá Sa, Bạn Gia Cát Lượng, Trương Thế Bình (chỉ có trong PS2)
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090253

50 nhân vật Thủy Hử chỉ xuất hiện trong Sangokushi 11 PUK PS2
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090263

Các mĩ nữ trong Tam Quốc (Mi Lục Quân, Cam Anh, Biện Lan Phức...)

Tên các Chức vụ
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090308

Tên các Thành, Ải, Cảng:
http://forum.gamevn.com/showpost.php?p=18090309

Cách xem mọi nhân vật xuất Search được ở Thành nào, Năm nào trong Mọi Scenario:


Hướng dẫn cách xem:


Dùng trình duyệt Firefox, vào View, Character Encoding, Auto Detect, Japanese

Đầu tiên vào link này:

http://www6.atpages.jp/san11/bushou.html


Làm theo hướng dẫn trong ảnh:

Click chuột phải vào View Image mà xem ảnh full nhé, cái ảnh này bị forum thu nhỏ lại:



Tên thành thì xem ở đây:





- Để có thể xem được 1 nhân vật mong muốn có thể dùng các mũi tên sắp xếp theo yếu tố khác để biết. Vd Gia Cát Lượng Int 100, Scenario 1 năm 184 xuất hiện vào năm 208 ở Hạ Phì.
- Để xem được các Scenario khác thì đổi Scenario như trong ảnh trên. Tóm lại là chơi Scenario nào thì chỉnh theo Scenario đấy là đầu tiên.
- Tên thành bằng tiếng Trung, Anh, Việt tôi up luôn vào đây, cậu nào cần xem thành nào thì copy tên thành tiếng Trung ở bài này, dùng nó mà tìm kiếm ở trong link kia. Nhớ sắp xếp theo tên thành để các kết quả 1 thành đứng liền nhau, lúc này chỉ cần xem năm xuất hiện thôi.
- Ví dụ chơi Scenario 1 năm 184 thì năm 208 ở Hạ Phì Search ra được Gia Cát Lượng. Chơi Scenario 4 năm 200 thì năm 208 ở Tương Dương Search ra được Gia Cát Lượng. Còn chơi Scenario 5 năm 207 thì năm 208 ở Tân Dã Search ra được Gia Cát Lượng.

 

HIc hic hoa cả mắt, nhưng tinh thần làm việc thì không chê vào đâu được !!!

Nếu có thể lưu vào file đính kèm này nè,cái này Lizliu đã làm khá chi tiết

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là A - B​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/



A Huinan A Hội Nam Không chép trong Chính sử

Officer under Nanman King Meng Huo and cave governor. Was caught in battle against the Shu army and later released. Returning to the front line, he was met with calls of "Have you no shame?", after which he retired from the army in disgrace.

Thuộc hạ Nam Man Vương Mạnh Hoạch, nguyên soái động thứ ba, bị quân Thục bắt khi giao tranh và được thả ra. Khi trở lại tiền tuyến, quân Thục đồng thanh hô "Quân vong ân bội nghĩa kia, không biết xấu hổ à?", ông ta thẹn đỏ mặt, chưa đánh đã quay về.


Bao Long Pháo Long Không chép trong Chính sử

It's said he killed two tigers with his bow. He tried to trick Zhao Yun into thinking he was surrendering when Zhao Yun invaded Gui Yang, but Zhao Yun saw through his scheme and beheaded him.

Võ tướng của thái thú Quế Dương Triệu Phạm. Pháo Long từng bắn giết được hai con hổ một lúc. Lúc Triệu Vân mang quân tới Quế Dương, ông ta định trá hàng, bị Triệu Vân nhìn ra, giết chết.


Bao Sanniang Bảo Tam Nương Không chép trong TQDN, Chính sử

Daughter to Bao Yuanwai. Known for her beauty and skill in battle, she was well sought after for marriage. However, she refused all. When her home was surrounded and attacked by Lian Kang, master of Mt. Nan, she personally took up arms and drove him off. A few days later, she was challenged again to battle, but this time was defeated. Her opponent was Guan Suo. They subsequently fell in love and married.

Nhân vật chỉ xuất hiện trong tác phẩm "Hoa Quan Sách Truyện". Con gái Bảo Viên ngoại. Bảo Tam Nương đẹp như một đóa hoa, võ nghệ lại cao cường nên được nhiều người theo đuổi, nhưng cô không ưng ý một ai. Lúc trang viện bị Liêm Khang, đầu mục Nam Sơn bao vây, Bảo Tam Nương một mình cầm vũ khí đánh đuổi được bọn họ. Vài ngày sau, có một thanh niên tuấn tú tới thách đấu, nhưng lần này Bảo Tam Nương lại bị đánh bại. Đối thủ của cô lần này là Quan Sách. Hai người họ nhanh chóng yêu nhau, và một đám cưới linh đình được tổ chức.


Bao Xin Pháo Tín

He advised Yuan Shao and Wang Yun to ostracize Dong Zhuo. He participated in the Anti-Dong Zhuo Coalition. He later fought with Cao Cao against the Yellow Turbans in Qing province and died in battle.

Quốc tướng Tế Bắc thời Đông Hán. Ông ta khuyên Viên Thiệu và Vương Doãn trừ Đổng Trác từ thuở ban đầu, không ai nghe. Pháo Tín cùng tham gia liên minh thảo phạt Đổng Trác. Về sau, ông ta cùng Tào Tháo đánh quân Hoàng Cân ở Thanh châu, tử trận.


Bei Yan Ty Diễn

This officer of Gongsun Yuan led Yuan's troops against Sima Yi, but lost. After retreating he gathered his forces again and attempted a second attack, but after several skirmishes was killed by Xiahou Ba.

Võ tướng của Công Tôn Uyên. Ông ta mang quân giao chiến với Tư Mã Ý, bị đánh bại. Sau đó ông ta tụ tập quân lính, tấn công lần thứ hai, giao chiến với Hạ Hầu Bá vài hiệp thì bị chém chết.


Bian Shi Biện thị

Concubine to Cao Cao. Mother of Pi, Zhang, Zhi, and Xiong. She became Cao Cao's concubine at the age of 20. When Cao Cao divorced Ding Shi, she became his wife. She had a warm heart and took care of all of Cao Cao's children, whether they were hers or not. She pleaded with Cao Pi to spare Zhi during the fight over the succession.

Vợ lẽ Tào Tháo, mẹ Phi, Chương, Thực và Hùng. Năm 20 tuổi, Tào Tháo lấy bà ta làm vợ lẽ. Lúc Đinh thị bỏ về nhà mẹ đẻ, Biện thị trở thành chính thất của Tào Tháo. Bà ta tâm tính nhân hậu, đối xử tốt với tất cả con của Tào Tháo. Lúc các con tranh giành quyền thừa kế, Biện thị cầu xin Tào Phi tha mạng cho em mình là Tào Thực.


Bian Xi Biện Hỷ Không chép trong Chính sử

Served Cao Cao and guarded Yi Shui Gate. He attempted to kill Guan Yu during the Thousand League Journey, but Pu Jing informed Guan Yu about the planned attack. Later he was killed by Guan Yu.

Võ tướng Hoàng Cân, sau theo Tào Tháo. Ông ta trấn giữ ải Nghi Thủy, lúc Quan Vũ hành trình vạn dặm đi gặp Lưu Bị đi qua, Biện Hỉ định sát hại, nhưng sư Phổ Tĩnh báo trước cho Vũ về âm mưu ấy. Về sau ông ta bị Quan Vũ chém chết.


Bo Cai Ba Tài Không chép trong TQDN

Officer of the Yellow Turbans. Won a great victory over Zhu Jun in the early stages of the rebellion. Chased Zhu Jun and Huangfu Song to Chang She but was beaten in a fire attack planned by Huangfu Song.

Đầu mục Hoàng Cân. Trong giai đoạn đầu, ông ta từng đánh bại Chu Tuấn. Ba Tài đem quân truy kích Chu Tuấn và Hoàng Phủ Tung, bị Hoàng Phủ Tung dùng hỏa công đánh bại.


Bo Chan Bộ Xiển

The son of Bu Zhi. He proposed transferring the capital to Wu Chang. He received orders recalling him, but fearing for life, he surrendered to Jin. He was sentenced to death after being attacked by Lu Kang.

Con trọng thần Bộ Trắc, thái thú Tây Lăng nhà Ngô. Ông ta khuyên Ngô chủ Tôn Hạo dời đô tới Vũ Xương. Vua cho triệu Bộ Xiển về triều, Xiển sợ mất mạng, bèn đầu hàng nhà Tấn. Lục Kháng hạ thành Tây Lăng, giết cả họ nhà Bộ Xiển.


Bu Xie Bộ Hiệp/Bộ Hợp Không chép trong TQDN

The child of Bu Zhi. Bu Chan's elder brother. In 264, he invaded former Shu territory, and together with Lu Kang, Liu Ping, Sheng Man and others, surrounded Ba Dong that Luo Xian was defending.

Con Bộ Trắc, anh Bộ Xiển nhà Ngô. Năm 264, ông ta cùng Lục Kháng, Lưu Bình, Thịnh Mạn và các tướng khác dẫn quân xâm chiếm đất cũ nhà Thục Hán, vây thành Ba Đông nơi La Hiến đang trấn thủ.


Bu Zhi Bộ Trắc / Bộ Chất

Minister of Wu. Scored a victory for Wu during the attack on Jing by accurately reading the movements of the armies of Guan Yu and Cao Pi. Made cavalry general after Sun Quan became emperor, and later rose to the position of prime minister.

Quan nhà Ngô. Ông ta giúp quân Ngô toàn thắng ở Kinh châu bằng việc đọc đúng những động thái của quân Quan Vũ và Tào Phi. Lúc Tôn Quyền lên ngôi, Bộ Trắc được phong làm Phiêu kị tướng quân, sau thăng làm Thừa tướng.

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là C​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/c.php




Cai He Sái Hòa Không chép trong Chính sử

Cousin of Cai Mao. Surrendered to Wu with Cai Zhong just before the Battle of Chi Bi. However, Zhou Yu saw that his surrender was false, and used him to spread disinformation among his true allies in Cao Cao's army.

Võ tướng của Lưu Biểu, em họ Sái Mạo. Sái Hòa cùng Sái Trung trá hàng Ngô trước trận Xích Bích. Tuy thế, Chu Du nhìn ra đây là trá hàng, tương kế tựu kế dùng ông ta đưa tin giả về cho Tào Tháo.


Cai Mao Sái Mạo

Officer under Liu Biao. Member of a powerful family in Jing; younger brother of Liu Biao's second wife. Attempted to kill Liu Bei, who was a threat to the succession of Liu Cong. A skilled naval commander.

Võ tướng của Lưu Biểu, em vợ Lưu Biểu, xuất thân trong một gia tộc mạnh ở Kinh châu. Sái Mạo định giết hại Lưu Bị, người đe dọa quyền kế vị của Lưu Tôn. Sái Mạo rất thạo nghề đánh thủy.


Cai Shi Sái thị

Wife of Liu Biao and older sister of Cai Mao. Aunt to Liu Qi and mother to Liu Cong. She was wary of Liu Bei, after he was given shelter and connived with Cai Mao to have Liu Bei driven out or killed. When Liu Biao's death became inevitable, she schemed to put her own son on the throne by forging Liu Biao's will. She died after being captured by Cao Cao.

Vợ Lưu Biểu, chị Sái Mạo, dì ghẻ Lưu Kỳ, mẹ Lưu Tôn. Bà ta cảnh giác Lưu Bị tới nương nhờ, thông đồng với Sái Mạo tìm cách đuổi Lưu Bị đi hoặc giết chết ông ta. Lúc Lưu Biểu sắp chết, Sái thị viết tờ di chúc giả lập con mình làm chủ Kinh châu. Bà ta chết sau khi rơi vào tay Tào Tháo.


Cai Yan Sái Diệm

A female poet and daughter of Cai Yong. She was dragged away by foreign barbarians and composed poems depicting the loneliness of her situation. When Cao Cao pressed north with the intent of ransoming her for 1000 gold pieces, her captor sent her back out of fear of invasion.

Nữ thi nhân con học giả Sái Ung. Cô bị phương bắc bắt đi, ở xứ đó đặt ra mười tám khúc kèn rợ Hồ, truyền vào đến Trung Nguyên. Tháo thấy vậy thương nàng lắm, sai người đem nghìn nén vàng chuộc về, vua rợ Hồ sợ uy thế Tào Tháo, phải đưa trả nàng về Hán.


Cai Zhong Sái Trung Không chép trong Chính sử

This cousin of Cai Mao surrendered to Wu along with Cai He in a ploy. However Zhou Yu saw through his false surrender, and he was killed by Gan Ning after being forced to lead the army to Cao Cao's camp.

Em họ Sái Mạo. Ông ta cùng Sái Hòa trá hàng bên Ngô, bị Chu Du nhìn ra, Sái Trung buộc phải dẫn quân Ngô tới trại Tào rồi bị Cam Ninh giết chết.


Cao Ang Tào Ngang

Oldest son of Cao Cao. Gave his own horse to Cao Cao when Zhang Xiu attacked in the night and Cao Cao's horse was lost in the confusion. His father's life was saved, but he himself could not escape and fell in battle.

Con trưởng của Tào Tháo. Lúc Trương Tú đang đêm tấn công, ngựa của Tào Tháo bị lạc mất, Tào Ngang đưa ngựa của mình cho cha. Cha ông ta thì thoát nạn, nhưng Tào Ngang thì không, chết trong đám loạn quân.


Cao Bao Tào Báo

A vassal of Tao Qian. When Cao Cao invaded Xu, he met Xiahou Dun for a duel but was forced to retreat by a powerful gale. Later he served Liu Bei, but was killed fighting Zhang Fei.

Võ tướng của Đào Khiêm. Lúc Tào Tháo mang quân đánh Từ Châu, ông ta sắp giao chiến với Hạ Hầu Đôn thì bỗng đâu nổi trận gió to, sỏi cát bay mù mịt, hai bên đều thu quân về. Sau đó ông ta theo Lưu Bị, xúi Lã Bố đánh úp Từ châu, bị Trương Phi đâm chết.


Cao Cao Tào Tháo

King of Wei. Proved his ability as a commander of cavalry in the suppression of the Yellow Turbans. After Dong Zhuo's death, wandered the land to help build the foundations of the Wei kingdom. Posthumously named Emperor Wei Wu.

Ngụy vương thời Đông Hán. Từ một viên kỵ đô úy nhỏ nhoi, bắt đầu bằng việc đánh dẹp Hoàng Cân, ông đã cho thấy tài năng xuất chúng của mình. Sau cái chết của Đổng Trác, Tào Tháo đánh đông dẹp bắc, thu phục được vùng Trung Nguyên rộng lớn. Tên thụy của ông khi nhà Ngụy được lập là Ngụy Võ Đế.


Cao Chong Tào Xung Không chép trong TQDN

The son of Cao Cao. Known for his intelligence from an early age, he was favored by his father. When he died at the age of 13, Cao Cao was mortified, and said to Cao Pi, "I am sad, but you can be happy."

Con của Tào Tháo. Từ nhỏ ông ta đã cực kỳ thông minh, 6 tuổi đã biết cách dùng thuyền nổi trên mặt nước mà cân một con voi, được cha ưa thích nhất. Đáng tiếc, Tào Xung chết trẻ ở tuổi mười ba, Tào Tháo rơi lệ, nói với Tào Phi “Đây là nỗi bất hạnh của ta, nhưng là điều may mắn của các con”.


Cao Chun Tào Thuần

The younger brother of Cao Ren. He led Cao Cao's elite unit, the Wildcat Riders. He set out to help Cao Ren defend the Nan Territory, but was defeated by Wu general Zhou Yu.

Em Tào Nhân. Ông ta dẫn đầu đạo kị binh tinh nhuệ của Tào Tháo, đội Hổ Báo Kị. Tào Thuần được phái tới giúp Tào Nhân trấn thủ Nam quận, bị Chu Du đánh bại.


Cao Fang Tào Phương

Adopted son of Cao Rui. Took the throne at the young age of eight. Ordered Xiahou Xuan to assassinate Sima Shi but his plot was discovered. Sima Shi then removed him from the throne by demoting him to King of Qi.

Hoàng đế thứ ba nhà Ngụy, con nuôi Tào Tuấn, lên ngôi từ năm 8 tuổi. Về sau, ông ta lệnh cho Hạ Hầu Huyền ám sát Tư Mã Sư. Việc ấy lộ ra, Tư Mã Sư tước ngôi của Tào Phương, phế làm Tề vương.


Cao Hong Tào Hồng

Officer of Wei and Cao Cao's cousin. Joined Cao Cao's army at its inception with Cao Ren. Participated as the central figure in battles across the land. Acted as guard general and cavalry general after the succession of Cao Pi.

Võ tướng nhà Ngụy, em họ Tào Tháo. Ông ta cùng Tào Nhân theo chân Tào Tháo từ khi mới khởi binh, đem quân đánh dẹp khắp thiên hạ. Lúc Tào Phi lên ngôi, Tào Hồng được phong các chức Vệ úy, Phiêu kị tướng quân.


Cao Huan Tào Hoán

Son of Wei's King of Yan, Cao Yu. Last emperor of Wei. Ascended to the throne with Sima Shao's blessing, but was forced to secede by King of Jin Sima Yan. Demoted to King of Chen Liu.

Hoàng đế cuối cùng của nhà Ngụy, con Yên vương Tào Vũ. Ông ta được Tư Mã Chiêu đưa lên ngôi, nhưng sau đó bị buộc phải nhường ngôi cho Tấn vương Tư Mã Viêm, phế làm Trần Lưu vương.


Cao Mao Tào Mao

Grandchild of Cao Pi. Placed on the throne by Sima Shi after the dethronement of Cao Fang. Fearing domination by the Sima Clan, he led his personal army in an attempt to slay Sima Zhao, but was killed by Cheng Ji.

Hoàng đế thứ tư nhà Ngụy, cháu Tào Phi. Tào Mao được Tư Mã Sư đưa lên ngôi sau khi phế truất Tào Phương. Ông ta lo họ Tư Mã chuyên quyền, dẫn quân túc vệ cùng đầy tớ được hơn 300 người tới trừ Tư Mã Chiêu, bị Thành Tế đâm chết ở cạnh đường.


Cao Pi Tào Phi

First emperor of Wei and second son of Cao Cao. Stole the title of emperor by forcing Xian into abdication. Attacked both Shu and Wu, but conquered neither. Renamed Emperor Wei Wen.

Hoàng đế đầu tiên của nhà Ngụy, con thứ hai của Tào Tháo. Ông ta lên ngôi hoàng đế bằng cách ép Hán Hiến đế phải nhường ngôi. Tào Phi dẫn quân đánh cả Thục và Ngô, không chiếm được nước nào. Tên thụy của ông ta là Ngụy Văn đế.


Cao Ren Tào Nhân

Officer of Wei and Cao Cao's cousin. Well practiced in the arts of war, especially archery and horsemanship. Defended Jing after the battle of Chi Bi. Acted as grand marshal during the reign of Cao Pi.

Em họ Tào Tháo. Ông ta biết dùng binh pháp, giỏi việc cưỡi ngựa, bắn cung. Sau trận Xích Bích, Tào Nhân trấn thủ Kinh châu. Lúc Tào Phi lên ngôi, ông ta được thăng làm Đại tư mã.


Cao Rui Tào Tuấn / Tào Duệ

Second emperor of Wei. Relying on Sima Yi and Cao Zhen, fought with Shu and Wu. Relieved at the death of Zhuge Liang, spent his later years indulging in luxury and the building of palaces, thus causing the decline of Wei. Renamed Emperor Wei Ming.

Hoàng đế thứ hai nhà Ngụy. Ông ta dùng Tư Mã Ý và Tào Chân chống lại Thục và Ngô. Sau khi Gia Cát Lượng chết, Tào Tuấn yên tâm hưởng thụ cuộc sống xa xỉ, xây dựng nhiều đền, điện lãng phí, làm hao mòn nguyên khí nhà Ngụy. Tên thụy của ông ta là Ngụy Minh đế.


Cao Shuang Tào Sảng

Officer of Wei and oldest son of Cao Zhen. Ordered to advise Cao Fang along with Sima Yi. Appointed Sima Yi to the post of grand teacher and seized power for himself, but Sima Yi stuck back killing three whole branches of his family.

Quan nhà Ngụy, con trưởng Tào Chân. Ông ta cùng Tư Mã Ý được Ngụy đế Tào Tuấn gửi gắm thiếu đế Tào Phương. Để tước quyền của Ý, Tào Sảng thăng Ý lên làm chức thái phó danh phó kì thực, thâu tóm hết quyền lực về tay mình. Sau đó, Tư Mã Ý dấy binh cướp lại binh quyền, giết ba họ nhà Tào Sảng.


Cao Xi Tào Hy

Cao Zhen's second son and the younger brother of Cao Shuang. He entreated his arrogant older brother to beware of Sima Yi. He and his brother were later executed during Sima Yi's coup.

Con thứ hai của Tào Chân, em Tào Sảng. Ông ta khuyên người anh kiêu ngạo của mình cần để tâm tới Tư Mã Ý nhưng không được lắng nghe. Về sau, Tào Hy cùng Tào Sảng đều chết trong tay của Tư Mã Ý.


Cao Xing Tào Tính

An officer of Lu Bu. Seeing Gao Shun being pursued by Xiahou Dun, he fired an arrow from his camp and hit Xiahou Dun in the left eye. He was immediately slain by Xiahou Dun in a terrifying fit of rage.

Võ tướng của Lã Bố. Lúc Cao Thuận bị Hạ Hầu Đôn đuổi theo, Tính bắn một mũi tên từ trại, trúng mắt trái của Đôn. Sau đó, Tào Tính bị Hạ Hầu Đôn nổi điên lên cưỡi ngựa lao vào đâm chết.


Cao Xiong Tào Hùng

Fifth son of Cao Cao by Mistress Bian. A sickly man who was unable attend Cao Cao's funeral due to illness. When he was censured by Cao Pi for his absence, he killed himself in fear of worse punishment.

Con thứ năm của Tào Tháo, mẹ là Biện thị. Ông ta hay bị ốm đau, lúc cha mất đang mang bệnh nặng, không tới chịu tang được. Sau đó sợ bị Tào Phi trách phạt, thắt cổ tự tử.


Cao Xiu Tào Hưu

Officer of Wei and relative of Cao Cao. Acted as guardian of the south and conqueror of the east under the reign of Cao Pi. Suffered a great loss in the campaign against Wu due to a strategy of Zhou Fang's and died from shame.

Võ tướng nhà Ngụy, họ hàng với Tào Tháo. Hưu giữ chức Trấn nam tướng quân và Chinh đông tướng quân dưới thời Ngụy đế Tào Phi. Trong chiến dịch đánh Ngô, ông ta mắc mẹo Chu Phường, thua một trận lớn, sợ hãi, lo lắng thành bệnh mà chết.


Cao Xun Tào Huấn

Cao Zhen's third son. He was appointed as a general by his older brother Cao Shuang, who had taken Sima Yi's military authority. Executed after Sima Yi staged a revolt and regained power.

Con thứ ba của Tào Chân. Ông ta được phong chức Võ nghệ tướng quân sau khi anh ông ta là Tào Sảng đoạt quyền từ tay Tư Mã Ý. Lúc Tư Mã Ý dấy binh cướp lại quyền lực, Tào Huấn bị xử chém.


Cao Yu Tào Vũ

This King of Yan was the son of Cao Pi (historically, he was actually Cao Cao's son). He became Grand General and was ordered by Cao Rui to advise Cao Fang, but firmly refused the heavy responsibility.

Yên vương nhà Ngụy, con của Tào Phi (Sử chép ông ta là con của Tào Tháo). Ngụy đế Tào Tuấn muốn ông ta làm Đại tướng quân, giúp đỡ Thiếu đế Tào Phương, nhưng ông ta kiên quyết từ chối trách nhiệm nặng nề này.


Cao Zhang Tào Chương

Third son of Cao Cao. A courageous distinguished officer, was said able to kill wild beasts with his bare hands. Also called Yellow Beard. Saved his father's life when pursed by the enemy during the struggle for Han Zhong.

Con thứ ba của Tào Tháo. Chương có sức khỏe hơn người, cực kì dũng cảm, thường tay không mà đánh chết được giống mãnh thú. Tháo yêu lắm, thường gọi là "Hoàng Tu Nhi". Trong cuộc chiến ở Hán Trung, Tào Chương cứu được cha ông ta khỏi kẻ địch truy sát.


Cao Zhen Tào Chân

Officer of Wei and relative of Cao Cao. Entrusted with affairs following the death of Cao Pi. As grand viceroy, defended against the northern campaign of Shu but was defeated by the strategy of Zhuge Liang. Died of rage when Zhuge Liang sent him an insulting letter.

Tướng nhà Ngụy, vốn con Tần Thiệu. Thiệu giả làm Tào Tháo để Tháo trốn, bị địch giết, Tháo đem Chân về nuôi, đổi qua họ Tào. Tào Chân nhận lời thác cô của Tào Phi, giúp đỡ thiếu đế Tào Tấn. Ông ta làm đại đô đốc kềm giữ quân Thục bắc phạt, bị Gia Cát Lượng dùng mưu đánh bại. Sau đó, Lượng gửi thư chửi mắng, Chân tức giận mà chết.


Cao Zhi Tào Thực

Cao Cao's fourth son. Fought with Cao Pi for succession. Skilled with words, he wrote many great poems. Considered China's second best poet behind Du Fu.

Con thứ tư của Tào Tháo, người tranh giành quyền kế vị với Tào Phi. Tào Thực văn tài phong phú, xuất khẩu thành chương, để lại rất nhiều kiệt tác văn thơ. Đời sau coi ông ta là Nhà thơ đứng thứ hai ở Trung Quốc, sau Đỗ Phủ.


Cen Hun Sầm Hôn

He was loved by Wu Emperor Sun Hao, and incited Hao's despotism. At the collapse of Wu, his subjects cried out "Cen Hun is to blame for everything!" and massacred him.

Trung thường thị nhà Ngô. Ông ta được Ngô đế Tôn Hạo yêu quí, lại càng xúi giục sự bạo ngược của Hạo. Lúc nhà Ngô sắp sụp đổ, quần thần hét to lên "Tai vạ hôm nay đều do Sầm Hôn gây ra" rồi không đợi lệnh Ngô chủ, kéo ùa vào cung, cắt thịt Sầm Hôn, ăn như ăn gỏi.


Che Zhou Xa Trụ

Served Cao Cao as Brigadier General. After the Lu Bu Campaign, he ruled over Xu in place of Liu Bei. After Liu Bei came back, he was ordered by Cao Cao to assassinate Liu Bei but was killed by Guan Yu.

Xa kị tướng quân dưới trướng Tào Tháo. Sau khi diệt Lã Bố, ông ta thay Lưu Bị cai quản Từ Châu. Lưu Bị trở lại, Tào Tháo sai ông ta ám sát Bị, nhưng ông ta lại bị Quan Vũ chém chết.


Chen Biao Trần Biểu Không chép trong TQDN

The child of Chen Wu. Along with Zhuge Ke, Gu Tan and Zhang Xiu, he was a schoolmate of Sun Deng. He accompanied Zhuge Ke's army against the Shan Yue and was very prominent, but died at the age of 34.

Võ tướng nhà Ngô, con ái tướng Trần Võ của Tôn Sách. Ông ta cùng Gia Cát Khác, Cố Đàm và Trương Hưu là bạn cùng học với Thái tử Tôn Đăng. Trần Biểu được giao thống suất một cánh quân mạnh gọi là Vô nan sĩ. Ông ta theo Gia Cát Khác đi đánh Sơn Việt lập được chiến công, biểu hiện xuất chúng, nhưng lại mất sớm ở tuổi 34.


Chen Dao Trần Đáo Không chép trong TQDN

Joined Liu Bei at Yu, and fought in numerous battles across the land. He was second only to Zhao Yun in his reputation as a fierce and loyal warrior. No

Võ tướng nhà Thục Hán. Ông ta theo Lưu Bị ở Dự châu, trải bao trận chiến trên khắp thiên hạ. Sự dũng mãnh và lòng trung thành của Trần Đáo chỉ đứng thứ hai sau Triệu Vân.


Chen Deng Trần Đăng

Son of Chen Gui. Joined Liu Bie when Liu Bei received Xu from Tao Qian. When Liu Bei suffered a great loss to Cao Cao, he surrendered and attained the rank of prefect.

Con danh sĩ Trần Khuê ở Từ châu. Ông ta theo Lưu Bị lúc Bị lĩnh Từ châu từ Đào Khiêm. Lưu Bị bị Tào Tháo đánh bại, Trần Đăng theo hàng Tào, được phong làm thái thú.


Chen Gong Trần Cung

Overseer of Zhang Mou in late Han. Accompanied Cao Cao after Cao Cao failed to assassinate Dong Zhuo, but left him after witnessing his heartlessness. Later served as adviser under Lu Bu, but was captured and requested the death penalty.

Huyện lệnh huyện Trung Mâu thời Đông Hán. Ông theo Tào Tháo sau khi Tháo ám sát Đổng Trác thất bại, sau thấy Tháo tàn nhẫn lại bỏ đi. Về sau Trần Cung làm mưu sĩ cho Lã Bố, thua trận bị Tào Tháo bắt được, ông kiên quyết đòi chết.


Chen Gui Trần Khuê

Father of Chen Deng. His loyalty guided him to plot with Cao Cao and betray Lu Bu. He and his son Chen Deng manipulated Lu Bu, contributing to Liu Bei and Cao Cao's victory.

Danh sĩ Từ châu, cha của Trần Đăng. Lòng trung của ông ta với nhà Hán khiến ông ta mưu tính cùng Tào Tháo, triệt hạ Lã Bố. Trần Khuê cùng con lừa cho Lã Bố mắc phải sai lầm, giúp cho Lưu Bị cùng Tào Tháo giành thắng lợi.


Chen Heng Trần Hoành Không chép trong Chính sử

A vassal of Liu Yong, protector of Yang. He defended Jian Ye along with Xue Li and Zhang Ying. He was shot to death by Jiang Qin of Sun Ce's invading army.

Thuộc hạ của thứ sử Dương châu Lưu Do. Ông ta cùng Trần Hoành, Tiết Lễ trấn thủ Kiến Nghiệp. Lúc Tôn Sách tới đánh, Trần Hoành bị bộ tướng của Sách là Tưởng Khâm bắn chết.


Chen Ji Trần Kỷ

An officer under Yuan Shu. In the Campaign against Lu Bu, he led the third army, but met grave failure. He put up a resistance against Cao Cao but was captured and put to death.

Võ tướng của Viên Thuật. Lúc Thuật cất bảy đạo quân sang đánh Lã Bố, Trần Kỉ đứng đầu đạo quân thứ ba, thảm bại chạy về. Ông ta giữ thành Thọ Xuân chống lại Tào Tháo, thành bị phá, Tháo sai đem Trần Kỉ ra chợ chém.


Chen Jiao Trần Kiệu/ Trần Kiều/Trần Kiểu

Minister of Wei. Defended Nan in Jing with Cao Ren but was defeated by a strategy of Zhuge Liang's. Later became minister of letters and contributed to Cao Pi's ascension to the imperial throne. Was promoted to interior minister during the reign of Emperor Ming (Cao Rui).

Quan nhà Ngụy. Ông ta cùng Tào Nhân trấn giữ Nam quận ở Kinh châu, bị trúng mẹo của Gia Cát Lượng và thất bại. Về sau ông ta giúp Tào Phi cướp ngôi, được phong làm Thượng thư. Trong thời Ngụy Minh đế Tào Tuấn, Trần Kiều được thăng làm Tư đồ.


Chen Lan Trần Lan

Officer under Yuan Shu. Acted as vice commander in the attack on Xu. When Yuan Shu groundlessly declared himself emperor, he abandoned his lord and he and Lei Bo became brigands. Later came back to pillage Yuan Shu's remaining valuables after Yuan Shu had been defeated.

Thuộc hạ của Viên Thuật. Lúc đánh Từ châu, ông ta làm phó tướng. Khi Viên Thuật tiếm hiệu xưng đế, ông ta cùng Lôi Bạc bỏ Thuật về núi Tung Sơn làm cướp. Về sau Thuật bị Lưu Bị đánh bại, bị Trần Lan đem quân ra cướp tiền nong, lương thảo.


Chen Lin Trần Lâm

One of Jian An's 7 Teachers and Yuan Shao's secretary. He authored the declaration for Cao Cao's execution. Later he was captured by Cao Cao, but appointed to a good post because of his skills.

Một trong Kiến An Thất tử, trước là quan trong triều, sau theo làm thư kí của Viên Thiệu. Ông viết ra bài hịch kể tội Tào Tháo nổi tiếng trong văn học cổ đại. Về sau, Trần Lâm bị Tào Tháo bắt được, Tháo tiếc là người có tài, cho làm tòng sự.


Chen Qian Trần Khiên

Served Wei as First East General. During Zhuge Dan's revolt he was second-in-command over a unit sent to quell the rebellion, and defeated Wu troops that were allied with Zhuge Dan.

An đông tướng quân nhà Ngụy, anh Trần Kiều. Lúc Gia Cát Đản làm phản, ông ta làm phó tướng trong quân đi đánh dẹp. Trần Khiên đánh bại quân Ngô sang tiếp ứng cho Gia Cát Đản.


Chen Qun Trần Quần

Minister of Wei. Established the Nine Class System for civil service nomination. Became guardian of the military following the death of Cao Pi and advised Cao Rui along with Sima Hui and Cao Zhen.

Quan nhà Ngụy. Ông ta đặt nền móng cho chế độ Cửu Phẩm Trung Chính giúp tuyển chọn quan lại cho nhà nước. Sau khi Tào Phi chết, ông ta được thăng làm Tư không, lao động đường phố giúp thiếu đế Tào Tuấn.


Chen Shi Trần Thức

He was taken prisoner at Mt. Ding Jun, but was exchanged for Xiahou Shang and returned to his camp. He was blamed for the defeat of the Third Northern Campaign and beheaded.

Quan nhà Thục Hán, cha của Trần Thọ biên soạn ra Tam Quốc Chí. Ở núi Định Quân, ông ta bị bắt làm tù binh, sau được đem ra trao đổi với tướng địch Hạ Hầu Thượng, may mắn thoát về trại. Chiến dịch bắc phạt lần thứ ba của Gia Cát Lượng thất bại, Trần Thức bị Khổng Minh qui cho tội trái lệnh, sai võ sĩ lôi ra chém.


Chen Shou Trần Thọ Không chép trong TQDN

This Shu vassal studied history under Qiao Zhou. After Shu collapsed, he served Jin and compiled The Three Kingdoms. It was a journal, but became a historical tome after Chen Shou died.

Quan nhà Thục Hán, con Trần Thức, thờ Tiêu Chu làm thầy. Nhà Thục Hán sụp đổ, ông ta theo về với nhà Tấn, biên soạn ra Tam Quốc Chí. Ban đầu đó chỉ là một bản tập hợp các sử liệu, nhưng sau khi Trần Thọ mất, Tam Quốc Chí đã trở thành một bộ sách sử chính thức.


Chen Tai Trần Thái

Minister of Wei and son of Chen Qun. Said to lead his armies like he was their father. When Sima Zhao began abusing his power and the Emperor Cao Mao died under suspicious circumstances, Chen Tai expressed his loyalty to Wei by wearing mourning dress to court. Was minister of letters of Wei.

Thượng thư bộc xạ nhà Ngụy, con trọng thần Trần Quần. Thái giỏi việc điều binh, coi tướng sĩ như con ruột. Lúc Tư Mã Chiêu chuyên quyền ra tay, Ngụy đế Tào Mao bị chết không rõ ràng, Trần Thái bày tỏ lòng trung với nhà Ngụy bằng việc mặc áo gai, đội khăn tang vào triều.


Chen Wu Trần Võ (Vũ)

Officer of Wu of strange appearance, said to have a yellow face and red eyes. Joined Sun Ce during the battle against Liu Yao. Marched in the Battle of Chi Bi as the fourth general. Was killed by Pang De at Ru Xu.

Võ tướng nhà Ngô. Ông ta có ngoại hình kì dị, mắt đỏ mặt vàng, theo Tôn Sách đánh Lưu Do có công. Trong trận Xích Bích, Trần Võ dẫn đầu đạo quân thứ tư. Về sau ông ta bị Bàng Đức chém chết ở Nhu Tu.


Chen Ying Trần Ứng Không chép trong Chính sử

This vassal of Zhao Fan served as an officer for Gui Yang. He lost to Zhao Yun, who had invaded Gui Yang after the Battle of Chi Bi. He pretended to surrender, but failed to deceive Zhao Yun and was killed.

Thuộc tướng của thái thú Quế Dương Triệu Phạm. Sau trận Xích Bích, Triệu Vân mang quân tới chiếm Quế Dương, đánh bại Trần Ứng. Ứng vờ đầu hàng, nhưng không lừa được Triệu Vân, bị giết chết.


Chen Zhen Trần Chấn

Minister Under Liu Bei. Originally served Yuan Shao. Delivered Liu Bei's letter to Guan Yu when Liu Bei was serving under Yuan Shao. Was called to serve Liu Bei when Liu Bei became governor of Jing.

Thuộc hạ của Lưu Bị. trước theo Viên Thiệu. Ông ta đưa lá thư của Lưu Hoàng thúc tới tay Quan Vũ lúc Bị đang ở bên Viên Thiệu, Vũ đang ở bên Tào Tháo. Lúc Lưu Bị trở thành Châu mục Kinh châu, Chấn được gọi tới theo.


Cheng Bing Trình Bỉnh

Minister of Wu who tried to make peace with Shu to halt their invasion. Returned the head of Zhang Fei to the Shu camp. However, Liu Bei was intent on attacking Wu and refused to reconcile.

Quan nhà Ngô, học trò Trịnh Huyền. Ông ta tìm cách cầu hòa với nhà Thục Hán để quân Thục rút về. Trình Bỉnh mang đầu của Trương Phi trả về trại Thục. Tuy nhiên, Lưu Tiên chủ kiên quyết muốn diệt Ngô, không chịu giải hòa.


Cheng Gongying Thành Công Anh Không chép trong TQDN

Officer under Han Sui. When Xiahou Yuan came to subdue Han Sui, suggested hiding amongst the Qiang tribe. Submitted to Cao Cao after Han Sui's death. Cao Cao welcomed him as a strategist and made him a lord.

Thuộc hạ của Hàn Toại. Lúc Hạ Hầu Uyên tới bắt Toại, ông ta khuyên Toại trốn vào bộ tộc người Khương. Toại chết, Thành Công Anh tới hàng Tào Tháo, Tháo cho làm mưu sĩ, lĩnh chức Thứ sử Lương châu.


Cheng Pu Trình Phổ

Officer of Wu. Fought with a pike called "Iron Serpent." A veteran soldier who served three generations of the Sun family. At the battle of Chi Bi, he served directly under Viceroy Zhou Yu as second in command. Defeated Cao Cao's army at Jiang Shang.

Lão thần kì cựu phục vụ 3 đời nhà họ Tôn, sử dụng một cây "Xà Mâu Sắt". Ở trận Xích Bích, ông ta làm phó tướng cho Đô đốc Chu Du, tiêu diệt quân Tào Tháo ở Giang Thượng.


Cheng Wu Trình Võ

Cheng Yu's child. Served Xiahou Mao when fighting the Shu army, and had Xiahou Mao surround and attack Zhao Yun and catch him unaware. He advised catching Zhao Yun in an ambush.

Quan nhà Ngụy, con Trình Dục. Ông ta theo Hạ Hầu Mậu đi đánh quân Thục, bày mưu cho Mậu bao vây Hổ tướng Triệu Vân, tìm cách bắt sống. Trình Võ khuyên rằng nên dùng phục binh để bắt được Triệu Vân.


Cheng Yi Thành Nghi

One of Han Sui's 8 Knights. He assaulted Chang An along with Ma Chao, but was lured out and surrounded by Cao's army. He was killed by Xiahou Yuan.

Tướng một trong tám bộ quân mã của Hàn Toại. Ông ta cùng Mã Siêu đánh thành Trường An, nhưng bị quân Tào dụ vào chỗ phục binh và bao vây. Nghi bị Hạ Hầu Uyên chém chết.


Cheng Yin Trình Ngân

One of Han Sui's 8 Knights. He assaulted Chang An along with Ma Chao's army. He later died in battle with his colleague Zhang Heng while fighting Cao Cao's forces at Wei Nan.

Tướng một trong tám bộ quân mã của Hàn Toại. Ông ta cùng quân Mã Siêu đánh thành Trường An. Trong trận chiến sau đó với quân Tào ở Vị Nam, Trình Ngân cùng đồng liêu Trương Hoành tử trận.


Cheng Yu Trình Dục

Adviser under Cao Cao, formerly named Li. Reformed his ways after dreaming that he was holding up the sun. Became a strategist for Cao Cao at the recommendation of Xun Yu. A tall man of great ability.

Mưu sĩ của Tào Tháo, vốn có tên là Lập. Dục thời trẻ thường mộng trèo lên Thái Sơn, hai tay bưng mặt trời, vì thế nuôi chí lớn. Tuân Úc tiến cử Trình Dục với Tào Tháo, được trọng dụng. Dục cao tám thước ba tấc, năng lực rất cao.


Cheng Yuanzhi Trình Viễn Chí Không chép trong Chính sử

A general of the Yellow Turbans. He led a rebel army of 50,000 troops against Yu. He engaged Liu Bei's volunteer army at Da Xing Shan Lu, but was killed by Guan Yu, who was fighting his first battle.

Võ tướng Hoàng Cân. Ông ta dẫn 5 vạn quân tới đánh U châu, giao chiến với quân địa phương của Lưu Bị tại Đại Hưng Sơn Lộ, bị Quan Vũ lần đầu tiên ra trận chém chết.


Chunyu Quiong Thuần Vu Quỳnh

An officer of Yuan Shao. He defended the supply base of Wu Chao during the Battle of Guan Du. When he was in a drunken stupor, Cao Cao burned Wu Chao. He was later killed by an infuriated Yuan Shao.

Quan nhà Đông Hán, theo về với Viên Thiệu. Ông ta được giao coi giữ kho lương ở Ô Sào trong trận Quan Độ. Lúc ông ta đang say nằm trong trướng, Tào Tháo phóng hỏa đốt Ô Sào. Thuần Vu Quỳnh chạy về đến trại, bị Viên Thiệu nổi giận sai lôi ra chém.


Cui Lin Thôi Lâm Không chép trong Chính sử

A minister of Wei. Cousin to Cui Yan, He joined Wei after Cao Cao subjugated Ji province. He served Wei in numerous positions of import under both Cao Cao and Cao Pi. He is best known for his discovery of the well known Wang Jing from among the common people.

Quan nhà Ngụy, có họ hàng với Thôi Diệm. Thôi Lâm theo Ngụy từ khi Tào Tháo chiếm Kí châu, phục vụ 2 đời Tào Tháo, Tào Phi, được bổ nhiệm nhiều chức vụ quan trọng. Phát hiện lớn nhất của Thôi Lâm là cất nhắc Vương Kinh từ giữa đám thường dân.


Cui Yan Thôi Diệm

Yuan Shao's vassal. He never attained fame because his proposals were rarely adopted. He served Cao Cao but was imprisoned for arguing against Cao Cao's enthronement, and was beaten to death in jail.

Thuộc hạ của Viên Thiệu. Ông ta không có danh tiếng gì bởi các kiến nghị của ông ta không được tiếp nhận. Về sau, Thôi Diệm theo Tào Tháo, ra sức can ngăn việc xin phong Tháo làm Ngụy vương nên bị đánh chết trong ngục.

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là D​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/d-f.php



Da Qiao Đại Kiều

Daughter of Qiao Xuan, wife of Sun Ce of the Wu Kingdom. Together with her younger sister, Xiao Qiao, they were known as two of the land's greatest beauties and were referred to as the "Two Qiaos." It is said that their beauty shone brighter than any moon or star and put the most beautiful flower to shame.

Con gái Kiều Huyền. Cô cưới Tôn Sách làm chồng. Cùng với em mình là Tiểu Kiều, hai người họ là hai mĩ nhân đẹp nhất thiên hạ, được người đời ca tụng là "Nhị Kiều". Người ta kể rằng sắc đẹp của họ khiến cho trăng sao phải thẹn, hoa liễu phải nhường.

Dai Ling Đái Lăng

An officer of Wei. As Zhang He's second in command, he was ordered by Sima Yi to attack Zhuge Liang's camp. He was surrounded, but rescued by Zhang He. He was later captured by Zhuge Liang.

Võ tướng nhà Ngụy. Ông ta làm phó tướng trong quân Trương Cáp, nghe lệnh Tư Mã Ý tới đánh trại Gia Cát Lượng, bị địch bao vây, được Trương Cáp tới cứu kịp thời. Về sau Đái Lăng vẫn bị Gia Cát Lượng bắt được.


Dailai Dongzhu Đái Lai Động Chủ Không chép trong Chính sử

Younger brother of Zhu Rong. When Meng Huo lost repeated battles against Shu, he suggested enlisting the help of King Mulu and Wu Tugu.

Tiểu đệ của Chúc Dung. Khi anh rể Mạnh Hoạch liên tiếp bị quân Thục đánh bại, ông ta đề nghị nhờ tới sự giúp đỡ của Mộc Lộc Đại Vương và Ngột Đột Cốt.


Dang Jun Đảng Quân

A staff of Wei's Deng Ai. When Deng Ai was defeated by Jiang Wei, he bribed Huang Hao into spreading false information that Jiang Wei was about to surrender to Wei. The rumor forced Jiang Wei to withdraw.

Bộ tướng của Đặng Ngải. Lúc Đặng Ngải bị Khương Duy đánh bại, ông ta mua chuộc hoạn quan Hoàng Hạo, khiến Hạo tung tin đồn rằng Khương Duy đang định hàng Ngụy, khiến Hậu chủ buộc Duy phải rút quân.


Deng Ai Đặng Ngải

Officer of Wei. Participated in battle against Shu after his talents were recognized by Sima Yi. Allied with Zhong Hui to defeat Shu, only to fall into conflict with Zhong Hui and be captured. Was sent to Luo Yang as prisoner and assassinated on the way.

Danh tướng nhà Ngụy. Ông ta được Tư Mã Ý nhìn ra tài năng, tham gia vào cuộc chiến chống quân Thục. Về sau Đặng Ngải cùng Chung Hội mang quân vào Thục, giữa hai người xảy ra mâu thuẫn, Ngải bị Chung Hội bắt, giải xe tù về Lạc Dương, trên đường bị giết hại.


Deng Mao Đặng Mậu Không chép trong Chính sử

Served as a colonel for Cheng Yuanzhi. He participated in the Yu attack as well, but was killed by Zhang Fei, who joined Yu 's volunteer army. He was the first victim of Zhang Fei's fabled Serpent Spear.

Võ tướng Hoàng Cân, phó tướng của Trình Viễn Chí. Ông ta tham gia chiến dịch đánh chiếm U châu, trở thành nạn nhân đầu tiên dưới ngọn Bát Xà Mâu truyền thuyết của Trương Phi.


Deng Xian Đặng Hiền

Officer of Liu Zhang. He warned Liu Zhang against Liu Bei. When, on Pang Tong's orders, Wei Yan attempted to attack Liu Zhang using a sword dance as cover, he and Zhang Ren prevented it. He later served Liu Bei. However, when Meng Da was endangered for not sending reinforcements to Guan Yu, together they fled to Wei.

Võ tướng của Lưu Chương, danh tướng trong Thục. Ông ta cảnh báo Lưu Chương về mối nguy hiểm đến từ Lưu Bị. Lúc Bàng Thống ra lệnh cho Ngụy Diên múa kiếm trong tiệc giết chết Lưu Chương, Đặng Hiền cùng Trương Nhiệm cũng ra múa kiếm, bảo vệ chủ. Về sau Đặng Hiền theo về với Lưu Bị. Tuy nhiên, lúc Mạnh Đạt lâm nguy vì không gửi viện binh cứu Quan Vũ, Đặng Hiền cùng Mạnh Đạt bèn chạy sang hàng Ngụy.


Deng Zhi Đặng Chi

Minister of Shu. After Liu Bei's death, he traveled to Wu as an envoy and successfully sealed an alliance. Led the vanguard in the northern campaign along with Zhao Yun. Famous for both his bravery and wit.

Quan nhà Thục Hán. Sau khi Lưu Tiên chủ mất, ông ta sang Ngô làm sứ thần, thành công trong việc hai nước liên minh với nhau. Về sau, Đặng Chi tham gia quân tiên phong của Triệu Vân trong chiến dịch bắc phạt. Chi nổi tiếng vì dũng cảm, khôn ngoan.


Deng Zhong Đặng Trung

Son of Deng Ai. He followed his father and defeated Jiang Wei at Duan Gu. He clashed with Jiang Wei again at the Battle of Chang Castle. Later he fell prey to Zhong Hui's trap with his father and died.

Con danh tướng Đặng Ngải nhà Ngụy. Ông ta cùng cha đánh bại Khương Duy ở Đoạn Cốc. Đặng Trung còn tiếp tục giao chiến với Khương Duy ở trận Trường Thành. Về sau, hai cha con ông ta mắc bẫy của Chung Hội, bị giết chết.


Dian Man Điển Mãn

This Cao Cao vassal was Dian Wei's son. After his father Dian Wei was attacked and killed by Zhang Xiu's forces, he was promoted by Cao Cao, and served as Cao Cao's close adviser.

Con Mãnh tướng Điển Vi. Sau khi cha chặn đường để Tào Tháo chạy thoát, bị quân Trương Tú sát hại, ông ta được Tào Tháo phong cho chức Trung lang tướng và nuôi dưỡng trong phủ.


Dian Wei Điển Vi

Officer under Cao Cao. A giant of a man known for his heroic deeds. During Zhang Xiu's night attack on Wan Castle, met the enemy unarmed, giving his life so Cao Cao could escape.

Kiêu tướng của Tào Tháo. Vi thân hình cao lớn, tướng mạo khôi ngô, nổi tiếng vì những chiến tích anh hùng. Lúc Trương Tú đang đêm tập kích Uyển Thành, ông tay không đánh với quân địch đông đảo, hi sinh tính mạng chặn đường để Tào Tháo chạy thoát.


Diao Chan Điêu Thuyền

A young songstress unequaled in beauty as well as song and dance. Having been raised by Wang Yun as his own daughter, she agreed to participate in his plan to divide Dong Zhuo and Lu Bu. She managed to get close to both of them, and succeeded in tearing their relationship apart, with Lu Bu later killing Dong Zhuo.

Một trong tứ đại mĩ nhân trong lịch sử Trung Quốc. Cô là một tuyệt thế giai nhân, tài sắc vẹn toàn, ca múa đều giỏi. Vương Doãn nuôi lớn Điều Thuyền, coi như con ruột, để trả ơn cha, cô tham gia vào liên hoàn kế chia rẽ gian thần Đổng Trác và con nuôi Lã Bố. Điêu Thuyền tiếp cận với cả hai, thành công trong việc phá hỏng mối quan hệ của họ, kết thúc bằng việc Lã Bố đâm chết Đổng Trác.


Ding Feng Đinh Phụng

Officer of Wu. Participated in many battles and defeated Wei's famous general Zhang Liao. Killed Sun Chen and became Grand General. Marched to aid Shu before it collapsed but arrived too late.

Võ tướng nhà Ngô. Ông ta tham gia nhiều trận đánh, bắn chết Danh tướng Trương Liêu nhà Ngụy. Về sau ông ta giết được quyền thần Tôn Lâm, trở thành Đại tướng quân. Lúc nhà Thục Hán lâm nguy, Đinh Phụng dẫn quân sang cứu nhưng không tới kịp.


Ding Feng Đinh Phong

This Wu colonel was Ding Feng's younger brother, and served Ding Feng. At the request of Zhuge Zhan, who was fighting Deng Ai, he headed out with Sun Yi to provide reinforcements but arrived too late.

Võ tướng nhà Ngô, em Đinh Phụng. Ông ta cùng Tôn Dị làm phó tướng trong quân của Đinh Phụng theo lời cầu cứu của Gia Cát Chiêm nhà Thục Hán mang viện binh vào Thục nhưng không tới kịp.


Ding Yi Đinh Nghi

Cao Zhi's close adviser, renowned as a man of culture. After Cao Cao's death, when an envoy came to inquire why Cao Zhi had not attended the funeral, Ding Yi was killed for contempt.

Quan nhà Ngụy, mưu sĩ tâm phúc của Tào Thực, nổi tiếng hay chữ một thời. Sau khi Tào Tháo chết, lúc sử giả tới hỏi tội vì sao Tào Thực không tới viếng tang, Đinh Nghi sai võ sĩ đánh sứ giả, vì thế sau đó bị xử chém.


Ding Yuan Đinh Nguyên

Protector of Bing. He led his army into Luo Yang at the request of He Jin. He objected Dong Zhuo's measures to abolish Emperor Shao. He was betrayed by his adopted son Lu Bu, and killed.

Quần hùng thời Đông Hán, thứ sử Tịnh châu. Ông ta theo lời Đại tư mã Hà Tiến dẫn binh vào Lạc Dương. Tại đây, Đinh Nguyên phản đối việc Đổng Trác phế bỏ Thiếu đế, sau đó Đinh Nguyên bị con nuôi Lã Bố phản bội, giết chết.


Dong Chao Đổng Triều

A General Secretary of Wu. At the time when Sun Chen attempted to make Sun Xiu emperor, he was dispatched to visit Sun Xiu. In the era of Sun Hao, he was made Minister of Interior.

Trung thư lệnh nhà Ngô. Lúc Tôn Tuấn định đưa Tôn Hưu lên ngôi vua, ông ta được phái tới mời Tôn Hưu. Trong thời Ngô đế Tôn Hạo, Đổng Triều được thăng làm Tư đồ.


Dong Cheng Đổng Thừa

Emperor Xian's father-in-law. He received a jeweled leather belt from Emperor Xian with a message to execute Cao Cao, and began pondering how to carry out the orders but was found out and executed.

Xa kị tướng quân thời Đông Hán, quốc cữu của Hán Hiến đế. Ông ta nhận được đai ngọc từ Hiến đế, trong chứa mật lệnh bảo ông ta giết chết Tào Tháo. Đổng Thừa loay hoay tìm cách thực hiện lệnh vua, mưu ấy lộ ra, ông ta bị xử chém.


Dong He Đổng Hòa

This vassal of Liu Bei formerly served Liu Zhang. He advised Liu Zhang to seek reinforcements from Zhang Lu when Liu Bei's army invaded. After Liu Bei invaded Shu, he was made a minister.

Thuộc hạ của Lưu Chương, sau theo Lưu Bị. Ông ta khuyên Lưu Chương nhờ tới viện binh của Trương Lỗ lúc Lưu Bị đem quân tới cướp Ích châu. Sau khi Lưu Bị chiếm được đất Thục, Đổng Hòa được phong một chức quan.


Dong Jue Đổng Quyết

This Shu vassal followed Zhuge Liang on both the Southern and Northern Campaigns. He joined Jiang Wei in defending Jian Ge when Wei invaded. After Shu collapsed he grew ill due to heartache, and died.

Quan nhà Thục Hán. Ông ta theo Gia Cát Lượng trong cả chiến dịch nam chinh và bắc phạt. Lúc quân Ngụy tới xâm lược, ông ta cùng Khương Duy trấn giữ ải Kiếm Các. Sau khi nhà Thục Hán sụp đổ, Đổng Quyết mắc bệnh, lo lắng mà chết.


Dong Min Đổng Mân

Younger brother of Dong Zhuo. He was appointed Left General after Dong Zhuo backed Emperor Xian. When Lu Bu killed Dong Zhuo, he was executed for being an accomplice of Dong Zhuo.

Em Đổng Trác. Lúc Trác đưa Hiến đế lên ngôi, Mân được phong làm Tả tướng quân. Sau khi Lã Bố giết Đổng Trác, Đổng Mân cũng bị lôi ra chém đầu.


Dong Tu Na Đổng Trà Na Không chép trong Chính sử

An officer under Nanman King Meng Huo and cave governor. Assisted Meng Huo in battle against Shu along with Ahui Nan and others. Was captured, but released by Zhuge Liang.

Thuộc hạ Nam Man Vương Mạnh Hoạch, nguyên soái động thứ hai. Ông ta cùng A Hội Nam và các tướng giúp Mạnh Hoạch chống lại quân Thục, bị Gia Cát Lượng bắt được, dặn không được giúp kẻ phản ác nữa rồi thả ra.


Dong Xi Đổng Tập

Officer of Wu. Introduced both Yu Fan and Hua Tuo to Sun Ce. Fought hard in the defensive battle at Ru Xu, but drowned when his boat was capsized in strong winds. Sun Quan ordered that his body be found and buried.

Võ tướng nhà Ngô. Ông ta được Ngu Phiên và Hoa Đà tiến cử cho Tôn Sách. Đổng Tập quyết chiến ác liệt để phòng thủ Nhu Tu, nhưng bị chết đuối khi thuyền của ông ta bị đắm do gió mạnh. Tôn Quyền sai người mò thây Đổng Tập rồi đem hậu táng.


Dong Yun Đổng Doãn

Minister of Shu. One of the four prime ministers along with Zhuge Liang, Jiang Wan, and Fei Yi. A modest and fair man who also administered audiences with the throne. While he was alive, even the eunuch Huang Hao - who eventually caused the fall of Shu - was kept under control.

Quan nhà Thục Hán, con Đổng Hòa. Đương thời người Thục xếp ông ta cùng Gia Cát Lượng, Tưởng Uyển và Phí Vĩ là bốn ông thừa tướng tốt. Doãn khiêm tốn, công minh liêm chính, được giao giải quyết sự vụ trong cung. Khi Doãn còn sống, hoạn quan Hoàng Hạo - kẻ gây ra sự sụp đổ của nhà Thục Hán - chưa hề tác oai tác quái.


Dong Zhao Đổng Chiêu

Minister of the late Han. Suggested to Cao Cao and Emperor Xian that the capital be relocated to Xu Chang. Wrote the proposal under which Cao Cao was made duke of Wei.

Quan nhà Đông Hán. Ông ta kiến nghị với Tào Tháo và Hán Hiến đế nên dời đô tới Hứa Xương. Về sau, Đổng Chiêu viết ra tờ biểu tôn Tào Tháo làm Ngụy công.


Dong Zhuo Đổng Trác

Prefect of Xi Liang in late Han. Entered the capital in answer to a plea for help from He Jin, only to take advantage of the situation and seize power. A cruel ruler who replaced the Emperor and moved the capital, he was eventually killed by Wang Yun and Lu Bu.

Thái thú Tây Lương thời Đông Hán. Ông ta nhận chỉ triệu vào kinh của Đại tướng quân Hà Tiến, mưu đồ lợi dụng tình hình để giành lấy quyền lực. Đổng Trác hết sức tàn bạo, tùy tiện phế lập Hoàng đế, di chuyển kinh đô, cuối cùng chết về tay Vương Doãn và Lã Bố.


Du Ji Đỗ Kỳ Không chép trong TQDN

A minister of Wei. Grandfather to Du Yu, the father of Du Shu. Upon the recommendation of Xun Yu, he served Cao Cao, taking up many posts and earning great distinction. Through his management, He Dong was able to provide all the supplies necessary for Cao Cao's suppression of the rebellion of Ma Chao and Pang De. With this trust, he was left in charge of the capital when Cao Pi moved to invade Wu. He drowned when a boat overturned on him. No

Quan nhà Ngụy, ông danh tướng Đỗ Dự, cha Đỗ Thứ. Ông ta được Tuân Úc giới thiệu với Tào Tháo, từng trải qua rất nhiều chức vụ, biểu hiện rất ưu tú. Với sự quản lý của Đỗ Kì, vùng Hà Đông cung cấp đủ lương thảo cho Tào Tháo mang quân đánh dẹp Mã Siêu, Bàng Đức. Lúc Ngụy đế Tào Phi mang quân đánh Ngô, Đỗ Kì được tin tưởng giao cho trấn thủ kinh đô. Về sau, lúc Đỗ Kì xây ngự thuyền cho vua, thuyền lật, ông ta chết đuối.


Du Yu Đỗ Dự

Officer of Jin. Read the Chun Qiu Annals so often that he was said to be addicted to the book. Led an army in the battle against Wu as guardian of the south and laid waste to the Wu army with great force.

Danh tướng nhà Tấn. Đỗ Dự say mê truyện Xuân thu của ông Tả Khâu Minh, người bấy giờ nói rằng Đỗ Dự mắc "Bệnh Tả truyện". Ông ta làm Trấn nam đại tướng quân, dẫn theo quân đội hùng mạnh, tiêu diệt được nhà Ngô, thống nhất thiên hạ.


E Huan Ngạc Hoán Không chép trong Chính sử

Officer of Gao Ding. He towered 9 feet tall and was a master at the crescent halberd. He fought Wei Yan's forces as the advance guard of Gao Ding's army, but was captured. He surrendered with Gao Ding.

Dũng tướng của Cao Định, mình cao chín thước, dùng chiếc phương thiên kích. Ngạc Hoán làm tiền bộ tiên phong giao chiến với quân Ngụy Diên, bị bắt. Sau đó cùng Cao Định đầu hàng.


Fa Zheng Pháp Chính

Minister under Liu Bei. Originally served Liu Zhang. Planned Liu Bei's conquest of Shu with Zhang Song. An accomplished schemer, he acted as staff adviser in the battle of Han Zhong. It is said that had Fa Zheng lived, Liu Bei would not have failed at Yi Ling.

Mưu thần của Lưu Bị. Trước Pháp Chính theo Lưu Chương, bèn bàn mưu cùng Trương Tùng để đưa Lưu Bị vào chiếm đất Thục của chủ mình. Là một mưu sĩ tài năng, Pháp Chính làm quân sư trong chiến dịch đánh chiếm Hán Trung. Người ta nói rằng nếu Pháp Chính mà còn sống thì Lưu Bị sẽ không thất bại ở Di Lăng.


Fan Chou Phàn Trù

He defeated and pursued Han Sui's force after Dong Zhuo's death. He allowed Han Sui to escape because he and Han Sui were from the same hometown. For so doing, Li Jue executed him as a traitor.

Bộ tướng của Đổng Trác. Sau khi Trác chết, ông ta đánh bại quân Hàn Toại, mang quân truy đuổi. Tuy vậy, lúc Hàn Toại nhắc tới việc hai người cùng làng với nhau, Phàn Trù bèn để cho Toại đi. Lúc về, Trù bị Lí Thôi chém ngay trước tiệc vì tư thông với Hàn Toại.


Fan Jian Phàn Kiến

This Shu vassal participated as a civil official in the Southern and Northern Campaigns. He was sent along with Liu Chan to Luo Yang after Shu collapsed. He was appointed officer by Sima Zhao.

Quan nhà Thục Hán. Trong hai cuộc nam chinh, bắc phạt, ông ta làm lệnh sử đi theo quân. Sau nhà Thục Hán sụp đổ, Phàn Kiến theo Hậu chủ Lưu Thiền tới Lạc Dương, được Tư Mã Chiêu phong tước hầu.


Fan Neng Phàn Năng

Officer of Protector of Yang Liu Yao. Attacked Sun Ce for capturing his ally Yu Mi, but Sun Ce's thunderous voice knocked him from his horse, causing him to split open his head and die.

Võ tướng của Thứ sử Dương châu Lưu Do. Ông ta thấy đồng bọn Vu Mi bị Tôn Sách bắt, liền cưỡi ngựa đuổi theo đánh Sách, bị Sách quát to một tiếng như tiếng sét, Phàn Năng khiếp đảm ngã quay xuống vỡ đầu ra chết.


Fan Shi Phàn thị

Widow of the older brother of Zhao Fan, Prefect of Gui Yang. When Zhao Yun attacked Gui Yang on Liu Bei's orders, Zhao Fan surrendered the city and swore an oath of friendship with Zhao Yun. At that time, Fan introduced her and urged marriage. However, fearing that such an act would tarnish the reputation of Liu Bei's army, Zhao Yun refused.

Vợ góa anh thái thú Quế Dương Triệu Phạm. Lúc Triệu Vân đánh Quế Dương, Triệu Phạm đầu hàng, kết nghĩa anh em với Vân. Trong tiệc, ông ta giới thiệu chị dâu, muốn mai mối cho Triệu Vân. Tuy nhiên, sợ rằng điều này sẽ làm ô danh quân Lưu Bị, Triệu Vân từ chối.


Fang Yue Phương Duyệt Không chép trong Chính sử

Vassal to Wang Kuang, prefect of He Nei. He joined the Anti-Dong Zhuo Coalition and challenged Lu Bu to battle at Hu Lao Gate, but was knocked off his horse and killed after only five skirmishes.

Bộ tướng của thái thú Hà Nội Vương Khuông. Ông ta tham gia liên minh thảo phạt Đổng Trác, thách đấu với Lã Bố ở ải Hổ Lao, chỉ mới năm hiệp đã bị Bố đánh rơi xuống ngựa, giết chết.


Fei Shi Phí Thi

Minister of Shu. Originally served Liu Biao, but joined Liu Bei after he claimed Shu. Traveled to Jing to report Guan Yu's appointment as one of the Five Tiger Generals. Watched over Cheng Du during Shu's first northern campaign.

Quan nhà Thục Hán. Trước ông ta theo Lưu Biểu, lúc Lưu Tiên chủ chiếm Thục thì tới theo. Phí Thi nhận mệnh mang cao sắc sang Kinh châu phong Quan Vũ đứng đầu Ngũ Hổ tướng. Khi quân Thục bắc phạt lần thứ nhất, ông ta ở lại Thành Đô giúp việc trong Thục.


Fei Yao Phí Diệu

He followed Cao Zhen in fighting against the Second Northern Campaign. He suspected Jiang Wei's defection and went to battle in place of Cao Zhen, but was surrounded and committed suicide.

Võ tướng nhà Ngụy. Ông ta theo Tào Chân chống lại chiến dịch bắc phạt lần hai của nhà Thục Hán. Khương Duy hàng lại Ngụy, ông ta nghi là trá, bèn xin đi thay Tào Chân để tiếp ứng Khương Duy, quả nhiên mắc mẹo bị bao vây, Phí Diệu tự sát.


Fei Yi Phí Vĩ

Minister of Shu. Remained in Cheng Du with Jiang Wan during the northern campaign. He and Jiang Wan also directed domestic affairs following Zhuge Liang's death, when he was appointed as minister of letters.

Quan nhà Thục Hán. Lúc Khương Duy đánh Ngụy, ông ta ở lại Thành Đô. Sau cái chết của Gia Cát Lượng, Phí Vĩ được thăng làm Thượng thư lệnh, cùng Tưởng Uyển lo liệu việc nội chính trong triều.


Feng Ji Phùng Kỷ

Minister under Yuan Shao. Criticized by Xun Yu as "brave, but heedless of other's opinions." Bitter toward his rivals, he slandered Tian Feng until he committed suicide. Supported Yuan Shang as successor to Yuan Shao.

Mưu sĩ của Viên Thiệu. Tuân Úc chê ông ta là "tính cả quyết nhưng không làm được việc". Ghen ghét với đồng liêu của mình, Phùng Kỉ dèm pha Điền Phong tới lúc Phong tự sát trong ngục. Viên Thiệu chết, Phùng Kỉ theo phe Viên Thượng.


Feng Xi Phùng Tập

Served Shu as colonel in Guan Yu's Battle for Revenge. He surrounded Wu general Sun Huan's forces, but was defeated by Lu Xun's fire attack. He died in battle with his colleague Zhang Nan.

Võ tướng nhà Thục Hán, theo Lưu Tiên chủ dẫn binh trả thù cho Quan Vũ. Ông ta bao vây Ngô tướng Tôn Hoàn, nhưng bị Lục Tốn dùng hỏa công đánh bại. Ông ta cùng đồng liêu Trương Nam tử trận.


Fu Jia Phó Hỗ

A Wei Record Officer. He advised Sima Shi not to invade Wu after he heard the news of Sun Quan's death. When Guanqiu Jian instigated a rebellion, he accompanied Sima Shi and devised tactics.

Thái thường nhà Ngụy. Ông ta khuyên Tư Mã Sư đừng đánh Thục khi biết tin Tôn Quyền chết. Lúc Vô Kì Kiệm làm phản, Phó Hỗ theo quân Tư Mã Sư đi chinh phạt, bày mưu tính kế.


Fu Qian Phó Thiêm

He was Fu Tong's son. He was accredited for killing Li Peng and Wang Zhen in battle. He defended against invading Wei troops at Yang Ping Gate, but Colonel Jiang Shu surrendered. He died in combat.

Võ tướng nhà Thục Hán, con Phó Đồng. Ông ta lập công khi giết được tướng Ngụy là Lí Bằng và Vương Chân. Về sau, Phó Thiêm cầm cự nhau với quân Ngụy ở ải Dương Bình, nhưng bị phó tướng Tưởng Thư phản bội dâng ải hàng địch, chết trong đám loạn quân.


Fu Ren Phó Sĩ Nhân

He was posted at Gong An and guarded Guan Yu's troops from the rear, but was attacked and defeated by the Wu army. He tried to submit to Shu again at Yi Ling, but was denied and executed.

Bộ tướng của Quan Vũ. Ông ta được giao trấn thủ Công An, bảo vệ hậu phương của Quan Vũ, nhưng bị quân Ngô tấn công, đánh bại. Ở Di Lăng, ông ta muốn về với Thục nhưng bị từ chối và xử trảm.


Fu Tong Phó Đồng

He fought ferociously against Wu's hordes, and in his final moments screamed "Han's mighty general shall never submit to the dogs of Wu!" whereupon he coughed up blood and died a warrior's death.

Võ tướng nhà Thục Hán. Ông ta xông xáo chiến đấu chống lại quân Ngô đông đảo để chặn hậu cho Lưu Tiên chủ chạy thoát, trước khi chết Phó Đồng quát lên "Ta là tướng nhà Hán, há thèm hàng chó Ngô à!" , nói xong mồm thổ ra huyết, chết như một anh hùng.


Fu Xun Phó Tốn/Phó Tôn

A vassal of Liu Biao. He advised Liu Cong, who had succeeded Liu Biao, to submit to Cao Cao. As a result Cao Cao granted him an important post.

Thuộc hạ của Lưu Biểu. Ông ta khuyên người thừa kế của Biểu là Lưu Tôn hàng Tào. Vì việc này, Phó Tốn được Tào Tháo phong làm quan nội hầu.

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là G​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/g.php



Gan Ning Cam Ninh

Officer of Wu. Originally a member of the Bright Sails pirates. Discontent when serving under Huang Zu, was recruited to Sun Quan's forces by Su Fei. Earned Sun Quan's trust for his service against Huang Zu and against Cao Cao at Chi Bi.

Dũng tướng nhà Ngô, nguyên đầu lĩnh giặc Buồm Gấm. Lúc trước theo Hoàng Tổ, không được trọng dụng, nhờ Tô Phi giới thiệu bèn sang hàng Tôn Quyền. Ông ta lập công lớn trong chiến dịch đánh Hoàng Tổ và trong trận Xích Bích, rất được Ngô chúa Tôn Quyền tín nhiệm.


Gao Ding Cao Định

Prefect of Yue Jun. He revolted along with Yong Kai, but fell prey to Zhuge Liang's rumors designed to alienate him from Yong Kai, and surrendered. He was made prefect of Yi for killing Yong Kai and Zhu Bao.

Thái thú quận Việt Tuấn. Ông ta làm phản cùng Úng Dĩ, nhưng bị trúng mẹo phản gián của Gia Cát Lượng nhằm chia rẽ lực lượng phản quân, bèn đầu hàng. Sau khi giết chết Úng Dĩ và Chu Bao, được phong làm Thái thú Ích châu.


Gao Gan Cao Cán

Nephew of Yuan Shao. Protector of Bing Province. He took to the field to rescue Yuan Shao, who had lost at Guan Du. He fought valiantly against Li Dian and Yue Jin, but was defeated.

Cháu Viên Thiệu, thứ sử Tịnh Châu. Lúc Thiệu thua trận ở Quan Độ, Cao Cán dẫn quân tới cứu. Ông ta chiến đấu dũng cảm với Lí Điển và Nhạc Tiến, nhưng bị họ đánh bại.


Gao Lan Cao Lãm

Officer under Yuan Shao. Fought against Cao Cao's skilled officer Xu Zhu in the battle of Guan Du. Later joined Cao Cao with his colleague Zhang He. Attacked Liu Bei's army at Ru Nan and killed Liu Pi.

Võ tướng của Viên Thiệu. Trong trận Quan Độ, ông ta từng giao chiến với mãnh tướng Hứa Chử của Tào Tháo. Về sau Cao Lãm cùng Trương Cáp đem quân mã bản bộ sang trại Tào đầu hàng. Lúc đánh Lưu Bị ở Nhữ Nam, Lãm giết được Lưu Tích.


Gao Pei Cao Bái

This officer of Liu Zhang worked alongside Yang Huai. He plotted to assassinate Liu Bei, but Pang Tong found out about his scheme. In the end it was he, not Liu Bei, who ended up being baited and executed.

Võ tướng của Lưu Chương. Ông ta cùng Dương Hoài âm mưu hãm hại Lưu Bị, nhưng bị quân sư Bàng Thống nhìn ra, tương kế tựu kế nhử Cao Bái mắc mẹo, chém đầu.


Gao Ru Cao Nhu

Gao Gan's younger cousin, and Wei's Minister of Interior. When Sima Yi rose in revolt, he became Grand General in place of Cao Shuang, and occupied Cao Shuang's camp.

Tư đồ nhà Ngụy, em họ Cao Cán. Lúc Tư Mã Ý khởi binh bèn cử Cao Nhu lĩnh chức Đại tướng quân, mang quân đến giữ dinh Tào Sảng.


Gao Sheng Cao Thăng Không chép trong Chính sử

This officer of Zhang Bao's fought in the Battle of Qu Yang. Liu Bei, who was leading the advance guard of the Imperial forces, ordered Zhang Fei to battle. Gao Sheng died by the hand of Zhang Fei.

Võ tướng Hoàng Cân, phó tướng của Trương Bảo. Ở Khúc Dương, ông ta đụng độ quân tiên phong của triều đình do Lưu Bị dẫn đầu. Sau vài hiệp giao chiến với Trương Phi, Thăng bị đâm chết.


Gao Shun Cao Thuận

Skilled officer under Lu Bu who participated in numerous battles. After Lu Bu's defeat, he faced his execution bravely without making a single complaint.

Thượng tướng của Lã Bố, từng trải nhiều trận chiến. Lúc Lã Bố bị diệt, ông hiên ngang chịu chém, không kêu than lấy một lời. Sử chép, Cao Thuận chỉ huy một cánh quân có sức tấn công rất mạnh, gọi là "Hãm Trận Doanh". Ông ta nhiều lần bày mưu cho Lã Bố, nhưng không bao giờ được lắng nghe.


Gao Xiang Cao Tường

He participated in Zhuge Liang's Northern Campaign. In a scheme of Zhuge Liang's, he allowed the Wei army to capture the wooden ox, which he used to transfer supplies, on purpose.

Võ tướng nhà Thục Hán. Cao Tường tham gia trong chiến dịch bắc phạt của quân Thục. Gia Cát Lượng giao ông ta dùng trâu gỗ, ngựa máy vận lương, cố ý để quân Ngụy bắt được vài con, để sau đó cướp lương của Tư Mã Ý.


Gaotang Long Cao Đường Long Không chép trong TQDN

A minister of Wei and descendant of the Confucian scholar, Gaotang Sheng. He was selected to be the guardian of Cao Rui and, due to his scholarly knowledge, was also given the important position of researching the calendar. He continued on to serve in various important positions.

Quan nhà Ngụy, hậu duệ danh Nho thời Tây Hán Cao Đường Sinh. Ông ta trước làm quan trong phủ Thừa tướng của Tào Tháo, lúc Tào Phi lên ngôi, vì có học vấn, được giao làm thủ hộ cho Thái tử Tào Tuấn, lãnh chức Thái sử lệnh nghiên cứu lịch pháp. Cao Đường Long tiếp tục phục vụ Ngụy đế Tào Tuấn, được bổ nhiệm nhiều chức vụ quan trọng.


Gong Du Cung Đô

Officer of the Yellow Turbans. After the Yellow Turbans' defeat, led a gang of bandits in Ru Nan. Cooperated with Liu Bei and Yuan Shao at the battle of Guan Du by attacking the rear of Cao Cao's army. Was struck down by Xiahou Yuan.

Võ tướng trong quân Hoàng Cân. Khởi nghĩa Hoàng Cân thất bại, ông ta tụ họp vài vạn người ở Nhữ Nam. Trong trận Quan Độ, ông ta về phe Viên Thiệu, cùng Lưu Bị tấn công hậu phương của Tào Tháo, bị Hạ Hầu Uyên giết chết.


Gong Zhi Củng Chí Không chép trong Chính sử

Officer of Prefect of Wu Ling Jin Xuan. Recommended surrender when Zhang Fei invaded, but his advice was ignored. When Jin Xuan returned to the castle after defeat by Zhang Fei, Gong Zhi took Jin Xuan's head and surrendered. Remained prefect of Wu Ling.

Bộ hạ Thái thú quận Võ Lăng Kim Toàn. Ông ta khuyên chủ nên đầu hàng khi Trương Phi mang quân tới, bị mắng đuổi ra. Kim Toàn bị Trương Phi đánh bại chạy về thành, Củng Chí chặt đầu Toàn ra hàng, vì thế được làm Thái thú quận Võ Lăng.


Gongsun Du Công Tôn Độ

Prefect of Liao Dong in late Han. Achieved successful results during the subjugation of the Wuwan. Maintained independence throughout the warring of the Central Plains. Father of Gongsun Kang.

Thái thú Liêu Đông thời Đông Hán, cha Công Tôn Khang. Ông ta đánh Ô Hoàn, lập được công lao. Lợi dụng lúc Trung Nguyên chiến loạn liên miên, Công Tôn Độ thừa cơ cát cứ ở Liêu Đông.


Gongsun Fan Công Tôn Phạm Không chép trong TQDN

Cousin of Gongsun Zan. He was once given the Prefect of Bo Hai's seal from Yuan Shao to conciliate with Gongsun Zan, who had headed out to seek revenge for his brother Gongsun Yue. No

Em họ Công Tôn Toản. Ông ta được Viên Thiệu cho làm Thái thú Bột Hải để hòa giải với Viên Thiệu về cái chết của em Toản là Công Tôn Việt.


Gongsun Gong Công Tôn Cung

Gongsun Kang's younger brother. He advised Gongsun Kang to kill Yuan Xi and Yuan Shang, and deliver their heads to Cao Cao. He inherited Gongsun Kang's nobility, but later lost it to Gongsun Yuan.

Em thái thú Liêu Đông Công Tôn Khang. Ông ta khuyên anh mình giết Viên Hi và Viên Thượng, đưa đầu họ tới cho Tào Tháo. Khang kế thừa tước vị của anh, về sau bị cháu là Công Tôn Uyên cướp quyền.


Gongsun Kang Công Tôn Khang

Son of Gongsun Du. He killed the brothers Yuan Xi and Yuan Shang, who had lost to Cao Cao's army and were fleeing, and delivered their heads to Cao Cao. As a reward, Cao Cao appointed him Lord of Jiang Ping.

Thái thú Liêu Đông, con Công Tôn Độ. Viên Thượng và Viên Hi thua trận tới hàng, Công Tôn Khang chặt đầu họ đem nộp Tào Tháo. Tháo trọng thưởng cho sứ và phong Công Tôn Khang làm Tương bình hầu, Tả tướng quân.


Gongsun Xu Công Tôn Tục Không chép trong TQDN

Gongsun Zan's son. He fought Yuan Shao's army with his father, but lost at the Battle of Yi Jing and committed suicide with his parents inside their burning estate.

Con Công Tôn Toản. Ông ta theo cha đánh nhau với quân Viên Thiệu, thất bại ở trận Dịch Kinh, lầu họ ở bị Viên Thiệu phóng hỏa, không có đường chạy, Tục tự sát cùng cha mẹ.


Gongsun Yuan Công Tôn Uyên

King of Yan and son of Gongsun Kang. Took advantage of the struggle between Wei and Wu to declare his kingship and revolt against Wei. Defeated by an army under Sima Yi and refused the chance to surrender. Attempted to flee but was caught and cut down.

Yên vương ở Liêu Đông, con Công Tôn Khang. Ông ta lợi dụng mâu thuẫn Ngụy - Ngô để xây dựng vương vị của mình. Về sau, Uyên dấy binh chống lại nhà Ngụy, bị Tư Mã Ý dẫn quân đánh bại. Uyên muốn hàng nhưng không được chấp thuận, dẫn quân bỏ chạy song không thoát, bị chém đầu.


Gongsun Yue Công Tôn Việt

Younger brother of Gongsun Zan. He visited Yuan Shao as an emissary to negotiate the division of Ji. However, Yuan Shao had no intentions of sharing Ji, and assassinated him on his journey back.

Em Công Tôn Toản. Ông ta sang gặp Viên Thiệu giục Thiệu chia đôi Ký châu theo lời ước. Thiệu trở mặt, bố trí phục binh bắn chết Công Tôn Việt trên đường về.


Gongsun Zan Công Tôn Toản

Prefect of Bei Ping in late Han. Studied with Liu Bei under Lu Zhi. Commanded an elite cavalry unit that rode only white horses. Participated in the suppression of the Yellow Turbans and defense against foreign forces.

Thái thú Bắc Bình thời Đông Hán, bạn học cùng thầy Lư Thực với Lưu Bị. Toản có một đội kị binh tinh nhuệ toàn ngựa trắng, người ta gọi ông ta là "Bạch Mã tướng quân". Ông ta đánh quân Hoàng Cân có công, sau đó đánh lui các bộ lạc vào cướp bóc.


Gu Tan Cố Đàm Không chép trong TQDN

One of four friends of the Crown Prince, Sun Deng. While Sun He and Sun Ba were fighting over who would be heir, he was for Sun He. He was entrapped and exiled by supporters of Sun Ba, and died.

Một trong bốn người bạn tốt của Hoàng thái tử Tôn Đăng. Lúc Tôn Hòa và Tôn Bá tranh quyền kế vị, ông ta theo phe Tôn Hòa, sau bị người phe Tôn Bá bắt, chết trên đường đi lưu đầy.


Gu Yong Cố Ung

Minister of Wu and former pupil of Cai Yong. Entered Sun Quan's service under recommendation of Zhang Hong. Made prime minister when Sun Quan declared himself emperor. Said to be a shy person who never drank alcohol.

Quan nhà Ngô, học trò Sái Ung. Trương Hoằng tiến cử ông ta với Tôn Quyền. Lúc Quyền xưng đế, Ung được phong làm Thừa tướng. Sử chép Ung là người kín đáo, không uống rượu.


Guan Hai Quản Hợi

Officer of the Yellow Turbans. After the Yellow Turbans' defeat, led remaining members of the rebellion to attack Bei Hai, where he was engaged by Liu Bei's army. Fought hard in a duel with Guan Yu that lasted for many blows, but was eventually struck dead.

Võ tướng Hoàng Cân. Khởi nghĩa Hoàng Cân thất bại, Quản Hợi dẫn dư đảng tới đánh quận Bắc Hải, đụng độ với quân Lưu Bị. Hợi đánh vài mươi hiệp với Quan Vũ, bị chém chết ngay dưới chân ngựa.


Guan Jing Quan Tịnh Không chép trong TQDN

Gongsun Zan's officer. He rushed into Yuan Shao's army and died for the sake of Gongsun Zan who had committed suicide after being surrounded by Yuan Shao's forces.

Thuộc hạ của Công Tôn Toản. Toản bị Viên Thiệu bao vây, tự sát chết, Quan Tịnh dẫn một đạo quân lao vào giữa quân Thiệu, chết ở đó.


Guan Ping Quan Bình

Officer under Liu Bei. Second son of Guan Ding, adopted by Guan Yu. Defended Jing with his father after Liu Bei conquered Shu. Captured and executed by the Wu army at Mai Castle. No record of his adoption exists in authorized history.

Con nuôi Hổ tướng Quan Vũ, nguyên là con thứ hai của Quan Định. Quan Bình cùng cha trấn giữ Kinh Châu khi Lưu Tiên chủ đi thu phục đất Thục. Ông ta bị quân Ngô bắt và sát hại ở Mạch Thành. Trong chính sử, không thấy ghi chép việc Quan Bình là con nuôi.


Guan Suo Quan Sách

Officer of Shu and third son of Guan Yu. Injured during the fall of Jing, but escaped to Bao Jia Zhuang, where he recovered. Returned to Shu and led the vanguard in the southern campaign, successfully capturing Meng Huo.

Võ tướng nhà Thục Hán, con thứ ba của Quan Vũ. Kinh Châu thất thủ, Quan Sách bị trọng thương, lánh tới Bảo Gia Trang dưỡng thương. Khi vào Thục, ông ta làm tiên phong trong cuộc nam chinh, bắt sống được Man Vương Mạnh Hoạch.


Guan Tong Quan Thống Không chép trong TQDN

Guan Xing's son and Guan Yu's grandson. He succeeded his father in service to the Empire. He later married a daughter of the Imperial Court.

Con Quan Hưng, cháu Hổ tướng Quan Vũ nhà Thục Hán. Quan Thống kế thừa tước vị của cha trong triều. Về sau, ông ta cưới công chúa, trở thành lao động đường phố mã.


Guan Xing Quan Hưng

Officer of Shu and second son of Guan Yu. Avenged his father's death as part of the army raised by Liu Bei to subdue Wu. Swore brotherhood with Zhang Fei's son Zhang Bao, fighting alongside him in the northern campaign.

Võ tướng nhà Thục Hán, con thứ hai của Quan Vũ. Trong chiến dịch phạt Ngô của Lưu Tiên chủ, ông ta giết được kẻ thù, trả được thù cho cha. Ông ta kết nghĩa anh em với Trương Bào con Hổ tướng Trương Phi, hai người đều lập công trong chiến dịch bắc phạt.


Guan Yi Quan Di

Guan Xing' child. He succeeded the family because Guan Tong, the rightful heir, was childless. He was killed by a Wei soldier during Zhong Hui's revolt. He was the Marquis of Han Shou Ting.

Tướng nhà Thục Hán, con Quan Hưng. Ông ta kế tục tước hiệu Hán Thọ Đình Hầu bởi anh trai Quan Thống không có con. Lúc Chung Hội làm phản, Quan Di bị lính Ngụy giết chết.


Guan Yu Quan Vũ

Head of the Five Tiger Generals of Shu. Swore brotherhood with Liu Bei and Zhang Fei. Exceptionally strong, he was said to be the equal of 10,000 men. He protected Jing after Liu Bei conquered Shu, but was caught and killed by the Wu forces.

Người đứng đầu Ngũ hổ tướng nhà Thục Hán. Huynh đệ kết nghĩa với Lưu Tiên chủ và Trương Phi. Người đương thời nói sức mạnh của ông có thể địch lại cả vạn người. Sau khi Lưu Hoàng thúc vào Thục, ông là người ở lại trấn thủ Kinh Châu, nhưng sau đó bị quân Ngô bắt được và sát hại.


Guanqiu Dian Vô Kỳ Điện

Guanqiu Jian's eldest son. When Cao Fang was forced to abdicate by Sima Shi, he prompted a rebellion with his father. Before raising an army, he escaped from Luo Yang, but was subsequently murdered.

Bề tôi nhà Ngụy, con trưởng của Vô Kỳ Kiệm. Khi Tào Phương bị Tư Mã Sư ép phải thoái vị, Điện cùng cha mưu tính việc dấy binh đánh giặc. Trước lúc dấy binh, Vô Kỳ Điện trốn khỏi Lạc Dương về Thọ Xuân, trên đường bị giết hại.


Guanqiu Jian Vô Kỳ Kiệm/ Quan Khâu Kiệm

Officer of Wei. Opposed Sima Shi's dethronement of Cao Fang. Caused a revolt with Yang Protector Wen Qin but was subjugated. Ran to seek aid from Song Bai, the overseer of Shen, but Song Bai deceived him and he was killed.

Trấn đông tướng quân nhà Ngụy. Tư Mã Sư chuyên quyền phế bỏ Tào Phương, ông ta cùng Thứ sử Dương châu Văn Khâm nổi dậy, nhưng bị đánh bại. Vô Kỳ Kiệm chạy tới huyện Thận, quan huyện Tống Bạch phục rượu cho ông ta say rồi chặt đầu nộp triều đình.


Guanqiu Xiu Vô Kỳ Tú Không chép trong TQDN

Guanqiu Jian's younger brother. He was involved in Guanqiu Jian's revolt, but when Wu Qịuian was defeated, he fled together with Guanqiu Jian's grandson to Wu.

Võ tướng nhà Ngụy, em Vô Kỳ Kiệm. Ông ta tham gia cuộc nổi loạn của anh mình, khi Vô Kỳ Kiệm bị đánh bại, ông ta mang cháu nội Kiệm chạy sang Ngô.


Guo Huai Quách Hoài

Officer of Wei. Led armies under Cao Zhen and Sima Yi. Later appointed protector of Yong. Pursued Xiahou Ba, who revolted against Wei. Rescued Sima Shao at Mt. Tie Long.

Danh tướng nhà Ngụy. Quách Hoài dẫn quân theo Tào Chân và Tư Mã Ý giao chiến với quân Thục. Về sau được thăng làm Thứ sử Ung châu. Lúc Hạ Hầu Bá làm phản, ông ta mang quân truy kích. Về sau, Hoài dẫn quân giải vây cho Tư Mã Chiêu ở núi Thiết Long.


Guo Jia Quách Gia

Minister under Cao Cao. Gained trust for his ingenuity and wisdom. Overcome with illness during the suppression of Nei Bei and died at age 38. Afterwards, Cao Cao often exclaimed, "If only Guo Jia were alive!"

Mưu thần của Tào Tháo. Gia học vấn tinh thông, lại có mưu lược, rất được tin cậy. Lúc chinh phạt phương Bắc, Gia bất hạnh mắc bệnh, đoản thọ ở tuổi 38. Về sau, Tháo thường than thở “Nếu Quách Phụng Hiếu còn sống, chẳng thể khiến cô đến nông nỗi này.”


Guo Ma Quách Mã Không chép trong TQDN

Commander of the private unit of Xiu Yun, prefect of Ge Pu. Raised a revolt when his unit was ordered to disband after Xiu Yun's death. His revolt spread throughout the province of Jiao, giving Jin the opportunity to subjugate Wu.

Đội trưởng tư binh của Tu Doãn, thái thú Hợp Phố. Doãn chết, Quách Mã không chấp nhận giải tán quân đội,rắp tâm làm phản. Phản quân lan rộng ra khắp Giao Châu, tạo cơ hội tốt cho nhà Tấn thu phục nước Ngô.


Guo Si Quách Dĩ

Officer under Dong Zhuo. After Dong Zhuo's death, assaulted Chang An at the suggestion of Jia Xu. Killed Wang Yun and took control of the court with Li Jue. Later became a brigand and was killed by one of his own men, Wu Xi.

Bộ tướng của Đổng Trác. Trác chết, Dĩ theo lời Giả Hủ đánh chiếm Trường An, cùng Lí Thôi giết chết Tư Đồ Vương Doãn, thao túng triều đình. Dĩ leo lên tới chức Đại tướng quân, nhưng vô mưu nên cuối cùng rơi rụng, chết dưới tay thuộc hạ là Ngũ Tập.


Guo Tu Quách Đồ

Adviser under Yuan Shao. When Wu Chao was raided at the battle of Guan Du, he invited defeat with his advice that "Now is the time to attack Cao Cao's main army." After Yuan Shao's death, he became a staff adviser of Yuan Tan.

Tham mưu dưới trướng Viên Thiệu. Trong trận Quan Độ, lúc Ô Sào bị đốt, ông ta đưa ra mưu kế sai lầm "Hãy tới cướp trại của Tào Tháo". Thiệu chết, Quách Đồ theo phục vụ trưởng tử Viên Đàm.


Guo Yi Quách Dịch

Son of Guo Jia. After Guo Jia died, he was taken into Cao Cao's home. Later he became a Wei Imperial Tutor. He was well educated, but was reported to change manners when dealing with different people.

Con mưu sĩ Quách Gia. Sau khi Gia chết, Quách Dịch được Tào Tháo đưa về nhà nuôi. Về sau, Dịch được phong làm Thái tử Văn học. Dịch thông minh, thấu tỏ đạo lý, nhưng khi tiếp xúc các hạng người khác nhau, ông ta có các thái độ khác nhau.


Guo Youzhi Quách Du Chi

Minister of Shu. In Zhuge Liang's proclamation before the northern campaign, he was listed as loyal and faithful along with Dong Yun and Fei Yi. Entrusted with all the matters of the imperial court.

Thị trung nhà Thục Hán. Trong tiền xuất sư biểu của Gia Cát Lượng, ông ta cùng Đổng Doãn và Phí Vĩ được khen ngợi là trung thành và đáng tin cậy. Quách Du Chi được giao phó xử lí các việc chính sự trong cung.


Guo Yuan Quách Viên Không chép trong TQDN

An officer of Yuan Shang. Following the death of Yuan Shao, he was made Prefect of He Dong. Together with Gao Gan, he planned the capture of Cao Cao's Ping Yang, but was attacked by Ma Tseng's forces enroute and killed by Pang De. No

Võ tướng dưới quyền Viên Thượng. Sau khi Viên Thiệu chết, Quách Viên được phong làm Thái thú Hà Đông. Ông ta cùng Cao Cán định chiếm quận Bình Dương của Tào Tháo, nhưng trên đường đụng quân Mã Đằng, ông ta giao chiến và bị Bàng Đức chém chết.


Guo Yuan Quốc Uyên Không chép trong TQDN

Accomplished official under Cao Cao. Studied under Zheng Xuan and was invited to work under the minister of the exterior. Oversaw colonization work and succeeded in detailed projects such as calculating population.

Quan Thái bộc nhà Ngụy, học trò danh Nho Trịnh Huyền. Quốc Uyên giỏi việc quận trị, có nhiều chính tích trong công việc như việc tính toán số nhân khẩu ở địa phương.

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là H-K​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/h-k.php



Han Dang Hàn Đương

Officer of Wu and veteran who served the Sun for three generations. Fought in many battles, including the attack on Yang, the battle of Chi Bi, the subjugation of Guan Yu, and the battle of Yi Ling. Commanded one wing of the Wu navy.

Cựu thần ba đời nhà họ Tôn. Ông từng tham gia nhiều trận chiến lớn, bao gồm chiến dịch thu phục Dương châu của Tôn Sách, trận Xích Bích, cướp Kinh châu của Quan Vũ và trận Di Lăng. Đương thời Hàn Đương thống lĩnh một cánh thủy binh Đông Ngô.


Han De Hàn Đức Không chép trong Chính sử

When Zhuge Liang began his Northern Campaign, this Wei officer was called by Xiahou Mao to serve on the front lines of the Wei army. He was killed together with his 4 sons by Zhao Yun.

Đại tướng ở Tây Lương nhà Ngụy. Khi Gia Cát Lượng bắc phạt lần thứ nhất, Hàn Đức được lao động đường phố mã Hạ Hầu Mậu sai làm tiên phong chống lại. Ông ta cùng bốn người con bị Triệu Vân giết chết.


Han Fu Hàn Phức

Governor of Ji in late Han. Led an army as part of the coalition against Dong Zhuo. After the coalition's dissolution, lost Ji to Yuan Shao. Abandoning his family, sought refuge under Zhang Miao.

Thứ sử Ký châu thời Đông Hán, một chư hầu tham gia liên minh thảo phạt Đổng Trác. Khi liên minh tan rã, ông ta mất Ký Châu vào tay Viên Thiệu. Phức bực mình bỏ cả nhà cửa vợ con, sang với thái thú Trần Lưu là Trương Mạc.


Han Hao Hàn Hạo

Cao Cao's officer. He formerly served Yuan Shu, but was talked into serving Cao Cao by Xiahou Dun. He taught Cao Cao the importance of colonizing captured regions.

Võ tướng của Tào Tháo. Trước Hạo phụ tá Viên Thuật, sau được Hạ Hầu Đôn mời về theo Tào Tháo. Ông ta giúp Tháo thấy được tầm quan trọng của việc sắp đặt quận trị ở các vùng chiếm được.


Han Juzi Hàn Cử Tử

An officer under Yuan Shao. Defended the supply base in Wu Chao with General Chunyu Qiong. Was attacked by Cao Cao, who had been told about the supply base by Xu You, and all the supplies were burned.

Võ tướng của Viên Thiệu, được giao canh giữ lương thảo ở Ô Sào cùng Tướng quân Thuần Vu Quỳnh. Sau đó, Tào Tháo nghe mẹo của Hứa Du, đang đêm tập kích Ô Sào, toàn bộ lương thảo bị đốt sạch.


Han Song Hàn Tung

Adviser under Liu Biao. Went to Xu Chang to scout Cao Cao's movements and was appointed by the court as an administrator and as prefect of Ling Ling. The appointments enraged Liu Biao, who locked up Han Song upon his return.

Danh sĩ Kinh Châu, làm quan dưới trướng Lưu Biểu. Hàn Tung được phái tới Hứa Đô xem động tĩnh Tào Tháo ra sao, Tháo cho Tung làm thị trung, lĩnh chức Thái thú ở Linh Lăng. Biểu nghi Hàn Tung hai lòng, nổi giận tống ông ta vào ngục.


Han Sui Hàn Toại

Protector of Bing in late Han. When his sworn brother Ma Teng was killed by Cao Cao, he raised an army with Ma Teng's son Ma Chao. However, he was tricked into surrendering to Cao Cao, and later had his left arm cut off by Ma Chao.

Thứ sử Tịnh châu thời Đông Hán. Khi người anh kết nghĩa Mã Đằng bị Tào Tháo sát hại, ông ta cùng con Đằng là Mã Siêu dấy binh đánh Tào. Tào Tháo dùng kế phản gián, khiến cho Hàn, Mã nghi ngờ lẫn nhau. Hàn Toại bị Mã Siêu chém cụt tay trái, chạy sang hàng Tào.


Han Xian Hàn Tiêm

The "Bai Bo Clan"prefect. He joined Dong Cheng and Yang Feng in protecting the Emperor Xian and later in uniting against Cao Cao. In the end, he was killed by Guan Yu and Zhang Fei

Võ tướng trong quân Hoàng Cân, đầu mục toán cướp Bạch Ba. Ông ta theo Đổng Thừa và Dương Phụng hộ giá Hán Hiến đế, sau đó hội quân với Tào Tháo. Về sau, ông ta giao chiến và bị Quan Vũ, Trương Phi giết chết.


Han Xuan Hàn Huyền

Short-tempered prefect of Chang Sha. Accused his officer Huang Zhong of treason for missing a chance to slay Guan Yu and sentenced him to death. However, he was killed by Wei Yan before he could carry out the execution.

Thái thú quận Trường Sa. Ông ta buộc tội Hoàng Trung thông đồng với giặc vì không giết được Quan Vũ, quát võ sĩ lôi ra chém. Án chưa được thi hành, Hàn Huyền đã bị Ngụy Diên xả ra làm hai.


Han Yin Hàn Dận

He presented the proposal of marriage between Yuan Shu's son and Lu Bu's daughter. When Lu Bu broke off communications with Yuan Shu, he was sent to Xu Chang and slain by Cao Cao.

Phụ tá của Viên Thuật. Ông ta đem lễ vật sang Từ Châu hỏi cưới con gái Lã Bố cho con trai Viên Thuật. Sau Lã Bố trở mặt với Viên Thuật, đóng gông ông ta giải về Hứa Đô, Tào Tháo sai mang ra chợ chém.


Han Zhong Hàn Trung

A general in the Yellow Turbans. He occupied Wan Castle along with Sun Zhong and Zhao Hong. He fought against Zhu Jun and Liu Bei's forces, but was hit by a stray arrow and died.

Võ tướng trong quân Hoàng Cân, cùng Tôn Trọng và Triệu Hoằng chiếm cứ Uyển Thành. Ông ta giao chiến với quân Chu Tuấn và Lưu Bị, bị trúng tên lạc chết.


Hao Meng Hách Manh

Officer under Lu Bu. Sought help from Yuan Shu when Lu Bu was pursued by Cao Cao, but was captured upon his return and beheaded. In official history, he rebelled against Lu Bu and was killed by Gao Shun.

Bộ tướng của Lã Bố. Lúc Bố bị Tháo vây, ông ta phá vây chạy sang cầu cứu Viên Thuật, bị bắt trên đường về và đem ra chém đầu. Trong chính sử, Hách Manh nổi loạn chống lại Lã Bố và bị thượng tướng Cao Thuận giết.


Hao Zhao Hác Chiêu

Officer of Wei. Promoted to guardian of the west at the recommendation of Sima Yi and defended Chen Cang Castle. Skilled at defensive battles, repelled an army of 300,000 led by Zhuge Liang with only 3,000 men of his own in under 20 days.

Võ tướng nhà Ngụy. Được thăng làm Chấn tây tướng quân, giữ ải Trần Thương do Tư Mã Ý tiến cử. Chiêu giỏi thủ thành, chỉ dùng ba nghìn quân cầm chân ba mươi vạn đại quân của Gia Cát Lượng trong hai mươi ngày.


He Jin Hà Tiến

Common butcher who entered imperial family when his younger sister married Emperor Ling. Rose to position of grand general and plotted to wipe out the ten eunuchs, but his plot was discovered and he was killed instead.

Xuất thân con nhà bán thịt lợn, nhờ em gái cưới Hán Linh Đế mà leo lên chức Đại tướng quân. Ông ta định âm mưu quét sạch bọn Thập thường thị, mưu ấy bị lộ ra, kết cục chính bản thân ông ta bị giết.


He Qi Hạ Tề Không chép trong TQDN

Wu officer. Served Sun Ce and Sun Quan. He participated in the Shan Yue Campaign with Lu Xun. He was an extravagant man and favored using showy weapons, armor and ships.

Võ tướng nhà Ngô, phục vụ 2 đời Tôn Sách và Tôn Quyền. Ông ta theo Lục Tốn đi đánh Sơn Việt, lập được công lao. Sử chép Hạ Tề là người phung phí, thích phô trương các loại vũ khí, áo giáp, thuyền bè.


He Yan Hà Yến

He was a trusted friend of Cao Shuang. He became a minister after Cao Rui's death, but was killed during Sima Yi's coup d'etat. According to historical records he was the grandson of He Jin.

Tâm phúc Tào Sảng. Tào Tuấn chết, Hà Yến được thăng làm thượng thư, nhưng bị giết chết trong cuộc binh biến của Tư Mã Ý. Sử chép ông ta là cháu nội Đại tướng quân Hà Tiến thời Đông Hán.


He Yi Hà Nghi

This member of the Yellow Turbans occupied Ru Nan even after the Yellow Turban's revolt. He was captured by Xu Zhu, who at that time had a volunteer army, and was executed by Cao Cao.

Võ tướng trong quân Hoàng Cân. Ông ta chiếm cứ Nhữ Nam từ trước khi khởi nghĩa Hoàng Cân bùng nổ. Hà Nghi bị Hứa Chử và đội quân tự vệ của ông ta bắt, sau đó bị Tào Tháo xử chém.


He Zhi Hà Thực

Wu minister. The younger brother of Sun Hao's mother, Madame He, making him Sun Hao's uncle. Sun Hao asked him to come up with a plan to respond to Sima Yan, who had raised an army to invade Wu.

Tư đồ nhà Ngô. Mẹ Tôn Hạo là chị ông ta. Lúc Tư Mã Viêm đánh Ngô, Tôn Hạo vời ông ta vào tìm đối sách, ông ta không trả lời được. Không lâu sau đó, nhà Tấn diệt Ngô, Tôn Hạo đầu hàng.


Hou Cheng Hầu Thành

He was caned for breaking the law against drinking alcohol amidst a siege. He lost faith in Lu Bu for this outrage, and decided to defect along with Wei Xu and Song Xian. He stole Red Hare and fled to Cao Cao.

Võ tướng của Lã Bố. Hầu Thành bị đánh 50 roi vì trái lệnh cấm rượu của Lã Bố khi thành bị vây. Ngán lòng vì Lã Bố coi tướng sĩ như củi rác, Hầu Thành cùng Tống Hiến, Ngụy Tục quyết định bỏ Bố mà đi. Đang đêm, Hầu Thành trộm ngựa Xích Thố, đem dâng Tào Tháo.


Hou Xuan Hầu Tuyển

An officer of Han Sui. When Ma Chao raised an army, he fought against Cao Cao together with Han Sui. At the time when Han Sui fell out with Ma Chao, he surrendered to Cao Cao with Han Sui.

Võ tướng của Hàn Toại. Lúc Mã Siêu dấy binh, ông ta theo Hàn Toại đi đánh Tào Tháo. Lúc Hàn, Mã trở mặt, ông ta cùng chủ đầu hàng Tào Tháo.


Hu Ban Hồ Ban Không chép trong Chính sử

Minister of Wang Zhi. He was ordered to burn the fleeing Guan Yu to death but he broke his orders and let Guan Yu escape. He later called on Guan Yu and went to Jing to serve Liu Bei.

Tòng sự của Thái thú Huỳnh Dương Vương Thực. Ông ta nhận mệnh đốt chết Quan Vũ nhưng không làm theo mà báo cho Quan Vũ đi. Về sau ông ta tới Kinh châu theo hàng quân Lưu Bị.


Hu Che-er Hồ Xa Nhi

He came from a foreign clan, and became the greatest warrior in Zhang Xiu's army. He suggested stealing Dian Wei's polearm during the battle with Cao Cao, and performed the task himself.

Mãnh tướng số một của Trương Tú, người ngoại tộc. Ông ta đề nghị trộm đôi kích của Điển Vi trước lúc đánh Tào Tháo, sau đó hoàn thành nhiệm vụ.


Hu Fen Hồ Phấn

Officer of Jin. Subdued the revolt of Zhuge Dan. Marched against Wu as subduer of the south. Opposed Du Yu's sudden command to attack, but was refuted with the argument that "Momentum must not be wasted."

Quan nhà Tấn. Tham gia đánh bại cuộc phản loạn của Gia Cát Đản. Trong chiến dịch diệt Ngô, ông ta giữ chức Bình Nam tướng quân. Hồ Phấn không đồng tình với lệnh tấn công bất ngờ của Đỗ Dự, nhưng bị bác bỏ với lý lẽ "Không thể làm mất nhuệ khí quân ta được"


Hu Ji Hồ Tế

This Shu officer participated in Zhuge Liang's First Northern Campaign. He acted as a rear guard in Jiang Wei's Northern Campaign of 258, defending Han Shou Castle.

Võ tướng nhà Thục Hán. Ông ta từng tham gia chiến dịch bắc phạt lần thứ nhất của Gia Cát Lượng. Lúc Khương Duy tiến hành bắc phạt năm 258, Hồ Tế trấn thủ hậu phương ở thành Hán Thọ.


Hu Lie Hồ Liệt

This Wei officer was Hu Zen's son. He participated in Zhong Hui's campaign against Shu. After Shu fell, he was imprisoned by Zhong Hui, who was plotting rebellion. However, he contacted his son Hu Yuan and had Zhong Hui killed.

Võ tướng nước Ngụy, con Hồ Tuân. Ông ta theo Chung Hội diệt Thục, sau đó bị Chung Hội nhốt chung với các tướng, định mưu phản. Hồ Liệt liên lạc được với con mình Hồ Uyển nắm binh ở ngoài, giết được Chung Hội.


Hu Zhen Hồ Chẩn

An officer of Dong Zhuo. When Yuan Shao's army attacked Dong Zhuo, he participated in the war as Hua Xiong's Adjutant General in defending Si Shui Gate. He was slain by Cheng Pu of Sun Jian's army.

Võ tướng của Đổng Trác. Lúc liên quân Viên Thiệu đánh Trác, Hồ Chẩn là phó tướng của Hoa Hùng, trấn ải Dĩ Thủy. Chẩn bị võ tướng Trình Phổ quân Tôn Kiên chém chết.


Hu Zhi Hồ Chất

A Wei officer. Prefect of Dong Guan. When Zhou Fang of Wu surrendered under false pretenses in 228, he served together with Man Chong under Jia Kui, making preparations in Wu.

Thái thú Đông Quản nhà Ngụy. Lúc Chu Phường nhà Ngô trá hàng năm 228, ông ta cùng Mãn Sủng theo quân Giả Quỳ vào đất Ngô tập quân.


Hu Zun Hồ Tuân

Officer of Wei. Led the vanguard during the subjugation of Gongsun Yuan. Led an army against Guanqiu Jian's rebellion along with Deng Ai and Wang Ji. Defeated Guanqiu Jian and settled Huainan.

Võ tướng nhà Ngụy. Ông ta dẫn quân tiên phong thảo phạt Công Tôn Uyên. Sau Vô Kỳ Kiệm nổi dậy, Hồ Tuân theo Đặng Ngải và Vương Cơ đánh bại Vô Kỳ Kiệm, bình định Hoài Nam.


Hua He Hoa Hạch

Wu officer. Sun Hao banished him from the court because he opposed Sun Hao's radical foreign policy. He went to live in seclusion as a result of this, and despaired over the future of Wu.

Bề tôi nhà Ngô. Ông ta bị Tôn Hạo đuổi khỏi cung vì khuyên can Hạo chỉ nên sửa đức yên dân, không nên động binh. Hoa Hạch than tiếc cho nhà Ngô, rồi từ đó ẩn dật một nơi, không ra làm quan nữa.


Hua Man Hoa Man Không chép trong TQDN, Chính sử

The daughter of Meng Huo. She fought against Guan Sou upon the latter's attack on Yun Nan, but was captured and imprisoned. When Meng Huo yielded to Shu, she married Guan Suo.

Con gái của Mạnh Hoạch, chỉ xuất hiện trong Tam Quốc Ngoại truyện. Cô giao chiến với Quan Sách lúc quân Thục đánh Vân Nam, bị bắt và nhốt lại. Về sau Mạnh Hoạch thuần phục nhà Thục Hán, Hoa Man cưới Quan Sách.


Hua Xin Hoa Hâm

Adviser under Cao Cao. Originally a minister of the Han court who switched to serving Sun Ce and then Cao Cao. In the novel, he pressured Emperor Xian to abdicate the throne to Cao Pi, but his role in official history is completely different. Was Wei's minister of letters.

Thái thú Dự chương thời Đông Hán, trước hàng Tôn Sách, sau theo Tào Tháo làm quân sư. Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, Hoa Hâm ép Hiến Đế nhường ngôi cho Tào Phi, nhưng trong chính sử không có việc ấy. Hâm giữ chức Thượng thư lệnh nhà Ngụy.


Hua Xiong Hoa Hùng

Skilled officer under Dong Zhuo. After destroying Sun Jian's army at Si Shui Gate, led a reckless onslaught and was slain by Guan Yu. According to official history, however, he was defeated and cut down by Sun Jian.

Dũng tướng của Đổng Trác. Sau khi đánh bại quân Tôn Kiên ở ải Dĩ Thủy, ông ta tới trước trại chư hầu thách đánh, bị Quan Vũ chém đầu. Trong chính sử, Hoa Hùng bị Tôn Kiên đánh bại và giết chết.


Huan Fan Hoàn Phạm

He was taken into Cao Shuang's confidence, and earned the nickname "Font of Wisdom". He counseled Cao Shuang to fight rather than surrender to Sima Yi, but his counsel fell on deaf ears.

Đại thần nhà Ngụy, tâm phúc của Đại tướng quân Tào Sảng. Hoàn Phạm có nhiều mưu trí, người ta khen là "Túi Khôn". Phạm khuyên Tào Sảng rước thiên tử ra Hứa Đô, cất quân ngoài mà đánh Tư Mã Ý, nhưng lời khuyên ấy rơi vào tai kẻ điếc.


Huan Jie Hoàn Giai / Hoàn Khải

High minister of Wei. Formerly served under Sun Jian and acted as envoy when the hostage Huang Zu was exchanged for the return of Sun Jian's corpse. Later invited by Cao Cao to serve Wei, and acted with Hua Xin to pressure Emperor Xian into abdication.

Thượng thư nhà Ngụy. Lúc trước Giai theo Tôn Kiên, là sứ giả để trao đổi Hoàng Tổ lấy xác Kiên đem về. Sau theo về với Tào Tháo, cùng Hoa Hâm ép Hán Hiến đế nhường ngôi.


Huang Chong Hoàng Sùng

Son of Huang Quan. When Huang Quan yielded to Wei, he remained with Shu. At the time Deng Ai invaded Shu, he defended Mian Zhu Guan with Zhuge Zhan, but died in battle.

Quan nhà Thục Hán, con Hoàng Quyền. Lúc cha ông ta theo hàng Ngụy, Hoàng Sùng ở lại Thục. Về sau, Đặng Ngải đánh Thục, Sùng cùng Gia Cát Chiêm thủ ải Miên Trúc, tử trận.


Huang Gai Hoàng Cái

Officer of Wu. A veteran of Sun Jian's forces since their inception. Master of the iron whip. Brutally beaten by Zhou Yu as part of a scheme to feign defection to Cao Cao, after which he lit the fires that led to Wu's victory at Chi Bi.

Lão tướng phục vụ 3 đời nhà họ Tôn, theo Tôn Kiên từ lúc khởi nghiệp, sử dụng một ngọn roi sắt. Ông ta bị Chu Du sai lính đánh roi đến thịt nát, máu văng, một phần trong liên hoàn kế giúp Hoàng Cái trá hàng thành công với Tào Tháo, và chính Hoàng Cái đã thắp lên ngọn lửa đốt sạch chiến thuyền quân Tào trong trận Xích Bích.


Huang Hao Hoàng Hạo

Eunuch of Shu. Beloved by Liu Chan, he quickly seized power at court. Tried to demote Jiang Wei in favor of his confidant, Yan Yu. After the fall of Shu, he was executed for the crime of corrupting the court.

Hoạn quan nhà Thục Hán. Được Hậu chủ sủng ái, Hoàng Hạo dễ dàng thao túng triều đình. Ông ta luôn tìm cách hãm hại Khương Duy để đưa tâm phúc Diêm Vũ vào chức ấy. Nhà Thục Hán sụp đổ, Hoàng Hạo bị chặt đầu vì làm hư việc nước.


Huang Quan Hoàng Quyền

Officer who served both Shu and Wei. Under Liu Bei, he led the Shu navy against Wu but was isolated when the army's main unit fell and was forced to submit to Wei. Despite switching sides, however, he was always loyal to Liu Bei.

Quan nhà Thục Hán và nhà Ngụy. Ông ta mang thủy quân theo Lưu Tiên chủ đi đánh Ngô, lúc quân chủ lực bị trúng hỏa công ta vỡ, Hoàng Quyền bị quân Lục Tốn cắt đứt đường về, bèn đầu hàng Tào Phi. Tuy theo về với nhà Ngụy, lòng trung thành của ông ta vẫn luôn hướng về Lưu Bị.


Huang Yue Ying Hoàng Nguyệt Anh

The daughter of Huang Chengyan and wife to Zhuge Liang. Mother of Zhuge Zhan. Though she was said to have had an unpleasant appearance, her intelligence more than made up for her looks. She aided Zhuge Liang in his studies. She fell ill and died soon after Zhuge Liang's death.

Con gái Hoàng Thừa Ngạn, vợ Gia Cát Lượng, mẹ của Gia Cát Chiêm. Dù là một trong năm người phụ nữ xấu nhất Trung Hoa, nhưng cô có một trí tuệ tuyệt vời hơn hẳn dung mạo bề ngoài. Nguyệt Anh giúp đỡ Gia Cát Lượng rất nhiều trong nghiên cứu binh thư. Không lâu sau khi chồng mất, cô cũng sinh bệnh, đi theo chồng.


Huang Zhong Hoàng Trung

Officer of Shu. Served Liu Biao and Han Xuan. Under Han Xuan, led a fierce battle against Guan Yu. Submitted to Liu Bei and acted as leader of an army. Following the establishment of Shu, became one of the Five Tiger Generals.

Võ tướng nhà Thục Hán. Trước ông theo Lưu Biểu và Hàn Huyền. Trong quân Hàn Huyền, Hoàng Trung đánh một trận dữ dội với Quan Vũ. Về sau, ông theo hàng Lưu Tiên chủ, lập được nhiều công lao, lúc chiếm được hai Xuyên, ông trở thành một trong Ngũ hổ tướng.


Huang Zu Hoàng Tổ

Officer under Liu Biao and guardian of Jiang Xia. Slayed the genius Mi Heng at a banquet. Was unappreciative of the service of former pirate Gan Ning, who left him and became an officer of Wu. Was later attacked by Gan Ning and killed.

Thái thú quận Giang Hạ, thuộc hạ Lưu Biểu. Hoàng Tổ giết hại danh sĩ Nễ Hành trong tiệc vì vài câu nói. Ông ta cũng không trọng dụng viên tướng nguyên là hải tặc Cam Ninh, khiến Ninh bỏ theo Tôn Quyền. Về sau, Cam Ninh dẫn quân tấn công, giết chết Hoàng Tổ.


Huangfu Song Hoàng Phủ Tung

Minister of late Han. During the Yellow Turban Rebellion, he defeated Zhang Liang and Zhang Bao with a fire attack and desecrated the grave of Zhang Jiao, stealing the corpse's head. Took some time off but returned to the court after Dong Zhuo's assassination. Became a grand commander.

Danh tướng thời Đông Hán. Trong khởi nghĩa Hoàng Cân, ông dùng hỏa công đánh bại Trương Lương và Trương Bảo, sau đó quật mộ Trương Giác lên, cắt lấy đầu. Vì không đút lót hoạn quan, Hoàng Phủ Tung bị bãi quan, tới khi Đổng Trác chết, ông trở lại triều làm Thái úy, không lâu lâm bệnh qua đời.


Huo Jun Hoắc Tuấn

An officer of Liu Biao. He served Liu Bei when Liu Bei ruled over Jing. He defended Jia Meng Guan along with Meng Da. He was the father of the Shu officer Huo Yi.

Võ tướng của Lưu Biểu. Lúc Lưu Bị chiếm Kinh châu, Hoắc Tuấn theo, trấn giữ ải Hà Manh cùng Mạnh Đạt. Tướng nhà Thục Hán Hoắc Qua là con ông ta.


Huo Yi Hoắc Qua

Son of Huo Jun. When hearing that Cheng Du had surrendered, he put on some mourning attire and wept. He continued resisting at Jian Ning, but later surrendered after securing the safety of Liu Chan.

Con Hoắc Tuấn, thái thú quận Kiến Ninh nhà Thục Hán. Khi nghe tin Thành Đô thất thủ, ông ta mặc đồ tang, trông về phía tây khóc lóc ba ngày. Tới lúc dò biết tin Hậu chủ Lưu Thiền đã an toàn, Hoắc Qua mới chịu dẫn quân sĩ bộ hạ lại hàng.


Ji Ling Kỉ Linh

Officer under Yuan Shu. Was skilled with the war trident. When Liu Bei's army attacked, he dueled with Guan Yu for as many as thirty blows. Later ordered by Yuan Shu to attack Liu Bei, but was made to retreat by Lu Bu's mediation.

Thượng tướng của Viên Thuật, sử dụng một thanh đao ba mũi. Lúc Lưu Bị khởi binh đánh Viên Thuật, ông ta đấu với Quan Vũ 30 hiệp. Về sau, Viên Thuật sai ông ta dẫn vài vạn quân sang đánh Lưu Bị ít quân ở Tiểu Bái, nhưng phải rút khi Lã Bố bắn kích hòa giải.


Ji Yong Quý Ung

An officer of Yuan Shao. He surrendered to Gongsun Zan and was attacked by Yuan Shao's Zhu Ling. He received assistance from Gongsun Zan, who was holding Zhu Ling's family hostage. However, Zhu Ling attacked anyway and Ji Yong was taken prisoner.

Nguyên bộ tướng của Viên Thiệu, phản Thiệu theo hàng Công Tôn Toản. Toản phái binh bảo vệ Ung. Thiệu sai Linh đánh Ung. Gia quyến Linh ở trong thành, Ung bắt làm con tin. Linh vẫn hết sức đánh lấy được thành, bắt sống được Ung nhưng gia quyến đều chết cả.


Jia Chong Giả Sung

Minister of Wei and Jin and son of Jia Kui. A confidant of Sima Zhao who directed the assassination of Emperor Cao Mao. After Zhong Hui's rebellion, went to Shu to suppress disorder in Cheng Du. Played a passive role in the subjugation of Wu.

Tâm phúc của Tư Mã Chiêu, con Giả Quỳ, cha Tấn Hoàng hậu Giả Nam Phong. Ông ta bày mưu sát hại Ngụy đế Tào Mao. Sau khi Chung Hội làm phản thất bại, Giả Sung tới Thành Đô để yên định tình hình. Ông ta cũng gián tiếp lập công trong chiến dịch bình Ngô.


Jia Fan Giả Phạm Không chép trong Chính sử

He incurred his lord, Gongsun Yuan's wrath and was executed after advising against pretending to be the King of Yan. Following Gongsun Yuan's assassination, Sima Yi conferred court rank to his descendants.

Phó tướng của Công Tôn Uyên. Ông ta mất mạng vì khuyên chủ đừng tự xưng là Yên vương. Khi Công Tôn Uyên thất bại, bị giết, Tư Mã Ý phong tước vị cho con cháu Giả Phạm được vinh hiển.


Jia Hua Giả Hoa Không chép trong Chính sử

This officer of Sun Quan participated in Sun Quan's assault on He Fei. Word got out that he was hiding troops and reached Wu Guo Tai who reprimanded him for this.

Võ tướng của Tôn Quyền, cùng Quyền đem quân đánh Hạ Phì. Lúc Lưu Bị sang Ngô cưới vợ, Hoa phục sẵn đao phủ định giết, bị Ngô Quốc Thái biết được, quở trách ông ta nặng nề.


Jia Kui Giả Quỳ

Minister of Wei. Warned that Cao Zhang would challenge Cap Pi's inheritance of his father's title. Advised Cao Xiu in battle against Wu and saw through Zhou Fang's false defection.

Gián nghị đại phu nhà Ngụy. Cảnh báo Tào Phi rằng Tào Chương có thể tranh quyền thừa kế với ông ta. Lúc Tào Hưu đánh Ngô, Giả Quỳ nhìn thấu mẹo trá hàng của Chu Phường.


Jia Xu Giả Hủ

Minister of Wei. Served Li Jue but felt neglected and joined Zhang Xiu. Brilliant strategist who defeated Cao Cao's army numerous times, but later submitted to Cao Cao along with Zhang Xiu. Grand commander of Wei.

Thái úy nhà Ngụy. Ban đầu Hủ theo Lí Thôi, không được trọng dụng bèn về với Trương Tú. Với mưu trí xuất chúng, ông ta nhiều lần đánh bại quân Tào. Về sau cùng Trương Tú hưởng ứng lời chiêu an, đầu hàng Tào Tháo.


Jian Yong Giản Ung

A minister under Liu Bei who hailed from the same region. Served Liu Bei from the raising of his army, and acted as envoy and adviser. After Liu Bei entered Shu he was appointed as "general of great virtue." Was said to be of indifferent character.

Thuộc hạ, bạn tốt từ thuở nhỏ của Lưu Bị. Giản Ung theo Lưu Bị từ lúc mới khởi binh, thường được giao làm thuyết khách. Khi Lưu Tiên chủ vào Thục, ông ta được phong làm "Chiêu Đức tướng quân". Sử chép Ung tính cách khinh mạn, chẳng chịu đè nén.


Jiang Ban Tưởng Ban

An officer of Zhuge Dan. When Zhuge Dan instigated a revolt at Shou Chun, he advocated a rapid battle with Sima Zhao who surrounded them. When his advice was disregarded, he surrendered.

Thuộc hạ của Gia Cát Đản. Khi Gia Cát Đản dấy binh làm phản ở Thọ Xuân, ông ta chủ trương đánh nhanh lúc Tư Mã Chiêu đem quân bao vây. Gia Cát Đản không nghe mưu ấy, Tưởng Ban bèn đầu hàng.


Jiang Bin Tưởng Mân

An officer of Shu. After participating in Jiang Wei's Northern Campaign, he defended Han Castle. He capitulated after hearing that Zhong Hui's invading force had taken Han Zhong.

Quan nhà Thục Hán, con Tưởng Uyển. Ông ta tham gia chiến dịch bắc phạt của Khương Duy, sau được giao giữ Hán Thành. Lúc hay tin Hán Trung đã bị Chung Hội chiếm được, ông ta mở cửa ra hàng.


Jiang Gan Tưởng Cán

Set out to convince his friend Zhou Yu to surrender to Cao Cao, but succumbed to Zhou Yu's ploy. In actual history he was so taken aback with Zhou Yu's loyalty that he returned without having even tried.

Mưu thần nhà Ngụy. Ông ta tới thuyết phục Chu Du hàng Tào, nhưng bị mắc mẹo của Chu Du. Sử chép thực ra Tưởng Cán tới nơi bị lòng trung của Du làm cho cảm động nên chưa mở lời đã trở về.


Jiang Ji Tưởng Tế

When Cao Cao thought about transferring the capital in fear of Guan Yu's invasion, he advised against it. He participated in Cao Pi's Wu Campaign. He was promoted when Cao Fang became emperor.

Quan nhà Ngụy. Quan Vũ đem quân bắc tiến, Tào Tháo định thiên đô để lánh đi, Tưởng Tế phản đối việc ấy. Sau Tế theo Ngụy đế Tào Phi đi đánh Ngô. Lúc Tào Phương lên ngôi, ông ta được phong làm Thái úy.


Jiang Qin Tưởng Khâm

Officer of Wu. Along with Zhou Tai, joined Sun Ce based on Sun Ce's good reputation. Led the vanguard during the invasion of Nan but suffered a great loss and was almost executed. Led the navy in the battle against Guan Yu and surrounded him.

Võ tướng nhà Ngô. Ông ta cùng Chu Thái nghe danh của Tôn Sách tới theo. Lúc đánh Nam Quận, Tưởng Khâm lĩnh chức tiên phong bị thua to, suýt bị xử trảm. Về sau, trong chiến dịch Kinh Châu, ông ta dẫn thủy quân bao vây Quan Vũ.


Jiang Shu Tưởng Thư

Under the orders of Jiang Wei, he joined Fu Qian in defending the Yang Ping Gate during the Wei Campaign. He surrendered when Zhong Hui's army attacked, handing over the outpost to Zhong Hui.

Quan nhà Thục Hán, phó tướng của Phó Thiêm giữ ải Dương Bình lúc quân Ngụy đánh Thục. Lúc Chung Hội tấn công, ông ta đầu hàng, dâng ải.


Jiang Wan Tưởng Uyển

Minister of Shu. Joined Liu Bei at Jing and proved brilliant at domestic policy. Supported the armies rear in the campaign to the north. Became grand general after Zhuge Liang's death and took charge of Shu's domestic affairs.

Quan nhà Thục Hán. Ông ta theo Lưu Tiên chủ ở Kinh châu, rất có tài trị quốc. Trong chiến dịch bắc phạt, Uyển ở lại hậu phương. Gia Cát Lượng chết, Tưởng Uyển trở thành đại tướng quân, nắm việc triều chính.


Jiang Wei Khương Duy

Officer of Shu. Originally served Wei but surrendered to Shu during the first northern campaign. Entrusted with the strategies of the dying Zhuge Liang. Attacked the north nine times until Shu's strength was completely used up.

Trọng thần nhà Thục Hán. Nguyên là bộ tướng của Thái thú quận Thiên Thủy Mã Tuân, khi Gia Cát Lượng bắc phạt lần thứ nhất, Khương Duy theo về nhà Thục Hán. Ông được Khổng Minh truyền lại cuốn binh thư trước khi qua đời. Sau đó, Khương Duy nối chí Gia Cát thừa tướng, cửu phạt Trung Nguyên cho tới khi nhà Thục Hán kiệt quệ nguyên khí.


Jiang Yiqu Tưởng Nghĩa Cừ Không chép trong Chính sử

Officer to Yuan Shao. He met Yuan Shao, who had lost to Cao Cao at the Battle of Guan Du, in Li Yang. He gathered together his scattered troops and returned Yuan Shao safely to Ji.

Bộ tướng của Viên Thiệu. Ông ta đón một Viên Thiệu thua trận Quan Độ trước Tào Tháo ở Lê Dương. Tưởng Nghĩa Cừ thu thập tàn quân, đưa Viên Thiệu về Kí châu an toàn.


Jiao Chu Tiêu Súc

An officer of Yuan Xi. He surrendered to Cao Cao after the defeat of Yuan Tan and participated in many of Cao Cao's campaigns after that. At Chi Bi, he attempted to attack Sun Quan's forces, but was killed by Han Dang.

Bộ tướng của Viên Hi. Sau khi Viên Đàm bị tiêu diệt, ông ta theo hàng Tào Tháo, tham gia nhiều trận đánh. Ở Xích Bích, Tiêu Súc mang quân tấn công quân Tôn Quyền, bị Hàn Đương chém chết.


Jiao Yi Tiêu Di

An officer of Zhuge Dan. With Jiang Ban, he served Zhuge Dan when he rebelled against Sima Zhao. When fighting against Sima Zhao, he argued for a quick engagement but was ignored and surrendered.

Võ tướng của Gia Cát Đản. Tiêu Di cùng Tưởng Ban tham gia cuộc nổi dậy của Gia Cát Đản. Lúc giao chiến với Tư Mã Chiêu, ông ta khuyên hãy đánh nhanh nhưng không được nghe, bèn mở cửa ra hàng.


Jin Xuan Kim Toàn

Prefect of Wu Ling. When Zhang Fei attacked Wu Ling, ignored Gong Zhi's suggestion to surrender and marched. When he returned to the castle defeated, Gong Zhi shot and killed him.

Thái thú quận Võ Lăng. Lúc Trương Phi đánh Võ Lăng, ông ta không nghe lời Củng Chí khuyên hàng mà ra quân đánh nhau, bị thua phải chạy về thành, nơi có một Củng Chí đã chuẩn bị sẵn cung tên để bắn chết ông ta.


Jin Yi Kim Vĩ

Son of Jin Xuan. Minister who served the imperial court for multiple generations, beginning in early Han. Detested Cao Cao and plotted a rebellion along with Geng Ji. However, he was attacked by Cao Cao when the plot was leaked and his entire family was killed.

Con thái thú Võ Lăng Kim Toàn, vốn là dòng dõi tướng nhà Hán Kim Nhật Đê khi xưa, vẫn có bụng muốn trừ Tào Tháo. Cùng Cảnh Kỷ mưu giết tào Tháo, mưu bị lộ, họ hàng già trẻ cả nhà ông ta bị Tháo đem ra chợ chém.


Jinhuan Sanjie Kim Hoàn Tam Kết Không chép trong Chính sử

Officer under Nanman King Meng Huo and cave governor. Joined Ahui Nan and Dong Chana to defend against Shu's subjugation of the south. His camp was attacked in the night and in the confusion he was slain by Zhao Yun.

Thuộc hạ Nam Man Vương Mạnh Hoạch, nguyên soái động thứ nhất. Cùng A Hội Nam, Đổng Trà Na chống lại sự xâm lăng của quân Thục từ phía bắc. Đang đêm trại của ông ta bị tập kích, trong lúc quân Man bối rối, Kim Hoàn Tam Kết bị Triệu Vân đâm chết.


Ju Hu Thư Hộc

The son of Ju Shou. After the battle of Guan Du, he was ordered into defense of Han Dan by Yuan Shang when Cao Cao attacked Ji Province. He was shot dead in battle with Zhang Liao.

Con Thư Thụ, thuộc hạ Viên Thiệu. Sau trận Quan Độ, Viên Thượng giao ông ta trấn giữ Hàm Đan. Lúc Tào Tháo đánh Ký châu, Thư Hộc bị Trương Liêu bắn chết.


Ju Shou Thư Thụ

Minister under Yuan Shao. Imprisoned for advising against a campaign against Cao Cao. When Yuan Shao lost, was offered the chance to surrender to Cao Cao, but refused. Was killed while attempting escape.

Thuộc hạ của Viên Thiệu. Thư Thụ khuyên Thiệu nên giữ lâu để chờ quân Tào hết lương, vì thế bị tống giam. Khi quân Thiệu thua, Tào Tháo vốn trước có quen Thụ, dụ hàng, nhưng Thụ từ chối. Lúc Thư Thụ trộm ngựa, định trốn về với Viên Thiệu, bị giết chết.

Kan Ze Hám Trạch

Adviser under Sun Quan. Acted as an envoy to Cao Cao's camp as part of Zhou Yu's plot to have Huang Gai fake defection to Wei. When the Shu army invaded, recommended the young Lu Xun to oppose them as grand viceroy.

Mưu thần dưới trướng Tôn Quyền. Hám Trạch đóng vai trò sứ giả tới trại quân Tào trong liên hoàn kế của Chu Du ở trận Xích Bích, giúp Hoàng Cái thuận lợi trá hàng. Lúc quân Thục đánh Ngô thế thắng như chẻ tre, Trạch tiến cử thư sinh Lục Tốn làm Đại đô đốc để kháng cự lại.

King Duosi Đóa Tư đại vương Không chép trong Chính sử

Former governor of Tulong Cave in Nanman and friend of Meng Huo's younger brother Meng You. Known as "The Sage of Nanman." Assisted the outnumbered Meng Huo, using Tulong's poison waters to resist Zhuge Liang.

Chúa động Thứu Long ở Nam Man, bạn thân em Mạnh Hoạch, thường được gọi là "Hiền nhân Nam Man". Ông ta giúp Mạnh Hoạch chống quân Thục đông đảo bằng bốn con suối độc quanh động Thứu Long.

Kong Rong Khổng Dung

Prefect of Bei Hai in late Han. Twentieth generation descendant of Confucius. One of the Jian An Seven. Joined the coalition against Dong Zhuo and later served Cao Cao, but was executed for protesting the subjugation of Shu.

Thái thú Bắc Hải thời Đông Hán, cháu 24 đời của Khổng Tử, một trong Kiến An thất hiền. Ông ta tham gia liên minh chống Đổng Trác, sau đó theo Tào Tháo, lúc phản đối đem quân đánh Thục thì bị xử chém.

Kong Zhou Khổng Du

Protector of Yu Zhou in late Han. Led an army in the coalition against Dong Zhuo. According to official history, was skilled at judging character and academic discussion but useless as the leader of an army.

Thứ sử Dự châu thời Đông Hán, một chư hầu tham gia thảo phạt Đổng Trác. Theo sử chép, ông ta có văn tài, lại giỏi nhìn người, nhưng không biết dùng binh.

Kuai Liang Khoái Lương

Minister under Liu Biao. Older brother of Kuai Yue. Worked as an adviser to Liu Biao. When Sun Jian attacked Jing, accepted a strategy from Lu Gong to ambush and attack with rocks and arrows, which successfully caused Sun Jian's death.

Tham mưu của Lưu Biểu, anh Khoái Việt. Lúc Tôn Kiên đánh Kinh Châu, ông ta sắp kế cho Lã Công dử Kiên vào chỗ mai phục, ném đá bắn tên, giết được Tôn Kiên.

Kuai Yue Khoái Việt

Minister under Liu Biao. Younger brother of Kuai Liang. Recommended surrender when Liu Biao's successor Liu Cong was attacked by Cao Cao. Cao Cao praised him, saying, "I would rather obtain Kuai Yue than the province of Jing."

Tham mưu của Lưu Biểu, em Khoái Lương. Khuyên Lưu Tôn con Biểu hàng Tào. Ông ta rất được Tào Tháo thưởng thức, nói "Ta được Khoái Việt còn hơn được Kinh Châu đó".

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là L​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/l.php



Lei Bo Lôi Bạc

He abandoned Yuan Shu, who became gluttonous upon becoming emperor, and secluded himself with Chen Lan in Song Shan, becoming a bandit. After Yuan Shu was defeated he plundered Shu.

Võ tướng của Viên Thuật. Thuật trở thành hoàng đế, xa xỉ quá độ, Lôi Bạc cùng Trần Lan bỏ về núi Tung Sơn làm cướp. Lúc Viên Thuật bị Lưu Bị đánh bại, Lôi Bạc bèn đem quân ra cướp tiền nong lương thảo của Thuật.


Lei Tong Lôi Đồng

Officer under Liu Zhang. Helped Wu Yi defend against Liu Bei's army but was surrounded and submitted. Fought hard against Wei Officer Zhang He to defend Ba Xi but was killed in an ambush when attempting to retreat.

Võ tướng của Lưu Chương. Ông ta cùng Ngô Ý mang quân chống lại quân Lưu Bị, bị bao vây bèn đầu hàng. Về sau, ông ta chiến đấu ác liệt cùng tướng Ngụy Trương Cáp để phòng thủ Ba Tây, bị Trương Cáp dùng kế mai phục giết chết.


Leng Bao Lãnh Bào

He fought Wei Yan and Huang Zhong of Liu Bei's forces along with Deng Xian. He was captured, but escaped after pretending allegiance to Liu Bei. When he was caught a second time he was executed.

Võ tướng của Lưu Chương, danh tướng trong Thục. Ông ta cùng Đặng Hiền giao chiến với Ngụy Diên và Hoàng Trung của quân Lưu Bị. Lãnh Bào bị địch bắt, vờ theo hàng Lưu Bị nên được thả ra. Tới khi bị bắt lần thứ hai, ông ta bị xử chém.


Li Dian Lí Điển

Officer under Cao Cao. A brave veteran who served Cao Cao since he first raised his army. An intellectual with a calm but cautious personality. Occasionally suppressed his colleagues when they acted out. Protected He Fei with Zhang Liao and Yue Jin.

Võ tướng của Tào Tháo. Ông ta theo Tháo từ lúc Tào Tháo mới khởi binh. Lí Điển học vấn sâu xa, là người tao nhã, chẳng khi nào cùng chư tướng tranh công, yêu kính các bậc sĩ đại phu, tính chắc chắn ít ai bằng, trong quân được khen là bậc trưởng giả. Ông ta cùng Trương Liêu và Nhạc Tiến trấn thủ Hạ Phì.


Li Feng Lý Phong

This Shu vassal was Li Yan's son. He succeeded his father when his father was dismissed for failing to provide enough food, and stored up supplies and horse fodder.

Quan nhà Thục Hán, con Lí Nghiêm. Ông ta tiếp tục việc chuẩn bị lương thảo của cha, sau khi Lí Nghiêm bị cách chức xuống làm thứ dân, đày ra quận Tử Đồng vì không chuẩn bị đủ quân lương.


Li Feng Lý Phong

In 254 this Wei officer talked with Cao Fang, Xiahou Xuan, and Zhang Ji about executing Sima Shi, but the plot was exposed when a secret note of Cao Fang's was discovered. All three families were executed.

Quan nhà Ngụy. Năm 254, ông ta bàn mưu cùng Ngụy đế Tào Phương, Hạ Hầu Huyền và Trương Thấp nhằm giết chết Tư Mã Sư, mưu ấy bị lộ ra khi mật chiếu của Tào Phương bị phát hiện. Cả ba họ của ba người đều bị chém sạch.


Li Feng Lý Phong

Officer under Yuan Shu. Fought in Yuan Shu's attack on Lu Bu and dueled with Lu Bu himself but lost. Tried to resist an attack from Cao Cao by holing up in Shou Chun but was captured and executed.

Võ tướng của Viên Thuật. Ông ta theo Viên Thuật đánh Lã Bố, giao chiến với Bố nhưng bị đánh bại. Sau Lí Phong cố giữ thành Thọ Xuân để cầm cự với Tào Tháo, thành bị hạ, ông ta bị lôi ra chém.


Li Fu Lý Phu / Lý Phục

A minister of Yuan Shang. When Yuan Shang was attacked by Cao Cao and fled Ye, he became separated from his lord. He then joined Yuan Tan. After Yuan Tan was destroyed by Cao Cao, he took service with Cao Cao. He was later made Prefect of Yang Ping and died there.

Thuộc hạ của Viên Thượng. Lúc Viên Thượng bị Tào Tháo tấn công, phải chạy khỏi Nghiệp quận, Phu bị chia cắt với chủ, bèn chạy theo Viên Đàm. Sau khi Viên Đàm bị Tào Tháo tiêu diệt, Lí Phu hàng Tào Tháo. Về sau ông ta được phong làm Thái thú Dương Bình, chết tại đó.


Li Hui Lý Khôi

Minister of Shu. Foresaw the defeat of Liu Zhang and submitted to Liu Bei. When Ma Chao came to Liu Zhang's aid, persuaded him to join Liu Bei. Served in the southern and northern campaigns.

Thuộc hạ của Lưu Chương. Ông ta nhìn ra sự thất bại của Lưu Chương và theo hàng Lưu Bị. Lúc Mã Siêu tới giúp quân Lưu Chương, Lí Khôi tới thuyết phục Siêu theo Lưu Bị. Về sau, Lí Khôi tham gia cả hai cuộc nam chinh, bắc phạt.


Li Jue Lý Thôi / Lý Giác

Officer under Dong Zhuo. Along with Guo Si, avenged Dong Zhuo's death by killing Wang Yun. Controlled the government by keeping the Emperor in his possession. A scheme of Yang Biao's caused him to attack Guo Si, bringing about his own destruction.

Võ tướng của Đổng Trác. Ông ta cùng Quách Dĩ trả thù cho Trác, giết chết Tư đồ Vương Doãn. Lí Thôi khống chế thiên tử, thao túng triều chính, trở thành Đại tư mã. Một mẹo của Dương Bưu khiến Lí Thôi trở mặt đánh nhau với Quách Dĩ, dẫn tới sự diệt vong của ông ta.


Li Kan Lí Kham

An officer of Han Sui. When Han Sui and Ma Chao split, he was assaulted by Cao Cao's army and suffered a huge defeat. He was hit by one of Yu Jin's arrows that was meant for Ma Chao, and died.

Võ tướng của Hàn Toại. Lúc Hàn - Mã chia đường, Mã Siêu bị quân Tào Tháo tấn công, chịu thất bại nặng nề. Vu Cấm đuổi theo Mã Siêu, bắn theo một mũi tên, Mã Siêu tránh né mình tránh khỏi, Lý Kham trúng tên ấy mà chết.


Li Ru Lí Nho Không chép trong Chính sử

Adviser and son-in-law of Dong Zhuo. The source of many of Dong Zhuo's corrupt policies. Saw through the plot to use Diao Chan to assassinate Dong Zhuo, but did not act to prevent it and was executed afterward along with the other conspirators.

Quân sư, con rể của Đổng Trác. Ông ta chính là nguồn gốc của nhiều chính sách tàn ngược của Đổng Trác. Lí Nho nhìn ra mĩ nhân kế dùng Điêu Thuyền để ám hại Đổng Trác, nhưng không ngăn cản nổi. Sau khi Trác chết, Lí Nho cùng với những kẻ liên quan tới Đổng Trác khác bị lôi ra xử chém.


Li Sheng Lý Thắng

He was appointed to an important post under Cao Shuang. He was tricked by Sima Yi into believing Yi was sick, which led Cao Shuang to be off guard. He was executed in Sima Yi's coup d'etat.

Quan nhà Ngụy, tâm phúc của Tào Sảng. Ông ta bị Tư Mã Ý lừa rằng Ý bị ốm nặng, khiến cho Tào Sảng lơ là cảnh giác. Cuộc đảo chính của Tư Mã Ý thành công, Lí Thắng bị giết cả ba họ.


Li Su Lí Túc

Minister under Dong Zhuo. Used the gift of Red Hare to convince Lu Bu to defect to Dong Zhuo. Later joined Wang Yun's assassination plot, and posed as an imperial envoy to lure Dong Zhuo to court, where Dong Zhuo was beheaded.

Võ tướng của Đổng Trác. Ông ta dùng ngựa Xích Thố để thuyết phục Lã Bố theo về với Trác. Về sau Lí Túc tham gia liên hoàn kế của Vương Doãn, giả làm sứ giả của vua dụ Đổng Trác vào triều, nơi Trác bị giết chết.


Li Su Lí Thông

An officer of Cao Cao. He served Cao Cao at the time Cao Cao was engaging Zhang Xiu and Liu Biao. In the novel, he fought with Ma Chao who was going after Cao Cao, but was defeated.

Võ tướng của Tào Tháo. Ông ta theo Tháo từ lúc Tào Tháo giao chiến với quân Trương Tú và Lưu Biểu. Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, Lí Thông giao chiến với Mã Siêu lúc Siêu đang truy đuổi Tào Tháo, bị Mã Siêu đâm chết.


Li Yan Lí Nghiêm

Officer of Shu. Served under Liu Zhang but submitted to Liu Bei when he conquered Shu. Praised by Zhuge Liang as equal to Lu Xun, but saw his career ruined when he failed to deliver supplies during the northern campaign.

Võ tướng của Lưu Chương. Lúc Lưu Bị chiếm đất Thục, ông ta theo hàng. Lí Nghiêm được Gia Cát Lượng khen là tài giỏi ngang với Lục Tốn, giao cho Nghiêm việc cung cấp lương thảo trong chiến dịch bắc phạt, vì không cung cấp đủ nên bị Khổng Minh cách hết chức tước, đầy ra quận Tử Đồng.


Li Yi Lý Dị

Officer of Wu. Fought with a gold plated axe. Marched in battle against Shu under Sun Huan. His head was cut off by Guan Xing at the very moment he had raised his axe against Zhang Bao, who had fallen from his horse.

Võ tướng nhà Ngô. Ông ta sử dụng một cây búa lưỡi vàng. Lí Dị theo Tôn Hoàn đi chống lại quân Thục. Lúc Trương Bào ngã ngựa, Lí Dị định bổ búa xuống thì bị Quan Hưng chém bay đầu.


Liang Gang Lương Cương

Officer under Yuan Shu. Suffered a great loss as army director when Yuan Shu attacked Lu Bu. Tried to resist an attack from Cao Cao by holing up in Shou Chun but was captured and executed.

Võ tướng của Viên Thuật. Ông ta được sai làm Thôi tiến sứ ứng cứu bẩy đạo quân, bị thua một trận lớn lúc Viên Thuật mang quân đánh Lã Bố. Lương Cương cố giữ thành Thọ Xuân để cầm cự với Tào Tháo, thành bị phá, Lương Cương bị xử chém.


Liang Xi Lương Tập Không chép trong TQDN

Protector of Bing in Wei. Achieved compliance from the Huns to settle the frontier and launched the agricultural sericulture (silk worm) industry. Judged most valuable citizen and later promoted to grand cultivator.

Thứ sử Tịnh châu nhà Ngụy. Ông ta theo từ thời Tào Tháo, ở biên cảnh vỗ về người Hung Nô, phát triển ngành trồng dâu nuôi tằm, dệt lụa, buôn bán phát đạt. Tới thời Ngụy chủ Tào Tuấn, Lương Tập được cho vào triều làm quan Đại Tư Nông.


Liang Xing Lương Hưng

One of Han Sui's 8 Knights. He met the forces of Ma Chao, who invaded after believing Jia Xu' vicious rumors, but was instantly killed.

Tướng một trong tám bộ quân mã của Hàn Toại. Ông ta giao chiến với Mã Siêu, người trúng kế phản gián của Giả Hủ, bị Siêu đâm chết ngay.


Liang Xu Lương Tự

Wei minister of Tian Shui and Jiang Wei's friend. He surrendered to the Shu army and was appointed prefect of Tian Shui.

Võ tướng nhà Ngụy ở quận Thiên Thủy, bạn của Khương Duy. Ông ta đầu hàng quân Thục, được phong làm Thái thú quận Thiên Thủy.


Liao Hua Liêu Hóa

Officer of Shu and former Yellow Turban. Offered his services to Guan Yu but was turned away. He served later under Liu Bei, fighting several battles. Saw both the rise and fall of the Shu kingdom.

Võ tướng nhà Thục Hán. Trước ông ta theo quân Hoàng Cân, sau đó xin theo hầu Quan Vũ nhưng không được chấp nhận. Về sau Liêu Hóa theo quân Lưu Bị, tham gia một số trận chiến. Ông ta được chứng kiến cả sự thành lập và sự sụp đổ của nhà Thục Hán.


Liao Li Liêu Lập

Minister of Shu who served various posts including prefect. Later appointed guardian of Chang Shui, but was exiled for poor performance of duty. Cried when he learned of the death of Zhuge Liang.

Quan nhà Thục Hán. Ông ta từng làm qua nhiều chức vụ, gồm cả chức Thái thú. Về sau Liêu Lập được bổ nhiệm làm quan hiệu úy ở Trường Thủy, làm việc không tốt bị Khổng Minh đuổi ra Vấn Sơn, giáng xuống làm thứ dân. Ông ta khóc khi hay tin Gia Cát Lượng đã chết.


Ling Cao Lăng Tháo

This officer of Sun Ce was the father of Ling Tong. After he defeated Yan Baihu in Wu Territory, he returned to Sun Ce and was promoted. He was shot with an arrow by Gan Ning and died while fighting Huang Zu.

Võ tướng của Tôn Sách, cha của Lăng Thống. Sau khi đuổi đánh Nghiêm Bạch Hổ khỏi Ngô quận, ông ta tới theo Tôn Sách, được phong làm tòng chinh hiệu úy. Về sau lúc giao chiến với quân Hoàng Tổ, Lăng Tháo bị tướng địch là Cam Ninh bắn chết.


Ling Tong Lăng Thống

Officer of Wu and son of Ling Cao. Despised Gan Ning, who had killed his father in an early battle only to later switch sides and join Wu. However, the two reconciled and formed a strong friendship after Gan Ning saved Ling Tong's life in a battle against Wei general Yue Jin.

Võ tướng nhà Ngô, con Lăng Tháo. Ông ta căm hận Cam Ninh, kẻ trước đó ở quân Lưu Biểu bắn chết Lăng Tháo, sau theo về quân Tôn Quyền. Tuy vậy, về sau hai người họ làm hòa và kết bạn sống chết với nhau sau khi Cam Ninh cứu mạng Lăng Thống từ tay tướng Tào là Nhạc Tiến.


Liu Ba Lưu Ba

He formerly served Liu Zhang. Out of loyalty to Liu Zhang, he did not go to Liu Bei to surrender. However, he later joined Liu Bei after he visited him in person. He also served in the Northern Campaign.

Thuộc hạ của Lưu Chương. Trung thành với chủ, sau khi Lưu Bị chiếm Thục, Lưu Ba đóng cửa không ra hàng. Tuy nhiên, sau vài lần Lưu Bị đích thân tới thuyết phục, Lưu Ba bèn nhận lời theo Lưu Bị. ề sau, ông ta tham gia vào chiến dịch bắc phạt.


Liu Bei Lưu Bị

First emperor of Shu. Said to be a descendant of Liu Sheng, prince of Zhong Shan in early Han. First raised an army to help surprises the yellow turbans and eventually settled one of the three kingdoms of the period. Renamed Emperor Xiao Lie.

Hoàng đế đầu tiên của nhà Thục Hán. Ông là hậu duệ của Trung Sơn Tĩnh vương Lưu Thắng thời Tây Hán. Dấy binh từ một cánh quân nhỏ đánh dẹp Khởi nghĩa Hoàng Cân, qua bao năm chinh chiến cuối cùng Lưu Bị đã gây dựng được cơ đồ một nước trong thời Tam Quốc. Sau khi mất, tên thụy của ông là Chiêu Liệt Đế.


Liu Biao Lưu Biểu

Governor of Jing in late Han. One of the Jiang Xia Eight. Left the chaos of the Central Plains and settled the province of Jing. His indecisive nature caused him to miss several opportunities to expand his influence.

Thứ sử Kinh châu thời Đông Hán, một trong "Giang Hạ Bát tuấn". Ông ta tránh khỏi vùng chiến loạn ở Trung Nguyên, gây dựng sự nghiệp ở Kinh châu. Tính cách không quyết đoán của Lưu Biểu khiến ông ta đánh mất nhiều cơ hội để mở rộng thế lực.


Liu Chan Lưu Thiền

Weak-willed second emperor of Shu. Indulged only in pleasure in his later years, and favored the eunuch Huang Hao. Solely responsible for the downfall of Shu, his childhood name later became a synonym for 'fool.'

Hoàng đế thứ hai nhà Thục Hán. Trong những năm về sau, ông ta đắm chìm trong tửu sắc, tin dùng hoạn quan Hoàng Hạo. Lưu Thiền phải chịu trách nhiệm chính trong sự sụp đổ của nhà Thục Hán, vì thế tên lúc trẻ của ông ta "A Đẩu" trở thành từ để chỉ "người ngây ngốc".


Liu Chen Lưu Thầm

He opposed the plans of Qiao Zhou to surrender and was thrown out of court. Ashamed of the surrender of his kingdom, he committed suicide with his wife and children.

Bắc địa vương nhà Thục Hán, con thứ năm của Hậu chủ Lưu Thiền. Ông ta phản đối kiến nghị đầu hàng của Tiêu Chu, bị đuổi ra khỏi cung. Xấu hổ vì cơ nghiệp về tay người khác, Lưu Tuần giết vợ con rồi tự sát.


Liu Cheng Lưu Thừa/Lưu Vĩnh

An officer of Wu. He was ordered to occupy the castle gates when Sun Liang plotted to kill Sun Chen, but the plot was exposed and he was executed.

Quan nhà Ngô. Ông ta được ra lệnh giữ cửa thành lúc Ngô chủ Tôn Lượng lên kế hoạch giết chết quyền thần Tôn Lâm, mưu ấy bị lộ ra, Lưu Vĩnh bị giết chết.


Liu Cong/ Liu Zong Lưu Tôn / Lưu Tông

Second son of Liu Biao and heir to Jing. Surrendered to Cao Cao and was appointed protector of Qing but was assassinated by one of Cao Cao's officers on the way to his post.

Con thứ hai của Lưu Biểu. Ông ta kế thừa Kinh châu từ cha, sau đó theo hàng Tào Tháo, được phong làm Thứ sử Thanh châu, trên đường đi tới nơi nhậm chức bị bộ tướng của Tào Tháo đuổi theo giết chết.


Liu Dai Lưu Đại

Protector of Yan in late Han. He took part in the Anti-Dong Zhuo Coalition. He later surrendered when Yan was captured by Cao Cao. He was ordered to attack Liu Bei, but was defeated and robbed of his position.

Thứ sử Duyện châu thời Đông Hán, anh Lưu Do. Ông ta tham gia Liên minh thảo phạt Đổng Trác. Về sau Tào Tháo cất quân đến lấy Duyện châu, Lưu Đại hàng Tháo, được phong làm thiên tướng. Tháo sai Lưu Đại đi đánh Lưu Bị, Đại bị đánh bại, lúc về bị Tháo cách tuột cả chức tước và bổng lộc.


Liu Du Lưu Độ

Prefect of Ling Ling. Sent his son Liu Xian and Xing Daorong against an attack by Liu Bei. Surrendered when Liu Xian was defeated. Was then transferred as prefect of Liu Ren.

Thái thú Linh Lăng. Ông ta sai con là Lưu Hiền và võ tướng Hình Đạo Vinh ra ngăn cản bước tiến của quân Lưu Bị. Lưu Hiền bị đánh bại, Lưu Độ bèn ra hàng, được Lưu Bị cho giữ nguyên chức thái thú quận này.


Liu Feng Lưu Phong

Adopted son of Liu Bei. Was in charge of defenses at Shang Yong but refused Guan Yu's request for assistance in the battle that claimed the lives of both Guan Yu and his son. Executed in Cheng Du by an enraged Liu Bei.

Con nuôi của Lưu Bị, nguyên là họ Khấu. Ông ta được giao trấn giữ Thượng Dung nhưng lại từ chối đưa viện binh tới giúp Quan Vũ, khiến cha con Quan Vũ thiệt mạng. Về sau, Lưu Phong bị Lưu Bị nổi giận xử chém ở Thành Đô.


Liu Fu Lưu Phúc

Protector of Yang in Wei. Turned He Fei into a stronghold by enacting colonization, irrigation, and the building of schools. In the novel, was killed by Cao Cao in a drunken rage for discrediting a poem that Cao Cao wrote before the battle of Chi Bi as inauspicious. This incident, however, is not recorded in official history.

Thứ sử Dương châu do Tào Tháo phong. Phúc trước làm quan ở Hạ Phì, xây đắp nhiều thành quách, tập họp những dân xiêu tán, mở trường học, khai khẩn ruộng đất, dạy dỗ nhân dân. Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, Lưu Phúc bị Tào Tháo say rượu phóng giáo đâm chết vì dám chê một bài thơ Tháo viết trước trước trận Xích Bích là mang điềm gở. Trong chính sử không ghi chép sự kiện này.


Liu He Lưu Hòa Không chép trong TQDN

Child of Liu Yu, governor of the You Province during the Later Han. Imperial minister to Emperor Xian. He was ordered to gather troops to assist Emperor Xian. However, he was deceived by Yuan Shu and his men were taken.

Con Châu mục U châu thời Đông Hán Lưu Ngu. Ông ta làm Thị trung trong triều đình, có quan hệ rất tốt với Hiến đế. Hiến đế nhân lúc vắng người nhờ Lưu Hòa trốn khỏi Trường An, tới U châu gọi Lưu Ngu đem quân đến đón mình về Lạc Dương. Trên đường về, ông ta bị Viên Thuật lừa bắt giam lại, cướp quân mà Lưu Ngu phái tới.


Liu Kui Lưu Hội

This officer of Liu Zhang fought Liu Bei's army with Zhang Ren. He never weakened the intensity of his attack even after becoming isolated from the rest of his army, but was killed by his ally Zhang Yi.

Võ tướng của Lưu Chương, cùng Trương Nhiệm chống lại quân Lưu Bị. Ý chí chiến đấu của ông ta không hề suy giảm cho dù các tướng khác đã hàng Lưu Bị hết, nhưng cuối cùng Lưu Hội bị đồng bọn là Trương Dực từ đằng sau lưng chém chết.


Liu Lue Lưu Lược

He defended the Yu Castle in Dong Xing. Vastly outnumbered, he fought to protect Yu Castle against Wei troops led by Hu Zun, and was able to hold them off until Ding Feng arrived with reinforcements.

Võ tướng nhà Ngô, con Lưu Toản. Ông ta trấn thủ Hữu Thành ở Đông Hưng chống lại cánh quân Ngụy do Hồ Tuân dẫn đầu, giữ được thành trì cho tới khi viện binh của Đinh Phụng tới nơi.


Liu Pan Lưu Bàn

Nephew of Liu Biao. Led many courageous attacks on Yang and fought against Taishi Ci. Joined Liu Bei after the battle of Chi Bi on Huang Zhong's recommendation. Was placed in charge of Chang Sha.

Cháu Thứ sử Kinh châu Lưu Biểu. Ông ta nhiều lần mang quân chiến đấu kịch liệt ở Dương châu, giao chiến với Thái Sử Từ. Sau trận Xích Bích, Hoàng Trung tiến cử Lưu Bàn với Lưu Bị, được phong làm Thái thú Trường Sa.


Liu Pi Lưu Tích

Officer of the Yellow Turbans. After the Yellow Turban's defeat, helped Gong Du lead a gang of bandits in Ru Nan. Relinquished Ru Nan to Liu Bei. Died in battle with Cao Cao's army while trying to protect Liu Bei from Gao Lan.

Võ tướng Hoàng Cân. Sau khi khởi nghĩa Hoàng Cân thất bại, ông ta giúp Cung Đô dẫn đầu một toán cướp ở Nhữ Nam. Về sau, bọn họ nhường Nhữ Nam cho Lưu Bị. Lúc giao chiến với quân Tào Tháo, Lưu Tích cố bảo vệ Lưu Bị, bị Cao Lãm đâm chết.


Liu Ping Lưu Bình

This Wu officer was Liu Zan's son. He angered Sun Hao, who had become a tyrant, by criticizing Hao's cruelty, and was executed.

Võ tướng nhà Ngô, con Lưu Tán. Ông ta lấy lời thẳng can ngăn sự tàn ác của bạo chúa Tôn Hạo, khiến Hạo nổi giận, giết chết Lưu Bình.


Liu Qi Lưu Kì

First son of Liu Biao. His life was threatened by his stepmother, who favored his younger brother Liu Cong as heir. Zhuge Liang advised him to take on the post of administrator of Jiang Xia, which saved his life. Eventually became the protector of Jing province.

Con cả của Thứ sử Kinh châu Lưu Biểu. Tính mạng của ông ta bị mẹ kế đe dọa, bởi bà ta muốn đưa con mình là Lưu Tôn làm người kế vị. Gia Cát Lượng khuyên Lưu Kì xin ra trấn thủ Giang Hạ, cứu được mạng Kì. Sau Biểu chết, Kì thế chức làm Thứ sử Kinh châu.


Liu Shao Lưu Thiệu

This Wei officer defend Jiang Xia during Zhuge Liang's Fifth Northern Campaign. Acting under Cao Rui's orders, he outwitted Lu Xun's plan, forestalling Wu's army and causing Sun Quan to retreat.

Võ tướng nhà Ngụy. Trong chiến dịch bắc phạt lần thứ năm của Gia Cát Lượng, Lưu Thiệu trấn giữ Giang Hạ. Ông ta theo lệnh Ngụy chủ Tào Tuấn phá được kế hoạch của Lục Tốn, chặn được bước tiến của quân Ngô, khiến Tôn Quyền phải rút quân.


Liu Shi Lưu thị

A concubine to Yuan Shao and mother to Yuan Shang. After the battle of Guan Du, she suggested that Yuan Shao make Shang his successor. When Shao died, she plotted with Shen Pei and others to make Shang the new ruler. Her first step in this was to have the other five wives killed.

Vợ lẽ của Viên Thiệu, mẹ Viên Thượng. Sau trận Quan Độ, bà ta khuyên Viên Thiệu lập Thượng lên nối nghiệp. Khi Viên Thiệu chết, bà ta bàn bạc cùng Thẩm Phối và thuộc hạ lập Viên Thượng lên thay chức Viên Thiệu. Việc tiếp theo Lưu Thị làm là bắt năm nàng hầu yêu quý nhất của Viên Thiệu đem giết đi.


Liu Xian Lưu Hiền Không chép trong Chính sử

Liu Du's son. He fought against Liu Bei's army, but was taken alive by Zhang Fei and released on the condition he convince his father to surrender. He fulfilled his promise, and was allowed to serve Liu Bei.

Con Thái thú Linh Lăng Lưu Độ. Ông ta chiến đấu với quân Lưu Bị, bị Trương Phi bắt sống, sau đó được thả ra để về thuyết phục cha ra hàng. Lưu Hiền thực hiện xong việc ấy, được cho về Kinh châu theo giúp việc quân.


Liu Xuan Lưu Tuấn

Liu Chan's eldest son. In 238, he became the Crown Prince. After the fall of Shu, he was caught up in Zhong Hui's revolt and was killed.

Con cả Hậu chủ Lưu Thiền nhà Thục Hán, trở thành Thái tử năm 238. Sau khi nhà Thục Hán sụp đổ, ông ta tham dự vào cuộc binh biến của Chung Hội, bị giết chết.


Liu Xun Lưu Huân

This prefect of Lu Jiang served Yuan Shu. He was attacked by Sun Ce and was expelled from Lu Jiang. It's said he surrendered to Cao Cao but was later punished for his disrespectful attitude towards him.

Võ tướng của Viên Thuật, thái thú Lư Giang. Ông ta bị Tôn Sách mang quân tới đánh đuổi khỏi Lư Giang. Sử chép là sau đó Lưu Huân tới theo hàng Tào Tháo, về sau vì thái độ bất kính với Tháo, bị trừng phạt.


Liu Xun Lưu Tuần

Oldest son of Liu Zhang. Gained permission from his father to attack Liu Bei in Luo Cheng but was defeated. According to official history, he held off attacks from Liu Bei's army for almost a year.

Con cả châu mục Ích châu Lưu Chương. Ông ta được cha cho phép mang quân đi đánh Lưu Bị ở Lạc Thành nhưng bị đánh bại. Sử chép, Lưu Tuần cầm cự được với quân Lưu Bị trong gần một năm.


Liu Yan Lưu Yên

Governor of Yi in late Han. Knowing the end of Han was near, left for a post in Ba Shu where he claimed independence and raised a force of his own.

Quần hùng thời Đông Hán, thứ sử U châu. Ông ta thấy nhà Hán sắp mất, bèn chạy chọt để vào Ba Thục, trở thành Châu mục Ích châu, xây dựng quân đội cát cứ độc lập.


Liu Yao Lưu Do

Protector of Yang Zhou in late Han. Employed his neighbor, the distinguished officer Taishi Ci, but failed to use him effectively. Beaten in an attack by Sun Ce, but escaped safely to Yu Zhang.

Thứ sử Dương châu thời Đông Hán. Dưới trướng Lưu Do có dũng tướng Thái Sử Từ người cùng quận, nhưng Do không biết cách sử dụng Từ. Tôn Sách đánh cho quân Lưu Do thua to, Do bèn chạy sang Dự Chương, đi theo Lưu Biểu.


Liu Ye Lưu Hoa / Lưu Việp

Minister of Wei. Served under recommendation of Guo Jia. In the battle against Yuan Shao, he beat back the enemy's tower attack. Served the Cao for three generations and contributed many strategies.

Quan nhà Ngụy, vốn dòng dõi vua Quang Vũ, được Quách Gia tiến cử với Tào Tháo. Trong trận chiến chống lại Viên Thiệu, Lưu Hoa chế ra xe bắn đá đánh bại tháp tên của Viên Thiệu. Hoa theo hầu 3 đời nhà họ Tào, đưa ra nhiều mưu lược hữu hiệu.


Liu Yu Lưu Ngu

Relative of the late Han imperial family who was appointed governor of You to quell Zhang Ju's Rebellion. Under Liu Hui's counsel, he hired the service of Liu Bei. He was appointed Grand Commander for quelling the revolt.

Tôn thân nhà Hán, cháu Đông Hải Cung vương Lưu Cương (con Hán Quang Vũ đế). Lưu Ngu được phong làm Châu mục U châu để đi đánh dẹp cuộc khởi nghĩa của Trương Cử. Theo lời khuyên của Lưu Khôi, ông ta sử dụng ba anh em Lưu Bị. Sau khi dẹp yên bọn cuộc khởi nghĩa này, Lưu Ngu được thăng làm Đại tư mã.


Liu Zan Lưu Tán/Lưu Toản

When Wei's army invaded after Sun Quan's death, this Wu officer went out to intercept them. To historical records, he was the father of Liu Lue, who was guarding Yu Castle in Dong Xing at this time.

Võ tướng nhà Ngô. Khi Tôn Quyền mới mất, Ngô chủ Tôn Lượng còn thơ ấu, quân Ngụy mang quân sang xâm lược, Lưu Toản dẫn quân đi ngăn bước tiến quân địch. Sử chép, Lưu Toản chính là cha của Lưu Lập, người đang trấn giữ Hữu Thành ở Đông Hưng lúc bấy giờ.


Liu Zhang Lưu Chương

Governor of Yi in late Han. Son of Liu Yan. Hosted Liu Bei in preparation for an invasion by Zhang Lu, but was instead attacked by Liu Bei. He chose to surrender rather than make his people suffer through a war.

Châu mục Ích châu thời Đông Hán, con Lưu Yên. Ông ta tiếp đón Lưu Bị vào giúp chống lại Trương Lỗ, nhưng lại bị Lưu Bị trở mặt tấn công. Lưu Chương chọn cách đầu hàng để nhân dân không phải chịu khổ vì chiến tranh.


Lou Gui Lâu Khuê

A hermit of Mt. Zhongnan also known as Mengmei. Advised Cao Cao to build a castle of ice in defense against Ma Chao's attack at Wei Shui. Official history lists him as a brilliant strategist praised by Cao Cao but put to death for speaking rudely.

Ẩn sĩ ở núi Chung Nam, đạo hiệu là Mộng Mai cư sĩ. Ở Vị Thủy, ông ta chỉ cho Tào Tháo cách đắp một tòa thành băng để chống lại quân Mã Siêu. Sử chép Lâu Khuê là một mưu sĩ tài giỏi được Tào Tháo khen ngợi nhưng vì buông lời vô lễ nên bị giết chết.


Lou Xuan Lâu Huyền

This Wu vassal was one of the chief vassals executed for rebuking Sun Hao's tyranny.

Quan Đại tư nông nhà Ngô. Lâu Huyền danh vọng rất cao, tính cách ngay thẳng nên bị Ngô chủ Tôn Hạo chán ghét. Ông ta là một trong số các vị quan vì lời thẳng can ngăn sự vô đạo của Tôn Hạo mà bị xử tử.


Lu Bu Lã Bố

Officer in the late Han. Remembered in the phrase, "Among men, Lu Bu; among horses, Red Hare." His acts of betrayal agitated the land, but he met a pitiful end when he, too, was betrayed.

Mãnh tướng số một thiên hạ thời Đông Hán. Lã Bố khi ra trận cưỡi ngựa xông vào hàng trận đối phương, đâm ngang chém dọc, mỗi lần giết được một số quân địch mới rút lui. Ông ta một ngựa đi đầu, có thể nhảy qua tường, xông vào lũy, vượt qua hào của quân địch, khiến ai nấy đều khâm phục mà phổ biến tám chữ ca ngợi "Nhân trung Lã Bố, Ngựa trung Xích Thố". Những lần phản bội của Lã Bố đều làm rung chuyển thiên hạ, nhưng cuối cùng ông ta đối mặt với kết cục bi thảm khi chính Lã Bố bị kẻ khác phản bội.


Lu Dai Lã Đại

Officer of Wu. Along with Grand Teacher Zhuge Ke, entrusted with governing following the death of Sun Quan. According to official history, served during Sun Quan's reign as grand general and during Sun Liang's reign as grand marshal. Said to have remained lively well into old age.

Võ tướng nhà Ngô. Ông ta cùng Thái phó Gia Cát Khác được Ngô chủ Tôn Quyền giao phó việc nước sau khi Quyền mất. Sử chép, Lã Đại trong thời Tôn Quyền làm chức Đại tướng quân, sau tới thời Tôn Lượng được bái làm Đại tư mã. Ông ta hơn tám mươi tuổi thể chất vẫn tỉnh táo cần mẫn, hết lòng vì vương nghiệp.


Lu Fan Lã Phạm

Minister of Wu. Was a staff officer of Yuan Shu's but gave up and joined Sun Ce instead. Acted as envoy to Liu Bei in the arrangement of Liu Bei's wedding to Sun Quan's younger sister.

Trọng thần nhà Ngô. Trước ông ta là thuộc hạ của Viên Thuật, sau đó bỏ theo quân Tôn Sách. Lã Phạm là sứ giả thu xếp cuộc hôn nhân giữa Lưu Bị và Tôn Thượng Hương.


Lu Ji Lục Tích

Relative of Lu Xun. He was well versed in the study of the calendar and divination. It's said, in his childhood he earned Yuan Shu's favor when he placed a tangerine in his pocket to take to his mother.

Quan nhà Ngô, họ hàng với Lục Tốn, một trong Nhị thập tứ hiếu. Năm 6 tuổi, Tích đi ăn tiệc ở chỗ Viên Thuật, bốc 2 quả quít giấu vào trong áo, 1 quả không may rơi ra, Thuật hỏi thì Lục Tích trả lời là mang về cho mẹ, vì thế được Viên Thuật quí lắm. Ông ta nghiên cứu chuyên sâu về lịch pháp, giỏi nghề bói toán.


Lu Ju Lã Cứ

An officer of Wu. When the Wei army invaded after Sun Quan's death, he went to battle in Dong Xing, and fought under Ding Feng. He was later killed by Sun Chen. It's said he was the second child of Lu Fan.

Quan nhà Ngô, con trọng thần Lã Phạm. Sau khi Ngô chủ Tôn Quyền mất, Lã Cứ theo Đinh Phụng chống lại quân Ngụy sang xâm lược. Về sau, Cứ bị quyền thần Tôn Lâm giết hại. Sử chép, Lã Cứ là con thứ hai của Lã Phạm.


Lu Kai Lục Khải

A relative of Lu Xun. Minister of Wu. He became famous for his excellent service in domestic affairs and in the Shan Yue Campaign. He advised against Sun Hao's tyrannical rule, but was not heeded to.

Quan nhà Ngô, họ hàng của Lục Tốn. Ông ta làm quan ở địa phương rất có chính tích, trong chiến dịch đánh Sơn Việt lập được công lao. Về sau, Lục Khải dâng sớ can ngăn sự bạo ngược của Ngô chủ Tôn Hạo nhưng không được lắng nghe.


Lu Kai Lã Khải

Minister of Shu and controller of Yong Chang. Defended Yong Chang from attack by Yong Kai. Presented Zhuge Liang with a map he had prepared of the Nanman land for use in the southern campaign and acted as guide during the march.

Quan nhà Thục Hán. Ông ta làm Công tào ở quận Vĩnh Xương, tụ hội nhân dân, giữ lấy thành trì chống lại phản quân của Ung Khải. Lúc Gia Cát Lượng tới, Lã Khải dâng lên một bức địa đồ Nam Man, Lượng dùng ngay ông ta làm chức hướng đạo trong chiến dịch nam chinh.


Lu Kang Lục Kháng

Officer of Wu and second son of Lu Xun. Considered to be the last great hero of Wu. At the battle of Xi Ling, he was sandwiched between the Jin army and a rebellion but seized victory by building a two-fold wall.

Con thứ hai của Thừa tướng Lục Tốn nhà Ngô. Ông ta là danh tướng cuối cùng của nước Ngô. Tại trận chiến Tây Lăng, Lục Kháng bị bao vây bởi quân Tấn và phản quân trong nước, tuy nhiên ông ta cho xây một bức tường kiên cố hai lớp ở thành Giang Lăng, giành được thắng lợi.


Lu Kuang Lã Khoáng

Officer under Yuan Shang and older brother of Lu Xiang. Received the seal of a general after submitting to Yuan Tan but sent it to Cao Cao and defected. Attacked Xin Ye with his brother but was slain by Zhao Yun.

Võ tướng của Viên Thượng, anh Lã Tường. Sau hai anh em họ theo về với Viên Đàm, cùng theo hàng quân Tào. Đàm mật đưa ấn tướng quân cho Khoáng, sai Khoáng làm nội ứng đánh Tháo, Lã Khoáng trở mặt đem ấn ấy tới nộp cho Tào Tháo. Về sau hai anh em ông ta đi đánh Tân Dã, bị Triệu Vân giết chết.


Lu Lingqi Lã Linh Kỳ Không chép trong Chính sử

Fictitious daughter of Lu Bu, she excelled at fighting. She was left behind when her father was driven out of Chang An, but later found her way back to him. There were talks of her marrying Yuan Shu's son, however, nothing ever came of them. After Lu Bu's death, her and her mother moved to Xu Chang.

Cô con gái được hư cấu của Lã Bố, rất giỏi võ nghệ. Lúc Lã Bố bị đánh đuổi khỏi Trường An, Lã Linh Kì bị bỏ ở lại, sau đó được Bàng Thư cứu, đưa về với cha. Cô từng được ngắm gả cho con Viên Thuật, nhưng cuối cùng hôn sự ấy không thành. Sau khi Lã Bố chết, Lã Linh Kì và mẹ được đưa về Hứa Đô.


Lu Meng Lã Mông

Officer of Wu. A courageous general who matured into greatness after Sun Quan persuaded him to master academics as well. As viceroy of Wu, he led an army to reclaim Jing and captured Guan Yu.

Võ tướng của Tôn Quyền. Lã Mông chiến đấu dũng cảm, sau nghe lời khuyên của Tôn Quyền chuyên tâm đọc sách, trở thành một đại tướng trí dũng song toàn. Ông ta làm đô đốc, dẫn theo một cánh quân đánh úp, cướp Kinh châu từ quân Lưu Bị, bắt được Hổ tướng Quan Vũ.


Lu Qian Lã Kiền

An officer of Cao Cao. He was nominated by Liu Ye to Cao Cao's service along with Man Chong. He participated in numerous battles, mainly protecting the back of Cao Cao's army.

Võ tướng của Tào Tháo. Ông ta được Lưu Hoa tiến cử cùng Mãn Sủng. Lã Kiền từng tham gia nhiều trận chiến, thường được giao bảo vệ hậu phương của Tào Tháo.


Lu Shu Lỗ Thục Không chép trong TQDN

Lu Su's posthumous son. He was considered by Zhang Cheng, who was defending Ru Xu, to be a man of talent who would block the Wei invasion. He was at various times viceroy of Wu Chang and of Xia Kou.

Võ tướng nhà Ngô, con Lỗ Túc. Ông ta được sinh ra sau khi cha đã mất. Đô đốc trấn thủ Nhu Tu Trương Thừa nhận xét Lỗ Thục rồi sẽ có năng lực để ngăn được quân Ngụy sang xâm lược. Thục trước làm Đô đốc Vũ Xương, sau chuyển làm Đô đốc Hạ Khẩu, làm quan nghiêm chỉnh, có tài lược.


Lu Su Lỗ Túc

Minister of Wu. Entered the service of Sun Quan under recommendation from Zhou Yu. Insisted on an alliance with Liu Bei in the battle of Chi Bi. Inherited the title of commander after Zhou Yu's death. Excelled in land-based battles.

Trọng thần nhà Ngô. Ông ta được Chu Du tiến cử với Tôn Quyền. Lỗ Túc kiên trì duy trì quan hệ đồng minh với quân Lưu Bị trong trận Xích Bích. Sau khi Chu Du mất, Lỗ Túc thay Chu Du làm đại đô đốc, thống lĩnh cả binh mã. Trẻ con Giang Nam có câu “Mặt bộ cầm quân tài Tử Kính, ra sông đánh thuỷ có Chu Du” để chỉ cái tài cầm quân trên bộ của Lỗ Túc.


Lu Weihuang Lã Uy Hoàng

This officer of Yuan Shao guarded the supply base of Wu Chao as a colonel of Chunyu Qiong. He was ambushed by Cao Cao's forces while Chunyu Qiong was drunk. This mistake led to Guan Du's defeat.

Bộ tướng của Viên Thiệu. Ông ta làm bộ lĩnh đốc tướng tướng cùng đại tướng Thuần Vu Quỳnh canh giữ kho lương Ô Sào. Lã Uy Hoàng bị quân Tào Tháo tập kích lúc Thuần Vu Quỳnh đang say rượu. Sai lầm này khiến Viên Thiệu thất bại ở trận Quan Độ.


Lu Xiang Lã Tường

Lu Kuang's younger brother. He always did everything together with his older brother. After surrendering to Cao Cao, he fought Liu Bei in Xin Ye while serving Cao Ren, but was killed by Zhang Fei.

Em Lã Khoáng, ông ta luôn làm mọi chuyện cùng anh mình. Sau khi hàng Tào Tháo, Lã Tường theo Tào Nhân đi đánh Lưu Bị ở Tân Dã, bị Trương Phi giết chết.


Lu Xun Lục Tốn

Officer of Wu and Sun Ce's son-in-law. Schemed with Lu Meng to slay Guan Yu. Annihilated the army of Shu as grand viceroy at the battle of Yi Ling. Appointed to defend Jing and later became prime minister of Wu.

Danh tướng nhà Ngô, con rể Tôn Sách, vốn tên là Nghị. Ông ta lên kế hoạch cùng Lã Mông sát hại Quan Vũ. Tiếp đó, Lục Tốn làm Đại đô đốc tiêu diệt quân Thục ở trận Di Lăng. Sau này ông ta được giao trấn thủ Kinh châu, trở thành Thừa tướng nhà Ngô.


Lu Zhi Lư Thực

Loyal minister of late Han. Teacher of both Liu Bei and Gongsun Zan. As intendant, produced successful results leading an army against the Yellow Turbans. Later became minister of letters and warned against Dong Zhuo's displacement of Emperor Shao.

Quan trung lang tướng nhà Đông Hán, thầy dậy Lưu Bị và Công Tôn Toản. Ông ta dẫn quân đánh dẹp khởi nghĩa Hoàng Cân, lập nhiều chiến tích. Về sau, Lư Thực làm chức Thượng thư, lúc Đổng Trác muốn phế Thiếu đế, lập Trần Lưu vương, Lư Thực bèn đứng ra can ngăn.


Lun Zhi Luân Trực Không chép trong Chính sử

This vassal of Gongsun Yuan served as a tactician. He was beheaded for criticizing Gongsun Yuan's plan to rebel against Wei. After Sima Yi eliminated Gongsun Yuan, Sima Yi granted his family nobility. No

Mưu sĩ của Công Tôn Uyên. Ông ta khuyên chủ đừng nên phản lại nhà Ngụy, bị chặt đầu. Về sau lúc Tư Mã Ý tiêu diệt Công Tôn Uyên, biết chuyện bèn phong tước vị cho con cháu Luân Trực được vinh hiển.


Luo Tong Lạc Thống

A vassal of Sun Quan. He was known as a poor yet honorable man loyal to his step mother. He tried to challenge Zhuge Liang to a battle of words when Liang came to Wu, but was stopped by Huang Gai.

Võ tướng của Tôn Quyền, con Lạc Tuấn. Sau khi Tôn Sách mất, Tôn Quyền mở nhà tiếp khách ở Ngô Hội, Lạc Thống tới theo. Ông ta nổi tiếng vì nghèo nhưng rất có hiếu với kế mẫu của mình. Lúc Gia Cát Lượng tới thiết chiến quần nho ở Ngô, Lạc Thống định ra hỏi nhưng bị Hoàng Cái ngăn lại.


Luo Xian La Hiến Không chép trong TQDN

A Shu officer. Because he did not side with Huang Hao of the Imperial Court who had seized true power, he was relegated to Ba Dong. After the fall of Cheng Du, he put up a defense against Lu Kang of Wu.

Quan nhà Thục Hán. Ông ta không hùa theo Hoàng Hạo ở trong triều nên bị đẩy đi làm quan ở Ba Đông. Sau khi Thành Đô thất thủ, nhà Thục Hán sụp đổ, La Hiến theo về với nhà Ngụy, sửa sang thành trì chống lại quân Lục Kháng nước Ngô.

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là M-Q​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/m-q.php



Ma Chao Mã Siêu

Oldest son of Ma Teng. Led the army of Xi Liang in a surprise attack on Cao Cao to avenge his father's murder but failed. He later submitted to Liu Bei and became one of the Five Tiger Generals.

Con cả Mã Đằng. Mã Siêu thống lĩnh quân Tây Lương bất chợt tấn công Tào Tháo để trả thù cho cha nhưng thất bại. Về sau ông theo hàng Lưu Tiên chủ, trở thành một trong Ngũ Hổ tướng.


Ma Dai Mã Đại

Officer of Shu. Submitted to Liu Bei with his cousin Ma Chao. Led an army in campaigns to the north and south. Following Zhuge Liang's death, quelled the rebellion of Wei Yan. Shu's subduer of the north.

Bình Nam tướng quân nhà Thục Hán. Mã Đại cùng anh họ Mã Siêu theo hàng Lưu Tiên chủ. Trong chiến dịch nam chinh, bắc phạt ông ta đều dẫn đầu một cánh quân. Sau khi Gia Cát Lượng chết, Mã Đại giết chết Ngụy Diên, được phong quan tước của Diên.


Ma Jun Mã Quân

This Wei officer oversaw the construction of Chong Hua's palace under Cao Rui's orders. He had a gift for inventing weapons and contraptions.

Quan bác sĩ nhà Ngụy. Ông ta được Ngụy đế Tào Tuấn giao coi sóc công việc làm điện Sùng Hoa. Mã Quân có tài chế tạo vũ khí, cơ quan, có công phát minh ra xe chỉ nam, xe bắn đá; đồng thời cũng được xem là người phát minh ra guồng nước.


Ma Liang Mã Lương

Minister of Shu. An intelligent youth also known as Bai Mei. Served Liu Bei with his younger brother Ma Su. Assisted in domestic affairs under Guan Yu in Jing. At the battle of Yi Ling, sent a map of the layout of camp to Zhuge Liang.

Quan nhà Thục Hán, danh sĩ vùng Kinh, Tương, có lông mày trắng nên gọi là Bạch Mi. Ông ta cùng em là Mã Tốc tới theo Lưu Bị. Tốc ở Kinh châu giúp Quan Vũ việc quận trị. Ở trận Di Lăng, ông ta vẽ địa đồ các trại gửi về cho Gia Cát Lượng.


Ma Miao Mã Mặc

Officer of Shu. Defended Jiang You Castle. Discouraged by corruption at court, believed the fall of Shu to be inevitable. Surrendered to the attack of Wei officer Deng Ai and guided the enemy to Cheng Du.

Quan nhà Thục Hán, giữ thành Giang Du. Ông ta thất vọng vì triều đình hủ bại, cho rằng nhà Thục Hán sụp đổ là không thể tránh khỏi. Lúc tướng nhà Ngụy Đặng Ngải tấn công, Mã Mặc đầu hàng, làm quan hướng đạo dẫn địch vào Thành Đô.


Ma Su Mã Tốc / Mã Tắc

Officer of Shu and younger brother of Ma Liang. Criticized by Liu Bei as incapable of handling important tasks. Acted as staff adviser in the southern campaign. Suffered a great loss when he disobeyed orders during the first attack on the north and was executed.

Quan nhà Thục Hán, em Mã Lương. Lưu Tiên chủ đánh giá Mã Tốc không dùng được vào việc quan trọng. Ông ta làm tham quân trong chiến dịch nam chinh. Ông ta trái lệnh làm hao quân tổn tướng trong lần bắc phạt thứ nhất, bị lôi ra chém.


Ma Teng Mã Đằng

Prefect of Xi Liang in the late Han. A descendant of the famed Ma Yuan. Joined Dong Cheng's assassination plot against Cao Cao. Hoped to carry out the plot when later invited to the capital by Cao Cao, but was found out and executed.

Thái thú Tây Lương thời Đông Hán, hậu duệ của danh tướng Mã Viện. Mã Đằng tham gia kế hoạch ám sát Tào Tháo của Đổng Thừa. Lúc được Tháo lấy danh nghĩa thiên tử triệu vào Hứa Đô, ông định ra tay, nhưng bị phát giác và xử trảm.


Ma Tie Mã Thiết

Ma Teng's third son. He joined his older brother Ma Xiu in following his father Ma Teng to Xu Chang. When his rebellion with Huang Kui was exposed, he was surrounded by Wei forces and died resisting.

Con thứ ba của Mã Đằng. Ông ta cùng anh là Mã Hưu và cha tới Hứa Đô. Lúc việc mưu giết Tào Tháo của ông ta cùng Hoàng Khuê bị lộ, Mã Thiết bị quân Tào bao vây, bị tên bắn chết.


Ma Wan Mã Ngoạn

This officer of Han Sui was one of the 8 Knights. He tried to defend his lord Han Sui when Ma Chao attacked after believing Jia Xu's malicious rumors, but was killed in a single blow.

Tướng một trong tám bộ quân mã của Hàn Toại. Ông ta cố bảo vệ chủ khi Mã Siêu trúng mẹo phản gián của Giả Hủ, tấn công Hàn Toại, nhưng bị Mã Siêu một nhát chém chết.


Ma Xiu Mã Hưu

Ma Teng's second son. He followed his father to Xu Chang, who had been summoned by Cao Cao. However, his plan of rebellion was exposed leading to his capture and execution under Cao Cao.

Con thứ hai của Mã Đằng. Tào Tháo triệu Mã Đằng vào Hứa Đô, Mã Hưu đi cùng. Tuy nhiên, kế hoạch thích sát Tào Tháo của họ bị lộ ra và ông ta bị Tào Tháo bắt, xử trảm.


Ma Yunlu Mã Vân Lục Không chép trong TQDN, Chính sử

A fictional character. Daughter of Ma Tseng and sister to Chao, Xiu, and Tie. Both beautiful and skilled in battle, she joined Ma Chao when the rest of her family was killed by Cao Cao. After being defeated by Cao Cao, she fled with her brother and joined Liu Bei. In Jing, she met and married Zhao Yun, and continued to fight by his side.

Nhân vật chỉ xuất hiện trong tác phẩm "Phản Tam Quốc Diễn Nghĩa". Con gái Mã Đằng, em Mã Siêu, Hưu và Thiết. Cô vừa xinh đẹp, lại vừa giỏi chiến đấu, lúc Tào Tháo giết hại cha anh, cô theo Mã Siêu đi đánh Tào. Bị Tào Tháo đánh bại, họ cùng nhau tới theo Lưu Bị. Ở Kinh châu, Mã Vân Lục gặp gỡ và cưới Hổ tướng Triệu Vân, từ đó hai người luôn sát cánh bên nhau trên chiến trường.


Ma Zhong Mã Trung

This Wu officer was credited for having captured Guan Yu during Wu's campaign against Guan Yu. As a reward he received Red Hare, but Red Hare refused to eat and followed his master to death.

Võ tướng nhà Ngô, bộ hạ của Phan Chương. Trong chiến dịch thu phục Kinh châu, ông ta bắt được Hổ tướng Quan Vũ. Mã Trung được thưởng cho ngựa Xích Thố, nhưng con ngựa ấy mấy hôm không ăn cỏ rồi cũng chết, theo về với chủ cũ.


Ma Zhong Mã Trung

Officer of Shu. Marched in the southern campaign but was lost in a duel to Zhu Rong. Later led an army in the northern campaign and carried out ambush and diversion tactics.

Võ tướng nhà Thục Hán. Ông ta tham gia chiến dịch nam chinh, giao chiến với Chúc Dung, bị đánh bại. Về sau trong chiến dịch bắc phạt, Trung lập được chút công lao, thường được giao nhiệm vụ mai phục hoặc làm nghi binh.


Ma Zun Mã Tuân

Prefect of Tian Shui. He was able to repel the Shu army through Jiang Wei's strategy. However, he was forced to flee to Hu because Jiang Wei betrayed him under Zhuge Liang's plot.

Thái thú quận Thiên Thủy. Ông ta dựa vào mưu kế của Khương Duy chặn được bước tiến của quân Thục. Tuy vậy, Khương Duy trúng mẹo, theo hàng Gia Cát Lượng, Mã Tuân vì thế phải chạy sang đất Hồ.


Man Chong Mãn Sủng

Minister of Wei. When Fan Castle was surrounded by Guan Yu, he recommended fighting to the death to Cao Ren and then successfully drove Guan Yu away. Also successfully checked Wu when they tried to take advantage of Shu's northern campaign with an attack of their own.

Quan nhà Ngụy. Lúc Phàn thành bị Quan Vũ bao vây, ông ta khuyên Tào Nhân kiên trì chiến đấu, cuối cùng cũng khiến Quan Vũ phải rút quân. Về sau, Mãn Sủng bày mẹo, đốt sạch chiến thuyền và lương thảo khí giới của Đông Ngô, khiến quân Ngô không thể hưởng ứng cuộc bắc phạt của quân Thục.


Mang Yachang Mang Nha Trường Không chép trong Chính sử

Second in command to Nanman King Meng Huo. Ordered by Meng Huo to meet Zhuge Liang's southern campaign. Badly beaten by Wang Ping, and finally slain in battle with Ma Dai.

Phó tướng của Nam Man Vương Mạnh Hoạch, cưỡi ngựa Bạch Lộc Mao. Ông ta theo lệnh ra ngăn cản cuộc nam chinh của Gia Cát Lượng, bị Vương Bình đánh trọng thương, cuối cùng bị Mã Đại chém chết.


Mao Jie Mao Giới

Minister under Cao Cao. Joined Cao Cao under recommendation from Man Chong. A skilled handler of domestic policies, he promoted the prioritization of agriculture. While stationed at Jing, he was chosen with Yu Jin as naval viceroy after the execution of Cai Mao.

Thuộc hạ của Tào Tháo. Ông ta được Mãn Sủng tiến cử, rất có tài trị quốc. Mao Giới đưa ra các chính sách thích hợp thúc đẩy sự phát triển của nghề nông. Lúc Tào Tháo đóng quân ở Kinh châu, Mao Giới cùng Vu Cấm được chọn làm đô đốc thủy quân thay cho Sái Mạo bị xử chém.


Meng Da Mạnh Đạt

Officer who served under Liu Zhang, Liu Bei, and Cao Pi. Assisted Liu Bei's conquest of Shu, but surrendered to Cao Pi after his refusal of assistance caused the death of Guan Yu. Tried to return to Shu after Cao Pi's death but was cut down by Sima Hui.

Võ tướng từng theo Lưu Chương, Lưu Bị và Tào Phi. Ông ta giúp Lưu Bị chiếm Thục có công, nhưng vì không đem viện binh cứu Quan Vũ nên sau đó phải chạy sang hàng Tào Phi. Về sau, Mạnh Đạt muốn trở về với Thục, bị Tư Mã Ý dẫn quân tới tiêu diệt.


Meng Huo Mạch Hoạch

King of the southern barbarians. Led a rebellion against Shu following the death of Liu Bei. Resisted Zhuge Liang's southern campaign, during which he was caught and released seven times. Finally submitted after his seventh release.

Vua vùng Nam Man. Sau khi Lưu Bị chết, ông ta cất quân phản lại nhà Thục Hán. Khi Gia Cát Lượng nam chinh, Mạnh Hoạch kiên cường chống lại, bị bắt rồi lại được thả tổng cộng bẩy lần. Ở lần được thả thứ bẩy, ông ta cúi đầu xin thuần phục.


Meng You Mạnh Ưu Không chép trong Chính sử

Younger brother of Nanman King Meng Huo. Fought against Zhuge Liang's southern campaign and, after Meng Huo lost repeated battles, suggested enlisting the help of King Duosi. Later pledged allegiance to Shu along with his older brother.

Tiểu đệ Nam Man Vương Mạnh Hoạch. Cùng Mạnh Hoạch chống lại cuộc nam chinh của Gia Cát Lượng, sau vài lần thua trận, ông ta đề nghị nhờ sự trợ giúp của Đóa Tư Đại Vương. Sau này cùng anh trai nguyện trung thành với nhà Thục Hán.


Meng Zong Mạnh Tông

A General Secretary of Wu. He was stationed in Wu Chang under the command of Sun Chen. Under Sun Hao, he became Minister of Exterior and changed his name to Meng Ren.

Ngự sử đại phu nhà Ngô, một trong Nhị thập tứ hiếu. Mùa đông, mẹ ông ta thèm ăn măng, ông ta ra gốc tre ngồi khóc, măng mọc lên, mẹ ông ta ăn vào khỏi bệnh. Mạnh Tông đóng quân tại Vũ Xương dưới quyền Tôn Lâm. Dưới thời Ngô chủ Tôn Hạo, Tông được thăng làm Tư không, đổi tên thành Mạnh Nhân.


Mi Fang Mi Phương

Officer under Liu Bei and younger brother of Mi Zhu. Protected Nan in Jing under Guan Yu. However, he was persuaded by his colleague to betray Guan Yu and submit to Wu. Later tried to return to Shu but was executed.

Võ tướng của Lưu Bị, em Mi Chúc. Ông ta làm Thái thú Nam quận ở Kinh châu dưới quyền Hổ tướng Quan Vũ. Tuy nhiên, ông ta bị đồng liêu thuyết phục phản bội Quan Vũ, theo hàng quân Ngô. Về sau, Mi Phương tìm cách về lại với nhà Thục Hán nhưng bị lôi ra xử trảm.


Mi Shi Mi thị

Liu Bei's number two wife (number one was Gan Shi) and younger sister of Mi Zhu. When Liu Bei fought Lu Bu, she and Gan Shi were captured. In Xu, after Liu Bei was defeated, she, along with Guan Yu, surrendered to Cao Cao. Once Liu Bei was found again, she returned to him, guarded the entire way by Guan Yu.

Vợ hai của Lưu Bị (vợ cả là Cam thị), em gái Mi Chúc. Lúc Lưu Bị đánh nhau với Lã Bố, bà ta và Cam thị bị bắt. Ở Từ châu, sau khi Lưu Bị bị Tào Tháo đánh bại, Mi thị cùng Quan Vũ theo hàng Tào. Khi biết tin tức về Lưu Bị, Quan Vũ hộ tống Mi thị suốt chặng đường dài về với Lưu Hoàng thúc.


Mi Zhu Mi Chúc / My Chúc

Minister under Liu Bei who originated as a wealthy merchant of Xu. Was an attendant to government inspections under Tao Qian, but following Tao Qian's death he become one of Liu Bei's advisers. After Liu Bei entered Shu, he was appointed general of maintaining order, a position higher even than Zhuge Liang's.

Thuộc hạ của Lưu Bị, con nhà hào phú ở Từ châu. Đào Khiêm dùng Mi Chúc làm biệt giá tùng sự, Khiêm chết, ông ta làm mưu sĩ cho Lưu Bị. Lúc Lưu Tiên chiếm Thục, Mi Chúc được phong làm An Hán tướng quân, tước vị còn cao hơn của Gia Cát Lượng.


Mu Shun Mục Thuận Không chép trong Chính sử

Officer of Zhang Yang. During the battle of Hu Lao Gate, he rode out alone to face the invading Lu Bu, but was killed. This was not the eunuch Mu Shuen who served Emperor Xian.

Bộ tướng của Trương Dương. Ở ải Hổ Lao, ông ta cưỡi ngựa ra khiêu chiến Lã Bố, bị Bố đâm một ngọn kích chết lăn từ trên ngựa xuống đất. Mục Thuận này trùng tên với vị thái giám phục vụ Hán Hiến đế, là hai người khác nhau.


Mulu Duosi Mộc Lộc Đại Vương Không chép trong Chính sử

Owner of Bana Cave in Nanman. An intimidating adversary who used magic to raise storms and control animals in battle against Shu. Rode into battle on an elephant. Ultimately killed when the magic of Zhuge Liang proved superior.

Chúa động Bát Nạp ở Nam Man. Người này rất cao tay phù phép, biết hô gió gọi mưa, điều khiển thú dữ, thường hay cưỡi voi ra trận. Tuy nhiên ông ta vẫn mất mạng bởi phép thuật của Gia Cát Lượng còn cao cường hơn.


Ning Sui Ninh Tùy Không chép trong Chính sử

Jiang Wei's Adjutant General. He advised Jiang Wei how to proceed, when he was cornered, having had his path of retreat cut off by Zhuge Xu. With this advice, the Shu Army attacked Yong Province.

Võ tướng nhà Thục Hán, phó tướng của Khương Duy. Lúc đường về bị Gia Cát Tự chặn mất, Khương Duy rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan, Ninh Tùy khuyên Khương Duy giả vờ đem quân đánh úp Ung châu, nhờ thế thoát được về Thục.


Niu Fu Ngưu Phụ

Dong Zhuo's son-in-law. He guarded Shan Xi when Dong Zhuo went to the capital. After Dong Zhuo died, he attacked Chang An with Li Jue, but was repelled by Lu Bu. He was killed by Hu Chi Er while fleeing.

Con rể Đổng Trác, trung lang tướng thời Đông Hán. Trác sai Phụ đóng giữ Thiểm Tây khi được triệu vào kinh đô. Trác chết, ông ta cùng Lí Thôi đánh Trường An, bị Lã Bố đánh bại. Phụ đem vàng bạc bỏ trốn, bị bộ tướng Hồ Xích Nhi giết chết.


Niu Jin Ngưu Kim

Officer under Cao Ren. In the battle against Wu, chased Gan Ning back to Yi Ling Castle, but was surrounded and defeated by reinforcements under Zhou Yu. Regrouped and tried a night attack against Zhou Yu's camp but was beaten again and suffered a great loss.

Võ tướng nhà Ngụy, kiện tướng của Tào Nhân. Ông ta dồn được dũng tướng Cam Ninh của Tôn Quyền vào trong thành Di Lăng, nhưng sau đó bị viện binh của Chu Du bao vây và đánh bại. Ngưu Kim tập hợp binh sĩ lại, đang đêm tới cướp trại, bị Chu Du đánh tan một lần nữa, tổn thất nặng nề.


Ou Xing Khu Tinh

Bandit from Chang Sha. During the reign of Emperor Ling, he proclaimed himself a general and gathered troops for rebellion. However, his rebellion was subdued by Sun Jian, who had been made prefect of Chang Sha by the Ten Eunuchs.

Tên cướp ở Trường Sa. Trong thời Hán Linh Đế, ông ta tự xưng là tướng quân và tụ tập quân đội chiếm cứu một vùng. Nhưng quân đội của ông ta không chịu nổi một đòn của Tôn Kiên, chưa đầy 50 ngày đã bị tiêu diệt, vì thế Kiên được bọn Thập thường thị phong làm Thái thú Trường Sa.


Pan Feng Phan Phụng Không chép trong Chính sử

An officer of Han Fu, protector of Ji. He challenged Hua Xiong to a duel with his great axe during the Battle of Si Shui Gate, but lost the duel and was killed.

Bộ tướng của thứ sử Kí châu Hàn Phức. Ông ta cầm một cái búa to ra thách đấu với Hoa Hùng, ra được một lát bị Hoa Hùng chém chết.


Pan Jun Phan Tuấn

He was skilled in domestic affairs, but criticized for seeking only his own profit and for being untrustworthy. He surrendered when the Wu army invaded Jing during Guan Yu's assault to Fan Castle.

Thuộc hạ của Quan Vũ. Ông ta giỏi việc quận trị, nhưng bị chê trách là hám lợi, không đáng tin. Lúc Quan Vũ tấn công Phàn Thành, quân Ngô mang quân tới đánh úp, Phan Tuấn hàng Ngô.


Pan Zhang Phan Chương

Officer of Wu. Worked with Zhu Ran to capture Guan Yu and was reward with Guan Yu's sword, Blue Dragon. When pursued by Guan Yu's son Guan Xing, he encountered the dead spirit of Guan Yu. In his shock, he was easily slain.

Võ tướng nhà Ngô. Ông ta phối hợp cùng Chu Nhiệm bắt Quan Vũ và được thưởng công bằng Thanh Long Yển Nguyệt đao của Quan Vũ. Về sau, khi bị con Quan Vũ là Quan Hưng truy đuổi, ông ta bị Quan Vũ hiển linh chặn lại, ngạc nhiên đến sững sờ, bị Quan Hưng chém chết.


Pang De Bàng Đức

Officer of Wei. Served under Ma Chao, but severed ties when he became ill while Ma Chao was under Zhang Lu. Later served Cao Cao and fought a fierce battle with Guan Yu.

Mãnh tướng tâm phúc của Mã Siêu, sau theo Trương Lỗ, Tào Tháo. Lúc Mã Siêu mang quân vào Thục và hàng quân Lưu Bị, Bàng Đức bị ốm phải ở lại Hán Trung, sau cùng Trương Lỗ ra hàng Tào. Về sau, Đức mang theo quan tài, đánh nhau một trận kịch liệt với Quan Vũ ở Kinh châu.


Pang Hui Bàng Hội

Son of Pang De. He wept when his father left to fight Guan Yu. Later he joined Zhong Hui as Hui's vassal when Hui campaigned against Shu.

Võ tướng nhà Ngụy, con kiêu tướng Bàng Đức. Ông ta khóc lóc tiễn biệt cha đi đánh Quan Vũ. Về sau, Bàng Hội làm tướng trong chiến dịch diệt Thục của Chung Hội và Đặng Ngải. Nhà Thục Hán diệt vong, Bàng Hội tìm hết nhà họ Quan ở Thành Đô tàn sát để trả thù cho cha.


Pang Tong Bàng Thống

Adviser under Liu Bei. A colleague of Zhuge Liang also known as "Phoenix Fledgling." Appointed supreme commander of tactics, but suffered an unfortunate death when shot by an arrow during battle.

Quân sư của Lưu Bị, môn đồ của Tư Mã Huy. Danh tiếng của ông sánh ngang Gia Cát Lượng, người đương thời gọi ông là "Phượng Sồ". Bàng Thống được phong làm phó quân sư trung lang tướng, cùng Lưu Bị vào lấy Ích châu, bất hạnh trúng tên mà chết.


Pang Xi Bàng Hy

A vassal of Liu Zhang. He helped Zhang Lu as prefect of Han Zhong. He was selected to serve as a minister after Liu Bei invaded Shu.

Thuộc hạ của Lưu Chương. Lúc trước, ông ta giúp Trương Lỗ trở thành Thái thú Hán Trung. Ông ta trở thành thuộc hạ Lưu Bị lúc Bị chiếm Thục.


Pei Xiu Bùi Tú

This Wei minister was trusted by Sima Zhao, and participated in suppressing Zhuge Dan's coup. When Sima Yan became King of Jin, he and Jia Chong had Sima Yan give them Cao Huan's position.

Quan nhà Ngụy, con rể Quách Phối em Quách Đồ. Ông ta là thân tín của Tư Mã Chiêu, tham gia cuộc thảo phạt Gia Cát Đản làm phản. Sau khi Tư Mã Viêm kế thừa ngôi Tấn vương, Bùi Tú bèn cùng Giả Sung ép Ngụy đế Tào Hoán phải nhường ngôi cho Viêm.


Pei Yuanshao Bùi Nguyên Thiệu Không chép trong Chính sử

Officer of the Yellow Turbans. After the Yellow Turbans' defeat, became the leader of a gang of brigands. Attempted to steal the steed Red Hare from Guan Yu, but instead surrendered when he realized who its owner was. Introduced his friend Zhou Cang to Guan Yu.

Võ tướng Hoàng Cân. Sau khi khởi nghĩa Hoàng Cân thất bại, ông ta trở thành thủ lĩnh một toán cướp. Một lần, ông ta định trộm ngựa Xích Thố từ Quan Vũ, nhưng khi nhận ra chủ nhân của ngựa là ai thì liền xin hàng. Bùi Nguyên Thiệu cũng tiến cử người bạn Chu Thương với Quan Vũ.


Puyang Xing Bộc Dương Hưng

Served Wu as prime minister. He ignored Emperor Sun Xiu's dying wishes and instead supported Sun Hao's rise to the throne. Later he admonished Sun Hao for his cruelty and was killed.

Thừa tướng nhà Ngô. Ông ta làm trái với di chiếu của Ngô chủ Tôn Hưu, tự ý đưa Tôn Hạo lên ngôi. Về sau Bộc Dương Hưng can ngăn Tôn Hạo, bị giết cả ba họ.


Qian Hong Khiên Hoằng

This Wei prefect of Long Xi participated in Deng Ai's Shu Campaign. He defeated Zhuge Zan's troops with an ambush unit at the Battle of Mian Zhu Castle. He was appointed all the territories in Yi after Shu was suppressed.

Thái thú quận Lũng Tây, tham gia chiến dịch diệt Thục của Đặng Ngải. Ông ta cho quân mai phục và đánh bại quân Gia Cát Chiêm ở Thành Miên Trúc. Thục bị diệt, Khiên Hoằng được giao quản toàn bộ Ích châu.


Qian Zhao Khiên Chiêu Không chép trong TQDN

The father of Qian Hong. Served both Yuan Shao and Yuan Shang. He was sent for supplies when the city of Ye was surrounded by Cao Cao, but the city fell and he surrendered and joined Cao Cao. He was later appointed Prefect of Yan Men. No

Cha của Khiên Hoằng, trước thờ Viên Thiệu và Viên Thượng. Ông ta đang tải lương lúc Nghiệp thành bị vây, thành vỡ, ông ta hàng Tào. Về sau, Chiêu làm tới chức Thái thú Nhạn Môn.


Qiao Mao Kiều Mạo

Prefect of Dong Jun in late Han. Led an army as part of the coalition against Dong Zhuo. After the coalition's dissolution, refused a request for provisions from Liu Dai, an act for which he was killed. Nephew of Qiao Xuan.

Thái thú Đông Quận thời Đông Hán, cháu Thái úy Kiều Huyền. Ông ta tham gia liên minh thảo phạt Đổng Trác. Liên minh tan rã, thái thú Duyện Châu Lưu Đại thiếu lương hỏi vay, Mạo không cho, Đại đem quân xông vào dinh, giết Mạo đi rồi thu hết quân lương.


Qiao Rui Kiều Dị

An officer of Yuan Shu. When Cao Cao attacked Yuan Shu, he led the frontal assault forces against Cao Cao's army. He fought Cao Cao's forces on the border of Shou Chun and was killed by Xiahou Dun.

Thuộc hạ của Viên Thuật. Lúc Tào Tháo đánh Thuật, ông ta dẫn tiền quân giao chiến với địch ở ranh giới Thọ Xuân, bị Hạ Hầu Đôn chém chết.


Qiao Zhou Tiêu Chu

Minister of Shu who formerly served Liu Zhang. A gifted astrologer who often read the stars to guide Zhuge Liang's dispatch of troops. Served in the court from the time Liu Bei became emperor to the fall of Shu.

Thái sử nhà Thục Hán, trước theo Lưu Chương. Ông ta có tài xem thiên văn, thường coi thiên tượng để đưa lời khuyên trước khi Gia Cát Lượng cất quân. Tiêu Chu phục vụ nhà Thục Hán từ lúc Tiên chủ lên ngôi tới khi Hậu chủ đầu hàng.


Qin Lang Tần Lãng

This Wei officer made a night attack on Zhuge Liang's camp at the Wu Zhang Plains but was killed.

Võ tướng nhà Ngụy, nguyên con bộ tướng Tần Nghi Lộc của Lã Bố. Mẹ ông ta là Đỗ thị, sau thành vợ lẽ của Tào Tháo. Ở gò Ngũ Trượng, ông ta dẫn một vạn quân tới cướp trại Thục ban đêm, mắc phải mẹo, chết ở trong đám loạn quân.


Qin Mi Tần Bật

He despised the arrogance of Jian Yong, Liu Bei's emissary. Though he served Liu Bei, he was thrown in prison for criticizing the campaign against Wu. He later defeated Zhang Wen in a debate at a feast.

Quan nhà Thục Hán, nguyên bộ hạ của Lưu Chương. Lúc Lưu Bị vào Thục, ông ta quát mắng vẻ ngạo nghễ tự đắc của sứ giả Giản Ung của Bị. Tần Bật can Lưu Tiên chủ đánh Ngô, vì thế bị tống vào ngục. Về sau, trong yến tiệc, ông ta biện bác, hỏi vặn khiến sứ Ngô Trương Ôn cứng miệng, không dám nghênh ngang nữa.


Qiu Ben Khâu Bản Không chép trong Chính sử

In the battle at Mian Zhu Gate, he recommended surrendering to Zhuge Zhan. Upon Zhuge Zhan's refusal, he suggested a surprise attack to overwhelm the enemy.

Giám quân nhà Ngụy. Ở ải Miên Trúc, ban đầu ông ta hiến kế dụ hàng Gia Cát Chiêm. Khi Chiêm chém sứ không hàng, Khâu Bản đưa mưu dùng kỳ binh, lừa quân Thục vào chỗ mai phục, quân Thục đại bại.


Qiu Jian Khâu Kiến/ Kỳ Kiến

This Wei officer was a trusted friend of Zhong Hui. He formerly served Hu Lie. He informed Hu Lie's son, Hu Yuan, of the crisis when Zhong Hui had confined Hu Lie and others in order to carry out a rebellion.

Võ tướng nước Ngụy, tâm phúc của Chung Hội. Kiến nguyên là bộ hạ cũ của hộ quân Hồ Liệt. Ông ta mật báo việc Chung Hội giam các tướng để làm phản cho con Hồ Liệt là Hồ Uyển đang lĩnh binh ở ngoài.


Qu Yi Khúc Nghĩa

Officer under Yuan Shao. Commanded the central army at the battle of Jie Qiao. Slayed Gongsun Zan's officer Yan Gang but was pursued by the enemy and killed by Zhao Yun. According to official history, his arrogance led him to be purged from court by Yuan Shao.

Võ tướng của Viên Thiệu. Ông ta lãnh suất trung quân trong trận Giới Kiều, giết được đại tướng Nghiêm Cương của Công Tôn Toản, đem binh truy đuổi, bị Triệu Vân đâm chết. Sử chép Khúc Nghĩa ngạo mạn nên bị Viên Thiệu đuổi đi.


Quan Cong/ Quan Zong Toàn Tôn/ Toàn Tông

Officer of Wu. Achieved marked success during the subjugation of the Shanyue. Marched with Lu Xun to attack the Wei Army, which had been lured out by Zhou Fang's false defection. Attained victory by defeating Xue Qiao of Wei.

Võ tướng nhà Ngô, con rể Tôn Quyền. Ông ta lập nhiều chiến công trong việc đem quân đánh Sơn Việt. Lúc quân Ngụy bị Chu Phường trá hàng, dụ vào sâu trong đất Ngô, Toàn Tôn cùng Lục Tốn xuất quân, đánh bại Tiết Kiều, giành thắng lợi.


Quan Duan Toàn Đoan

Quan cong's son and the older brother of Quan Yi. Ordered to defend Shou Chun, when Sun Chen responded to Zhuge Dan's uprising. However, he surrendered with Quan Yi at the advice of Quan Yi.

Con Toàn Tôn, anh Toàn Dịch. Ông ta được giao trấn thủ Thọ Xuân lúc Tôn Lâm hưởng ứng cuộc nổi dậy của Gia Cát Đản nhà Ngụy. Sau đó, ông ta theo lời khuyên của con, cùng em mình dẫn vài nghìn người mở cửa ra hàng.


Quan Ji Toàn Kỷ

This Wu officer was the son of Quan Shang. He was secretly ordered by Sun Liang to execute Sun Chen, but word of this reached Sun Chen and he and his entire family was executed.

Võ tướng nhà Ngô, con Toàn Thượng. Ông ta nhận mật lệnh của Hoàng đế Tôn Lượng để giết quyền thần Tôn Lâm, mưu ấy lộ ra, cả nhà Toàn Kỷ bị xử chém.


Quan Shang Toàn Thượng

This Wu officer was the father-in-law of the Emperor. When he learned that his son Quan Ji had been ordered by Sun Liang to kill Sun Chen, Quan Shang told his wife, who let slip word of the plot. For this, Quan Shang was executed.

Quốc trượng nhà Ngô. Lúc ông ta hay tin con mình Toàn Kỷ nghe lệnh Hoàng đế ám sát Tôn Lâm, ông ta nói cho vợ biết, vợ Thượng là chị Tôn Lâm, mật sai người báo tin cho Tôn Lâm biết. Toàn Thượng vì thế bị chém đầu.


Quan Yi Toàn Y / Toàn Vĩ

The son of Quan Duan and the grandson of quan cong. He helped Zhuge Dan, who had rebelled against Wei. Surrounded by Wei's army led by Sima Zhao, he surrendered and became a horse general for Wei.

Võ tướng nhà Ngô, con Toàn Đoan, cháu Toàn Tôn. Ông ta tới giúp cuộc nổi loạn của Gia Cát Đản chống lại quân Ngụy, bị quân Tư Mã Chiêu bao vây, Toàn Vĩ đầu hàng, sau được phong làm Thiên tướng quân nhà Ngụy.


Quan Yi Toàn Dịch

He was the son of Wu's quan cong. He was sent by Sun Chen as reinforcements during Zhuge Dan's revolt. He surrendered to Sima Zhao along with Quan Y when Sun Chen retreated to Jian Ye.

Con trưởng Toàn Tôn nhà Ngô. Ông ta được Tôn Lâm phái tới làm viện binh cho cuộc nổi loạn của Gia Cát Đản. Lúc Tôn Lâm rút quân về Kiến Nghiệp, Toàn Dịch cùng Toàn Vĩ đầu hàng Tư Mã Chiêu.

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là S-T​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/s-t.php



Sha Moke Sa Ma Kha

King of Wuqi-man. Had reddish hair and blue eyes. Helped Liu Bei attack Wu and shot Gan Ning dead with an arrow. Was then routed by a fire attack and pursued by Zhou Tai, who caught him and cut him down.

Vua người Ngũ Khê, tóc đỏ, mắt biếc. Ông ta giúp Lưu Bị đánh Ngô, bắn chết mãnh tướng Cam Ninh. Về sau, quân Thục trúng hỏa công phải rút quân, ông ta bị Chu Thái đuổi theo, chém chết.


Shan Jing Đan Kinh Không chép trong TQDN

This officer of Gongsun Zan was appointed protector of Yan to protect the Yuan Shao side of the district. He was defeated by Cao Cao's troops, who were collaborating with Yuan Shao.

Bộ tướng của Công Tôn Toản. Toản bổ nhiệm ông ta làm Duyện châu mục, chống đối với Viên Thiệu. Đan Kinh bị đồng minh của Viên Thiệu lúc đó là Tào Tháo đánh bại.


Shao Ti Thiệu Đễ

This Wei officer advised Sima Zhao against giving military authority to the ambitious Zhong Hui. Zhong Hui was ordered to lead the campaign against Shu only to find out that Sima Zhao was aware of his ambitions.

Quan nhà Ngụy. Ông ta khuyên Tư Mã Chiêu đừng trao binh quyền cho một Chung Hội đầy tham vọng. Về sau, khi Chung Hội chỉ đạo chiến dịch diệt Thục thành công, Hội mới biết Tư Mã Chiêu đã biết dã tâm của ông ta.


Shen Dan Thân Đam

Wei officer and prefect of Shang Yong. Surrendered to Shu after Cao Cao abandoned Han Zhong. Served under Meng Da, and convinced him to surrender to Wei. Later killed Meng Da when Meng Da tried to return to Shu.

Võ tướng nhà Ngụy, thái thú Thượng Dung. Sau khi Tào Tháo bỏ Hán Trung, ông ta hàng quân Lưu Bị. Sau đó ông ta thuyết phục chủ tướng Mạnh Đạt hàng Ngụy. Lúc Mạnh Đạt muốn trở lại với Thục, bị Thân Đam giết chết.


Shen Pei Thẩm Phối

Minister under Yuan Shao. Criticized by Xun Yu as "strong of will but without tact." Supported Yuan Shang after the death of Yuan Shao. Captured by Cao Cao but refused to surrender. Faced north, in the direction of his lord, when executed.

Mưu sĩ của Viên Thiệu. Tuân Úc chê ông ta là "hay tự cho mình là phải mà không có mưu mẹo". Sau khi Viên Thiệu chết, ông ta theo phe Viên Thượng. Về sau, lúc bị Tào Tháo bắt được, Thẩm Phối kiên quyết không hàng, quỳ về phía bắc, nơi chúa công của ông ta ở, vươn cổ đón lưỡi đao.


Shen Yi Thân Nghi

Shen Dan's younger brother. Surrendered to Wei along with Meng Da, and became prefect of Jin Cheng. Later Meng Da wanted to return to Shu, so Shen Yi and his brother informed Sima Yi and killed Meng Da.

Em trai Thân Đam, ông ta cùng Mạnh Đạt hàng Ngụy, trở thành Thái thú Kim Thành. Về sau Mạnh Đạt muốn theo về với Thục, Thân Nghi và Thân Đam báo cho Tư Mã Ý, giết chết Mạnh Đạt.


Shen Ying Thẩm Oánh

Served Wu as Left General. Although outnumbered, he joined Zhang Ti in opposing the Jin invasion. He once advised Zhang Ti to surrender, but later fought alongside Zhang Ti. He was killed by Zhou Zhi of Jin.

Tả tướng quân nhà Ngô. Dù địch đông hơn, Thẩm Oánh vẫn cùng Thừa tướng Trương Để chống lại quân xâm lược nhà Tấn. Ông ta từng khuyên Trương Để đầu hàng, nhưng về sau vẫn cùng nhau phối hợp tác chiến, cuối cùng Thẩm Oánh chết về tay Chu Chỉ nhà Tấn.


Sheng Man Thịnh Mạn Không chép trong TQDN

A Wu officer. Immediately after Shu was destroyed by Wei in 264, he attacked Luo Xian of Ba Dong along with the likes of Bu Xie and Liu Ping under Lu Kang's command.

Võ tướng nhà Ngô. Sau khi nhà Thục Hán bị nhà Ngụy diệt năm 264, ông ta cùng Bộ Hiệp và Lưu Bình theo Lục Kháng mang quân đánh La Hiến ở Ba Đông.


Shi Bao Thạch Bào

This officer served both Wei and Jin. He led an ambush unit in the campaign against Zhuge Dan, who had rebelled against Wei. Later he was appointed Cavalier General by Sima Yan of Jin.

Quan nhà Ngụy và nhà Tấn. Ông ta lãnh một cánh phục binh trong chiến dịch đánh phản quân của Gia Cát Đản dưới thời nhà Ngụy. Tới thời nhà Tấn, Tấn đế Tư Mã Viêm thăng ông ta làm Phiêu kị tướng quân.


Shi Shuo Thi Sóc

This Wu officer helped Wei Miao capture Sun Chen's younger brother when Ding Feng killed Sun Chen.

Võ vệ sĩ nhà Ngô. Ông ta giúp Ngụy Mạc bắt em Tôn Lâm lúc lão tướng Đinh Phụng diệt Tôn Lâm.


Shi Zuan Sư Toản

An officer of Wei. He also led the advance forces with Deng Zhong during Deng Ai's Shu Campaign. He was appointed protector of Yi after Shu was suppressed.

Võ tướng nhà Ngụy. Ông ta làm tiền hiệu úy trong quân Đặng Trung trong chiến dịch diệt Thục. Thục mất, ông ta được phong làm Thứ sử Ích châu.


Sima Fu Tư Mã Phu

Sima Yi's younger brother. He remained loyal to Wei throughout his life. He shed tears at Cao Mao's death, and continued to serve Wei's Cao Huan even after Cao Huan was usurped by Sima Yan.

Em Tư Mã Ý. Ông ta suốt đời trung thành với nhà Ngụy. Lúc Tào Mao chết, ông ta buồn rơi nước mắt, sau đó theo hầu Ngụy đế Tào Hoán, kể cả khi Tào Hoán bị Tư Mã Viêm cướp ngôi.


Sima Lang Tư Mã Lãng

Sima Yi's older brother. Sima Yi and all seven of his brothers were renowned for their brilliance. According to history, he became as famous as Xun Shuang, Minister of Interior in late Han.

Quan nhà Ngụy, anh Tư Mã Ý. Cả 8 anh em nhà Tư Mã ông ta đều có tiếng tài hoa. Sử chép, danh tiếng của Tư Mã Lãng sánh ngang với Tư đồ Tuân Sảng nhà Đông Hán.


Sima Shi Tư Mã Sư

Minister of Wei and Sima Yi's first son. Became grand general after his father's death, often flaunting his authority. Banished Cao Fang, provoking a revolt by Guanqiu Jian. Died from complications of a swollen eye. Posthumously named Emperor Jing Di.

Trọng thần nhà Ngụy, con trưởng Tư Mã Ý. Sau khi cha mất, ông ta trở thành Đại tướng quân, thường xuyên phô trương quyền lực. Ông ta phế Ngụy đế Tào Phương không thuận mắt, chọc giận Vô Kỳ Kiệm nổi dậy. Lúc đi đánh trận, ông ta bị bật nổ con ngươi mà chết, tên thụy là Cảnh đế.


Sima Wang Tư Mã Vọng

Sima Fu's son, but was adopted by Sima Lang. He fought against Shu as a member of Deng Ai's men. He was appointed Minister of Interior when Sima Yan became king. He was known to be a greedy officer.

Quan nhà Ngụy, con Tư Mã Phu, được Tư Mã Lãng nhận làm con kế tự. Ông ta theo Đặng Ngải đi đánh Thục. Lúc Tư Mã Viêm lên ngôi, Vọng được thăng làm Đại tư mã. Sử chép ông ta là kẻ rất tham lam.


Sima Yan Tư Mã Viêm

First emperor of Jin and oldest son of Sima Zhao. Forced the abdication of Wei Emperor Cao Huan and took his place. Attacked Wu at the recommendation of Yang Hu and Du Yu, forcing Emperor Sun Hao to submit and reuniting the land. Named Emperor Jin Wu.

Hoàng đế đầu tiên của nhà Tấn, con trưởng Tư Mã Chiêu. Ông ta ép Ngụy đế Tào Hoán phải nhường ngôi. Ông ta theo lời Dương Hộ và Đỗ Dự, phát động chiến dịch đánh Ngô, bắt được Ngô đế Tôn Hạo phải đầu hàng, thống nhất thiên hạ. Tên thụy của ông ta là Tấn Võ đế.


Sima Yi Tư Mã Ý

Minister of Wei. Served the fourth generation of the Cao clan and founded the Jin dynasty. Passed through Shu's defenses and claimed victory over the kingdom. Fought with Cao Shuang and took control of Wei. Posthumously named Emperor Xuan.

Trọng thần nhà Ngụy. Ông phục vụ bốn đời họ Tào, dựng nên nền móng cho nhà Tấn. Tư Mã Ý từng điều binh đánh bại quân Thục ở Nhai Đình, một chiến thắng quan trọng. Về sau, ông ta đánh bại Tào Sảng, giành lấy quyền lực ở Ngụy. Tư Mã Viêm lên ngôi, lấy tên thụy của Ý là Tuyên đế.


Sima You Tư Mã Du

Second son of Sima Zhao. Became heir to his uncle Sima Shi, who was childless. Person of mild-mannered character who expected to be appointed as a king, but was passed over because of his young age.

Con thứ hai của Tư Mã Chiêu, con kế tự của Tư Mã Sư. Ông ta tính khí hòa nhã, kính cẩn thảo hiền, chút nữa Tư Mã Chiêu đã lập ông ta kế vị ngôi Vương, nhưng vì là con thứ nên không được lập.


Sima Zhao Tư Mã Chiêu

Minister of Wei and Sima Yi's second son. Flaunted his authority along with his older brother Sima Shi. Succeeded to the position of grand general following his brother's death. Conquered Shu in the year 263 to become king of Jin but died of illness. Posthumously named Emperor Wen.

Trọng thần nhà Ngụy, con thứ hai của Tư Mã Ý. Ông ta cùng anh trai thường xuyên phô trương quyền lực trong triều. Anh mất, ông ta kế thừa chức Đại tướng quân. Năm 263, ông ta diệt được nhà Thục Hán và trở thành Tấn vương, sau đó bị bệnh mất, tên thụy là Văn đế.


Sima Zhou Tư Mã Chu

This "Fire General" was Sima Yi's sixth son. During the campaign against Wu, he made a stand with 50,000 troops and joined forces with Wang Jun, who forced Wu to surrender.

Lang Nha vương nhà Tấn, con thứ sáu của Tư Mã Ý. Trong chiến dịch diệt Ngô, ông ta đem năm vạn quân hội quân Vương Tuấn, lập được công lớn, buộc Ngô phải hàng.


Song Qian Tống Khiêm

This officer of Sun Quan was a master at using the crescent halberd. When Sun Quan assaulted He Fei after the Battle of Chi Bi, he met the attack of Wei general Yue Jin, but was killed by Li Dian.

Võ tướng của Tôn Quyền, sử dụng một cây họa kích. Lúc Tôn Quyền đem quân đánh Hạ Phì sau trận Xích Bích, ông ta giao chiến với tướng Tào là Nhạc Tiến, bị Lý Điển giương cung bắn chết.


Song Xian Tống Hiến

He joined Hou Cheng and Wei Xu in surrendering to Cao Cao after witnessing Hou Chen get beaten for a trivial offense. He was later killed by Yan Liang during a battle against Yuan Shao's army.

Bộ tướng của Lã Bố. Ông ta cùng Hầu Thành và Ngụy Tục theo hàng Tào Tháo sau khi Hầu Thành bị đòn nặng vì phạm lỗi nhỏ nhặt. Lúc giao chiến với mãnh tướng Nhan Lương của Viên Thiệu, ông ta bị giết chết.


Su Fei Tô Phi

He helped plan the transfer of Gan Ning, who wasn't being taken seriously because of his past as a pirate. He was later captured by Sun Quan's army, but was saved by Gan Ning, who had joined Sun Quan.

Bộ tướng của Hoàng Tổ. Tổ bạc đãi Cam Ninh lắm do trước Ninh từng là hải tặc, Tô Phi bèn tìm cách giúp Ninh tiện bề đi ở. Về sau, Tô Phi bị quân Tôn Quyền bắt được, Cam Ninh xin đem nộp lại chức, cứu được Phi ra.


Su You Tô Do

An officer of Yuan Shang. He defended the Ji Province with Shen Pei. As Cao Cao closed in on Ji Province, he was about to surrender but fled when Shen Pei realized what he was up to.


Bộ tướng của Viên Thượng. Ông ta cùng Thẩm Phối giữ Kí châu. Lúc Tào Tháo mang quân tới Kí châu, Tô Do định mở cửa ra hàng, bị Thẩm Phối phát giác ra việc ấy, Do dẫn quân bỏ chạy.


Sui Gu Khuê Cố / Khôi Cố

Vassal of Zhang Yang. When Zhang Yang was murdered by Yang Chou, he killed Yang Chou and joined Yuan Shao. He was attacked and killed by Cao Cao's forces.

Tướng tâm phúc của Thái thú Thượng Đẳng Trương Dương. Lúc Trương Dương bị bộ tướng Dương Sú giết hại, ông ta giết chết Dương Sú, qua hàng Viên Thiệu. Khuê Cố bị quân Tào giết chết.


Sui Yuanjin Khôi Nguyên Tiến

Officer under Yuan Shao. Defended the supply base in Wu Chao with General Chunyu Qiong. Was attacked by Cao Cao upon delivering a load of supplies, and was killed in the confusion.

Võ tướng của Viên Thiệu. Ông ta cùng tướng quân Thuần Vu Quỳnh canh giữ kho lương ở Ô Sào. Ông ta dẫn quân tải lương, bị Tào Tháo chặn đánh, chết trong đám loạn quân.


Sun Ce Tôn Sách

Oldest son of Sun Jian. Raised an army by borrowing 3,000 men from Yuan Shu. Quickly subdued China's eastern region, earning him the name "Little Conqueror." Died young of a wound he received while hunting when he was ambushed by an enemy.

Con trưởng của Tôn Kiên. Ông chiêu mộ được một đạo quân từ ba nghìn người mượn của Viên Thuật, nhanh chóng chiếm được vùng đất phía đông nhà Hán. Lúc giao chiến, ông cùng một lúc cắp chết một tướng, quát chết một tướng, từ đấy ai cũng gọi Tôn Sách là "Tiểu Bá Vương". Sách bất hạnh mất sớm vì trúng tên độc của kẻ địch lúc ông đang đi săn.


Sun Chen/ Sun Lin

Tôn Lâm Sun Jun's cousin. He assassinated Teng Yin and seized control of the military. He dethroned Sun Liang and supported Sun Xiu, but was executed by Ding Feng, who was acting under the orders of Sun Xiu.

Em họ Tôn Tuấn. Anh mất, ông ta giết bọn đại tư mã Đằng Dận, bao nhiêu quyền chính thu về cả trong tay mình. Tôn Tuấn phế bỏ Tôn Lượng, tôn lập Tôn Hưu lên, nhưng Tuấn lại bị lão tướng Đinh Phụng theo lệnh tân Ngô chủ Tôn Hưu giết chết.


Sun Deng Tôn Đăng

The eldest son of Sun Quan. He became the Crown Prince when Sun Quan took the throne as emperor. Both wise and virtuous, he had all the makings of a great man, but died of illness at a young age.

Con trưởng Tôn Quyền. Ông ta trở thành Thái tử lúc cha mình lên ngôi. Tôn Đăng thông minh, nhân hiếu vẹn toàn, quả là con người rất lý tưởng, song ông ta bị bệnh mất sớm ở tuổi 33.


Sun Guan Tôn Quan

Originally a bandit of Mt. Tai, associated with Lu Bu. After Lu Bu's defeat and death, he joined Cao Cao. After performing various feats of valor for him, he was made Governor of Qing. He later followed Cao Cao into the battle against Sun Quan, where he took an arrow. Though wounded he fought on and was praised by Cao Cao for his bravery. He later died of this wound.

Sơn tặc núi Thái Sơn, liên kết với Lã Bố. Sau Bố bị diệt, ông ta theo Tào Tháo. Tôn Quan lập nhiều chiến công, được thăng làm Thứ sử Thanh Châu. Về sau, ông ta đi theo Tào Tháo đánh quân Tôn Quyền, bị trúng một mũi tên nhưng vẫn dũng cảm chiến đấu, được Tháo khen ngợi. Khi về, vết thương quá nặng, Quan chết.


Sun Hao Tôn Hạo

The last emperor of Wu and son of Sun He. Though popular prior to his enthronement, his tyranny afterward quickly lost him the faith of his people. Surrendered to an attack by Jin.

Hoàng đế cuối cùng của nhà Ngô, con của phế thái tử Tôn Hòa. Trước lúc lên ngôi, Hạo kiến thức cao mà xử đoán minh, được nhiều người ái mộ, nhưng sau đó sự bạo ngược của ông ta nhanh chóng làm mất đi lòng tin của quần thần. Sau quân Tấn đánh tới thành Thạch Đầu, Tôn Hạo ra hàng.


Sun He Tôn Hòa

Sun Quan's second son (third son in actual history). Father of Sun Hao. He was slandered by his elder sister and grew alienated from the Imperial Court. He was later forced to commit suicide by Sun Jun.

Con thứ hai của Ngô chủ Tôn Quyền (sử chép là con thứ ba), cha Tôn Hạo. Ông ta được lập làm thái tử sau khi 2 anh đều đã mất. Mẹ ông ta bất hòa với Lỗ Ban công chúa, Lỗ Ban công chúa dèm pha Tôn Hòa với Tôn Quyền, Quyền bèn phế truất Tôn Hòa, đày ra huyện Cố Chương. Lúc Tôn Tuấn nắm quyền, ép Tôn Hòa phải tự sát.


Sun Huan Tôn Hoàn

Officer of Wu. Granted the Sun family name by Sun Ce. Lost his officers Li Yi and Xie Jing at the battle of Yi Ling. Yi Ling Castle was then surrounded by the Shu Army, but he defended it until Lu Xun's reinforcements arrived.

Võ tướng nhà Ngô, nguyên họ Du, được Tôn Sách yêu, cho theo vào họ Tôn, bởi thế cũng thuộc vào tôn tộc Ngô vương. Trong trận chiến Di Lăng, ông ta bị hao tổn mất bọn võ tướng Lí Dị, Tạ Tinh cùng rất nhiều quân sĩ, thành bị quân Thục vây kín, song Tôn Hoàn vẫn giữ được thành chờ viện binh của Lục Tốn tới.


Sun Ji Tôn Ký

General of the Left of Wu. Took over Lu Kang's position leading the army when Lu Kang was robbed of his authority for admonishing Sun Hao for planning to invade Jin.

Tả tướng quân nhà Ngô. Lục Kháng khuyên Ngô chủ Tôn Hạo chưa nên đánh Tấn, bị tước hết binh quyền, Tôn Ký thay lĩnh chức ấy.


Sun Jian Tôn Kiên

Said to be a descendant of Sun Wu (Sun Zi). Participated in the suppression of the Yellow Turbans and became the prefect of Chang Sha. Led the vanguard in the coalition against Dong Zhuo. Died in battle at Xiang Yang fighting Liu Biao for Yuan Shu. Posthumously named Emperor Wu Lie.

Hậu duệ của Binh thánh Tôn Vũ (Tôn Tử) ngày xưa. Ông ta tham gia đánh dẹp khởi nghĩa Hoàng Cân có công, được phong làm Thái thú Trường Sa. Trong chiến dịch thảo phạt Đổng Trác, Kiên làm tiên phong. Về sau, lúc mang quân giao chiến với Lưu Biểu ở Tương Dương, Tôn Kiên bất hạnh tử trận. Lúc nhà Ngô được lập, tên thụy của ông ta là Võ Liệt hoàng đế.


Sun Jiao Tôn Hiệu

Third son of Sun Jing and younger brother of Sun Yu. Cousin of Sun Quan. Originally he and Lu Meng were supposed to share command of the forces that were being sent to attack Guan Yu. However, the idea was rejected by Lu Meng, who said that two commanders would disrupt the line of command. He was given command of the reinforcements instead.

Con thứ ba của Tôn Tĩnh, em Tôn Du, em họ Tôn Quyền. Quyền ban đầu định phái Hiệu cùng Lã Mông sang đánh úp Quan Vũ. Tuy nhiên, Lã Mông không đồng ý, vì hai vị chỉ huy sẽ gây khó cho việc thực thi quân lệnh. Tôn Quyền nghe ra, sai Tôn Hiệu đi sau tiếp ứng lương thảo.


Sun Jing Tôn Tĩnh

The younger brother of Sun Jian. He admonished Sun Jian's attack against Liu Biao. After Sun Jian's death, he became his nephew Sun Ce's adviser. Later he guarded his hometown of Hui Ji.

Em Tôn Kiên. Ông ta can anh mình không đánh Lưu Biểu nhưng không được. Sau Kiên chết, Tôn Tĩnh trở thành mưu sĩ cho cháu mình là Tôn Sách, sau được sai giữ ở Cối Kê.


Sun Jun Tôn Tuấn

Sun Jing's great-grandson. Zhuge Ke robbed him of his authority over the army of Yu Lin. He teamed up with Teng Yin and assassinated Zhuge Ke in revenge. He then became Prime Minister and Grand General.

Cháu tằng tôn của Tôn Tĩnh. Gia Cát Khác cướp quyền cai quản Ngự Lâm quân của ông ta, giao cho tướng tâm phúc để làm nanh vuốt. Tôn Tuấn giận lắm, cùng Đằng Dận tâu với Ngô chủ Tôn Lượng, tìm cách giết ba họ nhà Gia Cát Khác. Sau đó, ông ta được phong làm Thừa tướng, Đại tướng quân.


Sun Kuang Tôn Khuông

Fourth son of Sun Jian. He fled to Jiang Nan after his father's death. Cao Cao, who tried to create political ties with Sun Ce, arranged a marriage between him and Cao Ren's daughter.

Con thứ tư của Tôn Kiên. Sau cái chết của cha, ông ta lánh nạn tới Giang Nam. Tào Tháo để tạo ràng buộc với quân Tôn Sách, gả con gái Tào Nhân cho Tôn Khoáng.


Sun Lang Tôn Lãng

Sun Jian's fifth son. He was born by Wu Guo Tai, the same mother as Sun ShangXiang. He fled to Jiang Nan after Sun Jian died, and later became a minister of Wu.

Con thứ năm của Tôn Kiên. Ông ta do vợ hai là Ngô Quốc Thái sinh ra, cùng mẹ với Tôn Thượng Hương. Kiên chết, ông ta lánh nạn tới Giang Nam, về sau trở thành quan nhà Ngô.


Sun Li Tôn Lễ

An officer of Wei. He is attributed for slaying a tiger that leaped at Cao Rui while hunting on Mt. Da Shi. He campaigned against Shu under Cao Zhen and Sima Yi.

Võ tướng nhà Ngụy. Ngụy đế Tào Tuấn đi săn ở núi Đại Thạch, có một con hổ dữ nhẩy xổ đến trước xe vua, Tôn Lễ rút gươm chém chết ngay con hổ ấy, được phong làm thượng tướng quân. Ông ta theo Tào Chân và Tư Mã Ý đi đánh Thục.


Sun Liang Tôn Lượng

Third son of Sun Quan (seventh, according to official history) and second emperor of Wu. An intelligent emperor, he plotted the assassination of the power-mad Sun Chen but failed. Was overthrown and demoted to the position of king of Hui Ji.

Hoàng đế thứ hai nhà Ngô, Con thứ ba của Tôn Quyền (sử chép là con thứ bẩy). Lượng thông minh lắm, bị Tôn Lâm chuyên quyền kìm hãm, định mưu giết đi. Mưu ấy lộ ra, ông ta bị Tôn Lâm tước ngôi, phế làm Cối Kê vương.


Sun Luban Tôn Lỗ Ban

Oldest daughter of Sun Quan and Bu Shi. Older sister to Sun Luyu. Married Zhou Yu's son, Zhou Xun. When he died young, she married Quan Cong and became known as the Mistress of Quan.

Con gái lớn của Tôn Quyền và Bộ thị, chị gái của Tôn Lỗ Dục. Cô ta cưới con Chu Du là Chu Tuân. Chồng mất sớm, cô ta tái hôn với Toàn Tôn, nhân đó xưng là Toàn Công chúa.


Sun Qian Tôn Càn

Minister under Liu Bei. After Tao Qian's death, he served Liu Bei as an adviser. A skilled diplomat, he also provided much help during Liu Bei's rogue years. After Liu Bei entered Shu, his salary was second only to Mi Zhu.

Thuộc hạ của Đào Khiêm, sau Khiêm chết thì theo làm mưu sĩ cho Lưu Bị. Càn khéo giao thiệp, giúp nhiều cho Bị thuở còn lưu lạc bôn ba. Lúc Lưu Tiên chủ chiếm được đất Thục, lương bổng của Tôn Càn chỉ sau mỗi Mi Chúc.


Sun Quan Tôn Quyền

First emperor of Wu and second son of Sun Jian. Ascended to the throne after his older brother's untimely death. Defeated a large army of Cao Cao's at the battle of Chi Bi. Declared himself emperor in the year 229 and established the kingdom of Wu. Renamed Emperor Wu Da.

Hoàng đế đầu tiên của nhà Ngô, con thứ hai của Tôn Kiên. Ông ta lên nắm quyền sau khi anh trai Tôn Sách bất hạnh yểu mệnh. Trong trận Xích Bích, Tôn Quyền đánh bại quân lực hùng hậu của Tào Tháo. Năm 229, sau khi đã vững chân trên một vùng đất rộng, Tôn Quyền xưng đế. Tên thụy của ông ta là Ngô Đại hoàng đế.


Sun Shang Xiang Tôn Thượng Hương

The daughter of Sun Jian, she was also the younger sister of both Sun Ce and Sun Quan. A tomboy, she took interest in the martial arts from a young age. When she later became Liu Bei's wife, it is said that her ladies-in-waiting were constantly outside her room, dressed in full armor.

Con gái của Tôn Kiên, em Tôn Sách, Tôn Quyền. Thượng Hương từ thuở bé đã thích nghề võ, chí khí hơn cả nam nhi. Cô thường nói: “Không phải người anh hùng nhất thiên hạ, ta không thèm lấy”. Sau khi lấy Lưu Hoàng thúc, luôn có một đội a hoàn võ trang đầy đủ đứng túc trực ở cửa phòng cô.


Sun Shao Tôn Thiều

Cousin of Sun Huan. He was adopted from the Yu family. He confronted Xu Sheng and threw the Wei troops into confusion. He secured an overwhelming victory with the help of Ding Feng.

Em họ Tôn Hoàn, vốn họ Du. Tôn Thiều chống lệnh Từ Thịnh, mang quân bất chợt đánh vào khiến quân Ngụy hỗn loạn. Ông ta cùng Đinh Phụng do Từ Thịnh dặn theo tiếp ứng đánh thắng một trận lớn.


Sun Shi Tôn thị Không chép trong TQDN

The daughter of Sun Ce and wife of Lu Xun. In Sun Ce's campaign into Jiang Dong, he defeated Lu Kang, a son of one of the "Four Families of Wu." Because of this, relations between the Sun family and the Lu family went sour. Her marriage to Lu Xun and his service to Sun Quan helped to fix relations between the two families.

Con gái Tôn Sách, vợ Lục Tốn. Khi Tôn Sách dẫn quân tới Giang Đông, ông đánh bại thái thú Lư Giang Lục Khang thuộc một trong "Bốn gia tộc lớn ở Giang Nam". Vì điều này, mối quan hệ giữa hai nhà Tôn - Lục trở nên rất xấu. Hôn nhân của Tôn thị với Lục Tốn, một chức quan của Tốn dưới trướng Tôn Quyền đã cải thiện được mối quan hệ này.


Sun Xin Tôn Hâm

He led the entire army to Xia Kou during Jin's invasion of Wu, but was attacked by night. He cried out in disbelief, "Did the Jin army fly down the Chang Jiang?" He was defeated by Zhou Zhi.

Phiêu kỵ tướng quân nhà Ngô, ông ta tiến binh đánh mặt Hạ Khẩu lúc quân Tấn đánh Ngô. Đang đêm, quân Tôn Hâm bị tập kích, ông ta giật mình mà rằng "Quân bắc dễ thường bay qua sông chắc?", rồi vội vàng kéo quân chạy, bị Chu Chỉ chém chết.


Sun Xiu Tôn Hưu

Sixth son of Sun Quan and third emperor of Wu. Succeeded to the throne after Grand General Sun Chen overthrew Emperor Sun Liang, immediately ordering Ding Feng to punish Sun Chen with death.

Hoàng đế thứ ba nhà Ngô, con thứ sáu của Tôn Quyền. Ông ta lên ngôi sau khi Đại tướng quân Tôn Lâm lật đổ Ngô đế Tôn Lượng, vừa lên ngôi ông ta bèn lệnh cho lão tướng Đinh Phụng trừng phạt, giết chết Tôn Lâm.


Sun Xiu Tôn Tú

Wu's general of the front and grandson of Sun Kuang. Placed in defense of Xia Kou but defected to Wei out of fear of Sun Hao's tyranny. Made cavalry general. Hearing of the fall of Wu, cried out "Ah, heaven, whose sin is this?"

Tiền tướng quân nhà Ngô, cháu Tôn Khuông. Ông ta được giao trấn thủ Hạ Khẩu, vì Tôn Hạo quá bạo ngược, bèn theo hàng Ngụy, được phong làm Phiêu kị tướng quân. Lúc biết tin Ngô đã bị tiêu diệt, Tôn Tú ngoảnh mặt về hướng nam khóc "Tôn Hạo đem vứt cả Giang Nam đi, vì đâu mà ra nông nỗi này, trời hỡi trời?".


Sun Yi Tôn Dực

Officer of Wu and third son of Sun Shao. When Shu was attacked by Wei, he went to their aid under Ding Feng but did not arrive in time. Later became the general of a territorial army.

Võ tướng nhà Ngô, con thứ ba của Tôn Thiều. Lúc quân Ngụy đánh Thục, ông ta cùng lão tướng Đinh Phụng dẫn quân tới giúp nhưng không tới kịp. Về sau, ông ta được thăng làm Lãnh quân tướng quân.


Sun Yi Tôn Dực

Officer of Wu and third son of Sun Jian. Prefect of Dan Yang. Was a courageous warrior like his brother Sun Ce, but was also violent and whipped his soldiers when drunk. This led him to be assassinated by one of his own men at a banquet.

Con thứ ba của Tôn Kiên, thái thú Đan Dương. Ông ta là một chiến binh dũng cảm như anh mình Tôn Sách, nhưng tính nóng lại hay rượu, khi say thường hay đánh đập quân lính. Vì thế Tôn Dực bị tùy tùng chém chết trong tiệc.


Sun Yu Tôn Du

Second son of Sun Jing and younger cousin of Sun Quan (older cousin in actual history). When Zhou Yu attacked Jing under the pretext of invading Shu, Sun Yu was ordered by Sun Quan to merge his army with Zhou Yu's.

Con thứ hai của Tôn Tĩnh, em họ Tôn Quyền (sử chép là anh họ). Lúc Chu Du mượn cớ diệt Thục để đánh Kinh châu, Tôn Du được Quyền ra lệnh hợp binh với Du.


Sun Zhen Tôn Chấn Không chép trong TQDN

Son of Sun Chen, and General of the Wu Guard. Ambushed Jin when they invaded Wu. Captured Zhang Qiao, but unable to hold back Zhou Jun's army, was himself captured and executed.

Chinh Lỗ tướng quân nhà Ngô, con Tôn Lân. Lúc quân Tấn đánh Ngô, ông ta dẫn quân tập kích. Tôn Chấn bắt được Trương Kiều, nhưng không đánh lại quân Chu Tuấn, bản thân ông ta bị bắt và xử trảm.


Sun Zhong Tôn Trọng

He occupied Wan Castle with Han Zhong and Zhao Hong. He fought against Zhu Jun and Liu Bei's Imperial forces but lost. He was shot off his horse with an arrow by Liu Bei when he was retreating.

Võ tướng Hoàng Cân. Ông ta cùng Hàn Trung và Triệu Hoằng chiếm giữ Uyển thành, giao chiến với quân Hán của Chu Tuấn và Lưu Bị. Lúc thua trận, Tôn Trọng bỏ chạy, bị Lưu Bị bắn một phát tên lăn từ trên ngựa xuống.


Taishi Ci Thái Sử Từ

Officer of Wu. At his mother's request, rescued Kong Rong, prefect of Bei Hai. Later served under Liu Yao, but submitted to Sun Ce's forces when Sun Ce defeated Liu Yao. Died in battle during Sun Quan's attack on He Fei.

Dũng tướng thời Đông Hán. Ông ta nghe lời mẹ tới giúp thái thú Bắc Hải Khổng Dung đánh đuổi bọn cướp. Sau đó, Thái Sử Từ về theo Lưu Do, không được trọng dụng, lúc Do bị Tôn Sách diệt, Từ theo về với Sách. Về sau, lúc Tôn Quyền đánh Hạ Phì, quân Thái Sử Từ bị phục kích, ông ta trúng tên mà chết.


Taishi Xiang Thái Sử Hanh

This Wu officer was Taishi Ci's son. Sun Quan took him into his home after his father's death. Later he became an official for Wu.

Quan nhà Ngô, con Thái Sử Từ. Tôn Quyền đưa Hanh về nuôi sau khi cha ông ta tử trận. Về sau, Hanh làm tới chức thái thú Ngô quận.


Tan Xiong Đàm Hùng Không chép trong Chính sử

Officer of Wu. In battle against the Shu Army, he tried to save his ally Li Yi by shooting Zhang Bao's horse, throwing Zhang Bao from the saddle. Was captured alive the next day by Guan Xing and executed in the Shu camp.

Võ tướng của Tôn Quyền. Trong cuộc chiến chống lại quân Thục, ông ta thấy Lí Dị không đánh lại Trương Bào, ngầm bắn tên trúng ngựa, khiến Trương Bào bị hất lăn xuống đất. Ngày hôm sau Đàm Hùng bị Quan Hưng bắt được, chém lấy máu tế con ngựa chết.


Tang Bin Đường Bân

In 279, this Jin general went down the Chang Jiang river along with Wang Jun and invaded Wu under Sima Yan's orders.

Võ tướng nhà Tấn. Năm 279, ông ta xuôi theo giòng sông Trường Giang cùng Vương Tuấn vâng lệnh Tấn đế Tư Mã Viêm đi đánh Ngô.


Tang Zi Đường Tư

An officer of Wu. He was sent as reinforcements when Zhuge Dan revolted against the Sima family. He joined Wei after being defeated and captured. He later rose to an important position in the Wei army.

Võ tướng nhà Ngô. Ông ta dẫn theo viện binh sang giúp cuộc nổi dậy của Gia Cát Đản chống lại họ Tư Mã. Sau khi bị đánh bại và bị bắt, Đường Tư hàng Ngụy. Về sau ông ta leo lên được một vị trí quan trọng trong quân Ngụy.


Tao Jun Đào Tuấn

This Wu officer took his Navy troops out to attack the invading Jin troops, but all 20,000 of his troops fled in a single night and he was defeated without a single blow being struck.

Võ tướng nhà Ngô. Ông ta dẫn theo thủy quân chống lại quân Tấn xâm lược, nhưng hai vạn quân của ông ta trốn đi hết trong một đêm, và quân Đào Tuấn bị đánh bại mà chưa kịp ra một đòn nào.


Tao Qian Đào Khiêm

Governor of Xu Zhou. One of the feudal lords to find glory during the coalition against Dong Zhuo. Attacked by Cao Cao and sought assistance from Kong Rong and Liu Bei. Later fell ill and left Xu Zhou to Liu Bei's care.

Thứ sử Từ châu thời Đông Hán. Một trong những quần hùng tìm kiếm danh tiếng trong liên minh thảo phạt Đổng Trác. Tào Tháo tấn công Từ châu, Đào Khiêm nhờ tới viện binh của Khổng Dung và Lưu Bị. Về sau, Khiêm bị bệnh chết, nhường lại Từ châu cho Lưu Bị.


Teng Xiu Đằng Tu

Wu Minister of Exterior. In 279 he was asked by Sun Hao how to respond to Jin's army, which was invading Wu under Sima Yan's orders.

Tư không nhà Ngô. Năm 279 nhà Tấn theo lệnh Tấn đế Tư Mã Viêm đem quân sang đánh Ngô, Đằng Tu được Tôn Hạo triệu vào cung bàn cách chống lại.


Teng Yin Đằng Dận

Minister of Wu. Plotted the tyrannical Zhuge Ke's assassination with Sun Jun. Was rewarded with a promotion to grand marshal. Later planned the assassination of another tyrant, Sun Chen, but was discovered and killed.

Quan nhà Ngô. Ông ta cùng Tôn Tuấn bày mưu giết chết quyền thần hung bạo Gia Cát Khác, được Ngô chủ thăng làm Đại tư mã. Về sau, ông ta lại mưu giết một kẻ quyền thần hung bạo khác là Tôn Tuấn, chuyện ấy lộ ra, Đằng Dận bị giết.


Tian Chou Điền Trù

He was summoned by Cao Cao, who was seeking someone familiar with the northern territories, and guided Cao Cao to Wuwan. His service and loyalty to the Yuan family earned him a promotion.

Tướng cũ của Viên Thiệu. Ông ta được Tào Tháo triệu tới làm hướng đạo ở phía bắc, dẫn Tháo tới đánh quân Ô Hoàn. Công ấy của Điền Trù và nghĩa của ông ta với họ Viên khiến Tháo phong ông ta làm Liễu đình hầu, quan hàm Nghị lang.


Tian Feng Điền Phong

Adviser under Yuan Shao. Criticized by Xun Yu as "a stubborn man who will disobey his lord." Imprisoned for opposing direct war with Cao Cao, instead suggesting a war of attrition. Committed suicide after being slandered by Feng Ji.

Mưu sĩ của Viên Thiệu. Tuân Úc chê ông ta là "tính cương trực hay phạm người trên". Ông ta khuyên không giao chiến trực diện với quân Tào mà tiêu hao sinh lực địch, bị tống vào ngục. Lúc Thiệu thua trận, hối hận vì không nghe lời Điền Phong, nghe lời dèm của Phùng Kỉ, lại khiến Phong phải tự sát chết.


Tian Kai Điền Khải

Gongsun Zan appointed him as protector of Qing. He fought against Yuan Shao with Liu Bei. When Tao Qian was attacked by Cao Cao, he came to Tao Qian's aid.

Thuộc hạ của Công Tôn Toản, được Toản phái làm Thứ sử Thanh châu. Ông ta cùng Lưu Bị chống lại quân Viên Thiệu. Khi Tào Tháo mang quân đánh Đào Khiêm, Điền Khải cho viện binh tới cứu.


Tian Xu Điền Tục

Son of Tian Chou's nephew. He participated in Zhong Hui and Deng Ai's campaign against Shu. Since he had misgivings about Deng Ai, he took advantage of Zhong Hui's revolt and killed Deng Ai in transit.

Võ tướng nhà Ngụy, con của cháu họ Điền Trù. Ông ta tham gia chiến dịch diệt Thục của Chung Hội và Đặng Ngải. Ông ta suýt bị Đặng Ngải quát đao phủ lôi ra chém, mang lòng oán hận, lợi dụng lúc Chung Hội làm phản, chém chết Đặng Ngải trên đường đi.


Tian Yu Điền Dự

This Wei officer joined Xiang Yang under Cao Rui's orders when the Wu army invaded north in combined effort with Zhuge Liang's Fifth Northern Campaign. Lu Xun retreated after his ploy fell.

Võ tướng nhà Ngụy. Ông ta theo lệnh Ngụy chủ Tào Tuấn tới tham gia phòng thủ Tương Dương lúc quân Ngô tấn công nhằm hưởng ứng chiến dịch bắc phạt lần thứ năm của Gia Cát Lượng. Lục Tốn bị lộ cơ mưu, buộc phải rút quân.

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là W​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/w.php



Wan Yu Vạn Úc

This Wu officer recommended Sun Hao, son of Sun He, to succeed Sun Xiu as emperor. Later he was appointed prime minister, but angered Sun Hao by remonstrating the Emperor and was killed.

Quan nhà Ngô. Ông ta đề cử Tôn Hạo, con phế Thái tử Tôn Hòa kế vị Ngô đế Tôn Hưu. Về sau ông ta được thăng làm Thừa tướng, nhưng vì can gián, chọc giận Ngô chủ Tôn Hạo, bị lôi ra chém đầu.


Wang Can Vương Sán

Minister under Liu Biao. After Liu Biao's death, he and Kuai Yue suggested to Liu Cong that they surrender to Cao Cao. Under Cao Cao, he later earned an official title. Was a skilled writer and one of the Jian An Seven.

Thuộc hạ của Lưu Biểu. Sau khi chủ chết, ông ta cùng Khoái Việt khuyên Liu Tông đầu hàng Tào Tháo, được Tháo ban cho 1 chức quan. Vương Sán rất có thi tài, là người nổi tiếng nhất trong Kiến An thất tử.


Wang Chang Vương Húc

He led tens of thousands of men in an invasion of the southern district of Wu. However, he decided it wasn't opportune to attack Ding Feng and withdrew his forces.

Chinh Nam Đại tướng quân nhà Ngụy. Vương Húc dẫn mười vạn binh tấn công địa giới phía bắc nhà Ngô. Tuy vậy, Đinh Phụng tổ chức phòng thủ chặt chẽ, Vương Húc nhận thấy thời cơ chưa tới nên đành rút quân.


Wang Dun Vương Đôn

This Wu officer was one of the chief vassals killed by Sun Chen, who came to power after Sun Jun. History says he planned Sun Chen's assassination, but Sun Chen struck first and killed him.

Tướng quân nhà Ngô. Khi Tôn Lâm lên thay quyền Tôn Tuấn, bèn xử tử Vương Đôn cùng vài viên tướng khác. Theo sử chép, Vương Đôn lập mưu giết Tôn Lâm, nhưng bị ông ta ra ra tay trước và giết chết.


Wang Fu Vương Phủ

When Guan Yu attacked Xiang Yang, he feared for the safety of Jing and warned Guan Yu. He defended Mai Castle after Guan Yu escaped and committed suicide upon learning that Guan Yu had been killed.

Tùy quân Tư mã của Quan Vũ. Khi Quan Vũ đánh Tương Dương, ông ta lo về mặt Giang Lăng và khuyên Vũ nên đề phòng nhưng không được tiếp nhận. Về sau, Vương Phủ cùng trăm bộ tốt cố chết giữ Mạch Thành, khi hay tin Quan Vũ bị sát hại, ông ta hét to lên một tiếng, rồi đâm nhào xuống dưới thành mà chết.


Wang Hun Vương Hồn

Advised Sima Yan, who had received advice to attack Wu, to wait one year for the kingdom of Wu to collapse on its own accord. When the Wu Campaign began, he led the army as First East Grand General.

Võ tướng nhà Tấn. Khuyên Tư Mã Sư không nên đánh Ngô vội mà đợi thêm 1 năm để nhà Ngô tự sụp đổ. Khi chiến dịch diệt Ngô bắt đầu, ông ta là An Đông đại tướng quân dẫn đầu 1 đạo quân.


Wang Ji Vương Cơ

Officer of Wei. Subdued the revolt of Guanqiu Jian. Led the vanguard against Zhuge Dan's revolt, defeating Zhu Yi and Tang Zi and killing Yu Quan. Said to be a master of divinations. Became guardian of the south.

Trấn nam tướng quân nhà Ngụy. Dẹp yên cuộc phản loạn của Vô Kỳ Kiệm. Dẫn quân tiên phong đánh dẹp cuộc phản loạn của Gia Cát Đản, đánh bại Chu Dị, Đường Tư và giết chết Vu Thuyên. Dã sử nói ông ta giỏi việc tiên đoán.


Wang Jing Vương Kinh

Protector of Yong. He lost to Jiang Wei's army, but was rescued by Chen Tai and Deng Ai. He later became a minister, but was executed with his mother when Cao Mao raised an army to execute Sima Zhao.

Thứ sử Ung châu nhà Ngụy. Ông ta bị quân Khương Duy đánh bại, nhưng được Trần Thái và Đặng Ngải tới cứu. Về sau, ông ta vào triều làm thượng thư, khi Tào Mao định giết Tư Mã Chiêu không thành, Vương Kinh bị chém cả nhà.


Wang Jun Vương Tuấn

Officer of Jin who suggested the subjugation of Wu to Sima Yan. Rode the Chang Jiang River down from Yi to attack Wu and ambushed Sun Hao at Shitou Castle. After Wu was settled, he was appointed as Grand General of Fu Guo.

Thứ sử Ích châu nhà Tấn, người dâng biểu xin đem quân diệt Ngô tới Hoàng đế Tư Mã Viêm. Quân Vương Tuấn xuôi dòng Trường Giang từ Ích châu, đánh một mạch thẳng tới chân Thành Thạch Đầu của Tôn Hạo. Nước Ngô bình định rồi, ông được phong tước Phụ Quốc Đại tướng quân.


Wang Kang Vương Cang

Served Shu as prefect of Yong Chang. He was attacked by Yong Kai for not going along with Meng Huo's scheme to revolt against Shu. He withstood the attack along with Lu Kai until Zhuge Liang's arrival.

Thái thú quận Vĩnh Xương nhà Thục Hán. Ông ta bị Úng Dĩ tấn công vì không chịu tham gia cuộc phản loạn của Mạnh Hoạch chống lại Thục Hán. Vương Cương và Lã Khải thủ chắc quận Vĩnh Xương tới khi Gia Cát Lượng dẫn quân tới.


Wang Kuang Vương Khuông

Prefect of He Nei in late Han who led a large army to the campaign against Dong Zhuo. He directed his officer Fang Yue to face Lu Bu, but was killed before he had even fought five skirmishes.

Thái thú quận Hà Nội thời Đông Hán, một chư hầu dẫn binh thảo phạt Đổng Trác. Ông ta ra lệnh cho bộ tướng Phương Duyệt đấu với Lã Bố, chưa được 5 hiệp đã bị đâm chết.


Wang Lang Vương Lãng

Minister of Wei. Previously a prefect under Hui Ji in late Han. Later served under Cao Cao and, with Hua Xin, pressured abdication on Emperor Xian. Was beaten so badly in a debate with Zhuge Liang at Wei Shui that he died from the humiliation.

Quan nhà Ngụy, nguyên Thái thú quận Cối Kê thời Đông Hán khi xưa. Sau theo Tào Tháo, cùng Hoa Hâm ép Hán Hiến Đế nhường ngôi cho Tào Phi. Ở Vị Thủy, Vương Lãng bị Gia Cát Lượng nhẹ đưa ba tấc lưỡi mắng, khí uất đầy ruột ngã lăn xuống đất mà chết.


Wang Lei Vương Lũy

Minister under Liu Zhang. Hung himself upside-down from the castle wall to warn Liu Zhang against welcoming Liu Bei. When his warnings went unheeded, he cut the rope he was suspended from and fell to his death.

Tòng sự của Lưu Chương. Ông ta tự trói mình treo ở cổng thành để can việc Lưu Chương dẫn Lưu Bị vào Ích châu. Chương không nghe, Vương Lũy cắt dây, ngã quay xuống đất chết.


Wang Ling Vương Lăng Không chép trong TQDN

This Wei officer was Wang Yun's nephew. He only appears in historical records. He followed Zhang Liao in attacking Sun Quan's army. He staged a coup d'etat, which was quelled by Sima Yi and committed suicide.

Võ tướng nước Ngụy, cháu Tư đồ Vương Doãn. Lăng từng theo danh tướng Trương Liêu đánh quân Tôn Quyền. Về sau ông ta làm phản, bị Tư Mã Ý dẹp yên, cùng đường tự sát.


Wang Men Vương Môn Không chép trong TQDN

Officer under Gongsun Zan, also recorded in official history. Defected to the enemy when Gongsun Zan was fighting Yuan Shao. Led an army of 10,000 against Gongsun Zan but retreated after being criticized by Tian Yu.

Võ tướng dưới quyền Công Tôn Toản. Khi Toản đánh nhau với Viên Thiệu, Vương Môn trở cờ hàng Thiệu. Ông ta dẫn 1 vạn quân tới đánh Toản, nhưng hổ thẹn rút quân sau khi bị Điền Dự mắng.


Wang Ping Vương Bình

Officer of Shu and former general of Wei. Surrendered to Shu when he was faced by Xu Huang at the battle of Han Zhong. Participated in the southern and northern campaigns and acted as Ma Su's second at Jie Ting, where he fought hard and bravely in the ultimately lost battle.

Võ tướng nhà Thục Hán, nguyên Nha môn tướng trong quân Tào Tháo. Ông ta không ra binh để Từ Hoảng thất bại trong cuộc chiến ở Hán Trung rồi bỏ theo hàng Thục. Vương Bình tham gia cả chiến dịch nam chinh và bắc phạt của quân Thục, làm phó tướng cho Mã Tốc ở Nhai Đình, ông ta kiên cường chiến đấu nhưng cuối cùng vẫn thất bại.


Wang Qi Vương Kỳ

Minister of Wei and prefect of Tian Shui. Ordered by Deng Ai to join the subjugation of Shu. Defeated Zhuge Zhan at the battle of Mian Zhu and took Mian Zhu Castle. Returned to his home in Tian Shui after the fall of Shu.

Thái thú quận Thiên Thủy. Đặng Ngải trưng triệu ông ta vào việc đánh Thục. Vương Kỳ đánh bại Gia Cát Chiêm và chiếm được thành Miên Chúc. Sau khi Thục bị diệt, ông ta trở về quận Thiên Thủy.


Wang Rong Vương Nhung

Served Jin as a 3rd East General. He participated in the Wu Campaign, where he led the army as far as Wu Chang. He joined Wang Jun at Shi Tou Castle. He studied under one of the Seven wise men of Zhu Lin.

Kiến Uy tướng quân nhà Tấn, học trò của một người trong nhóm Trúc Lâm thất hiền. Ông ta tham gia chiến dịch diệt Ngô, dẫn 1 cánh quân quân tới mặt Vũ Xương. Tới Thành Thạch Đầu thì Vương Nhung hội quân cùng Vương Tuấn.


Wang Shi Vương thị

Wife to Zhao Ang. Former wife of Zhao Wei Zhang, Governor of Yi. When a force was put together to attack Ma Chao, after the latter had killed Wei Kang and taken Ji Cheng, she pushed Ang to avenge their former lord, even though their son was in Ma Chao's army. Crafty and intelligent, she participated in all of Zhao Ang's various plans.

Vợ Triệu Ngang, nguyên là vợ Thứ sử Ích châu Triệu Vĩ Chương. Khi chồng do dự cất quân đánh Mã Siêu ở Lịch Thành, báo thù cho chủ là Vi Khang bởi con mình ở trong quân Siêu, cô thúc ép Triệu Ngang vì nghĩa diệt thân. Sắc sảo và khôn ngoan, Vương thị tham mưu cho Triệu Ngang trong nhiều kế hoạch.


Wang Shuang Vương Song

Skilled officer under Cao Zhen. Fought using a sixty-pound poleaxe and a shooting star. Fought with Shu at Chen Cang, where he inflicted a fatal wound on Zhang Yi with an arrow. Continued his pursuit but was cut down by Wei Yan.

Mãnh tướng của Tào Chân. Sử một đại đao 60 cân, trong mình thường giắt ba chùy lưu tinh, ném đâu tin đấy. Giao chiến với quân Thục ở Trần Thương, ném chùy lưu tinh một nhát chí mạng vào lưng Trương Ngực. Lúc Thục rút quân, Song đem quân đuổi theo, bị Ngụy Diên chém chết.


Wang Su Vương Túc

The son of Wang Lang. During the Guanqiu Jian uprising, he advised Sima Shi to lower the rebels' morale by treating their families courteously. He entreated Cao Mao to allow Sima Zhao to succeed his brother.

Hoàng môn thị lang nhà Ngụy, con Tư đồ Vương Lãng. Khi Vô Kỳ Kiệm làm phản, ông ta khuyên Tư Mã Sư làm giảm nhuệ khí quân địch bằng cách đối xử tử tế với gia quyến của họ. Sư chết, Vương Túc tâu với Tào Mao cho Tư Mã Chiêu được kế nghiệp anh.


Wang Tao Vương Thao Không chép trong Chính sử

Minister of records under Sima Zhao. Met Jiang Wei in battle at Mt. Tie Long. When water became scarce, he suggested praying for a spring, in accordance with late Han tradition.

Tham mưu của Tư Mã Chiêu. Khi bị Khương Duy vây chặt ở núi Thiết Long, người ngựa khô khát, ông ta khuyên Tư Mã Chiêu lễ giếng cầu khấn, noi gương Cảnh Cung thời Đông Hán.


Wang Wei Vương Uy

This vassal of Liu Biao advised Liu Biao's son Liu Cong to pretend to surrender to Cao Cao, then attack. He served Liu Cong en route to Qing, but was killed along with his lord before arriving.

Võ tướng của Lưu Biểu, khuyên Lưu Tôn con Biểu vờ hàng Tào Tháo, rồi bất thần tấn công, nhưng không được chấp nhận. Khi Tháo bắt Lưu Tông phải đi Thanh Châu, ông ta theo hầu, cả đoàn bị Vu Cấm sát hại trên đường đi.


Wang Xiang Vương Tường

Grand commander of Wei. He and many other Wei officials saw off Deng Ai and Zhong Hui on their way to attack Shu. Encouraged Sima Zhao to select his oldest son, Sima Yan, as his heir in order to avoid infighting amongst his children.

Thái úy nhà Ngụy. Vương Tường cùng các quan đi tiễn Đặng Ngải và Chung Hội vào Thục, nức nở khen ngợi, chỉ có tham quân Lưu Thục cười mát vì biết không ai trở về được đến nhà. Về sau can Tư Mã Chiêu bỏ con trưởng, lập con thứ để tránh sinh loạn.


Wang Xiu Vương Tu

Served Yuan Tan as a minister of Qing. After Yuan Tan was beheaded, he defied Cao Cao's orders and showed his grief over Yuan Tan's death. Impressed with his faithfulness, Cao Cao promoted him.

Thuộc hạ của Thanh châu Viên Đàm. Khi Đàm bị bêu đầu, ông ta không đếm xỉa tới lệnh cấm của Tào Tháo, chạy tới khóc lóc thê thảm dưới đầu Viên Đàm. Tháo thích lòng trung nghĩa của ông ta, ban cho một chức quan.


Wang Ye Vương Nghiệp

Cavalry warden of Wei. Along with Wang Shen and Wang Jing, was consulted by Cao Mao on assassinating Sima Zhao. However, fearing the aftermath of such an act, he and Wang Shen revealed the plot.

Tán kỵ thường thị nhà Ngụy. Tào Mao gọi ông ta cùng Vương Thẩm, Vương Kinh vào bàn bạc, muốn giết Tư Mã Chiêu, ông ta sợ bị liên lụy, vội cùng Vương Thẩm đi thú.


Wang Yun Vương Doãn

Interior minister of the late Han. Used his beautiful daughter Diao Chan in a plot to assassinate the wicked tyrant Dong Zhuo. After Dong Zhuo's death, however, he was unable to control a revolt staged by Li Jue and was killed.

Tư đồ thời Đông Hán. Ông ta dùng cô con gái xinh đẹp Điêu Thuyền vào mỹ nhân kế để tiêu diệt ác ma Đổng Trác. Trác chết, ông ta quậy chính trị lộn bậy, rốt lại chết vào tay Lí Thôi.


Wang Zhong Vương Trung

This officer of Cao Cao headed out with Liu Dai to attack Liu Bei, but was captured by Guan Yu. After his release he was almost executed by Cao Cao, but was saved by Kong Rong's intervention.

Võ tướng của Tào Tháo. Tháo lệnh cho ông ta cùng Lưu Đại đem quân đánh Lưu Bị, nhưng bị Quan Vũ tóm được. Khi được thả về, Tháo nổi giận sai lôi hai người ra chém, nhờ có Khổng Dung đứng ra xin cho mới được thoát nạn.


Wei Feng Ngụy Phúng Không chép trong TQDN

A minister of the Later Han. Praised for his ability to influence crowds, he was given a position with Zhong Yao. He was executed for attempting to take over Ye while Cao Cao was away from the capital fighting Liu Bei at Han Zhong.

Quan thời Đông Hán, thuộc hạ của Tào Tháo. Ông ta rất được lòng dân, được Chung Do tiến cử. Lúc Tháo đang dẫn quân đi đánh Lưu Bị ở Hán Trung, Ngụy Phúng định cướp huyện Nghiệp để hưởng ứng Lưu Bị, mưu ấy lộ ra, Phúng bị xử chém, Chung Do vì thế mà bị bãi chức.


Wei Guan Vệ Quán

Served as inspector for Zhong Hui's force. He captured Deng Ai and his son after the fall of Shu. When Zhong Hui rebelled, he killed Zhong Hui and Jiang Wei, and had Tian Xu kill Deng Ai and his son.

Bề tôi nhà Ngụy. Giám quân quân Chung Hội đi đánh Thục. Khi nhà Thục Hán bị diệt, Vệ Quán bắt Đặng Ngải và con trai bỏ vào xe tù giải về kinh. Khi Chung Hội làm phản, ông ta chỉ đạo tướng sĩ giết chết Chung Hội và Khương Duy, rồi cho Điền Tục đuổi theo giết nốt hai cha con Đặng Ngải.


Wei Miao Ngụy Mạc

An officer of Wu. Under the orders of Sun Xiu, who had figured out Sun Chen was about to rebel, he cooperated with Ding Feng and captured Sun Chen's entire family in 258.

Võ tướng nhà Ngụy. Quyền thần Tôn Lâm sắp làm phản, ông ta vâng lệnh Ngô chủ Tôn Hưu phối hợp với lão tướng Đinh Phụng bắt được cả nhà Tôn Lâm năm 258.


Wei Xu Ngụy Tục

Joined Hou Cheng and Song Xian in betraying Lu Bu and surrendering to Cao Cao. He challenged Yan Liang to a duel at the Battle of Bai Ma, but was quickly slain.

Bộ tướng của Lã Bố. Ngụy Tục cùng Hầu Thành và Tống Hiến phản bội và đầu hàng Tào Tháo. Ông ta ra đánh Nhan Lương báo thù cho bạn trong trận Bạch Mã, đánh nhau mới được một hiệp, cũng bị Lương chém chết.


Wei Yan Ngụy Diên

Officer of Shu. Joined Liu Bei after serving Liu Biao, where his skills were second only to the Five Tiger Generals. Following Zhuge Liang's death, came into conflict with Yang Yi, and was cut down by Ma Dai according to Zhuge Liang's posthumous orders.

Võ tướng nhà Thục Hán, trước thờ Lưu Biểu, sau theo về với Lưu Tiên chủ, võ nghệ của ông ta chỉ dưới Ngũ Hổ tướng. Khi Gia Cát Lượng mất, ông ta mâu thuẫn với Dương Nghi, kết cục bị Mã Đại lĩnh mật kế của Khổng Minh từ sau lưng chém chết.


Wei You Ngụy Du Không chép trong TQDN

This officer of Liu Yu was a person of Yu Bei Ping. He admonished Liu Yu, who was planning the Gongsun Zan Campaign, by saying "you shouldn't worry about trivial things." No

Đông Tào duyện thời Đông Hán, người quận Hữu Bắc Bình. Lúc Lưu Ngu định đánh Công Tôn Toản, Du nói: "Toản có tài cả văn võ đủ để nương dựa, dẫu có ít lỗi xấu nhưng cũng nên dung chứa hắn". Bèn thôi.


Wei Zhao Vi Chiêu / Vi Diệu Không chép trong TQDN


Wu Officer. He had a talent for writing and was given an important post by Sun Hao, though he was later executed for having a rebellious attitude.

Quan nhà Ngô. Ông ta lời văn mẫn tiệp, chữ viết đẹp đẽ, thường được giao viết những tờ chiếu quan trọng cho Tôn Hạo. Về sau, Vi Chiêu bị khép vào tội "có thái độ phản nghịch" và bị xử trảm.


Wen Chou Văn Sú

Skilled officer under Yuan Shao. Marched on Yan Jin to avenge his colleague Yan Liang, but wound up in a hard fight when surprise attacked by Cao Cao. Resisted attacks from Zhang Liao and Xu Huang, but was cut down by Guan Yu.

Mãnh tướng của Viên Thiệu. Ông ta mang quân tới Diên Tân trả thù cho người anh em Nhan Lương, nhưng phải chống chọi kịch liệt khi toàn quân bị trúng mai phục của Tào Tháo. Ông ta chống cự lại với Trương Liêu và Từ Hoảng, sau đó bị Quan Vũ chém chết.


Wen Hu Văn Hổ

The son of Wen Qin. He joined his father when they fought in Zhuge Dan's revolt. He later scaled the castle walls and surrendered when his father was killed for rebuking Zhuge Dan.

Con thứ sử Dương châu nhà Ngụy Văn Khâm. Ông ta theo cha từ Ngô đem viện binh giúp cuộc phản loạn của Gia Cát Đản. Về sau, lúc cha ông ta vì khuyên Gia Cát Đản bị giết, Văn Hổ trèo tường thành ra hàng Ngụy.


Wen Hui Ôn Khôi Không chép trong TQDN

Administrator of Wei. After successful performance as a local official in late Han, returned to the capital and became prime minister of records. Cao Cao took notice of his service and promoted him to many other important positions, including protector of Yang.

Bề tôi nhà Ngụy. Ôn Khôi làm quan địa phương rất có chính tích thời Đông Hán, sau vào cung làm chức Trưởng sử. Tào Tháo thấy Ôn Khôi có tài, phân ông ta giữ nhiều chức vụ quan trọng, trong đó có chức Thứ sử Dương Châu.


Wen Pin Văn Sính

Officer under Liu Biao. Surrendered to Cao Cao with Liu Cong, but failed to report for duty out of shame. Cao Cao sympathized with him and made him prefect of Xia Kou.

Bộ tướng của Lưu Biểu. Ông ta cùng Lưu Tôn theo hàng Tào Tháo, nhưng xấu hổ vì không giúp được chủ giữ đất, không tới hầu ngay. Tào Tháo thích sự trung thành của Văn Sính, phong làm Thái thú Hạ Khẩu.


Wen Qin Văn Khâm

Officer of Wei and protector of Yang. Enraged at Sima Shi's wanton displacement of Emperor Cao Fang, raised a revolt with Guanqiu Jian. Was defeated and fled to Wu, later came with reinforcement for Zhuge Dan's revolt, was killed by a suspicious Zhuge Dan.

Thứ sử Dương châu nhà Ngụy. Ông ta nổi giận vì Tư Mã Sư chuyên quyền phế bỏ Ngụy đế Tào Phương, bèn cùng Vô Kì Kiệm dấy binh. Ông ta bị thất bại, chạy qua hàng Ngô, về sau lúc đem viện binh sang giúp Gia Cát Đản, bị Đản nghi ngờ giết chết.


Wen Yang Văn Ương

Son of Wen Qin. His real name was Wen Shu, but he carried "Yang" from his childhood name into adulthood. A skilled officer often compared to Zhao Yun. Assisted Guanqiu Jian's revolt against Sima Shi. After his father's death he joined Wei.

Dũng tướng nhà Ngụy, con Thứ sử Dương châu. Tên ông ta vốn là Văn Thục, lấy tên lúc nhỏ là "Ương" dùng luôn làm tên thật. Văn Ương rất kiêu dũng, thường được so với Triệu Tử Long. Ông ta tham gia cuộc nổi dậy của Vô Kì Kiệm chống lại Tư Mã Sư. Sau cái chết của cha, Văn Ương lại về hàng nhà Ngụy.


Wu Anguo Võ An Quốc Không chép trong Chính sử

During the battle of Hu Lao Gate, he challenged Lu Bu to a duel. Equipped with an iron hammer, he fought several dozen matches but his arm was chopped off and he fled, leaving behind his iron hammer.

Võ tướng của Khổng Dung. Trong trận chiến ải Hổ Lao, Võ An Quốc khiêu chiến với Lã Bố. Ông ta vác một cái dùi sắt, đánh nhau được mười hiệp, Bố đưa một ngọn kích đánh gãy cánh tay An Quốc, An Quốc bèn vứt dùi sắt đi mà chạy.


Wu Ban Ngô Ban

Officer of Shu and relative of Wu Yi. Formerly served Liu Zhang. Led the vanguard in the campaign against Wu, winning many battles and surrounding Sun Huan at Yi Ling. In the northern campaign, he was shot and killed by Zhang Hu and Yue Chen.

Võ tướng nhà Thục Hán, người trong họ với Ngô Ý, trước theo Lưu Chương. Ngô Ban dẫn quân tiên phong trong chiến dịch diệt Ngô, thắng một số trận, vây Tôn Hoàn ở Di Lăng. Trong chiến dịch bắc phạt, ông ta bị Trương Hổ Nhạc Lâm bắn tên trúng, lăn xuống sông chết.


Wu Can Ngô Sán

Following the death of Sun Ce, he joined Sun Quan in Jiang Dong. When Sun He and Sun Ba fought over who would be successor, he was slandered by Sun Ba and died in prison.

Quan nhà Ngô. Tôn Sách chết, Tôn Quyền kế vị, Ngô Sán tới Giang Đông theo. Lúc Tôn Hòa và Tôn Bá tranh giành quyền thừa kế, ông ta bị Tôn Bá vu cáo hãm hại, chết trong ngục.


Wu Gang Ngô Cương

Wei officer. He was a trusted friend of Zhuge Dan. He went to Wu as an emissary to ask for reinforcements for the revolt. He fulfilled his duty by taking Zhuge Dan's son, Zhuge Jing, and delivering him to Wu.

Trưởng sử nhà Ngụy, bạn thân của Gia Cát Đản. Ông ta đưa con Gia Cát Đản là Gia Cát Thịnh sang làm con tin bên Ngô, xin Ngô cất quân sang cùng đánh Tư Mã Chiêu, được quân Ngô ưng thuận.


Wu Guotai Ngô Quốc Thái

The second wife of Sun Jian and mother of Sun Lang and Sun Ren (Sun Shang Xiang). Her older sister, Wu Shi, was Sun Jian's first wife and the mother of Sun Ce, Sun Quan and Sun Yi. When Sun Quan was uncertain how to proceed at Chi Bi, she suggested he remember what his older brother and mother had told him and call Zhou Yu. She was angered by Zhou Yu's plan to use Sun Shang Xiang as bait in a plot to kill Liu Bei. She personally met Liu Bei and was impressed by him; then subsequently offered Shang Xiang in marriage to him.

Vợ hai của Tôn Kiên, mẹ của Tôn Lãng và Tôn Nhân (Tôn Thượng Hương). Chị của bà ta, Ngô thị, là vợ cả của Tôn Kiên, là mẹ của Tôn Sách, Tôn Quyền và Tôn Dực. Khi Tôn Quyền phân vân chưa định trước trận Xích Bích, Ngô Quốc Thái nhắc lời Tôn Sách và mẹ Tôn Quyền trước khi mất, mời Chu Du về hỏi. Ngô Quốc Thái nổi giận khi biết Chu Du lấy tiếng gả Tôn Thượng Hương cho Lưu Bị để lừa giết. Quốc Thái tự đi gặp Lưu Bị, ưng ông ta lắm, sau đó bèn gả con gái cho ông ta.


Wu Jing Ngô Cảnh

Younger brother of the wife of Sun Jian. Fought under Sun Jian in many battles. Turned to Yuan Shu after Sun Jian's death, but after Sun Ce beat Liu Yao and Yuan Shu assumed the title of emperor, he joined Sun Ce's army.

Thái thú quận Đan Dương, em vợ Tôn Kiên. Ông ta cùng anh rể tham gia nhiều trận đánh. Kiên chết, Ngô Cảnh theo Viên Thuật, tới khi Tôn Sách diệt được Lưu Do, Viên Thuật tiếm hiệu xưng đế thì ông ta liền bỏ Viên Thuật, theo về với cháu.


Wu Ju Ngô Cự / Ngô Thần Không chép trong TQDN

According to historical records he became prefect of Cang Wu with Liu Biao's backing. He was an old friend of Liu Bei. He was killed for insubordination by Protector Bu Zhi of Jiao.

Võ tướng của Lưu Biểu. Theo sử chép, ông ta là bạn cũ của Lưu Bị, làm Thái thú Thương Ngô. Về sau, vì không phục tùng nhà Ngô, Ngô Thần bị Thứ sử Giao châu Bộ Trắc giết.


Wu Lan Ngô Lan

Officer under Liu Bei. Originally served Liu Zhang but joined Liu Bei when Liu Bei entered Shu. Served under Ma Chao in the battle against Wei at Han Zhong. In the battle of Xie Gu, he fought against Cao Cao's son Cao Zhang and was killed.

Võ tướng của Lưu Bị, trước theo Lưu Chương. Trận Hán Trung, theo Mã Siêu đánh quân Tào, bị con thứ ba của Tào Tháo là Tào Chương giết ở Tà Cốc.


Wu Tugu Ngột Đột Cốt Không chép trong Chính sử

King of Wuge. A giant of over nine feet tall. Led an armored troop that was said to be invincible to both sword and arrow, but he and his men were both burned to death in battle against Shu.

Vua nước Ô qua, mình dài hai trượng. Đạo quân giáp mây của ông ta tên bắn, dao chém đều không thấu, nhưng Ngột Đột Cốt và toàn quân bị quân Thục nhử vào hang Bàn Xà đốt chết.


Wu Yan Ngũ Diên

A Wu general during the kingdom's later days. In accordance with Zhang Ti's proposal he attacked Du Yu of Jin at Jiang Ling, but was captured and executed.

Xa kị tướng quân nhà Ngô. Thừa tướng Trương Để tâu xin cho Ngũ Diên làm đô đốc, tiến ra Giang Lăng, địch nhau với Đỗ Dự nhà Tấn, Diên bỏ thành chạy trốn, bị quân phục tóm được, bị võ sĩ chém đầu.


Wu Yan Ngô Ngạn

Wu officer. He deduced that Jin was building ships by the driftwood floating down the Chang Jiang, and predicted their attack. He bravely fought against Jin's army, but surrendered after Sun Hao's surrender.

Thái thú quận Kiến Bình nhà Ngô. Ngô Ngạn dựa vào số gỗ vụn trôi dạt theo dòng Trường Gian đoán được quân Tấn đang đóng thuyền bè, chuẩn bị đánh Ngô. Ông ta cố sức giữ thành, sau nghe tin Ngô mất mới chịu hàng.


Wu Yi Ngô Ý

Officer of Shu and brother of Liu Zhang by marriage. Surrendered when Liu Bei invaded Shu. Afterward served under Liu Bei, while his sister became Liu Bei's wife.

Võ tướng nhà Thục Hán. Khi Lưu Bị chiếm Thục, ông ta đầu hàng. Em Ngô Ý trước cưới Lưu Mạo em Lưu Chương, Mạo mất sớm, về sau lúc Lưu Bị làm Hán Trung Vương bèn cưới em Ngô Ý làm vương phi.


Wu Zhi Ngô Chất

Adviser to Cao Pi, who was vying with Cao Zhi for a higher position. He hid in a silk hamper to sneak into Cao Pi's estate, but word of this got out so he refilled the hamper with silk and averted disaster.

Quan nhà Ngụy. Ông ta bày mưu tính kế giúp Tào Phi tranh giành ngôi thế tử. Ngô Chất ngồi vào trong một cái đẫy to, giả làm xe tơ lụa, xe vào trong phủ Tào Phi, việc ấy lộ ra, Ngô Chất cho đẩy một xe tơ lụa thật vào phủ, tránh được tai họa.

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là X​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/x.php



Xi Zheng Khước Chính

Minister of Shu. Looked after domestic affairs when Zhuge Liang left for the northern campaign. Was sent to Luo Yang after the fall of Shu. Warned Liu Chan not to squander his time at banquets even after he lost his kingdom. Was secretary of Shu.

Quan bí thư lang nhà Thục Hán. Trong chiến dịch bắc phạt của Gia Cát Lượng, ông ta ở lại lo các vấn đề đối nội trong nước. Nhà Thục Hán bị diệt, Khước Chính theo Hậu chủ về Lạc Dương, tiếp tục khuyên răn Lưu Thiền đừng lãng phí thời gian vào tiệc tùng.


Xi Zhicai Hí Chí Tài Không chép trong TQDN

He served Cao Cao at the recommendation of Xun Yu. He was a brilliant tactician and played an important role though he died young. Xun Yu recommended Guo Jia to succeed Xi.

Mưu thần của Tào Tháo, được Tuân Úc tiến cử. Ông ta là một bậc kì tài, được Tháo rất tin dùng, giao trù hoạch mọi kế sách dưới trướng, tuy nhiên bất hạnh mất sớm. Tuân Úc sau đó tiến cử Quách Gia kế tục Hí Chí Tài.


Xiahou Ba Hạ Hầu Bá

Officer who served Wei and Shu. First son of Xiahou Yuan. Fled to Shu in fear of his own life when Cao Shuang was executed by Sima Yi. Later served the army during Jiang Wei's northern campaign.

Con trưởng danh tướng Hạ Hầu Uyên. Lúc Tư Mã Ý giết hại Tào Sảng, Bá hàng nhà Thục Hán. Về sau, ông ta theo Khương Duy đánh lên phương bắc.


Xiahou De Hạ Hầu Đức Không chép trong Chính sử

Nephew of Xiahou Dun, and older brother of Xiahou Shang. Defended Mt. Tian Dang. Struck by a fire attack and - while distracted attempting to extinguish the flames - slain by Shu General Yan Yan.

Tướng nhà Ngụy, cháu danh tướng Hạ Hầu Đôn, anh Hạ Hầu Thượng. Lúc trấn giữ núi Thiên Đãng, mé sau núi bị đốt, ông ta dẫn quân ra cứu lửa, bất thần bị tướng Thục Nghiêm Nhan chém chết.


Xiahou Dun Hạ Hầu Đôn

Officer of Wei and relative of Cao Cao. Lost his left eye to one of Cao Xing's arrows in the battle with Lu Bu, but afterward went on to lead armies throughout the land. As though to follow his lord and relative, died of illness shortly after Cao Cao's death.

Trọng thần của Tào Tháo, hậu duệ Danh tướng Hạ Hầu Anh nhà Tây Hán. Lúc đánh Lã Bố, bị Tào Tính bắn trộm mất một con ngươi, nhưng sau đó vẫn cùng Tào Tháo đi chinh chiến khắp thiên hạ. Sau khi Tháo mất không lâu, Đôn cũng mang bệnh mà chết.


Xiahou En Hạ Hầu Ân Không chép trong Chính sử

A close associate of Cao Cao. He took care of Cao Cao's famous blade. He was killed by Zhao Yun when he tried to pillage Chang Ban Po, and the sword was taken from him.

Cận vệ đeo gươm của Tào Tháo, được ban thanh kiếm báu "Thanh Công". Lúc Ân đang cướp giật dân chúng tại gò Trường Bản thì bị Triệu Vân chém chết, "Thanh Công" kiếm lọt vào tay chủ mới.


Xiahou He Hạ Hầu Hòa

Officer of Wei and fourth son of Xiahou Yuan. An eloquent speaker well versed in the art of war. Marched into battle under Sima Yi and faced off against the army of Shu, led by Zhuge Liang.

Con thứ tư của danh tướng Hạ Hầu Uyên. Hòa thuộc làu binh thư, giỏi tài thao lược, được Tư Mã Ý dẫn theo chống lại quân của Gia Cát Lượng .


Xiahou Hui Hạ Hầu Huệ

Officer of Wei and Xiahou Yuan's third son. Famous for his literary genius from a young age. Marched into battle with his younger brother Xiahou He and contributed among the front lines in battle against the army of Shu.

Con thứ ba của danh tướng Hạ Hầu Uyên, từ lúc còn nhỏ đã nổi danh vì tài văn chương. Cùng em trai Hạ Hầu Hòa giao chiến với quân Thục ở biên giới, lập được chiến tích.


Xiahou Lingnu Hạ Hầu Lệnh Nữ

The daughter of Xiahou Wenning and wife of Cao Wenshu, cousin to Cao Shuang. She was left a widow at an early age and, as she had no children, her father urged her to remarry. She refused by cutting off her ear. After the downfall of the Cao family, she was urged to remarry once again. This time, she refused by cutting off her nose.

Con gái Hạ Hầu Văn Ninh, vợ em họ Tào Sảng là Tào Văn Trữ, . Lúc trẻ đã góa chồng, chưa có con cái gì, cha cô muốn con mình tái hôn, cô ta bèn cắt ngay tai mình đi. Khi họ hàng nhà chồng bị tàn sát, cha cô lại khuyên con mình tái hôn, cô ta cắt nốt mũi mình đi để từ chối.


Xiahou Mao Hạ Hầu Mậu

Officer of Wei. Son of Xiahou Yuan, adopted by Xiahou Dun (though he was Xiahou Dun's real child according to official history). Met the attacking Shu forces in battle but was defeated. Fled to Hu, from where he never returned.

lao động đường phố mã nhà Ngụy, cưới Thanh Hà công chúa con Tào Tháo, con danh tướng Hạ Hầu Uyên, được Hạ Hầu Đôn nhận làm con nuôi. Trong chính sử, ông ta là con ruột của Hạ Hầu Đôn. Ông ta giao chiến với quân Thục, nhưng bị Gia Cát Lượng đánh bại, bỏ chạy sang đất Hồ, từ đó không về nữa.


Xiahou Shang Hạ Hầu Thượng

Officer of Wei and nephew of Xiahou Dun. Taken prisoner at the battle of Mt. Dingjun but was returned to Wei in exchange for Chen Shi. Later attacked Wu under Cao Zhen but was defeated by Lu Xun.

Tướng nhà Ngụy, cháu danh tướng Hạ Hầu Đôn. Ở núi Định Quân, Thượng bị quân Lưu Bị bắt, sau đó được trao đổi lấy Trần Thức. Về sau, Thượng theo Tào Chân đi đánh Ngô, nhưng bị Lục Tốn đánh bại.


Xiahou Wei Hạ Hầu Uy

Officer under Wei and second son of Xiahou Yuan. Under recommendation by Sima Yi, participated in battle against Shu as vanguard with his older brother Xiahou Ba. Later marched in the subjugation of Gongsun Yuan.

Con thứ hai của danh tướng Hạ Hầu Uyên. Tư Mã Ý tiến cử ông ta cùng anh là Hạ Hầu Bá làm tả hữu tiên phong đánh Thục. Ông ta cũng tham gia chiến dịch thu phục Công Tôn Uyên ở Liêu Đông.


Xiahou Xuan Hạ Hầu Huyền

Minister of Wei and son of Xiahou Shang. Along with Li Feng, was ordered by Wei Emperor Cao Fang to assassinate Sima Shi. However, the plot was quickly discovered and he was executed by having his body cut in half across the lower abdomen.

Tướng nhà Ngụy, con Hạ Hầu Thượng. Huyền cùng Lí Phong nhận mật chiếu của Ngụy đế Tào Phương trừ khử Tư Mã Sư, mưu ấy bị lộ, Huyền bị điệu ra chợ, xử chém ngang lưng.


Xiahou Yuan Hạ Hầu Uyên

Officer of Wei and Xiahou Dun's cousin. A commander of Cao Cao's army from its inception. Though especially skilled at surprise attacks, he was tricked by Fa Zheng of Shu at Mt. Ding Jun and slain by Huang Zhong.

Trọng thần của Tào Tháo, em họ Hạ Hầu Đôn. Uyên theo Tháo từ những ngày đầu khởi binh. Sở trường tấn công bất ngờ, nhưng ông ta lại trúng mẹo của Pháp Chính, bị Hoàng Trung giết tại núi Định Quân, chết bởi chính sở trường của mình.


Xiang Chong Hướng Sủng

Officer of Shu and nephew of Xiang Lang. In Zhuge Liang's proclaimation before the northern campaign, he was judged as intelligent in military affairs and just in his actions and character. Placed in charge of the rear guard in the northern campaign.

Quan nhà Thục Hán, cháu Hướng Lãng. Trong Hậu xuất sư biểu của Gia Cát Lượng, ông ta được khen là phẩm chất lương thiện, hành vi nghiêm túc, hiểu biết việc quân, được giao phòng thủ Thành Đô trong chiến dịch bắc phạt.


Xiang Lang Hướng Lãng

This vassal of Liu Bei was Xiang Chong's uncle. He originally supported Liu Biao, but joined Liu Bei after Liu Biao died. He served as adviser to Guan Yu, and was put in charge of defending Jing.

Thuộc hạ của Lưu Bị, chú Hướng Sủng. Ông ta trước theo Lưu Biểu, Biểu chết bèn theo với Lưu Bị. Hướng Lãng làm quân sư dưới trướng Quan Vũ, được giao trấn thủ Kinh châu.


Xiao Qiao Tiểu Kiều

The daughter of Qiao Xuan. She later married Zhou Yu of Wu. Together with her older sister, Da Qiao, they were referred to as the "Two Qiaos." Upon hearing a rumor spread by Zhuge Liang that Cao Cao was after the Qiao sisters, Zhou Yu persuaded Sun Quan to declare war, ultimately leading Wu into the Battle of Chi Bi.

Con gái Kiều Huyền. Cô cưới Chu Du làm chồng. Hai chị em Tiểu Kiều, Đại Kiều cùng có sắc đẹp chim sa cá lặn, hoa nhường nguyệt thẹn, nổi tiếng là "Nhị Kiều". Khi nghe tin đồn do
Gia Cát Lượng bày ra rằng Tào Tháo muốn lấy được hai chị em nàng Kiều, Chu Du thuyết phục Tôn Quyền tuyên chiến với Tào Tháo, dẫn tới trận Xích Bích nổi tiếng.


Xie Jing Tạ Tinh

This Wu officer fought Shu while serving Sun Huan during the Battle of Yi Ling. He battled Zhang Bao, but was forced to retreat. The next day Zhang Bao invaded his camp and cut him down.

Võ tướng nhà Ngô. Ông ta theo Tôn Hoàn chống lại quân Thục trong trận Di Lăng. Tạ Tinh bị Trương Bào đánh bại, hôm sau lại bị Trương Bào tới cướp trại, chém chết ông ta.


Xin Chang Tân Tệ/ Tân Sưởng

The child of Xin Pi, and Cao Shuang's tactician. When Sima Yi started a rebellion, he hurried to serve Cao Shuang. These decisions were respected, and he was given back his old post.

Quan nhà Ngụy, con Tân Bình, tham quân của Tào Sảng. Lúc Tư Mã Ý bắt đầu cuộc chính biến, ông ta vội chạy tới giúp Tào Sảng. Nhờ thế, Tư Mã Ý cho Tân Tệ là người trung, để ông ta giữ chức cũ.


Xin Pi Tân Tỷ

Minister of Wei and younger brother of Xin Ping. Served the Yuan family and advised Yuan Tan, but joined Cao Cao after the Yuan's were wiped out. Delivered an imperial edict to the Wei army when it faced Zhuge Liang at the Wu Zhang Plains to stop them from advancing.

Quan nhà Ngụy, em Tân Bình. Trước Tân Tỷ theo họ Viên, làm mưu sĩ cho Viên Đàm, sau họ Viên bị diệt thì theo Tào Tháo. Ông ta đem chiếu chỉ tới quân Ngụy ở gò Ngũ Trượng lúc đối diện với quân Gia Cát Lượng, lệnh cho họ không được tiến quân.


Xin Ping Tân Bình

Minister under Han Fu. After Han Fu's death he served the Yuan family, acting as adviser to Yuan Tan. Once invited to join Cao Cao when meeting him as an envoy, but refused the offer.

Thuộc hạ của Hàn Phức, Phức chết, ông ta theo nhà họ Viên, làm mưu sĩ cho Viên Đàm. Lúc làm sứ giả sang quân Tào, Tháo mời ông ta theo, ông ta từ chối.


Xin Xianying Tân Hiến Anh

Daughter of Xin Pi and wife of the Wei minister, Yang Dan. Mother to Yang Xiu. It was her advice that allowed Xin Chang to remain safe in the turbulent politics of the time.

Con gái Tân Bình, vợ Thái thường Dương Đan nhà Ngụy, mẹ Dương Tú. Nhờ lời khuyên của bà ta, Tân Tệ an toàn sau cơn sóng gió chính trị trong triều.


Xing Daorong Hình Đạo Vinh Không chép trong Chính sử

Officer under Liu Du. Stood against Liu Bei's army but submitted to the might of Zhang Fei and Zhao Yun. Attacked again after being released but was cut down from atop his horse by Zhao Yun.

Võ tướng dưới quyền thái thú quận Linh Lăng Lưu Độ. Đạo Vinh đem quân chống lại quân Lưu Bị, không đánh lại Trương Phi và Triệu Vân nên phải hàng. Sau khi được thả ra, trở mặt đánh lại, bị Triệu Vân phóng giáo đâm cho chết lăn xuống ngựa.


Xu Gong Hứa Cống

Prefect of Wu Territory. He tried to send a secret message warning Cao Cao to beware of Sun Ce, but was found out and killed. Later three of his house guests attacked Sun Ce, almost killing him.

Thái thú Ngô quận thời Đông Hán. Ông ta sai sứ đem mật thư cho Tào Tháo nhắc đề phòng Tôn Sách. Sách bắt được thư, sai quân sĩ thắt cổ chết Hứa Cống. Về sau, ba gia khách của Cống tấn công Tôn Sách để trả thù, đánh cho Sách trọng thương.


Xu Huang Từ Hoảng

Officer of Wei. Served under Yang Feng but was convinced by Man Chong to submit to Cao Cao. His intelligence gave him a pivotal role in many battles. Wei's subduer of the south.

Danh tướng, Chinh Nam tướng quân nước Ngụy. Trước ông ta theo Dương Phụng, sau đó được Mãn Sủng thuyết phục theo hàng Tào Tháo. Từ Hoảng rất có tài quân sự nên luôn được giao trọng trách trong các trận đánh.


Xu Jing Hứa Tĩnh

Minister of Shu. Swore allegiance to Liu Bei immediately after Liu Bei announced his submission to Liu Zhang. A master judge of character and famous along with his older brother Xu Zijiang. Was made an interior minister when Liu Bei declared himself emperor.

Quan nhà Thục Hán. Lúc Lưu Bị tuyên chiến với Lưu Chương, ông ta lấy thân phận thái thú Thục quận dưới quyền Lưu Chương trèo ra ngoài thành đầu hàng Lưu Bị. Hứa Tĩnh giỏi biết người, cùng anh mình Hứa Tử Thương là danh sĩ cả nước biết tiếng. Lúc Lưu Bị lên ngôi, Tĩnh được phong làm Tư đồ.


Xu Miao Từ Mạc Không chép trong TQDN

He was protector of Liang during the First Northern Campaign. An avid drinker, he once broke the prohibition law, but cleverly managed to explain his way out of it.

Quan nhà Ngụy. Lúc quân Thục bắc phạt lần thứ nhất, ông ta làm Thứ sử Lương châu, uống rượu say phạm lệnh cấm, nhưng khôn khéo thoát khỏi bị trừng phạt.


Xu Rong Từ Vinh

Officer under Dong Zhuo. During the transfer of the capital to Chang An, he heard of Cao Cao's defeat by Lu Bu's ambush, pursued Cao Cao, and struck him in the shoulder with an arrow. However, he was then struck down by Xiahou Dun, who arrived to defend Cao Cao.

Võ tướng của Đổng Trác. Lúc dời đô tới Trường An, ông ta hay tin Tào Tháo bị phục binh của Lã Bố đánh bại, bèn đem quân truy kích, bắn tên trúng vào vai của Tào Tháo. Tuy nhiên, Từ Vinh bị Hạ Hầu Đôn trong quân Tào chém chết.


Xu Sheng Từ Thịnh

Officer of Wu and leader in the battle of Chi Bi and in attacks on Nan and He Fei. When Cao Pi of Wei advanced against Wu, he led Wu's army as pacifier of the east and threw Wei's army into confusion by building fake fortifications.

Võ tướng nhà Ngô, dẫn quân tham gia trận chiến Xích Bích, trận đánh Nam Quận, sau đó là trận Hạ Phì. Khi Ngụy đế Tào Phi đem quân đánh Ngô, ông ta làm An Đông tướng quân, xây lâu thành giả khiến quân Ngụy rối loạn.


Xu Shi Từ thị

Wife of the Sun Yi, brother to Sun Quan. Gifted with both beauty and intelligence, she was skilled at augury. She attempted to dissuade Sun Yi from throwing a banquet because the portents were not good. However, Sun Yi gave the banquet anyway and was assassinated there. She was later wooed by Sun Yi's killer and pretended to acquiese so that she could lead him into a trap and kill him. This earned her the praise of the people of Jiang Dong and the gratitude of Sun Quan.

Vợ Tôn Dực, em Tôn Quyền. Cô vừa xinh đẹp, lại thông minh, có tài bói dịch. Hôm ấy, Từ thị bói một quẻ rất xấu, khuyên chồng đừng ra tiếp khách. Dực không nghe, vẫn tổ chức tiệc, bị chém chết. Sau đó, kẻ giết Tôn Dực tìm cách chiếm đoạt Từ thị, cô vờ ưng thuận, lừa hắn vào bẫy, giết chết. Người Giang Đông ai cũng khen đức họ Từ, Tôn Quyền biết ơn cô, đem Từ Thị về dưỡng lão.


Xu Shu Từ Thứ

Pupil of Sima Hui. Master of fencing. Acted as strategist under Liu Bei but submitted to serving Cao Cao after the latter kidnapped his mother. Recommended that Liu Bei employ Zhuge Liang.

Học trò của Thủy kính tiên sinh Tư Mã Huy, giỏi thuật múa gươm. Ông lấy tên là Đan Phúc, làm mưu sĩ của Lưu Bị, đánh cho quân Tào khiếp sợ. Sau đó Tào Tháo bắt mẹ Từ Thứ, buộc ông phải tới theo, trước lúc ra đi, Từ Thứ quay ngựa lại tiến cử Gia Cát Lượng.


Xu Yi Hứa Nghi

Wei officer and son of Xu Zhu. Became Zhong Hui's vassal during the Shu Campaign. Was placed in charge of road maintenance and then beheaded after Zhong Hui lost his footing when walking on one of the roads.

Nha môn tướng quân nhà Ngụy, con hổ tướng Hứa Chử. Nghi được giao ấn tiên phong trong quân Chung Hội, đi trước san đường, sửa cầu. Chung Hội lên cầu bị sụt mắc chân ngựa, suýt nữa sa xuống, quát tả hữu lôi Hứa Nghi ra chém.


Xu You Hứa Du

Staff officer under Yuan Shao. Formerly a friend of Cao Cao's, he surrendered during the battle of Guan Du and told Cao Cao about the supply bases at Wu Chao. Cao Cao's army, which was on the verge of defeat, used this information to score a stunning victory instead.

Mưu sĩ của Viên Thiệu, khi nhỏ vốn là bạn của Tào Tháo. Ở trận Quan Độ, quân Tào hết lương, Du hiến kế cho Viên Thiệu đánh úp Hứa Đô, Thiệu không nghe, lấy lỗi nhỏ đuổi Du đi. Du sang hàng Tào, khuyên Tháo đốt lương Thiệu ở Ô Sào, Tháo nghe ngay, vì thế chiến thắng oanh liệt.


Xu Zhi Từ Chất

He was a master at using the great axe. He was praised by Sima Shi for his bravery. He fought against Liao Hua and Zhang Yi and forced them to retreat. He fought Jiang Wei at Mt. Tie Long, but was killed.

Võ tướng nhà Ngụy, sử dụng một lưỡi búa khai sơn cực to. Sư khen ngợi Chất khỏe mạnh dũng cảm, cho làm tiên phong. Ông ta đánh bại Liêu Hóa và Trương Dực, sau đó giao chiến với Khương Duy ở núi Thiết Lung, bị Duy đâm chết.


Xu Zhu Hứa Chử

Officer of Wei. Was hired as a bodyguard by Cao Cao, who was impressed by his ability in a fight with Dian Wei and He Yi. Though careless in everyday life, was a courageous warrior in battle, thus earning the nickname "Foolish Tiger."

Kiêu tướng nhà Ngụy. Hứa Chử giao chiến kịch liệt với Điển Vi, bắt sống Hà Nghi, Tào Tháo thấy Chử uy phong lẫm liệt thì thích lắm, tìm cách chiêu hàng, cho làm thủ lĩnh thị vệ dưới trướng gọi là Hổ Vệ quân. Chử hành động khinh suất, nhưng chiến đấu cực kì dũng cảm, kẻ địch sợ Chử mà gọi là "Hổ dại".


Xue Cong Tiết Tông/ Tiết Tung/Tiết Tôn

He became Sun Quan's adviser at Sun Quan's invitation. He was a master at civil affairs and Wu's foremost literary scholar. He challenged Zhuge Liang to a battle of words, but lost.

Quan nhà Ngô. Ông ta được Tôn Quyền mời ra, theo làm mưu sĩ. Tiết Tông giỏi việc trị dân, lại nổi tiếng đương thời về văn từ điển nhã, là văn sĩ số một nước Ngô thời bấy giờ. Ông ta tranh luận với Gia Cát Lượng nhưng bị đánh bại.


Xue Xu Tiết Hủ

The son of Xue Zong. He was dispatched to Shu, and upon his return he reported Shu's misgovernment to Sun Xiu. He attacked Jiao Zhi together with Yu Su, but died on his return journey.

Quan nhà Ngô, con Tiết Tông. Hủ đi sứ vào Ngô, lúc về Hủ tâu lại quang cảnh trong Thục triều chính hủ bại với Ngô chủ Tôn Hưu. Về sau, ông ta cùng Ngu Tị đánh Giao Chỉ, chết trên đường về.


Xue Ying Tiết Oánh

This Wu Palace Minister was Xue Zong's son. When Jin's forces invaded, he advised Sun Hao, who was planning to commit suicide, to remember how Liu Chan was treated and surrender.

Quang Lộc Huân nhà Ngô, con Tiết Tông. Lúc quân Tấn xâm lược, ông ta khuyên Tôn Hạo đừng tự sát, hãy bắt chước như An lạc công Lưu Thiền mà đầu hàng.


Xun Chen Tuân Thầm

Officer of Protector of Ji Han Fu. Along with Gao Gan, persuaded Han Fu to relinquish Ji to Yuan Shao. Became one of Yuan Shao's retainers and served in the front line in the campaign against Cao Cao. According to official history, was the younger brother of Xun Yu.

Thuộc hạ của Kí châu mục Hàn Phúc. Ông ta cùng Cao Cán vừa thuyết phục, vừa đe dọa Hàn Phúc nhường Kí châu cho Viên Thiệu. Sau đó, Tuân Thầm theo Viên Thiệu, theo tiền quân đi đánh Tào Tháo. Sử chép, Tuân Thầm là em của Tuân Úc.


Xun Xu Tuân Húc

In response to Jia Chong, who was plotting to assassinate Jiang Wei while Jiang Wei was colonizing Da Zhong, this Wei minister advised Sima Zhao to campaign against Shu, whose court was decaying.

Tòng sự trung lang nhà Ngụy. Khi Giả Sung hiến kế phái sát thủ tới đâm chết Khương Duy đang đóng đồn làm ruộng ở Đạp Trung, ông ta khuyên Tư Mã Chiêu sai đại tướng sang đánh Thục bởi triều chính của họ đã mục nát.


Xun Yi Tuân Di /Tuân Khải

The son of Xun Yu. He appeased Chen Tai, who had been refusing to help after Sima Zhao murdered Cao Mao in 260. He later suggested Sima Zhao to select his oldest son, Sima Yan, as his heir.

Thượng thư nhà Ngụy, con Tuân Úc. Ông ta khuyên giải Trần Thái rất buồn vì Tư Mã Chiêu giết hại Ngụy đế Tào Mao năm 260. Về sau, Tuân Khải can Tư Mã Chiêu đừng bỏ trưởng lập thứ, lập Tư Mã Viêm làm thế tử.


Xun You Tuân Du

Minister under Cao Cao and nephew of Xun Yu. Skilled in the art of war, he acted as an adviser on many battlefields. He and Cheng Yu were both appointed as advisers for the battle of Chi Bi.

Mưu sĩ của Tào Tháo, cháu Tuân Úc. Du giỏi binh pháp, bày mưu hiến kế trong nhiều trận. Ông ta cùng Trình Dục đóng vai trò quân sư trong trận Xích Bích.


Xun Yu Tuân Úc

Minister under Cao Cao. A wise man whom Cao Cao called "My own Zhang Liang," in reference to a famed strategist of early Han. Opposed the establishment of Wei and died of illness - or possibly suicide - shortly after.

Mưu thần của Tào Tháo. Úc đầu óc sáng suốt, tài đức vẹn toàn, được Tháo gọi là "Trương Lương của ta đây", ý nói Tuân Úc sánh ngang với mưu sĩ tài ba của Hán Cao tổ Lưu Bang. Úc theo Tào Tháo tiến cử nhân tài, dâng mưu hiến kế, dự việc cơ mật, đã làm được rất nhiều việc. Về sau, ông ta phản đối việc phong Tào Tháo lên làm Ngụy công, không lâu sau bị bệnh chết, có thuyết nói Úc tự sát.

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là Y​

Link hình ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/y.php



Yan Baihu Nghiêm Bạch Hổ

Bandit of Wu Territory. Called himself "East Wu's King of Morals". He was attacked by Sun Ce and fled to Wang Lang seeking help, but found no refuge. Dong Xi killed him and delivered his head to Sun Ce.

Tên cướp ở Ngô quận, tự xưng "Đông Ngô Đức Vương". Tôn Sách đánh bại ông ta, ông ta chạy sang cầu cứu Vương Lãng, nhưng cũng không thoát. Đổng Tập giết chết Nghiêm Bạch Hổ, gửi đầu về cho Tôn Sách.


Yan Gang Nghiêm Cương

Officer to Gongsun Zan. He led the entire army at the Battle of Jie Qiao, but lost to Qu Yi of Yuan Shao's army and was killed.

Võ tướng của Công Tôn Toản. Ông ta lĩnh toàn bộ tiền quân trong trận Giới Kiều, bị Khúc Nghĩa quân Viên Thiệu đánh bại, bản thân ông ta bị chém chết.


Yan Jun Nghiêm Tuấn

Challenged Zhuge Liang, who had come as an emissary of the alliance, to a battle of words but lost the debate. He was appointed as Defense Minister when Sun Quan became emperor.

Quan nhà Ngô. Khẩu chiến với sứ giả quân Lưu Bị là Gia Cát Lượng sang kết đồng minh, bị nói cho cúi đầu tiu nghỉu ngồi im. Khi Tôn Quyền lên ngôi hoàng đế, ông ta được phong làm Vệ úy.


Yan Liang Nhan Lương

Skilled officer under Yuan Shao. Led the vanguard at the battle of Bai Ma, where he slayed Song Xian and Wei Xu. Also drove off distinguished officer Xu Huang, but was slain in one blow by Guan Yu, who was at the time serving Cao Cao.

Mãnh tướng của Viên Thiệu. Nhan Lương làm tiên phong trong trận chiến tại Bạch Mã, giết được Tống Hiến, Ngụy Tục, đánh bại danh tướng Từ Hoảng. Sau đó, ông ta bị Quan Vũ đang ở dưới trướng Tào Tháo lúc bấy giờ một đao chém chết.


Yan Pu Diêm Phố

Minister and adviser under Zhang Lu. Warned Zhang Lu against slaying Pang De based on slander spread by Yang Song. Was made a lord after Zhang Lu submitted to Cao Cao.

Mưu sĩ của Trương Lỗ. Ngăn cản Trương Lỗ chém Bàng Đức do tin lời vu cáo của Dương Tùng. Sau khi Trương Lỗ được Tháo chiêu hàng, ông ta cũng được phong Hầu.


Yan Rou Diêm Nhu Không chép trong TQDN

This Wei officer was captured by Wuwan as a child. He usurped Wuwan's position with the help of Xian Bei. He later joined Cao Cao and campaigned against Wuwan.

Võ tướng nhà Ngụy, bị người Ô Hoàn bắt từ khi còn bé, khi lớn lên tranh đoạt quyền ở Ô Hoàn với sự giúp đỡ của người Tiên Bi. Về sau ông ta theo Tào Tháo đi chinh phạt Ô Hoàn.


Yan Xiang Diêm Tượng A minister of Yuan Shu. He admonished Yuan Shu, who was attempting to use the imperial seal to pretend to be emperor, by telling him the old tale of King Wen of Zhou.

Thuộc hạ của Viên Thuật. Diêm Tượng kể câu chuyện Văn Vương nhà Chu để can Viên Thuật dùng Ngọc tỉ xưng đế nhưng vô hiệu.


Yan Xing Diêm Hành Không chép trong TQDN

Son-in-law of Han Sui. A skilled officer who cornered Ma Chao during the battle with Ma Teng. Advised Han Sui to join Cao Cao, but Han Sui had already allied with Ma Chao and drove him away. He then ran off to join Cao Cao alone.

Con rể Hàn Toại. Một mãnh tướng khiến Mã Siêu phải lưu tâm khi Hàn Mã đánh nhau. Khuyên Hàn Toại theo Tào Tháo, nhưng Toại đã liên minh với Siêu, vì thế đuổi Diêm Hành đi. Ông ta một ngựa tới đầu quân Tào.


Yan Yan Nghiêm Nhan

Officer under Liu Bei. Captured by Zhang Fei while serving Liu Zhang, and submitted because he was impressed by Zhang Fei's character. Acted under Huang Zhong at the battle of Han Zhong.

Võ tướng của Lưu Bị, nguyên là Thái thú Ba Quận của Lưu Chương, bị Trương Phi bắt được, cảm ơn nghĩa của Trương Phi nên hàng. Trong chiến dịch thu phục Hán Trung, ông ta tham gia tác chiến trong quân của Hổ tướng Hoàng Trung.


Yan Yu Diêm Vũ

Served Shu as a Right General. He had a successful career as an aid of Huang Hao. He was going to fight on the front line in the war against Wei, but got cold feet after hearing rumors and gave up the endeavor.

Hữu tướng quân nhà Thục Hán. Vũ không có chút công nào nhưng nhờ a dua với Hoàng Hạo nên được chức to. Hạo muốn Vũ lập công, định cử Vũ ra thay Khương Duy đánh Ngụy, nhưng nghe Đặng Ngải giỏi dùng binh, nên dìm lại việc ấy, không đi nữa.


Yan Yu Nghiêm Dư

Yan Baihu's younger brother. He was an envoy for peace when Yan Baihu was attacked by Sun Ce. During negotiations he proposed dividing Jiang Dong in half, but was killed by Sun Ce in a bout of fury.

Em Nghiêm Bạch Hổ. Lúc quân Tôn Sách đánh tới, ông ta được phái sang xin hòa. Khi ông ta ngỏ ý anh mình muốn chia đôi Giang Đông, Tôn Sách nổi giận phóng gươm trúng người Nghiêm Dư, cắt đầu đưa vào thành.


Yan Zheng Nghiêm Chánh Không chép trong Chính sử

One of Zhang Bao's officers. He was assaulted by Imperial troops and Liu Bei's forces, and barricaded himself in a castle. When he saw that defeat was inevitable, he killed Zhang Bao and surrendered.

Võ tướng Hoàng Cân, bộ tướng của Trương Bảo. Quân ông ta bị quân Triều đình và quân Lưu Bị tấn công, vây chặt trong Dương Thành. Thấy tình thế nguy khốn, ông ta đâm chết Trương Bảo, cắt lấy thủ cấp đầu hàng.


Yang Ang Dương Ngang

This officer of Zhang Lu followed Zhang Wei in defending Yang Ping Gate and fighting Cao Cao's army. Ignoring Yang Ren's advice, he pursued Cao Cao's main forces and was killed by Zhang He.

Võ tướng của Trương Lỗ, theo Trương Vệ ra trấn thủ ải Dương Bình, giao chiến với quân Tào Tháo. Ông ta không nghe lời khuyên của Dương Nhiệm, đem quân truy kích quân Tào, bị Trương Cáp giết chết.


Yang Bo Dương Bách

Yang Song's younger brother. He served as inspector for Ma Chao, who went to war as Zhang Lu's vassal. When Ma Chao joined Liu Bei, Ma Chao killed him in order to prove his own loyalty to Liu Bei.

Võ tướng của Trương Lỗ, em Dương Tùng. Lúc Mã Siêu theo Trương Lỗ, mang quân đi đánh Lưu Bị, Dương Bách đi theo làm giám quân. Mã Siêu muốn theo hàng Lưu Bị bèn gọi Dương Bách vào chém chết để chứng tỏ lòng thành của Siêu với Lưu Bị.


Yang Chou Dương Sú

An officer of Zhang Yang. When Zhang Yang came to help Lu Bu, he killed Zhang Yang and sided with Cao Cao. He tried to offer Zhang Yang's decapitated head to Cao Cao, but was killed by his colleague, Sui Gu.

Bộ tướng của Thái thú Thượng Đẳng Trương Dương. Lúc Trương Dương định đến cứu Lã Bố, Dương Sú giết chủ, toan đem đầu tới dâng Tào Tháo, bị tướng tâm phúc nhà Trương Dương là Khuê Cố giết chết.


Yang Feng Dương Phụng

Commander of cavalry in the late Han. Served under Li Jue but abandoned him and became independent. Assisted Emperor Xian in his escape from Chang An. Fled to Yuan Shu after losing a fight for power against Cao Cao.

Kị Đô úy thời Đông Hán. Trước Phụng theo Lí Thôi, sau tự tách ra một mình. Ông ta hộ giá Hán Hiến đế chạy khỏi Trường An, giao chiến với Tào Tháo để tranh giành quyền lực, thua trận bèn chạy tới theo Viên Thuật.


Yang Feng Dương Phong Không chép trong Chính sử

Owner of Yinye Cave in Nanman. Claimed alliance with Meng Huo only to capture him and King Duosi and deliver them to Zhuge Liang. Given an official rank for his service.

Chúa động Ngân Dã ở Nam Man. Ông ta vờ đem quân giúp Mạnh Hoạch và Đóa Tư đại vương rồi trong tiệc bắt sống cả hai đem nộp cho Gia Cát Lượng, vì thế được phong quan tước.


Yang Fu Dương Phụ

This tactician of Liang revolted against Ma Chao, and drove Ma Chao out with the help of Xiahou Yuan. He advised retreat when Cao Zhen's invasion of Shu encountered trouble at Chang Yu.

Mưu sĩ của Thứ sử Lương châu Vi Khang, em Dương Nhạc. Chủ ông ta không tiếp thu lời khuyên, ra hàng Mã Siêu, bị giết chết. Dương Phụ sau đó nổi dậy, với sự giúp sức của viện binh Hạ Hầu Uyên đánh đuổi Mã Siêu ra khỏi Lương châu. Về sau, lúc Tào Chân mang quân đánh Thục gặp mưa dầm, Dương Phụ dâng sớ tâu xin rút quân.


Yang Hong Dương Hoằng/ Dương Đại tướng

This Yuan Shu's vassal suggested to attack Liu Bei instead of Sun Ce. He sent gifts for Lu Bu, asked for support, but Lu Bu helped Liu Bei and Yuan Shu lost the battle. After his lord's death, fled south to join Sun Ce, but was captured by Liu Xun.

Thuộc hạ của Viên Thuật. Lúc Tôn Sách tuyên bố độc lập, Dương Hoằng khuyên Viên Thuật mang quân đánh Lưu Bị trước. Ông ta gửi vàng lụa cho Lã Bố để mua chuộc, nhưng Bố vẫn giúp Lưu Bị, đánh bại quân Viên Thuật. Về sau lúc Viên Thuật chết rồi, ông ta chạy về phía nam theo Tôn Sách, bị Lưu Huân bắt làm tù binh.


Yang Hu Dương Hựu / Dương Hộ

Officer of Jin. As viceroy, oversaw the border with Wu at Xiang Yang and was good friends with Wu's famous general Lu Kang despite their opposing allegiances. Recommended Du Yu. Died of illness.

Danh tướng nhà Tấn. Ông ta là Đô đốc, canh chừng vùng biên giới với Ngô ở Tương Dương, trở thành bạn tốt với Danh tướng nước Ngô Lục Kháng, dù họ ở hai bờ chiến tuyến. Trước lúc bị bệnh mất, Dương Hộ tiến cử Đỗ Dự thay mình.


Yang Huai Dương Hoài

This general of Liu Zhang guarded Bai Shui Gate. Later he plotted together with Gao Pei to assassinate Liu Bei, but the plot was exposed and he was captured and executed by Liu Bei.

Đô đốc ải Bạch Thủy của Lưu Chương. Ông ta cùng Cao Bái mưu giết Lưu Bị, mưu ấy bị lộ ra, Dương Hoài bị Lưu Bị bắt được, chém đầu.


Yang Ji Dương Tế

A Jin General of the Crown Army. When Jin invaded Wu in 279, he was stationed in Xiang Yang under Du Yu's command, and directed several armies. He died in the subsequent Rebellion of the Eight Princes.

Quán quân tướng quân nhà Tấn. Năm 279, lúc Tấn đánh Ngô, ông ta đóng tại Tương Dương dưới quyền danh tướng Đỗ Dự, chỉ đạo vài cánh quân. Rất lâu sau khi thiên hạ thống nhất, Dương Tế chết trong loạn Bát Vương.


Yang Qiu Dương Thu

One of 8 Knights. He was sent as an emissary for peace to Cao Cao, but after Han Sui's falling out with Ma Chao, he was sent to surrender to Cao Cao. He was given a post after Ma Chao fled.

Tướng một trong tám bộ quân mã của Hàn Toại. Dương Thu sang trại Tào Tháo, xin cắt đất cầu hòa, sau đó Hàn Mã trở mặt, ông ta lại sang trại Tào xin hàng. Lúc Mã Siêu chạy rồi, ông ta được phong làm liệt hầu.


Yang Ren Dương Nhiệm

He followed Zhang Wei in defending Yang Ping Gate and fighting Cao Cao's army. He fought valiantly against Xiahou Yuan and Zhang He, but was killed by Xiahou Yuan after Yang Ping Gate was captured.

Võ tướng của Trương Lỗ. Ông ta cùng Trương Vệ ra trấn thủ ải Dương Bình, chống lại quân Tào Tháo. Dương Vệ dũng cảm chiến đấu cùng Hạ Hầu Uyên và Trương Cáp, sau ải bị mất, Dương Nhiệm bị Hạ Hầu Uyên dùng chước đà đao chém chết.


Yang Song Dương Tùng Không chép trong Chính sử

He was a greedy man who lusted after gold and possessions. He took a bribe from the enemy and isolated Ma Chao, and later alienated Pang De. Cao Cao executed him for "selling his loyalty."

Thuộc hạ của Trương Lỗ. Ông ta tính tình tham lam, thèm muốn của cải, vàng bạc. Dương Tùng nhận của đút của quân địch, trước thì cô lập Mã Siêu, sau lại dèm pha Bàng Đức. Lúc Tào Tháo chiếm được Hán Trung thưởng cho các tướng sĩ, chỉ có Dương Tùng "bán chúa cầu vinh", lập tức Tháo sai đem ra chợ chém đầu.


Yang Xin Dương Hân

This Wei prefect of Jin Cheng followed Deng Ai in attacking Shu in 263. He fought Jiang Wei at Da Zhong, and burned down Shu's military camp at Gan Song.

Thái thú Tân Thành nhà Ngụy. Năm 263, ông ta theo Đặng Ngải đi đánh Thục. Dương Hân giao chiến với Khương Duy ở Đạp Trung, đốt cháy trại quân Thục tại Cam Tùng.


Yang Xiu Dương Tu

Minister under Cao Cao and son of Yang Biao. Possessed talent, but was neglected by Cao Cao. Said to have been disliked because he was a nephew of Yuan Shu and because he influenced Cao Zhi.

Thuộc hạ của Tào Tháo, con Thái úy Dương Bưu thời Đông Hán. Tu thường cậy tài phóng khoáng, phạm các điều kị của Tào Tháo nên bị Tháo ghét lắm, không trọng dụng. Người sau nói Dương Tu bị ghét vì là cháu Viên Thuật và bởi Tu ảnh hưởng xấu tới Tào Thực.


Yang Yi Dương Nghi

Minister of Shu. Participated in the northern campaign. Did not get along well with Wei Yan, and was one of the reasons for Wei Yan's revolt for directly opposing him after Zhuge Liang's death. Was ultimately expelled from court for complaining about his rank.

Quan nhà Thục Hán. Ông ta tham gia chiến dịch bắc phạt. Nghi không hòa với Ngụy Diên, vì thế sau khi Gia Cát Lượng chết Dương Nghi âm thầm dẫn quân triệt thoái, Ngụy Diên đem quân đánh Dương Nghi. Về sau, Dương Nghi không được phong thưởng gì, buông lời oán hận, bị cách hết chức tước, đuổi khỏi cung đình.


Yang Zhao Dương Triệu Không chép trong TQDN

The Jin protector of Jing Province. When Bu Chan of Wu surrendered to Jin, he hurried in with reinforcements. He faced Lu Kang who had come to conquer Bu Chan, but then retreated.

Thứ sử Kinh châu nhà Tấn. Lúc Bộ Xiển nhà Ngô đầu hàng nhà Tấn, ông ta nhanh chóng mang quân tiếp viện tới. Dương Triệu đối trận với Lục Kháng nhà Ngô mang quân tới chế ngự Bộ Xiển, bị Lục Kháng đánh bại.


Yang Zuo Dương Tô

He led a front of 80,000 troops along with Bei Yan. He engaged Sima Yi in a protracted battle, but was lured out by Sima Yi and defeated. After his failure against Sima Yi, he fled from place to place.

Võ tướng của Công Tôn Uyên. Ông ta cùng Ty Diễn dẫn 8 vạn quân làm tiên phong đóng ở Liêu Toại, định cầm chân Tư Mã Ý lâu dài, bị Ý dùng mẹo lừa ra khỏi trại, đánh bại. Sau khi thua trận, Dương Tô trốn chạy khắp nơi.


Yi Ji Y Tịch

Minister of Shu. Originally a strategist of Liu Biao's, he secretly went against his master and warned Liu Bei about the "hex mark" horse and Cai Mao's assassination plot. After the battle of Chi Bi he officially transferred to the service of Liu Bei. Was skilled with words.

Quan nhà Thục Hán. Lúc trước là mưu thần của Lưu Biểu, nhưng lại ngầm phản chủ bằng việc thông tin cho Lưu Bị về con ngựa "Đích Lư" và âm mưu giết Bị của Sái Mạo. Sau trận Xích Bích, ông ta tham gia quân Lưu Bị, rất giỏi ăn nói.


Yin Damu Doãn Đại Mục

This Wei vassal earned the trust of Grand General Cao Shuang. When Wen Qin and Guanqiu Jian revolted, he acted as an emissary to try to stop his friend Wen Qin, but was unable to and returned in tears.

Tâm phúc Đại tướng quân Tào Sảng, Sảng bị Tư Mã Ý giết, theo thờ Tư Mã Sư. Ông ta vẫn có bụng báo thù, khi Văn Khâm và Vô Kỳ Kiệm nổi loạn, Sư bị bệnh sắp chết, Đại Mục muốn bạn mình Văn Khâm ở lại mà đánh, Khâm không hiểu ý, ông ta đành khóc rầm lên trở về.


Yin Mo Doãn Mặc

Minister of Shu. One of the many officials who urged Liu Bei to declare the position of emperor. Took charge of domestic affairs during Zhuge Liang's first northern campaign. Also led the education of Liu Bei's son, Liu Chan.

Học sĩ đất Thục, thầy dậy Lưu Thiền. Một trong các quan viên thuyết phục Lưu Bị lên ngôi Hoàng đế. Khi Gia Cát Lượng bắc phạt lần thứ nhất, Doãn Mặc đứng ra lo liệu việc đối nội trong nước.


Yin Shang Doãn Thưởng

Minister of Tian Shui. During the first Northern Campaign, he surrendered because his friend Jian Wei had surrendered to Shu. He later became Capital Minister.

Võ tướng quận Thiên Thủy. Trong Chiến dịch Bắc phạt lần thứ nhất của Gia Cát Lượng, ông ta cùng Khương Duy đầu hàng nhà Thục Hán, sau được phong làm Chấp Kim Ngô.


Yong Kai Úng Dĩ/Ung Khải

This prefect of Jian Ning joined Meng Huo and revolted against Shu. Zhuge Liang incited enmity between him and Gao Ding. He was later killed by Gao Ding's servant E Huan, thereby ending the rebellion.

Thái thú quận Kiến Ninh. Tham gia cùng Mạnh Hoạch nổi dậy chống lại nhà Thục Hán. Gia Cát Lượng dùng mẹo phản gián khích động ông ta và Cao Định. Sau cùng, bộ tướng Sử Hoán của Cao Định chặt đầu Úng Dĩ, kết thúc cuộc phản loạn.


Yu Fan Ngu Phiên

District supervisor of Hu Ji. Submitted to Sun Ce after Sun Ce defeated Prefect Wang Lang. Recommended the famous physician Hua Tuo when Zhou Tai suffered a serious injury. Contributed to the capture of Jing with his persuasion of Shu officer Fu Shiren.

Quận lại quận Cối Kê, theo hàng Tôn Sách khi thái thú Vương Lãng bị Sách đánh bại. Lúc Chu Thái bị thương nặng, ông ta giới thiệu danh y Hoa Đà tới chữa trị. Trong chiến dịch thu phục Kinh Châu, ông ta có đóng góp quan trọng khi chiêu hàng Phó Sĩ Nhân.


Yu Jin Vu Cấm

Distinguished officer under Cao Cao. Followed Cao Cao since he first raised his army, and participated in numerous battles. Ranked alongside the great Zhang Liao and Xu Huang, but surrendered to Guan Yu in the battle of Fan Castle. Scorned by Cao Pi and died of his own resentment.

Thượng tướng của Tào Tháo, đi theo từ lúc Tháo dấy binh, tham gia rất nhiều trận chiến, lập vô số chiến công. Lẽ ra Cấm được xếp ngang với Danh tướng Trương Liêu và Từ Hoảng, nhưng việc đầu hàng Quan Vũ trong trận chiến ở Phàn Thành hủy hoại danh tiếng cả đời của ông ta. Bị Tào Phi chế nhạo, Vu Cấm hổ thẹn mà chết.


Yu Quan Vu Thuyên

Officer of Wu. Led reinforcements in support of Zhuge Dan's revolt against Wei. Was offered the chance to submit by Wei officer Wang Ji but refused and was killed in battle.

Võ tướng nhà Ngô, dẫn tiếp viện quân tới giúp Gia Cát Đản nổi dậy chống lại Ngụy. Đản thua trận, tướng Ngụy Vương Cơ dụ hàng Vu Thuyên nhưng ông ta cự tuyệt, bị loạn quân giết mất.


Yu She Du Thiệp Không chép trong Chính sử

An officer of Yuan Shu. He followed Yuan Shu in the Anti-Dong Zhuo Coalition's attack on Si Shui Gate. He volunteered to slay Hua Xiong, defending general of Si Shui Gate, but was killed.

Bộ tướng của Viên Thuật. Ông ta theo Viên Thuật tham gia Liên minh thảo phạt Đổng Trác, tấn công ải Dĩ Thủy. Du Thiệp xin ra giết Hoa Hùng, đánh được ba hiệp thì bị Hùng chém chết.


Yu Si Ngu Dĩ Không chép trong TQDN

Yu Fan's fourth child. Of all Yu Fan's children, he achieved the greatest fame. Together with Tao Huang, he invaded Jiao Zhi, and took back Jiao Province from Jin.

Võ tướng nhà Ngô, con thứ tư của Ngu Phiên. Trong các anh em, ông ta là người có chiến tích huy hoàng nhất. Ngu Dĩ cùng Đào Hoàng mang quân đánh Giao Chỉ, cướp lại Giao Châu từ tay nhà Tấn.


Yuan Huan Viên Hoán Không chép trong TQDN

Son of Yuan Pang, a minister of the Later Han period. Recommended by Liu Bei, the new governor of Yu province, he moved to the Huai He area and took service with Yuan Shu. He was captured by Lu Bu after the defeat of Yuan Shu, and refused to write an insulting letter to Liu Bei. After the death of Lu Bu, he joined Cao Cao and performed many notable services.

Con quan Tư đồ Đông Hán Viên Bàng. Được Lưu Bị tiến cử làm tân Thứ sử Dự châu, ông ta đi tới vùng phụ cận Hoài Hà và theo Viên Thuật. Thuật bị diệt, Viên Hoán bị Lã Bố bắt, không chịu viết thư chửi Lưu Bị. Bố chết, ông ta theo về với Tào Tháo và lập được nhiều công tích.


Yuan Shang Viên Thượng

Third son of Yuan Shao who favored him for his handsomeness. After Yuan Shao's death, fought with his older brother Yuang Tan for succession. Defeated by Cao Cao and sought refuge with his brother Yuan Xi, protector of You Zhou.

Con thứ ba của Viên Thiệu, được cha yêu vì mặt mũi rất khôi ngô. Thiệu chết, tranh giành quyền lực với đại ca Viên Đàm, sau cùng bị Tào Tháo đánh bại, chạy tới theo nhị ca Viên Hi, thứ sử U Châu.


Yuan Shao Viên Thiệu

Son of the prestigious Yuan family who led the coalition against Dong Zhuo. Afterwards fought for domination of the Central Plains with Cao Cao, but was ultimately ruined by his indecisiveness. Suffered a great loss in the battle of Guan Du.

Con gia tộc họ Viên lẫy lừng, từng bốn đời làm tam công, người đứng đầu liên minh thảo phạt Đổng Trác. Về sau tranh giành Trung Nguyên với Tào Tháo, nhưng thua cuộc bởi tính không quyết đoán của mình. Thua trận Quan Độ khiến ông ta phải chịu một đòn đau không gương dậy được.


Yuan Shu Viên Thuật

Prefect of Nan Yang in late Han. Yuan Shao's brother by a different mother. Given the imperial seal from Sun Ce as collateral for soldiers. Used the seal to claim himself emperor, but was soon overthrown for his misrule.

Thái thú Nam Dương thời Đông Hán. Em cùng cha khác mẹ với Viên Thiệu. Tôn Sách đưa ông ta Ngọc tỉ để đổi lấy một ít binh mã, Thuật mừng húm, sau đó dùng Ngọc tỉ để xưng đế, nhưng ông ta không biết cai trị, lại lắm kẻ thù nên bị tiêu diệt.


Yuan Tan Viên Đàm

Oldest son of Yuan Shao. Protector of Qing Zhou. After Yuan Shao's death, fought for succession with his younger brother Yuan Shang but lost. Enlisted Cao Cao's help to finally defeat Yuan Shang, but was slain by Cao Cao soon after.

Con trưởng của Viên Thiệu, Thứ sử Thanh Châu. Sau khi Viên Thiệu chết, tranh giành quyền thừa kế với tiểu đệ Viên Thượng và thua cuộc, bèn nhờ Tào Tháo giúp đỡ để đánh lại em. Cuối cùng tất cả anh em ông ta đều bị Tháo giết.


Yuan Xi Viên Hi

Second son of Yuan Shao. Protector of You Zhou. Took in his brother Yuan Shang, who was defeated by Cao Cao, but was betrayed by a subordinate and fled to Wuwan. Sought refuge with Gongsun Kang, who cut off his head and sent it to Cao Cao.

Con thứ hai của Viên Thiệu, Thứ sử U Châu. Em trai Viên Thượng bị Tào Tháo đánh bại, Hi đón em về, nhưng bị bộ hạ làm phản, phải chạy tới Ô Hoàn. Về sau chạy sang Liêu Đông lánh nạn, bị Thái thú Công Tôn Khang chặt đầu ông ta, gửi về cho Tào Tháo.


Yuan Yao Viên Diệu Không chép trong TQDN

Yuan Shu's son. He became Crown Prince when Yuan Shu was enthroned. After Yuan Shu's death he relied on Liu Xun. He received Liu's protection when Sun Ce attacked Lu Jiang.

Con Viên Thuật. Khi Thuật lên ngôi, Viên Diệu trở thành Hoàng Thái tử. Cha chết, ông ta chạy tới ở với Thái thú Lư Giang Lưu Huân, được Lưu Huân che chở ngay cả khi Tôn Sách đánh Lư Giang.


Yuan Yi Viên Di

Prefect of Shan Yang in late Han who joined the Anti-Dong Zhuo Coalition. He campaigned in the Battle of Hu Lao Gate, aiding Wang Kuang, who had lost to Lu Bu. It's said he was Yuan Shao's cousin.

Thái thú Sơn Dương thời Đông Hán, tham gia liên minh thảo phạt Đổng Trác. Ông ta tham gia trận chiến ải Hổ Lao, giúp đỡ Thái thú Vương Khuông bị Lã Bố đánh bại. Theo sử chép, Viên Di là em họ Viên Thiệu.


Yuan Yin Viên Dận

Nephew of Yuan Shu. After Yuan Shu's death, he tried to guard his lord's coffin, wife, and child on the way to Lu Jiang but was captured and killed. As a result, the imperial seal fell into Cao Cao's hands.

Cháu Viên Thuật. Sau khi Thuật chết, Viên Dận đem hài cốt cùng vợ con Thuật chạy về Lư Giang, bị tên Từ Cầu giết sạch, cướp lấy ngọc tỷ đem đến Hứa Đô dâng lên Tào Tháo.


Yue Chen/ Yue Lin Nhạc Lâm

Son of Yue Jin. He actively campaigned against Shu. During Zhuge Dan's insurrection, he was attacked and killed by Zhuge Dan for accepting a secret letter from Jia Chong.

Con danh tướng Nhạc Tiến. Nhạc Lâm lập được chiến tích trong chiến tranh biên giới với quân Thục. Lúc Gia Cát Đản làm phản, đem quân tiến đánh và giết chết Nhạc Lâm vì hay tin Lâm nhận mật thư của triều đình từ Giả Sung.


Yue Jin Nhạc Tiến

Distinguished officer under Cao Cao. Followed Cao Cao since he first raised his army, and participated in numerous battles. Praised as an equal of the famed warriors Zhang Liao, Yu Jin, Xu Huang, and Zhang He.

Thượng tướng của Tào Tháo, theo Tháo từ thuở lập nghiệp, tham gia nhiều chiến dịch quan trọng. Danh tiếng của ông ta sánh ngang với bốn người Trương Liêu, Vu Cấm, Từ Hoảng và Trương Cáp thời ấy.


Yue Jiu Nhạc Tựu

Officer of Yuan Shu. Acted as liaison between armies when Yuan Shu marched to subdue Lu Bu. When Yuan Shu lost and was in turn attacked by Cao Cao, he tried to defend Shou Chun with Liang Gang, Li Feng, and Chen Ji but was killed.

Thuộc hạ của Viên Thuật. Tựu làm thôi tiến sứ, đi lại ứng cứu bảy đạo quân khi Viên Thuật đem quân đánh Lã Bố. Sau Viên Thuật thua trận, Tào Tháo đem quân tới, Nhạc Tựu cố thủ thành Thọ Xuân cùng Lý Phong, Lương Cương và Trần Kỷ, bị Tháo bắt được, đem ra chợ chém.

 

Tên các tướng tiếng Anh bắt đầu là Z​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/z.php



Zang Ba Tang Bá

Servant of Tao Qian who participated in subduing the Yellow Turbans. Later fought in numerous battles under Lu Bu. In the battle against Cao Cao, he presented a strong resistance with the help of a gang of brigands. Submitted to Cao Cao after Lu Bu's defeat and death.

Thuộc hạ của Đào Khiêm, tham gia đánh quân Hoàng Cân. Về sau ông ta theo Lã Bố, tham gia nhiều trận chiến. Lúc giao chiến với quân Tào, ông ta tranh thủ được sự giúp đỡ của một toán cướp. Khi Lã Bố bị tiêu diệt, chém đầu, ông ta dẫn quân bản bộ theo hàng Tào Tháo.


Ze Rong Trích Dung

This subject of Tao Qian embezzled supplies in transport and built a Buddhist temple. Later he fought Sun Ce as a vassal of Liu Yong, but lost. He escaped with Liu Yong, relying on Liu Biao.

Đồng hương của Đào Khiêm, được giao đốc suất việc vận lương ở 3 quận. Ông ta tham ô lương thảo, xây một ngôi chùa Phù Đồ rất lớn. Về sau, ông ta làm mưu sĩ của Lưu Do chống lại Tôn Sách, thua trận, chạy tới nương nhờ Lưu Biểu.


Zhang Bao Trương Bào

Officer of Shu and oldest son of Zhang Fei. Taking up his father's sword, the Serpent Blade, he rushed to join the army for the first time in the battle of Yi Ling. Along with Guan Xing, helped to rally the army after the loss of Guan Yu and Zhang Fei.

Con trưởng Hổ tướng Trương Phi. Cầm theo cây Bát Xà mâu của cha, ông ta lao ra chiến trường lần đầu tiên trong trận chiến Di Lăng. Cùng Quan Hưng con Hổ tướng Quan Vũ, hai người họ giúp toàn quân lấy lại sĩ khí sau sự mất mát quá lớn của hai Hổ tướng là Quan Vũ và Trương Phi.


Zhang Bao Trương Bảo

Zhang Jiao's younger brother. He helped raise an army against the Han court with Zhang Jiao, and caused the Yellow Turbans Revolt. He led the revolt using his supernatural powers, but was killed.

Em Trương Giác. Ông ta cùng anh trai dấy binh phản lại nhà Hán, tạo thành khởi nghĩa Hoàng Cân. Trương Bảo dùng yêu thuật để lãnh đạo phản quân, thua trận bị giết.


Zhang Bu Trương Bố

Served as Left General. Under Sun Xiu's orders, he and Ding Feng executed Sun Chen. He supported Sun Hao's ascent to the imperial throne, but was killed for criticizing Sun Hao's brutality.

Tả tướng quân nhà Ngô. Theo lệnh Ngô chủ Tôn Hưu, ông ta phối hợp với Đinh Phụng xử tử Tôn Lâm. Về sau, ông ta ủng hộ Tôn Hạo lên ngôi, về sau Trương Bố bị giết chết vì chỉ trích sự tàn bạo của Ngô chủ Tôn Hạo.


Zhang Cheng Trương Thừa

This Wu officer was ordered by Sun Quan to invade from Guang Ling to Huai Yin along with Sun Shao during Zhuge Liang's Fifth Northern Campaign.

Võ tướng nhà Ngô. Tôn Quyền lệnh cho ông ta cùng Tôn Thiều đánh chiếm vùng Quảng Lăng, Hoài Nam để hưởng ứng chiến dịch bắc phạt lần thứ năm của Gia Cát Lượng.


Zhang Chunhua Trương Xuân Hoa Không chép trong TQDN

The wife of Sima Yi and mother to Shi and Zhao. She became the first Empress of Jin. When Sima Yi was ill, she went to visit him. When refused entrance, she refused to eat. After her sons had also refused to eat, Sima Yi apologized.

Vợ Tư Mã Ý, mẹ Tư Mã Sư và Tư Mã Chiêu, được chép trong Tam Quốc Ngoại truyện truyện tình. Bà ta được coi là Hoàng hậu đầu tiên của nhà Tấn. Lúc Tư Mã Ý giả ốm lừa Tào Sảng, bà ta tới thăm, bị Tư Mã Ý gia trưởng đánh mắng. Trương Chân Hoa nổi giận tuyệt thực, hai con thương mẹ cũng tuyệt thực theo, một Tư Mã Ý quen làm theo ý mình về sau cũng phải xuống nước xin lỗi. Khi mất, tên thụy của bà là Tuyên Mục Trương Hoàng hậu.


Zhang Fei Trương Phi

One of the Five Tiger Generals of Shu. Swore brotherhood with Liu Bei and Guan Yu. Held off Cao Cao's entire army all by himself at a bridge during the battle of Chang Ban Po.

Một trong Ngũ hổ tướng nhà Thục Hán. Huynh đệ kết nghĩa với Lưu Hoàng thúc và Quan Vũ. Một mình ông đẩy lùi được trăm vạn quân Tào Tháo ở cầu Trường Bản.


Zhang Gu Trương Vệ

The younger brother of Zhang Lu, founder of the Five Pecks School. He was strongly for resistance when Cao Cao attacked Han Zhong. He later escaped to Ba Zhong, where he fought Xu Zhu and was killed.

Em Trương Lỗ, Sư quân Đạo Năm Đấu Gạo. Ông ta kiên quyết chủ trương chống lại Tào Tháo lúc Tháo mang quân tới Hán Trung. Vệ thua trận, chạy tới Ba Trung, đánh nhau với Hứa Chử, bị Chử giết chết.


Zhang Heng Trương Hoành

This vassal of Han Sui was one of the 8 Knights. He and Ma Chao caused Chang An to surrender, but there was an uprising in Wei Nan and he was killed in battle.

Tướng một trong tám bộ quân mã của Hàn Toại. Ông ta cùng Mã Siêu chiếm được Trường An, sau đó giao chiến với quân Tào ở Vị Nam, tử trận.


Zhang Hong Trương Hoành

Minister of Wu. A strategist known as one of "the two Zhangs" along with Zhang Zhao. Employed at Zhou Yu's recommendation and participated in the battles of Chi Bi and He Fei. At his death, he advised Sun Quan to transfer the capital to Jian Ye.

Quan nhà Ngô. Mưu sĩ nổi tiếng, cùng Trương Chiêu hợp thành "Hai họ Trương" ở Giang Đông. Chu Du tiến cử ông ta với Tôn Sách, về sau Trương Hoành tham gia các trận chiến ở Xích Bích và Hạ Phì. Trước khi mất, ông ta viết thư lại khuyên Tôn Quyền dời đô tới Kiến Nghiệp.


Zhang Hu Trương Hổ

This Wei officer was the son of the famous general Zhang Liao. He attacked Qi Shan's Shu forces by night, but was defeated. He participated in the Gongsun Yuan campaign under Sima Yi.

Võ tướng nhà Ngụy, con danh tướng Trương Liêu. Ông ta mang quân tới cướp trại Thục ở Kì Sơn, bị đánh bại. Về sau, Trương Hổ theo Tư Mã Ý đánh Công Tôn Uyên, lập được công lao.


Zhang Hua Trương Hoa

The proposal for the Wu Campaign reached this officer of Jin while he was playing Go with Emperor Sima Yan. He approved of the plan, earning Jia Chong's resentment for opposing Jia Chong.

Quan nhà Tấn. Lúc đề xuất đánh Ngô đưa tới, Trương Hoa đang cùng chơi cờ với Tấn đế Tư Mã Viêm. Trương Hoa tán đồng với đề xuất ấy, vì thế diệt được nước Ngô, nhưng cũng kết oán với Giả Sung lúc đó đang kiên trì sợ Ngô không đánh.


Zhang Ji Trương Ký

An officer of Wei. He defended Chang An along with Xiahou Yuan. According to historical records, he later became the protector of Yong and then of Liang, and earned merit for his administration.

Quan nhà Ngụy. Ông ta cùng Hạ Hầu Uyên trấn thủ Trường An. Sử chép, về sau Trương Kí trở thành thứ sử Ung châu, sau đó đổi làm thứ sử Lương châu, ở đâu ông ta cũng đối xử tốt với nhân dân, rất được khen ngợi.


Zhang Ji Trương Tế

Served Dong Zhuo as a Brigadier General. He was the uncle of Zhang Xiu. He married Maiden Zou. Short of supplies, he attacked Liu Biao of Nan Yang but was hit by a stray arrow and died.

Võ tướng của Đổng Trác, làm chức phiêu kị tướng quân, chú của Trương Tú. Vợ ông ta là Châu phu nhân. Ông ta tấn công Lưu Biểu ở Nam Dương để cướp lương, bị trúng tên lạc mà chết.


Zhang Ji Trương Thấp / Trương Tập

This Wei officer was Empress Zhang's father. Cao Fang consulted him about assassinating Sima Shi. On his return from that meeting, news of the plot got out and all three of them: Zhang Ji, Li Feng and Xiahou Xuan were executed.

Quốc trượng nhà Ngụy, cha Trương Hoàng hậu của Ngụy đế Tào Phương. Tào Phương bàn mưu cùng Trương Thấp tiêu diệt Tư Mã Sư. Lúc bọn Trương Thấp trở ra, mưu ấy bị lộ, Trương Thấp cùng Lí Phong, Hạ Hầu Huyền đều bị xử tử.


Zhang Jiao Trương Giác

Forefather of the Way of Peace. He spread his teachings among the people and gathered enormous support. He formed the Yellow Turbans Party and opposed the Han court, causing a revolt.

Giáo tổ Thái Bình đạo. Trương Giác truyền đạo, chữa bệnh cứu người, rất đông người tới theo. Ông ta thành lập đạo quân Hoàng Cân, chống lại nhà Hán, tạo thành cuộc khởi nghĩa.


Zhang Kai Trương Khải

This member of the Yellow Turbans served Tao Qian after the end of the uprising. He was charged with protecting Cao Cao's father Cao Song, but killed Cao Song to steal his fortunes and fled.

Nguyên võ tướng của quân Hoàng Cân, lúc khởi nghĩa thất bại, theo hàng thái thú Từ châu Đào Khiêm. Trương Khải được giao bảo vệ cha Tào Tung là Tào Tháo đi ngang qua, nhưng nổi lòng tham giết Tung cướp sạch tài sản rồi bỏ trốn.


Zhang Liang Trương Lương

The younger brother of Zhang Jiao and Zhang Bao. He and his brothers ignited the Yellow Turbans Revolt. He led the revolt after Zhang Jiao died, but lost to the Han forces and died fighting at Qu Yang.

Em Trương Giác và Trương Bảo. Ba anh em ông ta kích động nhân dân tham gia khởi nghĩa Hoàng Cân. Sau Trương Giác chết, Trương Lương tiếp tục lãnh đạo cuộc khởi nghĩa, bị quân Hán đánh bại, chết ở Khúc Dương.


Zhang Liao Trương Liêu

Officer of Wei. Fought throughout the land under Lu Bu, and served Cao Cao after Lu Bu's death. In defense of He Fei, held off a Wu army of 100,000 with only 800 men of his own.

Danh tướng nhà Ngụy. Trước Trương Liêu theo Lã Bố, sau Bố chết, ông theo hàng Tào Tháo. Lúc trấn thủ Hạ Phì, Trương Liêu dùng 800 quân đánh bại được mười vạn quân Ngô, khét tiếng bến Tiêu Diêu.


Zhang Lu Trương Lỗ

Founder of the Five Pecks of Rice movement. Raised a force throughout China's central region. Fought Cao Cao and lost, but was allowed to live for having not burned Cao Cao's storehouses. Surrendered and became the guardian of the south.

Thái thú quận Hán Ninh thời Đông Hán, sư quân đích truyền của Đạo Năm Đấu Gạo. Đạo của ông ta qua ba đời được truyền rất xa rộng ra khắp Trung Nguyên. Trương Lỗ giao chiến với Tào Tháo thua trận, lúc bỏ chạy, ông ta niêm phong kho tàng tử tế, từ chối kiến nghị đốt đi, vì thế được Tháo lấy làm thương, tha cho, phong làm Trấn nam tướng quân.


Zhang Mancheng Trương Mạn Thành Không chép trong TQDN

Officer of the Yellow Turbans. Attacked and occupied Nan Yang, killing Prefect Chu Gong. Later killed by Nan Yang's succeeding prefect, Qin Jie.

Võ tướng Hoàng Cân, tự xưng là "Thần Thượng Sứ". Ông ta tấn công và chiếm được quận Nam Dương, giết chết Thái thú Chử Cống. Về sau, ông ta bị tân Thái thú Nam Dương Tần Hiệt giết chết.


Zhang Miao Trương Mạc

Prefect of Chen Liu. Led an army during the subjugation of Dong Zhuo. Was a close friend of Cao Cao's, but rebelled against him at the suggestion of Chen Gong. Captured Yan with the help of Lu Bu, but was ultimately defeated.

Thái thú Trần Lưu, một chư hầu tham gia thảo phạt Đổng Trác. Trương Mạc vốn là bạn thân với Tào Tháo, thấy Tháo quá tàn ác bèn nghe lời Trần Cung làm phản. Ông ta cùng Lã Bố chiếm được Duyện châu, nhưng về sau bị đánh bại.


Zhang Nan Trương Nam

An officer of Yuan Xi. He surrendered to Cao Cao to save his life when his lord was defeated in battle. He served Cao Cao in many battles, but in an attack on Sun Quan, he was killed by Zhou Tai.

Bộ tướng của Viên Hi. Lúc chủ bị diệt, ông ta theo hàng Tào Tháo để giữ mạng. Trương Nam theo Tào Tháo tham gia nhiều trận đánh, cuối cùng bị Chu Thái trong quân Tôn Quyền chém chết.


Zhang Nan Trương Nam

An officer of Shu. He fought in Guan Yu's Battle for Revenge, and encircled Yi Ling Castle with Wu Ban and Feng Xi. He tried to rescue Liu Bei when the Shu army retreated, but was killed by Wu forces.

Võ tướng nhà Thục Hán. Ông ta theo chân Lưu Tiên chủ đánh Ngô trả thù cho Quan Vũ, cùng Ngô Ban, Phùng Tập vây chặt thành Di Lăng. Lúc toàn quân Thục trúng hỏa công tan vỡ, Trương Nam dẫn quân đi cứu Lưu Bị, bị quân Ngô giết chết.


Zhang Qiu Trương Cầu Không chép trong Chính sử

This Wei officer fought at He Fei under Cao Rui against the Wu army, which was acting in concert with Zhuge Liang's Fifth Northern Campaign. He attacked Zhuge Jin's fleet with fire and repelled them.

Võ tướng nhà Ngụy. Quân Ngô hưởng ứng chiến dịch bắc phạt lần thứ năm của Gia Cát Lượng, tấn công Hạ Phì, Trương Cầu theo Ngụy chủ Tào Tuấn tới chống lại. Ông ta dùng hỏa công đốt cháy chiến thuyền của Gia Cát Cẩn, đánh lui quân địch.


Zhang Ren Trương Nhiệm

Officer under Liu Zhang. Shot and killed Liu Bei's strategist Pang Tong with an arrow. Was defeated and captured and Liu Bei himself requested his submission. However, he went willfully to the executioner's block, claiming "A loyal man cannot serve two masters."

Võ tướng của Lưu Chương. Ông ta bắn chết quân sư Phượng Sồ Bàng Thống của Lưu Bị. Bị bắt được ông ta, dụ hàng, Trương Nhiệm trả lời "Trung thần không thờ hai chủ" rồi bước ra chịu chặt đầu.


Zhang Shao Trương Thiệu

Zhang Fei's second son. He and Qiao Zhou handed the imperial seal to Deng Ai when Shu surrendered. He followed Liu Chan in his move to Luo Yang after Zhong Hui's death, and was praised by Lie Hou.

Con thứ hai của Hổ tướng Trương Phi. Ông ta cùng Tiêu Chu dâng ấn cho Đặng Ngải lúc quân Thục đầu hàng. Chung Hội chết, Thiệu cùng Hậu chủ Lưu Thiền đi tới Lạc Dương, được phong làm Liệt Hầu.


Zhang Song Trương Tùng

Minister under Liu Zhang. Joined Liu Zhang to prevent an invasion of Shu by Zhang Lu, but all the while worked to overthrow him in favor of Liu Bei. Executed as a traitor when his plans were discovered.

Thuộc hạ của Lưu Chương. Ông ta tỏ ra xông xáo tìm cách giúp Lưu Chương chống quân xâm lược của Trương Lỗ, nhưng thực ra ngầm giúp Lưu Bị cướp đất Thục của chủ mình. Mưu ấy lộ ra, Trương Tùng bị chém đầu vì phản bội.


Zhang Te Trương Đặc

This Wei general defended He Fei Xin Castle. When the castle was surrounded by Wu troops and about to fall, he faked surrender and continued his resistance until the Wu army retreated.

Võ tướng nhà Ngụy. Ông ta trấn thủ Tân thành ở Hạ Phì. Lúc quân Ngô vây đánh, thành sắp đổ, Trương Đặc vờ xin hàng để tranh thủ thời gian sửa chữa lại thành, sau đó tiếp tục chống cự cho tới lúc quân Ngô phải rút.


Zhang Ti Trương Đễ /Trương Để

Minister of Wu and Wu's last prime minister. Fought hard against the great army of Jin. Offered the chance to submit by Shen Ying but refused, saying he would not abandon his kingdom in a time of crisis. Slain in a desperate battle.

Thừa tướng cuối cùng của nhà Ngô. Ông ta cố sức chiến đấu chống lại quân đội hùng mạnh của nhà Tấn. Thẩm Oánh khuyên ông ta đầu hàng, ông ta khóc nói mình sẽ không bỏ khi đất nước lâm nguy đâu. Trương Để thúc quân tuyệt vọng lao vào đánh, chết trong đám loạn quân.


Zhang Wen Trương Ôn

This Wu minister went to Shu along with Deng Zhi as a reciprocal emissary of the Wu-Shu Alliance, fulfilling an important role. He angered Sun Quan by approving of the Shu government, and was imprisoned.

Quan nhà Ngô. Ông ta cùng Đặng Chi vào Thục để thông hiếu liên minh Ngô-Thục, hoàn thành một nhiệm vụ quan trọng. Lúc về, Trương Ôn có lời tán dương trong Thục, kể chuyện mình bị Tần Bật vặn ra, Tôn Quyền nổi giận tống Ôn và ngục.


Zhang Xiu Trương Hưu

Minister of Wu and second son of Zhang Zhao. A famous literary scholar who was close friends with Crown Prince Sun Deng. Fell victim to slander after Sun Deng's death and was demoted and ordered to commit suicide.

Trọng thần nhà Ngô, con thứ hai của Trương Chiêu. Ông ta là một văn thần nổi tiếng, lại là giao tình sâu sắc với thái tử Tôn Đăng. Tuy nhiên, sau cái chết của Tôn Đăng, Trương Hưu bị vu cáo hãm hại, mất hết chức tước, cuối cùng bị buộc phải tự sát.


Zhang Xiu Trương Tú

Nephew of Zhang Ji. Following Zhang Ji's death, he led his uncle's army and cooperated with Liu Biao. Fought against Cao Cao and scored many victories with the help of his strategist Jia Xu. Later joined Cao Cao at Jia Xu's advice and became a valued officer.

Cháu Trương Tế. Sau khi chú chết, ông ta dẫn quân của chú mình hợp tác với Lưu Biểu. Trương Tú từng chiến thắng Tào Tháo nhiều lần với mưu lược của quân sư Giả Hủ. Về sau, Hủ khuyên Tú theo hàng Tào Tháo, được Tháo coi trọng.


Zhang Xun Trương Huân

Served Yuan Shu as a general. When Yuan Shu was illegally enthroned, he was appointed to Grand General. He led an army of 200,000 against Lu Bu's forces, but suffered a crushing defeat and fled home.

Bộ tướng của Viên Thuật. Lúc Viên Thiệu tiếm hiệu lên ngôi, Huân được phong làm đại tướng quân. Ông ta dẫn 20 vạn quân đánh Lã Bố, thua một trận to, thu nhặt tàn quân chạy về Hoài Nam.


Zhang Yan Trương Yên

The leader of the Black Mountains. He led an army of 100,000 troops and surrendered to Cao Cao. Cao Cao appointed him as 2nd North General and ordered him to secure his northern position.

Thủ lĩnh quân Hắc Sơn. Ông ta dẫn mười vạn quân theo hàng Tào Tháo, được phong làm Bình Bắc tướng quân, sai giữ Bắc Trại.


Zhang Yang Trương Dương

He joined the Anti-Dong Zhuo Coalition. He later became prefect of He Nei, and supported Emperor Xian en route to Luo Yang. He sided with Lu Bu during his war, but was killed by his vassal, Yang Chou.

Thái thú quận Thượng Đẳng thời Đông Hán. Ông ta tham gia liên minh thảo phạt Đổng Trác, sau đó hộ giá Hán Hiến đế tới Lạc Dương. Về sau, ông ta về phe với người bạn tốt Lã Bố, nhưng bị bộ tướng Dương Sú giết hại.


Zhang Yi Trương Ngực

Officer of Shu. Participated in Zhuge Liang's southern and northern campaigns. Later died in battle trying to rescue Jiang Wei. In official history, he subdued a foreign tribe and gained their trust, helping to stabilize the kingdom.

Võ tướng nhà Thục Hán. Ông ta tham dự chiến dịch nam chinh và bắc phạt của Gia Cát Lượng. Trong chiến dịch Đoạn Cốc, quân Thục bị Đặng Ngải đánh bại, Khương Duy bị vây, Ngực dẫn vài trăm quân kị đánh thốc vào, Duy thừa cơ chạy thoát, Trương Ngực bị quân Ngụy loạn xạ bắn chết. Trong chính sử, Trương Ngực bình định, phủ dụ người Di khởi nghĩa, rất được lòng họ, khi được điều về Thành đô, người Di đều không muốn rời, túm lấy mà khóc lóc.


Zhang Yi Trương Dực/ Trương Nghi

Officer of Shu. Originally served Liu Zhang before submitting to Liu Bei. Led armies in the southern and northern campaigns. After the death of Xiahou Ba, took his place to become general of vehicles of the left.

Võ tướng nhà Thục Hán. Trước ông ta theo Lưu Chương, sau hàng Lưu Tiên chủ. Trong chiến dịch nam chinh và bắc phạt, ông ta đều lập được chiến công. Sau Hạ Hầu Bá tử trận, Trương Ngực thay vào chức Tả xa kị tướng quân.


Zhang Ying Trương Anh

Served Liu Yong the protector of Yang. When Sun Ce's forces invaded, he boasted he would defend the Niu Zhu with only a single squad of troops, but was defeated. He was later killed by Chen Wu at Mo Ling.

Võ tướng của thái thú Dương châu Lưu Do. Lúc quân Tôn Sách tới, ông ta khoác lác rằng mình chỉ cần một cánh quân có thể cự được trăm vạn quân ở ghềnh Ngưu Chử, nhưng bị Tôn Sách đánh bại. Về sau, Trương Anh bị Trần Võ giết ở Mạt Lăng.


Zhang Yue Trương Cáp

Officer of Wei. Served under Yuan Shao, but a plot of Guo Tuo's force him and Gao Lan to submit to Cao Cao. Acted mostly in the campaign against Shu, and surrounded and eliminated Ma Su at the battle of Jie Ting.

Danh tướng nhà Ngụy. Trước ông ta thờ Viên Thiệu, nhưng bị Quách Đồ dèm pha hãm hại, buộc ông ta cùng Cao Lãm phải theo hàng Tào Tháo. Trong chiến dịch chống quân Thục, ông ta bao vây và đánh bại Mã Tốc ở Nhai Đình.


Zhang Yun Trương Doãn

Close friend of Cai Mao. He surrendered along with Cai Mao to Cao Cao, and became vice admiral of Cao Cao's navy. He was suspected of rebellion as part of a scheme of Zhou Yu's, and was executed with Cai Mao.

Bạn thân của Sái Mạo. Ông ta cùng bạn mình hàng Tào Tháo, trở thành thủy quân phó đô đốc trong quân Tào. Tào Tháo trúng mẹo của Chu Du, nghi Trương Doãn mưu phản, lôi Doãn cùng Sái Mạo ra chém đầu.


Zhang Zhao Trương Chiêu

Minister under Sun Quan. A strategist known as one of "the two Zhangs." Employed at the recommendation of Zhou Yu. Sun Ce's dying words were, "Rely on Zhang Zhou for all domestic affairs."

Trọng thần nhà Ngô, danh sĩ Giang Đông nổi tiếng, cùng Trương Hoành hợp thành "Hai họ Trương". Chu Du tiến cử ông ta với Tôn Sách. Lời dặn của Tôn Sách trước khi mất với Tôn Quyền là "Về sau nếu có việc trong không quyết thì hỏi Trương Chiêu, việc ngoài không quyết thì hỏi Chu Du".


Zhang Zun Trương Tuấn

This Shu minister was Zhang Bao's son. He defended Mian Zhu along with Zhuge Zhan when Deng Ai attacked. He left the castle to fight after Zhuge Zhan and Zhuge Zhan's son were killed, but died in battle.

Võ tướng nhà Thục Hán, con Trương Bào. Ông ta cùng Gia Cát Chiêm giữ ải Miên Trúc lúc Đặng Ngải tấn công. Lúc Gia Cát Chiêm và Gia Cát Thượng đều bị quân Ngụy giết, ông ta dẫn quân ra đánh, ít quân không địch nổi, tử trận.


Zhao Fan Triệu Phạm

Prefect of Gui Yang. Surrendered to Zhao Yun, who attacked Gui Yang after the battle of Chi Bi. Unintentionally sparked Zhou Yun's rage by suggesting Zhao Yun marry his older brother's widow.

Thái thú Quế Dương. Sau trận Xích Bích, Triệu Vân mang quân tới đánh, ông ta theo hàng. Triệu Phạm muốn mai mối bà chị dâu góa chồng xinh đẹp của mình cho ông anh vừa kết nghĩa Triệu Vân, chọc cho Vân nổi giận lôi đình.


Zhao Guang Triệu Quảng

Second son of Zhao Yun . Reported his father's death to Zhuge Liang with his older brother Zhao Tong. Was made station general and guarded his father's grave. In official history, he marched under the command of Jiang Wei and died in the front lines at Da Zhong.

Con thứ hai của Hổ tướng Triệu Vân. Ông ta cùng anh mình là Triệu Thống tới báo tin cha mất cho Thừa tướng Gia Cát Lượng, được phong làm nha môn tướng, cho ở nhà giữ phần mộ cha. Trong chính sử, Triệu Quảng theo Khương Duy ra Đạp Trung, chết khi lâm trận.


Zhao Hong Triệu Hoằng

He led troops with Han Zhong and Sun Zhong to occupy Wan Castle. He fought against Zhu Jun's forces, but was slashed by Sun Jian, who had come as reinforcement to the Imperial troops.

Võ tướng Hoàng Cân. Ông ta cùng Hàn Trung và Tôn Trọng chiếm giữ Uyển thành, giao chiến với quân của Chu Tuấn. Triệu Hoằng bị Tôn Kiên dẫn theo viện binh của triều đình chém chết.


Zhao Lei Triệu Lũy

He was unrivalled in his loyalty. As a member of Guan Yu's staff, he schemed up various courses of action when Guan Yu was defeated. He accompanied Guan Yu in his escape from Mai Cheng, but was killed.

Quan coi lương của Quan Vũ. Ông ta một lòng một dạ trung thành, sau khi quân Ngô đánh trộm hậu phương ở Kinh châu, Triệu Lũy đưa ra nhiều phương thức hành động cho Quan Vũ. Ông ta theo hộ tống Quan Vũ chạy khỏi Mạch Thành, chết trong đám loạn quân.


Zhao Tong Triệu Thống

Oldest son of Zhao Yun. Reported his father's death by illness to Zhuge Liang and Liu Chan, who then appointed him as tiger escort. Protected Mt. Jin Ping, where his father was buried, with his younger brother Zhao Guang.

Con trưởng của Hổ tướng Triệu Vân. Ông ta tới báo tin cho Thừa tướng Gia Cát Lượng và Hậu chủ Lưu Thiền về cái chết của cha, được phong làm Hổ bôn trung lang tướng. Ông ta cùng em trai Triệu Quảng bảo vệ núi Thuận Bình, nơi cha mình được chôn.


Zhao Yun Triệu Vân

Officer of Shu. Submitted to Liu Bei after serving Yuan Shao and Gongsun Zan. At Chang Ban, cut his way into an enormous army to find and rescue Liu Bei's son, Liu Chan. One of the Five Tiger Generals of Shu.

Võ tướng nhà Thục Hán. Trước theo Viên Thiệu và Công Tôn Toản, sau đó Triệu Vân về theo Lưu Hoàng thúc. Ở Trường Bản, ông xông pha giữa trăm vạn quân địch, cứu được con Lưu Hoàng thúc là Lưu Thiền. Ông là một trong Ngũ Hổ tướng của nhà Thục Hán.


Zhen Shi Chân thị

Daughter of Zhen Yi. A woman of peerless beauty. She was married to Yuan Shao's second son, Yuan Xi. However, when Cao Cao captured Ji, his son, Cao Pi, fell in love with her and immediately made her his wife.

Con gái Chân Dật, một mĩ nữ sắc đẹp vô song. Cô được gả cho con thứ của Viên Thiệu là Viên Hi. Lúc Tào Tháo chiếm được Kí châu, con ông ta là Tào Phi đem lòng say mê Chân thị, cướp cô làm vợ của mình.


Zhong Hui Chung Hội

Officer of Wei. Youngest son of Zhong Yao. A confidant of Sima Shi and Sima Zhao who attacked and conquered Shu with Deng Ai. Plotted with Jiang Wei to declare independence but failed and was slain by Wei soldiers.

Trọng thần nhà Ngụy, con thứ hai của Chung Do. Ông ta là thân tín của Tư Mã Sư và Tư Mã Chiêu, cùng Đặng Ngải dẫn quân diệt Thục. Chung Hội cùng Khương Duy âm mưu phản Ngụy, mưu ấy bị lộ ra, ông ta bị lính Ngụy giết chết.


Zhong Yao Chung Do

Minister of Wei and father of Zhong Hui, Zhong Yu. Entrusted to guard Chang An but lost it to a fierce attack by Ma Chao. Promoted to grand teacher after Cao Rui took the throne.

Trọng thần nhà Ngụy, cha của Chung Hội. Ông ta được giao trấn thủ Trường An nhưng bị Mã Siêu tấn công ác liệt, chiếm mất thành. Về sau, Chung Do được phong làm Thái phó lúc Ngụy đế Tào Tuấn lên ngôi.


Zhong Yu Chung Dục

Elder brother of Zhong Hui. At the age of eight, he and Zhong Hui met Cao Pi. His whole face was covered in sweat, and he explained, "Whenever I am frightened, I cannot stop sweating".

Quan nhà Ngụy, anh Chung Hội. Lúc lên 8, ông ta cùng em gặp Ngụy đế Tào Phi. Chung Dục mồ hôi toát ra mặt, vua hỏi, ông ta thưa "Kinh sợ quá nên mồ hôi toát ra như tắm".


Zhongli Mu Chung Li Mục Không chép trong TQDN

Officer of Wu. Participated in subjugating the rebellion of Huang Luan and the Shanyue people. When Shu was annexed by Wei, he was appointed prefect of Wu Ling to subdue the people there and achieved impressive results.

Tướng nhà Ngô, con Chung Li Tự. Ông ta tham gia đàn áp cuộc nổi dậy của Hoàng Loạn và người Sơn Việt. Lúc Thục bị Ngụy thôn tính, Chung Li Mục được bổ nhiệm làm Thái thú Võ Lăng, trấn áp những người ở đó, lập được công lao.


Zhou Ang Chu Ngang Không chép trong TQDN

Younger brother of Zhou Xin and Officer under Yuan Shao. Became prefect of Jiu Jiang. Stole Yang Castle from Yuan Shu, but was later defeated by Yuan Shu's officer Sun Bi at Yin Ling. According to official history, he shot and killed Gongsun Yue.

Thuộc hạ của Viên Thiệu, em Chu Hân, Thái thú quận Cửu Giang. Ông ta chiếm Dương Thành của Viên Thuật, sau đó bị bộ tướng của Thuật là Tôn Bí đánh bại ở Âm Lăng. Theo sử chép, chính Chu Ngang bắn chết Công Tôn Việt.


Zhou Cang Chu Thương Không chép trong Chính sử

General under Zhang Bao and former Yellow Turban. Later turned to banditry on Mt. Wo Niu. Finally became a trusted servant of Guan Yu, whom he idolized. An excellent swimmer. Nonexistent in official history.

Đại tướng Hoàng Cân dưới trướng Trương Bảo, sau đó gia nhập toán cướp núi Ngọa Ngưu, giỏi nghề bơi lội. Về sau, Chu Thương theo hàng và trở thành võ tướng tâm phúc của Quan Vũ, vị thần tướng mà ông ta khâm phục. Không thấy chép về Chu Thương trong chính sử.


Zhou Fang Chu Phường

He surrendered to Cao Xiu, and convinced Xiu of his loyalty by cutting off his hair. He lured Cao Xiu's army to Shi Ting in a ploy where the Wei army was attacked and suffered a devastating defeat.

Thái thú Phiên Dương nhà Ngô. Ông ta đầu hàng Tào Hưu, cắt tóc để chứng tỏ lòng trung. Sau đó, ông ta dụ quân Tào Hưu tới Thạch Đình, đánh cho quân Ngụy tổn thất nặng nề.


Zhou Tai Chu Thái

Officer of Wu. Submitted to Sun Ce with his fellow pirate Jiang Qin. Rescued Sun Quan when Xuan Castle was attacked by bandits despite being badly injured. Slayed barbarian chief Sha Moke at the battle of Yi Ling.

Võ tướng nhà Ngô. Nguyên Thái là hải tặc sông Dương Tử, cùng đồng đảng Tưởng Khâm theo hàng Tôn Sách. Lúc Tuyên Thành bị bọn cướp tấn công, ông ta chịu nhiều nhát chém, cứu được Tôn Quyền. Ở trận Di Lăng, Chu Thái chém được man vương Sa Ma Kha.


Zhou Tai Chu Thái

This Wei vassal served as protector of Yan. He was in charge of the army's right flank against Zhuge Dan. Following Zhong Hui's plan, he lured out the enemy then ambushed with Shi Bao, securing victory.

Thứ sử Duyện châu nhà Ngụy. Ông ta lĩnh hàm Chinh lỗ tướng quân, chống lại Gia Cát Đản. Theo sắp xếp của Chung Hội, Chu Thái dụ quân địch ra khỏi thành, sau đó cùng phục binh của Thạch Bào kéo ra đánh, giành được thắng lợi.


Zhou Xin Chu Hân

Officer to Wang Lang. He helped Wang Lang fight Taishi Ci, but was attacked from the rear and fled into a castle. He then went out to pursue Sun Ce, fell into a trap and was killed.

Thuộc tướng của Vương Lãng. Ông ta giao chiến với Thái Sử Từ, nhưng bị đánh tập hậu, phải chạy vào thành. Sau đó ông ta đem quân đuổi đánh Tôn Sách, trúng phải phục binh, bị Sách đâm chết.


Zhou Yu Chu Du

Officer of Wu and sworn brother of Sun Ce. Accepted Sun Ce's dying request to assist Sun Quan. Commanded the navy as viceroy at the battle of Chi Bi, defeating Cao Cao's army. Called "Handsome Young Zhou" for his good looks.

Danh sĩ Dương châu, huynh đệ kết nghĩa với Tôn Sách. Chu Du nhận lời thác cô của Tôn Sách, giúp đỡ Tôn Quyền. Trong trận Xích Bích, ông là Đô đốc thủy quân, đánh bại đạo quân hùng mạnh của Tào Tháo. Đương thời, nhân dân gọi ông là "Mỹ Chu lang" vì trẻ tuổi đẹp trai, hòa nhã dễ gần.


Zhou Zhi Chu Chỉ Không chép trong Chính sử

This Jin officer campaigned against Wu under Du Yu. He led 800 navy ships in an attack against Xia Kou, and is credited for killing the enemy generals Sun Xin and Shen Ying.

Tướng nhà Tấn, theo Đỗ Dự đi đánh Ngô. Ông ta dẫn 800 chiến thuyền đánh Hạ Khẩu, giết được tướng địch là Tôn Hâm và Thẩm Oánh.


Zhu Bao Chu Bao

When Yong Kai joined together with Meng Huo to revolt, he joined the coup with Gao Ding. He was later killed by Gao Ding in Zhuge Liang's plot to alienate the two through malicious rumors.

Thái thú quận Tường Kha. Sau khi Úng Dĩ và Mạnh Hoạch nổi dậy, ông ta cùng Cao Định cũng tham gia chống lại nhà Thục Hán. Về sau, Chu Bao bị Cao Định giết chết, việc này nằm trong tính toán của Gia Cát Lượng dùng thư giả tạo thù thật.


Zhu Huan Chu Hoàn

Officer of Wu. Placed in charge of Ru Xu, a defensive stronghold against Wei. Once defeated an army of tens of thousands under the command of Cao Ren with only five thousand men of his own. Appointed general of the front when Sun Quan declared himself emperor.

Võ tướng nhà Ngô, cha Chu Dị. Ông ta trấn thủ trọng trấn Nhu Tu, đối kháng lại quân Ngụy. Chu Hoàn từng dẫn 1 đạo quân năm nghìn người đánh bại một vạn quân của Tào Nhân. Sau Tôn Quyền xưng đế, Chu Hoàn được phong làm Tiền tướng quân.


Zhu Ju Chu Cứ Không chép trong TQDN

He married Sun Quan's daughter. He became a brigadier general, but was demoted after being slandered by Sun Ba. He was later ordered to commit suicide by a false decree.

Con rể Tôn Quyền, họ hàng với Chu Hoàn. Ông ta giữ chức Phiêu kị tướng quân, nhưng bị Tôn Bá vu cáo hãm hại, mất chức, không lâu sau nhận lệnh phải tự sát.


Zhu Jun Chu Tuấn

Officer of late Han. Helped Liu Bei and Sun Jian in the subjugation of the Yellow Turbans. His success won him the title of general of vehicles and secretary of He Nan. After the death of Dong Zhuo, joined the court government with Li Jue and Guo Si.

Quan thời Đông Hán. Ông ta chỉ đạo Lưu Bị và Tôn Kiên đánh quân Hoàng Cân, thắng trận có công, được phong làm Xa kị tướng quân, Hà Nam doãn. Sau Đổng Trác chết, Chu Tuấn làm quan trong triều do Lí Thôi và Quách Dĩ thao túng.


Zhu Ling Chu Linh

Cao Cao's officer. Followed Liu Bei on an inspecting mission during the Yuan Shu Campaign, but failed and returned to his own camp. It's said he was constantly despised by Cao Cao.

Nguyên võ tướng của Viên Thiệu, sau theo Tào Tháo. Tháo sai Chu Linh làm giám quân Lưu Bị lúc Bị đem quân đánh Viên Thuật, nhưng Linh không hoàn thành nhiệm vụ, người không về trại. Linh vì thế bị Tháo chê trách mãi.


Zhu Ran Chu Nhiên

This Wu officer led the navy at the Battle of Yi Ling. He pursued Liu Bei, who was fleeing after having lost to Lu Xun's fire attack, but was stopped by Zhao Yun's reinforcements and Liu Bei slipped away.

Con nuôi Chu Trị, vốn họ Thi. Trong trận Di Lăng, ông ta dẫn đầu hải quân Ngô. Lục Tốn dùng hỏa công đốt sạch trại Thục, Chu Nhiên đem quân truy kích Lưu Bị, bị viện binh của Triệu Vân đánh chặn, Lưu Bị chạy thoát.


Zhu Rong Chúc Dung Không chép trong Chính sử

Wife of Nanman King Meng Huo. Said to be descended from the god of fire. A strong warrior who excelled at using the flying swords. Captured both Zhang Yi and Ma Zhong alive, but was later captured herself by Wei Yan and Ma Dai.

Vợ Nam Man Vương Mạnh Hoạch, hậu duệ của Hỏa thần Nam Phương Chúc Dung. Một nữ kiệt mạnh mẽ, rất giỏi dùng phi dao, bắt sống được Trương Ngực và Mã Trung tại trận. Sau đó bị Ngụy Diên và Mã Đại dùng mẹo bắt.


Zhu Yi Chu Dị

Served Wu as part of a reinforcement sent by Prime Minister Sun Chen during Zhuge Dan's insurrection. He suffered numerous defeats, incurring Sun Chen's wrath, and was executed after losing to Sima Zhao.

Võ tướng nhà Ngô. Thừa tướng Tôn Lâm phái ông ta dẫn viện binh sang giúp Gia Cát Đản nhà Ngụy nổi dậy. Ông ta thua trận liên tiếp, khiến Tôn Lâm nổi giận, xử chém Chu Dị khi ông ta tiếp tục thua Tư Mã Chiêu.


Zhu Zhi Chu Trị

Served the Sun family for three generations. He advised Sun Ce to borrow troops from Yuan Shu. He later became the prefect of Wu Territory, and served as a warden during the Battle of Chi Bi.

Võ tướng phục vụ 3 đời họ Tôn. Ông ta khuyên Tôn Sách mượn binh của Viên Thuật. Về sau, ông ta làm Thái thú Ngô quận. Trong trận Xích Bích, Chu Trị đi tuần phòng cả bốn mặt, đốc thúc quan quân thủy lục phải song song tiến lên.


Zhuge Chan Gia Cát Chiêm

Minister of Shu and son of Zhuge Liang. Married Liu Chan's daughter when he was seventeen. Met Wei's army at Mian Zhu Gate and defeated Deng Zhong and Shi Zuan. Continued to proceed forward without waiting for support and was defeated. Committed suicide.

Thừa tướng nhà Thục Hán, con Gia Cát Lượng. Ông ta cưới con gái Hậu chủ năm mười bẩy tuổi. Ở ải Miên Trúc, ông ta cầm quân đánh bại Đặng Trung và Sư Toản. Sau đó, Chiêm cứ thế tiến quân mà không chờ viện binh, bị đánh bại, tự sát.


Zhuge Dan Gia Cát Đản

Guardian of the east of Wei and cousin of Zhuge Liang. Opposed Sima Zhao's dominance and caused a revolt with help from Wu, but failed and was killed along with hundreds of his followers.

Trấn đông đại tướng quân nhà Ngụy, em họ Gia Cát Lượng. Ông ta chống đối sự chuyên quyền của Tư Mã Chiêu và dấy binh nổi loạn với sự giúp đỡ của quân Ngô, thất bại, bị giết cùng một trăm gia khách.


Zhuge Jin Gia Cát Cẩn

Minister of Wu. Older brother of Zhuge Liang. Served Wu at the recommendation of Lu Su. A gentle and honest man, he was trusted deeply by Sun Quan. Strived for harmony between Wu and Shu.

Quan nhà Ngô, anh trai Gia Cát Lượng. Ông ta được Lỗ Túc giới thiệu, theo hầu Tôn Quyền. Cẩn hiền lành, thực thà, rất được Tôn Quyền tin cậy. Ông ta luôn cố giữ vững mối quan hệ đồng minh giữa Ngô và Thục.


Zhuge Jing Gia Cát Thịnh

Zhuge Dan's son. He was taken to Wu as a hostage, but served Wu after his father died in battle. He met the invading Jin army as Wu's Right General, but lost. His son Zhuge Hui served Jin.

Quan nhà Ngụy, con Gia Cát Đản. Ông ta được đưa tới Ngô làm con tin, sau cha chết thì theo nhà Ngô. Lúc quân Tấn đem quân đánh Ngô, ông ta giữ chức Tả tướng quân, bị đánh bại. Con ông ta Gia Cát Khôi phục vụ nhà Tấn.


Zhuge Jun Gia Cát Quân

The youngest brother of Zhuge Liang. He lived a quiet life, tilling fields and studying with Liang in the Sleeping Dragon Valley. After Liang left for service, he served Shu and became a minister.

Em trai Gia Cát Lượng. Ông ta sống 1 cuộc đời yên ả, cầy ruộng, đọc sách cùng Gia Cát Lượng ở Ngọa Long Cương. Sau nhờ Gia Cát Lượng làm quan lớn ở Thục, ông ta cũng kiếm được một chức quan.


Zhuge Ke/ Zhuge Luo Gia Cát Khác

Minister of Wu. Oldest son of Zhuge Jin. Since his youth, loved by Sun Quan for his intelligence. Seized power as grand teacher after the death of Lu Xun, but lost popularity when defeated at He Fei. Assassinated by Sun Jun.

Quan nhà Ngô, con trưởng Gia Cát Cẩn. Ông ta từ nhỏ thông minh, ứng đối cực giỏi, được Tôn Quyền yêu lắm. Sau khi Lục Tốn mất, Khác làm tới chức Thái phó, nhưng mất hết danh tiếng sau thất bại ở Hạ Phì. Cuối cùng, ông ta bị Tôn Tuấn giết chết.


Zhuge Liang Gia Cát Lượng

Prime minister of Shu, also known as Sleeping Dragon. Agreed to serve Liu Bei after Liu Bei visited him three times. Showed brilliance in diplomacy and domestic policy. Campaigned north five times, ultimately falling at the Wu Zhang Plains.

Thừa tướng nhà Thục Hán, hậu duệ danh thần nhà Tây Hán Gia Cát Phong, thường tự gọi mình là Ngọa Long tiên sinh. Gia Cát Lượng theo làm quân sư cho Lưu Bị sau khi Lưu Hoàng đã ba lần tới lều tranh tìm ông. Ông là một chính trị gia, một nhà quân sự, một mưu thần tài ba. Về sau ông năm lần tiến hành bắc phạt, cuối cùng ngã xuống ở gò Ngũ Trượng.


Zhuge Qiao Gia Cát Kiều Không chép trong TQDN

Second son of Zhuge Jin, later adopted by Zhuge Liang. Was considered as a possible choice for Zhuge Liang's heir, but died in battle at the young age of twenty-five.

Con thứ hai của Gia Cát Cẩn, được Gia Cát Lượng nhận làm con kế tự. Ông ta có thể đã trở thành người kế thừa của Gia Cát Lượng, nhưng chết yểu ở tuổi 25.


Zhuge Shang Gia Cát Thượng

Grandson of Zhuge Liang. He was skilled in all the military arts. He followed Zhuge Zhan to war and led his army against Deng Ai at Mian Zhu Guan, but was hopelessly outnumbered and killed in battle.

Cháu nội Gia Cát Lượng. Ông ta tinh thông binh pháp, theo Gia Cát Chiêm giao chiến với quân Đặng Ngải ở ải Miên Trúc, nhưng bị quân Ngụy vây kín, chết trong trận Ngụy.


Zhuge Xu Gia Cát Tự

This Wei protector of Yong participated in Deng Ai's campaign against Shu. He tried to cut off Jiang Wei's retreat, but failed. He was almost executed before he was turned over to Sima Zhao.

Thứ sử Ung châu nhà Ngụy, cha Gia Cát Xung. Ông ta tham gia chiến dịch diệt Thục của Đặng Ngải, được giao chặn đường rút quân của Khương Duy, nhưng thất bại. Gia Cát Tự suýt bị xử tử, sau đó bị giải về cho Tư Mã Chiêu.


Zou Dan Châu Đan

Prefect of Yu Yang. He fought against Yan Rou under Xianyu Fu's recommendation. When a coalition army of the Wuwan and the Xian Bei led by Yan Rou attacked Yu Yang, Zou Dan died resisting. No

Thái thú Ngư Dương, thuộc hạ của Công Tôn Toản. Toản trở mặt giết trưởng quan Lưu Ngu, Tiên Vu Phụ cùng Lưu Hòa suy tôn Diêm Nhu làm lãnh tụ để trả thù. Lúc Diêm Nhu dẫn liên quân Ô Hoàn và Tiên Bi tấn công Ngư Dương, Châu Đan tử trận.


Zou Jing Châu Tĩnh

Minister in late Han who advised Yu Prefect Liu Yan to gather a group of volunteer troops to oppose the Yellow Turbans. He campaigned against the Yellow Turbans with the volunteer army led by Liu Bei.

Quan nhà Đông Hán. Ông ta khuyên Thái thú U châu Lưu Yên tuyển mộ binh sĩ trong thành để đánh quân Hoàng Cân. Châu Tĩnh cùng Lưu Bị dẫn quân mộ được đi đánh Hoàng Cân.


Zou Shi Châu thị

The wife of Zhang Ji, an officer of Dong Zhuo. When Zhang Ji was killed, she found refuge with her nephew Zhang Xiu and accompanied him after the former had yielded to Cao Cao. There she met Cao Cao for the first time, who became enamoured with her. This angered Zhang Xiu, who then attacked Cao Cao. It was in this fight that Dian Wei and Cao Ang lost their lives. She later became Cao Cao's concubine and, upon hearing that this situation angered Zhang Xiu, Cao Cao began to plan the assassination of Zhang Xiu. However, word of this leaked out and Zhang Xiu attacked, defeating Cao Cao.

Vợ Trương Tế, võ tướng của Đổng Trác. Lúc Trương Tế bị giết, bà ta theo cháu Tế là Trương Tú. Trương Tú theo hàng, Tào Tháo gặp Châu thị và say mê bà ta. Trương Tú biết chuyện thì giận lắm, dẫn quân tấn công Tào Tháo. Trong trận chiến này, mãnh tướng Điển Vi và con trưởng Tào Ngang của Tào Tháo mất mạng. Về sau, Châu thị trở thành vợ Tào Tháo, khi biết Trương Tú tức giận vì điều này, Tào Tháo định sắp mưu giết chết Trương Tú, nhưng mưu bị lộ, Tú xuất quân đánh bại Tào Tháo.


Zu Mao Tổ Mậu

Sun Jian's officer. During the Dong Zhuo campaign he put a hood over the head of Sun Jian, who was fleeing, and acted as Sun Jian's double enabling him to escape from Hua Xiaong's surrounding army.

Bộ tướng của Tôn Kiên. Trong chiến dịch thảo phạt Đổng Trác, lúc bị quân Hoa Hùng bao vây, ông ta trao đổi mũ cho Tôn Kiên, giúp Kiên chạy thoát.


Zuo Yi Tả Dịch Không chép trong TQDN

A Wu officer. When Bu Chan of Xiling surrendered to Jin in 272, he surrounded Xiling under Lu Kang's command.

Võ tướng nhà Ngô. Lúc Bộ Xiển ở Tây Lăng định hàng Tấn, ông ta theo quân Lục Kháng nhanh chóng bao vây Tây Lăng.

 

Tên Vua, Ngoại tộc, Ẩn sĩ, Hoạn quan trong Tam Quốc​

Emperor Ling Linh Đế

The twelfth Emperor of the Late Han, Liu Hong. Emperor from 168 to 189. Relied heavily on the eunuchs, and allowed the misgovernment of the Empire under Zhang Rang and the Ten Eunuchs. When The Yellow Turban Rebellion occurred, it was suppressed by his maternal relative He Jin. The unrest continued, but he ignored the antagonism toward the Ten Eunuchs and He Jin. Died of natural causes in 189. Was placed on the throne at the age of 12 by his mother the Empress Dowager Dong because there was no successor to Emperor Huan.

Hoàng đế thứ mười hai nhà Đông Hán, Lưu Hoằng, ở ngôi từ năm 168 đến năm 189. Ông ta tin dùng hoạn quan, để chính sự triều đình ngày càng đổ nát do bọn Trương Nhượng và Thập Thường thị thao túng. Khởi nghĩa Hoàng Cân nổ ra, Linh đế dựa vào ngoại thích Hà Tiến dẹp yên cuộc khởi nghĩa. Sự bất ổn vẫn tiếp diễn khi Linh đế không để tâm tới mối bất hòa giữa Thập thường thị và Đại tướng quân Hà Tiến. Năm 189, Linh đế băng hà. Sử chép, Hán Linh đế được Đậu Thái hậu lập lên ngôi từ năm 12 tuổi bởi Hán Hoàn đế qua đời không có con.


Emperor Shao Thiếu Đế

The thirteenth Emperor of the Late Han, Liu Bian. Eldest child of Emperor Ling. His mother was the Empress He, sister of He Jin. Was Emperor in 189. When Emperor Ling died, his uncle He Jin helped him to the throne. However, He Jin was soon assassinated by the Ten Attendants, and Dong Zhuo, who had taken control of the Empire, deposed him and made him duke of Hongnong. After that, Dong Zhuo's advisor, Li Ru had his mother the Empress He poisoned to death. It was believed that he did not have the ability to accede the throne, and was not made Crown Prince during Emperor Ling's reign.

Hoàng đế thứ mười ba nhà Đông Hán, Lưu Biện, con cả Hán Linh đế, mẹ là Hà Thái hậu, em Đại tướng quân Hà Tiến, lên ngôi năm 189. Lúc Linh đế mất, Hà Tiến giúp Thiếu đế lên ngôi. Tuy vậy, không lâu sau Hà Tiến bị bọn Thập Thường thị sát hại, và Đổng Trác dẫn quân vào triều thao túng triều đình, phế Thiếu đế thành Hoằng Nông vương. Sau đó, mưu sĩ Lí Nho của Đổng Trác đầu độc chết Hà Thái hậu mẹ Thiếu đế. Người ta cho rằng Thiếu đế không đủ phẩm chất để lên ngôi, và không được lập làm Thái tử vào thời Linh đế.


Emperor Xian Hiến Đế

The fourteenth Emperor of the Late Han, Liu Xie. His given name was Bo He. The second child of Emperor Ling. His mother was Wang Shi. Reigned from 189 to 220. Upon the death of Emperor Ling, Emperor Shao ascended to the throne and he became King Chen Liu. Soon thereafter he ascended to the Imperial throne with the support of Dong Zhuo, and was forced to move the capital to Chang An. After the death of Dong Zhuo, he was eventually forced to flee Chang An. He then accepted the protection of Cao Cao, and moved to Xu Chang. After that, the power of rule fell into Cao Cao's hands.

Hoàng đế thứ mười bốn nhà Đông Hán, Lưu Hiệp, tự Bá Hòa, con thứ hai của Hán Linh đế, mẹ là Vương Thị, ở ngôi từ năm 189 đến năm 220. Sau khi Linh đế băng hà, Thiếu đế lên ngôi, Lưu Hiệp trở thành Trần Lưu vương. Sau đó không lâu, Lưu Hiệp được Đổng Trác đưa lên ngôi, bị buộc phải dời đô tới Trường An. Sau khi Trác chết, Hiến đế lại buộc phải chạy khỏi Trường An. Ông ta được Tào Tháo hộ giá, dời đô về Hứa Xương. Từ đó về sau, mọi quyền lực trong triều đều rơi vào tay Tào Tháo.
Hiến Đế Emperor Xian The fourteenth Emperor of the Late Han, Liu Xie. His given name was Bo He. The second child of Emperor Ling. His mother was Wang Shi. Reigned from 189 to 220. Upon the death of Emperor Ling, Emperor Shao ascended to the throne and he became King Chen Liu. Soon thereafter he ascended to the Imperial throne with the support of Dong Zhuo, and was forced to move the capital to Chang An. After the death of Dong Zhuo, he was eventually forced to flee Chang An. He then accepted the protection of Cao Cao, and moved to Xu Chang. After that, the power of rule fell into Cao Cao's hands.

Hoàng đế thứ mười bốn nhà Đông Hán, Lưu Hiệp, tự Bá Hòa, con thứ hai của Hán Linh đế, mẹ là Vương Thị, ở ngôi từ năm 189 đến năm 220. Sau khi Linh đế băng hà, Thiếu đế lên ngôi, Lưu Hiệp trở thành Trần Lưu vương. Sau đó không lâu, Lưu Hiệp được Đổng Trác đưa lên ngôi, bị buộc phải dời đô tới Trường An. Sau khi Trác chết, Hiến đế lại buộc phải chạy khỏi Trường An. Ông ta được Tào Tháo hộ giá, dời đô về Hứa Xương. Từ đó về sau, mọi quyền lực trong triều đều rơi vào tay Tào Tháo.


Yu Ji Vu Cát

A Taoist monk of the Late Han. Lived in the east, and traveled in the area around Jiang Dong. Used sacred water to heal the sick and gather followers. Appeared when Sun Ce was hosting Yuan Shao's envoy, Chen Zhen, and the assembled paid greater deference to Yu Ji than Sun Ce. This aroused Sun Ce's anger. The monk was sentenced to death for sorcery, because he was said to have summoned rain. After that, Sun Ce was haunted by Yu Ji's ghost and died an early death.

Đạo sĩ thời Đông Hán. Ông ta ở phương đông, thường đi lại miền Ngô Hội, cho bùa và nước phép cứu bệnh cho người, không ai là không khỏi. Vu Cát đi qua lúc Tôn Sách đang mở tiệc khoản đãi sứ giả của Viên Thiệu là Trần Chấn, binh sĩ quân lính đều tỏ ra rất tôn kính. Điều này khiến Tôn Sách nổi giận. Vu Cát bị xử chém vì dùng tà đạo mê hoặc người khác, bởi Vu Cát cầu được mưa xuống. Sau đó, Tôn Sách bị hồn ma của Vu Cát quấy nhiễu, chết trẻ.


Hua Tuo Hoa Đà

A surgeon. Used "anodyne", an anaesthetic, during surgery. Treated the battle wounds of Dong Xi, Zhou Tai, and Guan Yu, and was acclaimed as the God of Medicine. However, when he proposed opening the skull of Cao Cao to cure his headaches, he was suspected of being an assassin and was jailed. He subsequently died, entrusting his medical textbook, Hua Tuo's Journal, to his warden. But the warden's wife burned the book and his medical knowledge was lost. He was appointed personal physician to Cao Cao, but refused the position and was jailed as a result.

Danh y thời Đông Hán. Ông sử dụng "Ma phí tán", một hợp chất gây mê để làm mổ. Hoa Đà từng chữa trị vết thương cho Đổng Tập, Chu Thái và Quan Vũ, được suy tôn là Thần Y. Tào Tháo khi được Hoa Đà khuyên nên mổ sọ để cạo chất độc đã nghi Hoa Đà muốn giết mình nên tống ông vào ngục và giết chết Hoa Đà. Theo Tam Quốc Diễn Nghĩa, Hoa Đà vì cảm kích người gác ngục đã chăm sóc mình khi đang ở trong ngục nên đã truyền sách của mình, cuốn Thanh Nang của Hoa Đà cho người lính này. Tuy nhiên, do vợ của người lính đó sợ nếu chồng mình theo nghề y sẽ có kết cục bi thảm như Hoa Đà nên đã đốt mất, do đó tất cả sách vở của Hoa Đà về nghề y đã thất truyền. Sử chép, Tào Tháo muốn Hoa Đà theo làm thầy thuốc cho riêng mình, Hoa Đà từ chối nên bị tống vào ngục. Bị ngục lại tra tấn, ông chết trong ngục.


Guan Lu Quản Lộ

A mystic of Wei, and noted fortune-teller. Eccentric and ugly. Could read people's faces and tell how long they had to live. He was summoned when Cao Cao fell sick due to Zuo Ci's sorcery, and predicted Lu Su's death, the attack by the forces of Shu, and the disasters that befell Xu Chang. He was rewarded by Cao Cao, but he refused because his own face did not predict such riches. At that time, he foretold the battlefield death of Xiahou Yuan. Later he predicted the downfall of He Yan and Dun Yan. Soon thereafter, both were deposed by Sima Yi.

Kì nhân nước Ngụy, nổi tiếng là thần bốc. Lộ dung mạo xấu xí, tính tình lập dị, có thể xem gương mặt người khác và nói được tuổi thọ của họ. Lúc Tào Tháo trúng tà thuật của Tả Từ, cho mời Quản Lộ tới, Lộ đoán trước cái chết của tướng Ngô Lỗ Túc, việc quân Thục sang xâm lược, và hỏa tai ở Hứa Đô. Tào Tháo trọng thưởng cho Quản Lộ nhưng ông ta nói khuôn mặt mình không hưởng được ngần ấy phú quý. Quản Lộ cũng dự báo trước cái chết của Hạ Hầu Uyên trên chiến trường. Về sau, Quản Lộ dự đoán về vạ diệt thân của Hà Yến, Đặng Dương. Quả nhiên không lâu sau, hai người này chết uổng trong tay Tư Mã Ý.


Xu Shao Hứa Thiệu

A famed critic of public figures who became renowned at the end of the Late Han. A cousin of Xu Jing. Said of Cao Cao that he was the prince of peace, and the master of mayhem. With his cousin, held a special gathering to critique public figures at the beginning of each month (called a Yuedan). Because of this, public critiques became known as Yuedan Critiques. Cao Cao visited Xu Shao on Qiao Xuan's urging, and his fame grew because of the favorable assessment he received from Xu Shao. Cao Cao was also described as the "bandit of peace and the hero of chaos".

Danh sĩ đất Nhữ Nam nổi tiếng giỏi xem tướng cuối thời Đông Hán, anh họ Hứa Tĩnh. Ông nói với Tào Tháo "Anh là năng thần của đời trị và gian hùng của đời loạn!". Sử chép, Hứa Thiệu cùng Hứa Tĩnh mùng một mỗi tháng đều tổ chức một buổi bình tướng mạo nhân vật đặc biệt, gọi là Nguyệt đán bình. Kiều Huyền thuyết phục Tào Tháo tới gặp Hứa Thiệu, sau đó danh tiếng Tào Tháo được nâng cao vì lời bình ấy của Thiệu. Hậu Hán thư chép khác rằng Tào Tháo được bình là "Anh hùng thời loạn, gian tặc thời bình".


Zuo Ci Tả Từ

A mystic of the Late Han. Acquired an understanding of the Black Arts when he received the Book of Illusions on Mt. E Mei. Known as Doctor Wu Jia. He ate the mandarin orange that Sun Quan had presented to Cao Cao, and told the new King of Wei, Cao Cao, to give up his place to Liu Bei. Even when tortured, he proceeded to snore, mocking Cao Cao with his eccentric behavior. The enraged Cao Cao ordered him arrested, but he escaped, and instead Cao Cao fell into sickness.

Kì nhân thời Đông Hán. Ông ta biết Tà thuật sau khi nhặt được ba quyển "Độn Giáp thiên thư" ở núi Gia Lăng, đạo hiệu là Ô Giác tiên sinh. Tả Từ ăn một quả cam quí Tôn Quyền dâng lên Tào Tháo, và nói vị tân Ngụy vương nên nhường ngôi này cho Lưu Bị. Dù bị tra khảo, Tả Từ vẫn ngáy khò khò, ghẹo Tào Tháo bằng những phép thuật kì lạ của mình. Tào Tháo vô cùng tức giận sai bắt Tả Từ lại, nhưng Tả Từ trốn thoát, còn Tào Tháo kinh hãi thành bệnh.


Sima Hui Tư Mã Huy

A hermit of the Late Han. Known as Master of the Water Mirror. Known as a great judge of men, he was intimate with Pang Degong, Pang Tong, Xu Shu, and Zhuge Liang. Gave shelter to Liu Bei, who was fleeing Cai Mao's assassination plot, and explained to him the importance of strategists. At that time, he recommended Crouching Dragon and Fledgling Phoenix, though he did not explain who they were. After that, he was visited by Liu Bei, and upon hearing that Xu Shu had recommended Zhuge Liang (the Crouching Dragon), muttered that "the Crouching Dragon has the king but not the time".

Ẩn sĩ thời Đông Hán, đạo hiệu là Thủy Kính tiên sinh. Ông ta cực kì lạnh lùng, có thể thản nhiên xem xét con người, lạnh lùng như băng mà nhìn người rất chuẩn, giống như một tấm gương vậy. Tư Mã Huy có giao tình với Bàng Đức Công, Bàng Thống, Từ Thứ và Gia Cát Lượng. Lúc Lưu Bị chạy thoát khỏi âm mưu sát hại của Sái Mạo tới bái phỏng, Tư Mã Huy nói cho Lưu Bị biết về tầm quan trọng của một bậc quân sư tài năng. Ông ta giới thiệu Ngọa Long và Phượng Sồ với Lưu Bị, nhưng không nói rõ đó là ai, tới khi hay tin Từ Thứ quay ngựa tiến cử Gia Cát Lượng, Tư Mã Huy ngẩng mặt cười to "Ngoạ Long tuy gặp chủ, nhưng không gặp thời, tiếc lắm thay!".


Mi Heng Nễ Hành

A famous warrior of Late Han. A master of the hand drum. When Cao Cao was trying to win the allegiance of Liu Biao, he was nominated as an envoy by Kong Rong. At banquets, he could not hold his venomous tongue and abused Cao Cao's subordinates, mocking Cao Cao and sending him into a rage. He also angered Liu Biao and he was subsequently shipped off to the latter's subordinate, Huang Zu. Huang Zu also grew sick of him, and killed him in a rage. After his death, Liu Biao interred him in Ying Wu. He was haughty and arrogant to everyone, but Kong Rong rated him highly.

Danh sĩ thời Đông Hán, bậc thầy về đánh trống. Lúc Tào Tháo muốn chiêu an Lưu Biểu, Nễ Hành được Khổng Dung tiến cử làm sứ giả. Trong buổi tiệc, Nễ Hành châm chích, lăng mạ thuộc hạ của Tào Tháo, chế giễu Tào Tháo khiến Tháo nổi giận. Ông ta đi sứ gặp Lưu Biểu cũng đùa xấc khiến Biểu tức giận, sai Hành đến gặp bộ tướng Hoàng Tổ. Hoàng Tổ bị Nễ Hành chế giễu, nổi cơn thịnh nộ sai người lôi ra chém. Lưu Biểu thương hại táng Nễ Hành ở bãi Anh Võ. Nễ Hành trêu cợt, kiêu căng với mọi người, nhưng được Khổng Dung đánh giá rất cao.


Huang Chengyan Hoàng Thừa Ngạn

A famous warrior of Late Han. Father of Huang Yueying. Father-in-law to Zhuge Liang. When he went to visit his son-in-law Zhuge Liang, he met Liu Bei, who had also come to see Zhuge Liang, and was mistaken for Zhuge Liang. In 222, Zhuge Liang laid the Eight Pillars trap in Yu Fu Bay and caught Lu Xun. He felt sorry for Lu Xun and rescued him. When Zhuge Liang was looking for a bride, he recommended his daughter, saying that though she was ugly, with red hair and a swarthy complexion, she would be a good match because of her intelligence. Zhuge Liang assented.

Danh sĩ thời Đông Hán, cha của Hoàng Nguyệt Ánh, nhạc phụ Gia Cát Lượng. Khi tới thăm con rể, ông ta bị Lưu Bị nhầm là Gia Cát Lượng. Năm 222, Gia Cát Lượng bầy Bát trận đồ ở bến Ngư Phúc để hại Lục Tốn. Hoàng Thừa Ngạn không nỡ để Lục Tốn chết ở đó, bèn vào dắt Lục Tốn ra. Ngoại truyện chép, lúc Gia Cát Lượng muốn cưới vợ, Hoàng Thừa Ngạn giới thiệu con gái mình, nói rằng con gái ông tuy xấu xí, mái tóc đỏ hoe, da dẻ ngăm đen nhưng thông minh, có học thức, có thể giúp Gia Cát Lượng những việc kém cỏi như quét nhà nấu cơm. Gia Cát Lượng chấp thuận.


Qiao Xuan Kiều Huyền

Late Han Grand Commander. Told Cao Cao that he might be the sage who would restore peace to the land. Was confused with Qiao Guo Lao, father of Da Qiao and Xiao Qiao. Qiao Guo Lao married off his two daughters to Sun Ce and Zhou Yu, and became known as the Father of the Country as a result. In 209, when Liu Bei and Sun Shang Xiang wed, he gave his blessing to the marriage together with Wu Guo Tai. He was strict, fair, and resourceful, and an excellent judge of men. He became Grand Commander during the reign of Emperor Ling, but refused to resign due to ill health.

Thái úy thời Đông Hán. Ông nói với Tào Tháo rằng Tào Tháo có khả năng dẹp yên thời loạn. Người ta thường nhầm Kiều Huyền với Kiều Quốc Lão, cha của Đại Kiều và Tiểu Kiều. Kiều Quốc Lão có 2 con gái gả cho Tôn Sách và Chu Du, 2 người quan trọng ở đất Ngô, vì thế được gọi là Quốc Lão. Năm 209, lúc Lưu Bị cưới Tôn Thượng Hương, Kiều Quốc Lão cùng Ngô Quốc Thái chúc phúc cho cuộc hôn nhân này. Sử chép, Kiều Huyền là người nghiêm khắc, ngay thẳng, đa tài, giỏi đánh giá người khác. Trong thời Hán Linh đế ông trở thành Thái úy, tuổi cao sức yếu vẫn không từ chức.


South Star Bắc Đẩu

The god of death. Takes the appearance of an old man dressed in white. Appears in the anecdotes of Guan Luo. When playing Go with Nan Dou, he became engrossed in the game and ate the meat and drank the wine proffered by Zhao Yan. Zhao Yan's life was lengthened from 19 years to 99 years, and together with Nan Dou he turned into a white crane and disappeared.

Tiên ông coi bộ Tử, hiện thân là một ông lão mặc áo bào trắng, dung mạo nghiêm khắc. Ông được nói đến trong giai thoại về Quản Lộ. Khi Bắc Đẩu chơi cờ với Nam Tào, hai người cao hứng, thấy có rượu thịt do Triệu Nhan dâng lên thì cứ ăn uống hết nhẵn. Hai tiên ông cho tuổi thọ của Triệu Nhan kéo dài từ 19 ra thành 99 năm, rồi họ hóa thành hạc trắng bay vút lên trời.


North Star Nam Tào

The god who rules over life. Appears as a beautiful figure in red garments. When playing Go with Bei Dou, he ate the meat and wine of Zhao Yan, who had been advised by Guan Luo. After learning of the charity, Zhao Yan's life was extended from 19 to 99 years, and together with Bei Dou, turned into a white crane and disappeared.

Tiên ông coi bộ Sinh, hiện thân là một người mặc áo bào đỏ, dung mạo đẹp đẽ. Khi Nam Tào đang mải mê chơi cờ với Bắc Đẩu, họ ăn uống hết nhẵn rượu thịt do Triệu Nhan được Quản Lộ mách bảo dâng lên. Hai tiên ông trót ăn của Triệu Nhan nên thương, kéo dài tuổi thọ cho Nhan từ 19 ra thành 99 năm rồi hóa thành hạc trắng bay vút lên trời.


Wu Wan Chief Lãnh tụ Ô Hoàn

Chief officer of Wu Wan. Wu Wan used the Yellow Turban Rebellion to expand its power. Liao Xi's Qiu Liju, Shang Gu's Nan Lou, Liao Dong's Su Pu Yan and You Bei Ping's Wu Yan raised an army, and Qiu Liju's successor, Ta Dun became exceedingly powerful. In 189, You Zhou's Liu Yu appeased Wu Wan with his conciliation strategy, but he was defeated and killed by the hawkish Gongsun Zan. Yuan Shao wiped out Gongsun Zan and took control of Nei Bei. He also followed a conciliation policy, and after Yuan Shao's son Yuan Xi and Yuan Shang lost to Cao Cao, turned to Wu Wan for help. In 207, Wu Wan and the Yuan Brothers fought Cao Cao at Liu Cheng, but they were defeated. After that, Wu Wan's horses became the elite of Cao Cao's army and the scourge of Wu-Shu.

Lãnh tụ Ô Hoàn. Ô Hoàn lợi dụng Khởi nghĩa Hoàng Cân để mở rộng lực lượng. Lãnh tụ Liêu Tây là Kì Lực Cư, lãnh tụ Thượng Cốc là Nan Lâu, lãnh tụ Liêu Đông Tô là Bộc Diên và lãnh tụ Hữu Bắc Bình là Ô Diên đều dấy binh, cuối cùng cháu Kì Lực Cư là Đạp Đốn kế thừa chú, trở thành lãnh tụ Ô Hoàn mạnh nhất. Năm 189, Châu mục U châu Lưu Ngu dỗ dành người Ô Hoàn bằng chính sách hòa hoãn, phủ dụ của mình, nhưng ông ta bị cấp dưới Công Tôn Toản thuộc phe chủ chiến đánh bại và sát hại. Viên Thiệu sau đó tiêu diệt Công Tôn Toản, làm chủ Hà Bắc. Viên Thiệu tiếp tục chính sách hòa hoãn, "thừa chế" phong các Lãnh tụ Ô Hoàn làm Thiền vu, về sau con Viên Thiệu là Viên Hi và Viên Thượng bị Tào Tháo đánh bại, chạy sang Ô Hoàn ẩn náu. Năm 207, Ô Hoàn và 2 anh em họ Viên đánh với Tào Tháo 1 trận ở Liễu Thành, bị đánh bại. Sau đó, ngựa Ô Hoàn được sử dụng cho đội kị binh tinh nhuệ của Tào Tháo, trở thành nỗi kinh hoàng của Ngô - Thục.


Wu Wan Officer Bộ tướng Ô Hoàn

Officer of Wu Wan. Wu Wan was originally known as Donghu. It was destroyed in the Early Han era by Mao Dun of the Hsiung-Nu, but the survivors rebuilt their country around Mt. Wu Wan and took the new name Wu Wan. Superb cavalry archers, they lived as nomads following the rains and pastures. They lived in tents, hunted game and ate meat, drank yogurt, and wore furs. Those who showed bravery and leadership would be called "great men" and become leaders of their tribes. They did not have family names, but adopted the names of great men and heroes.

Bộ tướng Ô Hoàn. Ô Hoàn vốn thuộc chủng Đông Hồ, vào thời Tây Hán bị Thiền vu Mạo Đốn của Hung Nô chinh phục, những người còn sống sót xây dựng lại bộ lạc của mình ở quanh núi Ô Hoàn, lấy tên mới là Ô Hoàn. Người Ô Hoàn giỏi cưỡi ngựa bắn cung, sống du cư theo nguồn nước và đồng cỏ. Họ sống ở trong lều, săn bắn và ăn thịt, uống sữa dê, mặc áo lông thú. Những chiến binh dũng cảm, có khả năng lãnh đạo được gọi là "Đại nhân" và trở thành thủ lĩnh các bộ lạc. Người Ô Hoàn không có họ mà lấy tên của các thủ lĩnh, các vị anh hùng làm họ.


Qiang Chief Lãnh tụ Khương

Chief officer of Qiang. After the Yellow Turban Rebellion, the area of Liang Zhou suffered from continuous unrest centered around Qiang, but he recruited Bian Zhang, Han Sui, and Ma Teng to suppress the unrest. In doing so, Dong Zhuo gained control of the elite soldiers of Qiang, and he began to be regarded with suspicion by the other nobles. In 214, Liu Zhang, who was still holding out despite being surrounded by Liu Bei, learned that Ma Chao, a blood relative of the Qiang, had joined Liu Bei, and so capitulated at last. After that, Zhuge Liang and Jiang Wei occasionally made strikes north, and here, too, the Qiang played a great role in the Wei-Shu wars. According to the Romance, in Zhuge Liang's First Northern Campaign, the armored Juggernauts of West Qiang inflicted great damage on the Shu armies.

Lãnh tụ Khương. Sau Khởi nghĩa Hoàng Cân, vùng Lương Châu liên tiếp nổ ra những cuộc chiến quanh giữa các bộ lạc người Khương, cuối cùng nhờ Biên Chương, Hàn Toại và Mã Đằng dẹp yên được. Nhờ việc này, một người khác được hưởng lợi đó là Đổng Trác, ông ta nắm quyền sử dụng đội quân tinh nhuệ người Khương, khiến các chư hầu khác phải dè chừng. Năm 214, Lưu Chương bị Lưu Bị bao vây, lại nghe tin Mã Siêu, người mang trong mình dòng máu Khương tộc đã theo Lưu Bị, bèn xin hàng. Về sau, Gia Cát Lượng và Khương Duy thường đem quân bắc phạt, và người Khương luôn đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến Ngụy - Thục. Theo Tam Quốc Diễn Nghĩa, trong chiến dịch bắc phạt lần thứ nhất của Gia Cát Lượng, Thiết Chiến xa của Tây Khương gây thiệt hại nặng nề cho quân Thục.


Qiang Officer Bộ tướng Khương

Officer of Qiang. The Qiang, like the Di, were a nomadic tribe from Tibet. Together with Xiongnu, their power grew as foreign barbarians in the Early Han era, but in 54 BC, internal strife within Xiongnu led to a gradual eroding of their strength. After that, they merged with the Han, but they were persecuted and occasionally rose up in rebellion. In the Late Han, however, they were thoroughly subjugated and were forced to disperse to the cities of Jin Cheng, upriver of Wei Shui, Long Xi, Han Yang, and An Ding. This was why in 211, when Cao Cao carried out the western campaign of the Zhang Lu subjugation, Ma Chao, who had Qiang blood, opposed him with such ferocity.

Bộ tướng Khương. Khương, giống như Đê cùng là bộ lạc du cư thuộc hệ Thổ Phồn. Trong thời Tây Hán, Khương và Hung Nô đều là những ngoại tộc mạnh mẽ, nhưng năm 54 trước công nguyên, một cuộc nội chiến với Hung Nô khiến người Khương mất đi sức mạnh vốn có. Sau đó, người Khương sáp nhập vào nhà Hán, nhưng họ thường xuyên bị ngược đãi, do đó thường nổi dậy. Trong thời Đông Hán, người Khương bị nhà Hán đem quân chinh phạt, buộc họ phải phân tán ở nhiều nơi: Kim Thành, thượng du sông Vị Thủy, Lũng Tây, Hán Dương và An Định. Đây là lí do năm 211, lúc Tào Tháo lấy danh nghĩa triều đình đem quân tây chinh đánh Trương Lỗ, Mã Siêu mang trong mình dòng máu Khương tộc lại chống lại Tào Tháo kịch liệt.


Shan Yue Chief Lãnh tụ Sơn Việt

Chief officer of Shan Yue. At the end of the Late Han, Shan Yue was a vehement opponent of the Wu Forces of Sun Ce and Sun Quan that subjugated Jiang Dong. Many Wu generals attempted to crush Shan Yue, including Cheng Pu, Taishi Ci, Han Dang, Zhou Tai, and Lu Meng. Of these, almost all of He Qi's military efforts were directed at suppressing the Shan Yue. In the Romance, Lu Xun, in the battle for Yi Ling, is treated as a minor figure in Wei-Shu, but in fact, he had previously won many battle honors in the campaign against the Shan Yue. Later, under Zhuge Ke's policy of conciliation, the power of Shan Yue was reduced, but resistance flared up again after that. In the end, Wu found the subjugation of Shan Yue hard going, and was eventually destroyed by Jin before it could complete the advance into Zhong Yuan.

Lãnh tụ Sơn Việt. Vào cuối thời Đông Hán, Sơn Việt là một địch thủ đáng gờm của quân Ngô của Tôn Sách và Tôn Quyền chiếm lĩnh Giang Đông. Rất nhiều chiến tướng của quân Ngô tham gia chinh phạt Sơn Việt, trong đó có các danh tướng như Trình Phổ, Thái Sử Từ, Hàn Đương, Chu Thái và Lã Mông. Người có công lớn nhất trong việc thu phục Sơn Việt là Hạ Tề. Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, trong trận chiến Di Lăng, phe Ngụy và phe Thục đều coi Lục Tốn chỉ là một thư sinh, nhưng trong thực tế trước đó Lục Tốn đã đạt lập nhiều chiến công trong chiến dịch chinh phạt Sơn Việt. Về sau, dưới chính sách hòa hoãn của Gia Cát Khác, sức mạnh của Sơn Việt bị giảm đi đáng kể, nhưng sau đó sự phản kháng lại bùng lên. Cuối cùng nhà Ngô không thể hoàn toàn chinh phục Sơn Việt, bị nhà Tấn ở Trung Nguyên tiêu diệt.


Shan Yue Officer Bộ tướng Sơn Việt

Officer of Shan Yue. Shan Yue was the name of a tribe that lived in the mountains along the south bank of the Yangzi River. Their name came from the fact that they lived far from castles in the mountains. They wore their hair closely cropped and covered their bodies in tattoos. At the end of the Late Han, the Han started to move into the Jiang Nan area, and confrontations flared up here and there. It was essential for Sun Ce, Sun Quan, and other conquerors to subjugate Shan Yue before advancing north, so the area was periodically invaded. In 234, the prefect of Dan Yang, Zhuge Ke, adopted a policy of conciliation, and encouraged the Shan Yue people to come down from the mountains and colonize. This brought much of Shan Yue under the control of Wu and greatly eroded its power.

Bộ tướng Sơn Việt. Sơn Việt là tên một bộ lạc sống ở trên núi dọc bờ nam Sông Dương Tử. Tên họ xuất phát từ việc họ sống xa các kinh thành ở sâu trong núi. Người Sơn Việt để tóc ngắn và xăm trổ đầy mình. Cuối thời Đông Hán, nhà Hán bắt đầu tiến xuống vùng Giang Nam, sự va chạm bắt đầu nổ ra từ giai đoạn này. Tôn Sách, Tôn Quyền và những kẻ thống trị khác cần phải chinh phục được Sơn Việt trước khi có thể bắc tiến, vì thế vùng đất này thường bị xâm lược. Năm 234, Thái thú Đan Dương Gia Cát Khác sử dụng chính sách hòa hoãn, phủ dụ người Sơn Việt xuống dưới núi để cai trị. Việc này khiến nhiều vùng Sơn Việt trở thành của nhà Ngô và sức mạnh của Sơn Việt giảm đi rõ rệt.


Nanman Chief Lãnh tụ Nam Man

Chief officer of Nanman. In the Late Han, Liu Yan and Liu Zhang controlled only the northern area of Yi Zhou, and many of the tributary kingdoms arrayed to the south were beyond their control. When Liu Bei conquered Yi Zhou, he also gained control of the southern part of Yi Zhou. After Liu Bei's death, the noble Yong Kai received the support of Sun Quan and colluded with Nanman's Meng Huo to lead a large-scale rebellion. Even after Zhuge Liang brought Meng Huo down, the unrest continued, with the Shu generals Li Hui, Ma Zhong, and Zhang Yi playing a role in its subjugation. Their alternate use of conciliatory and military policies formed the basis of the Romance story which describes Zhuge Liang capturing and releasing Meng Huo seven times.

Lãnh tụ Nam Man. Trong thời Đông Hán, Lưu Yên và Lưu Chương chỉ cai quản vùng phía bắc Ích châu, rất nhiều vương quốc chư hầu ở phía nam không nằm trong quản hạt của họ. Khi Lưu Bị chiếm Ích châu, ông ta cũng giành được quyền kiểm soát phía nam Ích châu. Sau khi Lưu Bị chết, hào tộc Ung Khải được sự giúp đỡ của Tôn Quyền cấu kết với Nam Man vương Mạnh Hoạch tạo ra một cuộc nổi loạn qui mô lớn. Ngay cả sau khi Gia Cát Lượng đánh bại Mạnh Hoạch, tình trạng bất ổn vẫn tiếp diễn, tướng Thục Lí Khôi, Mã Trung, và Trương Dực vẫn tham gia chinh phạt. Cách quân Thục sử dụng xen kẽ giữa binh lực và phủ dụ về sau được thể hiện trong Tam Quốc Diễn Nghĩa khi Gia Cát Lượng bảy lần bắt, bảy lần thả Mạnh Hoạch.


Nanman Officer Bộ tướng Nam Man

Officer of Nanman. Tributary kingdoms had been established in Nan Zhong, the southern part of Yi Zhou, around the Early Han period. In both the Early and Late Han periods, efforts by government troops to subjugate the area were hindered by problems of supply and the use of guerrilla warfare. In the Romance, when Zhuge Liang attacks Meng Huo, the Shu Forces are plagued by the fierce tropical heat, jungle beasts, poisonous marshes and rivers, and more. In addition, this area was a crossroads for trade with India and Central Asia. Noting this, Sun Quan pursued a policy of conciliation with Nan Zhong's noble Yong Kai in an attempt to gain control of the region. When Zhuge Liang conducted his southern campaigns as a prelude to his northern invasion, part of the motive was to fill his war coffers.

Bộ tướng Nam Man. Các vương quốc chư hầu được thành lập ở Nam Trung, phía nam Ích châu từ thời Tây Hán. Trong cả hai thời Tây Hán và Đông Hán, nỗ lực chinh phục vùng đất này của quân Hán đều bị ngăn cản bởi vấn đề lương thảo và bị quân du kích đánh trả quyết liệt. Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, lúc Gia Cát Lượng mang quân đánh Mạnh Hoạch, quân Thục bị mắc phải dịch bệnh bởi cái nóng kinh hoàng của rừng nhiệt đới, thú rừng, sông đầm độc hại, và nhiều yếu tố khác nữa. Thêm vào đó, vùng đất này nằm trên con đường thông thương giữa Ấn Độ với Trung Á. Nhận thức được điều ấy, Tôn Quyền thương thuyết được với hào tộc Nam Trung là Ung Khải, định chiếm lấy vùng đất này. Khi Gia Cát Lượng đem quân nam chinh để mở đầu cho chiến dịch bắc phạt, một phần động cơ của ông ta là để thu thập tiền bạc cho cuộc chiến sắp tới.


Zhang Rang Trương Nhượng

A Late Han eunuch and bureaucrat. A leading member of the Ten Eunuchs that held sway over the court of the Late Han. His corrupt rule caused the Yellow Turban Rebellion. He had political opponents such as Liu Tao and Chen Dan killed in jail. After the death of Emperor Ling, he was almost killed by He Jin, but the entreaties of Empress He saved his life. Later, He Jin was killed when he tried once again to break the power of the eunuchs, and his followers Yuan Shao and Cao Cao tried to take revenge. He escaped with the help of Emperor Shao and King Chen Liu (later Emperor Xian). However, he was chased by Min Gong and thrown into a river. Cao Cao had invaded Zhang Rang's home, but because of Cao Cao's superb martial skills, no one could drive him out.

Trung thường thị thời Đông Hán, kẻ đứng đầu Thập Thường thị bao gồm mười tên hoạn quan thao túng triều chính thời Hán Linh đế. Sự tham tàn của bè lũ hoạn quan gây ra Khởi nghĩa Hoàng Cân. Trương Nhượng bắt nhốt những người đối lập với mình như Lưu Đào, Trần Đam vào ngục rồi giết chết. Sau cái chết của Hán Linh đế, bọn hoạn quan suýt bị Đại tướng quân Hà Tiến giết sạch, nhờ van xin Hà Hoàng hậu nên thoát được. Sau đó, Hà Tiến lại định mưu giết sạch bọn hoạn quan, lần này thì bọn hoạn quan ra tay trước, giết chết ông ta. Những người theo Hà Tiến như Tào Tháo và Viên Thiệu đem quân ùa vào cung giết hoạn quan trả thù, Trương Nhượng ôm theo Thiếu đế và Trần Lưu vương (sau này là Hiến đế) bỏ chạy. Tuy nhiên, một viên tướng tên Mẫn Cống dẫn quân đuổi theo, Trương Nhượng sợ hãi đâm đầu xuống sông tự tử. Sử chép, Tào Tháo tới tấn công nhà Trương Nhượng, võ nghệ ông ta rất cao cường nên không ai cản nổi.


Jian Shuo Kiển Thạc

A Late Han eunuch and bureaucrat. A member of the Ten Eunuchs that held sway over the court of the Late Han. Their corrupt rule caused the Yellow Turban Rebellion. They conspired with Empress Dowager Dong to put Prince Xie (later Emperor Xian) on the throne, attempting, but failing, to assassinate their political enemy, He Jin. Driven away by Yuan Shao and murdered by his colleague Guo Sheng. In 188, he was named as one of the Eight Officers of Xi Yuan, joining Yuan Shao, Bao Hong, Cao Cao, Zhao Rong, Feng Fang, Xia Mou, and Chunyu Qiong.

Trung thường thị thời Đông Hán, một trong Thập thường thị bao gồm mười tên hoạn quan thao túng triều chính thời Hán Linh đế. Sự tham tàn của bè lũ hoạn quan gây ra Khởi nghĩa Hoàng Cân. Bọn chúng âm mưu với Đổng Thái hậu lập Hoàng tử Hiệp (Hán Hiến đế sau này) lên ngôi, ám sát Đại tướng quân Hà Tiến nhưng thất bại. Kiển Thạc bị Viên Thiệu truy đuổi, cuối cùng chết dưới tay một tên Trung thường thị khác là Quách Thắng. Sử chép, năm 188, Kiển Thạc là một trong tám viên hiệu úy Tây Viên, bảy người còn lại là Viên Thiệu, Pháo Hồng, Tào Tháo, Triệu Dung, Phùng Phương, Hạ Mưu và Thuần Vu Quỳnh.


Bandit Cướp

Outlaws who appeared whenever the rule of law broke down. Bands of them would attack people, pillage the land and plunder wealth and property. As symbolized by the Yellow Turban Rebellion, dynastic change in China was often accompanied by great turmoil and unrest. At the end of the Late Han, many other bandit groups appeared in addition to the Yellow Turbans.

Tội phạm luôn xuất hiện mỗi khi pháp luật lỏng lẻo. Một nhóm tội phạm có thể tấn công người dân, cướp phá làng mạc, tước đoạt vàng bạc, của cải. Cuộc Khởi nghĩa Hoàng Cân là một biểu trưng cho việc mỗi khi có sự thay đổi triều đại ở Trung Quốc luôn gắn liền với sự loạn lạc, bất ổn. Cuối thời Đông Hán, rất nhiều nhóm cướp cùng xuất hiện sau khởi nghĩa Hoàng Cân.

 

Tên các Đại tướng, Quân sư thời cổ​

Link xem ảnh:
http://kongming.net/11/portraits/secret.php



Lu Shang Lã Thượng

A strategist of Zhou. The Grand Duke, founder of Qi. His nickname was "Taigong Wang." He strove to enhance the wealth and military strength of the country, and was respectfully called "General High-Father." He is accredited with writing "Liutao (Six Stratagems)," one of the Seven Military Classics.

Quân sư nhà Chu, Thủy tổ nước Tề, Tề Thái Công, hiệu là "Thái Công Vọng", vốn họ Khương nhưng lấy họ theo tên đất phong của mình cho nên gọi là Lã Thượng. Ông từng đi làm quan cho vua Trụ nhà Thương nhưng thấy vua Trụ vô đạo nên bỏ nhà Thương, tuổi già đi câu cá ở sông Vị. Tây Bá hầu Cơ Xương gặp Lã Thượng vô cùng tôn trọng và ngưỡng mộ, mời về. Cơ Xương chết, Cơ Phát lên thay, với sự ra sức của Lã Thượng nước giàu quân mạnh, ông được kính trọng gọi là "Sư Thượng Phụ", cuối cùng đánh bại nhà Trụ mà lập nên nhà Chu. Chu Vũ vương phong ông làm vua đất Tề ở Doanh Khâu. Người ta coi cuốn binh pháp "Lục Thao (6 phép dùng binh)", một trong Võ Kinh Thất Thư là do Lữ Thượng viết ra.


Kong Qiu Khổng Khâu

The founder of Confucianism. Given the honorific title, Confucius. Received the posthumous title of Great Accomplisher. A genius of the pen and the sword, and a tremendous physical presence at 2.2 meters. Traveled the land with his disciples to develop his insight. Served as an officer for Lu and Qi, but was unable to apply his ideals to the real world.

Tổ sư của Nho giáo, được tôn xưng là "Khổng Tử". Tên thụy của ông là "Đại Thành Chí Thánh Văn Tuyên Vương". Khổng Tử thân cao chín thước sáu tấc (khoảng 2.2 mét), ai cũng cho là con người cao lớn và lấy làm lạ, tài nghệ và văn võ song toàn. Khổng Tử dẫn học trò chu du khắp thiên hạ để mở rộng tầm nhìn. Ông từng làm quan nước Lỗ và nước Tề, nhưng nhà vua không dùng các tư tưởng của ông.


Sun Bin Tôn Tẫn

A strategist and tactician of Qi. A descendant of Sun Wu. He was invited to Wei at a young age by his fellow student, Pang Juan. However, he was envied for his genius, persecuted, and forced to change his name. Eventually, he was saved by the Qi general, Tian Ji. His talent recognized, he went on to serve King Wei of Qi as a strategist.

Quân sư, Binh pháp gia nước Tề, hậu duệ của Binh thánh Tôn Vũ. Khi còn trẻ, ông được bạn học của mình là Bàng Quyên mời tới nước Ngụy. Khi Tẫn đến, Bàng Quyên sợ và ghét Tẫn hơn mình, bèn mượn pháp luật mà trị tội, chặt hai chân, chàm vào mặt, buộc ông đổi tên từ "Tân" thành Tẫn". Sau đó, ông được tướng nước Tề là Điền Kị phục tài, cứu thoát. Tề Uy vương hỏi Tôn Tẫn về binh pháp, rồi tôn làm bậc thầy, cho làm quân sư trong quân, cùng với Điền Kị đem quân đánh Nguỵ. Tẫn ngồi trong xe kín, bày mưu kế cho Kị đánh Nguỵ phải kiệt quệ, sau cùng đánh bại quân Ngụy ở Mã Lăng, tướng Ngụy là Bàng Quyên tự sát.


Wu Qi Ngô Khởi

A Chu Prime Minister and strategist in the Warring States period. At first, he served the State of Lu, but became estranged from his lord and ran away. He next served Marquis Wen of Wei and became prefect of Xi He. His literary work "Wuzi" was considered by later generations to be a book of military strategy on a par with Sun Tzu's "The Art of War."

Binh pháp gia, Thừa tướng nước Sở thời Chiến Quốc. Lúc đầu theo Lỗ Mục Công làm tướng nước Lỗ, đánh tan quân Tề, bị gièm pha, bỏ sang theo Ngụy Văn hầu. Ngô Khởi làm thái thú Tây Hà, giữ cho quân Tần không dám xâm phạm ở phía đông, Hàn, Triệu theo về, rất nổi tiếng, sau lại bị gièm pha, bỏ sang theo Sở Điệu Vương. Khởi nêu rõ pháp luật, lệnh ra thì thi hành, bỏ những chức quan không cần thiết, bỏ không chu cấp cho những người họ nhà vua đã xa đời, để hậu đãi nuôi dưỡng những người chiến đấu, cốt làm cho quân mạnh, phá tan những bọn chỉ đi nói suông về việc “hợp tung” hay “liên hoành”, khiến nước Sở mạnh thêm. Cuốn binh pháp "Ngô tử" của ông ta được đời sau xếp thành một cặp ngang hàng với "Tôn Tử binh pháp".


Guan Yiwu Quản Di Ngô

A prime minister of the Chun Qiu period. At first, he served Prince Jiu of Qi. He helped Prince Jiu battle Prince Xiaobai (Huan Gong) in a dispute over a title, but was defeated. He carried out various reforms aimed at stabilizing public welfare and promoting industry, and transformed Qi into an important and powerful nation.

Thừa tướng nước Tề thời Xuân Thu, ban đầu theo Công tử Củ. Việc giành ngôi với Công tử Tiểu Bạch (Tề Hoàn Công) thất bại, Quản Trọng được Bão Thúc Nha tiến cử với Tề Hoàn Công, xin Hoàn Công trao chính sự cho Quản Trọng để hoàn thành nghiệp bá. Quản Trọng sửa sang lại chính sự nước Tề, đặt cái lợi về tiền, cá và muối để cứu giúp những người nghèo khốn, ban tước lộc cho người tài giỏi, khiến cho nước Tề phú quốc cường binh. Về quân sự, Quản Trọng nêu cao sách lược tín nghĩa với chư hầu, cuối cùng giúp nước Tề xưng bá thiên hạ.


Bao Shuya Bão Thúc Nha

A Qi retainer of the Chun Qiu period. When internal strife broke out in Qi, Bao Shuya contributed to Huan Gong's accession to the throne. His close friendship with Guan Yiwu, called the "Guan-Bao friendship," came to exemplify to later generations a close friendship untainted by personal interests.

Bề tôi nước Tề thời Xuân Thu. Lúc nước Tề nội loạn, Bão Thúc Nha giúp Tề Hoàn Công lên ngôi. Hoàn Công được lập làm vua, muốn giết Quản Trọng để trả thù, Bão Thúc Nha hết lòng tiến cử Quản Trọng, nói "Nếu bệ hạ muốn cai trị nước Tề thì dùng Thúc Nha là đủ. Nếu bệ hạ muốn làm bá vương thì ngoài Quản Di Ngô ra, không ai làm được". Sau khi Quản Trọng nắm chính sự nước Tề, Bão Thúc Nha lại hết lòng giúp đỡ. Người đời sau lấy tình bạn của Quản Trọng - Bão Thúc Nha làm minh chứng cho một tình bạn không vụ lợi, gọi là "Quản Bão chi giao".


Yue Yi Nhạc Nghị

Yan officer of the Warring States period. Also known as Lord of Guojun. Son of the prime minister of Zhong Shan, but when Zhong Shan was destroyed, was forced to wander from country to country. His talents were recognized by Yan's King Zhao, and he was made a minister. He served with great skill and helped forge the alliance with the nations of Zhao, Wei, Chu, and Qin against Qi.

Tướng quân nước Yên thời Xuân Thu Chiến Quốc, hiệu là Xương Quốc Quân. Ông là con của Tể tướng nước Trung Sơn, khi nước Trung Sơn bị diệt, Nhạc Nghị phải lưu lạc từ nước này sang nước khác. Yên Chiêu Vương trọng dụng Nhạc Nghị, phong làm á khanh. Ông nhanh chóng chứng tỏ năng lực xuất sắc của mình, kí kết được liên minh năm nước Yên, Triệu, Ngụy, Sở, Tần chống lại nước Tề, dẫn liên quân 5 nước đánh hạ 72 thành.


Lin Xiangru Lạn Tương Như

A minister of Zhao. Was originally a hanger-on with the eunuchs, but his talents were soon recognized and he was entrusted with the negotiations with Qin over the possession of He's Jade. Qin's King Zhao Xiang was determined to steal the jade, but he matched him step-for-step and brought the jade back safely.

Thượng khanh nước Triệu. Ông xuất thân không cao, chỉ là môn hạ của người cầm đầu các hoạn quan nước Triệu, nhưng nhanh chóng bộc lộ tài năng, được giao cho đi sứ nước Tần, đổi ngọc bích họ Hòa lấy thành. Tần Chiêu Tương vương nhiều lần muốn cướp không viên ngọc, Lạn Tương Như ứng phó trôi chảy, mang viên ngọc an toàn về nước Triệu. Danh tướng nước Triệu là Liêm Pha muốn gây sự với ông, Lạn Tương Như thường tìm cách tránh mặt vì sự ổn định của nước nhà. Khi biết chuyện này, Liêm Pha xấu hổ tới tạ tội, rồi từ đó hai người kết bạn "vẫn cảnh chi giao", cùng hợp sức lao động đường phố tá nước Triệu.


Zhang Yi Trương Nghi

An academic and pupil of Guiguzi. Served as prime minister in Qin and Wei. Studied with Su Qin under Gui Guzi, became a traveling orator and was taken in by the prime minister of Chu. When suspected of theft and being attacked on all sides, he told his worried wife, "I still have my tongue, don't I? That is all I need." So saying, he returned to his public speaking.

Tung Hoành gia, học trò Quỉ Cốc Tử, thừa tướng nước Tần và nước Ngụy. Trước cùng Tô Tần theo học Quỷ Cốc tiên sinh, Tô Tần tự cho mình kém Trương Nghi về học thuật. Trương Nghi học xong đi du thuyết các chư hầu. Nghi có lần theo tướng quốc nước Sở uống rượu, sau đó tướng quốc nước Sở mất ngọc bích. Họ bắt Trương Nghi đánh vài trăm roi, Nghi không nhận tội. Họ tha cho. Vợ Nghi lo lắng, Trương Nghi bảo vợ: "Nhìn xem lưỡi ta còn không?" Vợ cười: "Lưỡi còn" Nghi nói: "Được rồi". Sau đó Trương Nghi tiếp tục đi du thuyết thiên hạ, trở thành Thừa tướng nước Tần, phá tan liên minh hợp tung 6 nước do Tô Tần kiến tạo nên.


Bai Qi Bạch Khởi

An invincible officer of Qin. The Lord of Wuan. A career soldier who climbed through the ranks. He distinguished himself as a young officer and was promoted up the ranks by Qin's prime minister, Wei Ran. Fought Han, Wei, and Chu repeatedly and always came away the victor. During the campaign against Chu he was given the title "Lord of Wuan".

Thường thắng tướng quân nước Tần, hiệu là Võ An Quân. Từ một chức Tả thứ trưởng nhỏ nhoi, Bạch Khởi bộc lộ tài năng quân sự vượt trội, được tướng quốc nước Tần là Ngụy Nhiễm rất mến mộ, tiến cử phong làm tướng. Ông liên tục đem quân đánh Hàn, Ngụy, Sở, luôn giành được chiến thắng, chém, chôn sống hàng chục vạn người, làm kinh động các nước. Trong chiến dịch đánh Sở, Bạch Khởi được phong làm Võ An Quân.


Ying Zheng Tần Doanh Chính

The First Emperor of Qin. Son of King Zhuangxiang. The 31st king of Qin. Succeeded his father at a young age and become King of Qin at the age of 13. He used the Legalist Li Si to strengthen the power of his nation, and destroyed the six nations of Han, Zhao, Wei, Chu, Yan and Qi to unite China.

Hoàng đế đầu tiên của nhà Tần, con Trang Tương Vương. Ông là vua đời thứ 31 của nước Tần, lên ngôi Tần vương kế vị cha từ khi mới 13 tuổi. Ông dùng Pháp gia Lí Tư để tăng cường sức mạnh đất nước, tiêu diệt 6 nước Hàn, Triệu, Ngụy, Sở, Yên và Tề để thống nhất Trung Quốc.


Li Si Lí Tư

Prime minister of Qin. Studied under Xun Qing (Xun Zi). An official of Chu, he learned the great importance that environment plays in human affairs. Later, he became a strategist for Xun Zi. He honed his Legalist skills and was recommended by Lu Buwei for a position in the Qin government.

Thừa tướng nước Tần, môn sinh của Tuân Khanh (Tuân Tử). Lúc làm viên lại nhỏ ở nước Sở, Lí Tư hiểu ra được sự quan trọng của hoàn cảnh tới sự nghiệp của con người, bèn theo Tuân Khanh học thuật làm đế vương. Khi đã thành tài, ông tới nước Tần, được Thừa tướng Lã Bất Vi tiến cử làm quan.


Wang Jian Vương Tiễn

Qin officer. Served the king of Qin, Zheng as a general, and played a major role in unifying China by wiping out Han, Zhao, Wei, and Yan. In the Chu campaign, he opposed Li Xin, who asserted that 200,000 troops would be sufficient, and instead demanded 600,000. He was removed from the front lines as a result, but later reinstated following Li Xin's defeat.

Tướng quân nước Tần. Ông làm tướng dưới thời Tần vương Chính, đóng vai trò quan trọng trong việc thống nhất Trung Quốc, tiêu diệt các nước Hàn, Triệu, Ngụy và Yên. Trong chiến dịch diệt Sở, ông bàn cần 60 vạn quân, Lí Tín chỉ xin mang 20 vạn. Vua Tần cho Vương Tiễn là nhát, để Lí Tín ra tiền tuyến thay ông, kết quả Lí Tín bị tướng Sở Hạng Yên đánh bại, Vương Tiễn được phục chức, mang 60 vạn quân đi, tiêu diệt được nước Sở.


Meng Tian Mông Điềm

Qin officer. His father and grandfather also served in the Qin military. He became an officer after his father Meng Wu so that the king of Qin, Zheng (Ying Zheng), might unify the nation. In the Chu campaign, he was beaten by the Chu general Xiang Yan, but he won great victories in the war with Qi. Repaired and completed the Great Wall.

Tướng quân nước Tần. Ông, cha Mông Điềm đều làm tướng trong quân Tần. Ông tiếp bước cha mình là đại tướng Mông Ngao, giúp đỡ Tần vương Chính (Doanh Chính) thống nhất thiên hạ. Trong chiến dịch diệt Sở, ông bị Danh tướng Hạng Yên đánh bại, nhưng sau đó ông lập công lớn trong chiến dịch diệt Tề. Về sau, Mông Điềm huy động sức dân trong nước xây dựng và sửa chữa Trường Thành, tạo nên Vạn Lý Trường Thành nổi tịếng thế giới ngày nay.


Xiang Ji Hạng Tịch

The greatest officer in Chinese history. Grandson of Chu general, Xiang Yan. Studied martial arts and strategy when young, and fought during the Chen Sheng and Wu Guang uprisings. Famed during the Qin subjugation for his many victories, however, his rule was troubled by constant unrest and revolt. Later took his own life.

Chiến tướng giỏi nhất trong lịch sử Trung Quốc, cháu Danh tướng nước Sở Hạng Yên. Tịch mình cao tám thước, có sức mạnh cất nổi cái vạc, tài năng, chí khí hơn người. Lúc trẻ, Tịch chỉ muốn học cái đánh lại được vạn người, được học binh pháp thì mừng lắm, nhưng cũng chỉ học để biết qua ý nghĩa. Tịch tham gia đánh Tần để hưởng ứng bọn Trần Thắng, Ngô Quảng nổi dậy, thường lấy ít đánh bại nhiều, lập vô số chiến công, đạt vô số thắng lợi, sau cùng diệt được nhà Tần, lập ra nước Sở. Nhưng ông không phong tước cho người có công, phong những người thân tín của mình làm vương, đi qua đâu cũng tàn sát người ta, khiến thiên hạ đều oán. Sau cùng, Hạng Vương tự đâm cổ chết.


Fan Zeng Phạm Tăng

Xiang Yu's strategist. During the campaign against Qin, at the age of 70, he served Xiang Liang and advised him to gain popularity by crowning a child of the late King of Chu. After Xiang Liang's death, he supported Xiang Yu, respectfully calling him "Second Only to His Father." Proposed the assassination of Liu Bang during the Feast at Hong Gate but the scheme fell through.

Quân sư của Hạng Vũ, Lịch Dương Hầu nước Sở. Trong chiến dịch diệt nhà Tần, ở tuổi 70, ông đến khuyên Hạng Lương lập con cháu vua Sở làm vua để thu hút lòng người. Hạng Lương bị Chương Hàm giết chết, Phạm Tăng theo Hạng Vũ, được Vũ kính trọng tôn làm "Á Phụ". Phạm Tăng bày mưu giết Lưu Bang ở Tiệc Hồng Môn, nhưng Hạng Vũ do dự không quyết, khiến Lưu Bang thoát được.


Liu Bang Lưu Bang

Commonly known as "Gaozu of Han." The first Emperor of the Han Dynasty. He led a life of debauchery while posing as a chivalrous man but during the Chen Sheng Wu Guang Uprising received popular backing and raised an army. Defeated Xiang Yu at the battle at Gai Xia and achieved the Han unification of China.

Hán Cao tổ, Hoàng đế đầu tiên của nhà Hán. Ông ta sống chơi bời, thích rượu và gái, hay tỏ ra hào hiệp, nhưng khi Trần Thắng, Ngô Quảng nổi dậy, danh tiếng của Lưu Bang ngày một tăng lên, cũng dấy binh hưởng ứng. Ông ta đem quân vào Tần trước, ban hành ước pháp tam chương, tha vua Tần Tử Anh, rất được nhân dân mến mộ. Về sau giao chiến với Hạng Vũ thường bị thua, nhưng giỏi tranh thủ mưu thần tướng sĩ, cùng chung lợi với thiên hạ, cuối cùng một trận Cai Hạ tiêu diệt Hạng Vũ, thống nhất Trung Quốc.


Zhang Liang Trương Lương

One of the three heroes of the Han Dynasty. A strategist. The Marquis of Liu. Came from a long line of State of Han officials. In order to avenge the destruction of his homeland, the State of Han, he plotted the assassination of the First Emperor in Bo Lang Sha, but wasn't successful. It is documented in history that he was so fair, he was often mistaken for a beautiful woman.

Một trong Tam Kiệt nhà Hán, Quân sư, Lưu hầu. Ông thuộc dòng dõi khanh tướng nước Hàn, ông, cha đều làm Tướng quốc. Trương Lương mưu giết Tần Thủy Hoàng để trả thù, ở Bác Lãng Sa đánh nhầm phải xe của tùy tùng khiến vua Tần thoát. Về sau, gặp được Hoàng Thạch Công ban cho Thái Công binh pháp, Lương lấy ra học tập thành tài. Ông theo Lưu Bang đánh dẹp thiên hạ, lập nên nhà Hán, chưa hề có công chiến trận nhưng bày vô số mưu lạ, được Hán Cao tổ khen là "Bàn mưu trong màn trướng, quyết định sự thắng lợi ở ngoài vạn dặm". Sử chép Trương Lương dáng vẻ phong nhã, dung mạo đẹp đẽ, thường bị người khác tưởng là một mĩ nữ.


Han Xin Hàn Tín

One of the three heroes of the Han Dynasty. Commander-in-chief. King of Chu. Marquis of Huai Yin. He defeated Xiang Yu at the battle at Gai Xia and the Han unification of China was accomplished. After the unification, however, Liu Bang - afraid of Han Xin's true capabilities - had him executed for treason.

Một trong Tam Kiệt nhà Hán, Đại nguyên soái, Sở vương, Hoài Âm hầu. Trước theo Hạng Vũ, bày mưu nhiều lần không được dùng, sau theo Lưu Bang, không có tiếng tăm gì, định bỏ trốn, đích thân Thừa tướng Tiêu Hà đuổi theo giữ lại, tiến cử với Hán vương, nói đây là người "Quốc sĩ vô song", sau được vua phong làm đại tướng đi đánh Sở. Ông ta nắm trong tay trăm vạn quân, đã đánh là nhất định thắng, tiến công là nhất định lấy, tiêu diệt các nước thân cận của Sở: Ngụy, Ân, Triệu, Đại, Yên, Tề, sau cùng đánh bại Hạng Vũ ở trận Cai Hạ, tiêu diệt nước Sở. Thiên hạ thống nhất, Lưu Bang lo ngại về tài năng của Hàn Tín, bèn xử tử Tín vì tội mưu phản.


Xiao He Tiêu Hà

One of the three heroes of the Han Dynasty. The first Prime Minister of the Han. He was a government official in Pei Province, but when the Chen Sheng Wu Guang Uprising broke out, he took up arms with Liu Bang. When he later became Prime Minister, he made efforts toward national improvement and restoration, building up the foundation of the Han Dynasty.

Một trong Tam Kiệt nhà Hán, Thừa tướng đầu tiên của nhà Hán. Ông làm quan nhà Tần ở huyện Bái, lúc Trần Thắng, Ngô Quảng nổi lên, bèn theo Lưu Bang dấy binh hưởng ứng. Tiêu Hà khuyên Lưu Bang cất nhắc Hàn Tín từ một tên lính lên làm đại tướng chỉ huy ba quân, bản thân ông ta thì ở hậu phương vận tải lương thực, trị nước yên dân, xây dựng nên nền móng giúp nhà Hán thống nhất thiên hạ.


Peng Yue Bành Việt

A hero of the end of the Qin and the beginning of the Han. A fisherman in the marshes of Ju Ye, he also secretly led a large band of thieves. Assisted Liu Bang, but after the Han unification of China, was suspected of treason and executed.

Quần hùng thời Tần mạt Hán xuất, Lương Vương nhà Hán. Ông ta bề mặt là một ngư dân, thật ra là thủ lĩnh toán cướp ở đầm Cự Dã. Bành Việt tích cực hỗ trợ Lưu Bang, nhiều lần đánh phá hậu phương, cướp bóc lương thảo của quân Sở, khiến Hạng Vũ cuối cùng bị tiêu diệt. Sau khi thiên hạ thống nhất, vì Hàn Tín, Bành Việt, Anh Bố công cao nhất nên cuối cùng từng người đều tự mắc tội mưu phản, bị giết.


Ying Bu Anh Bố

A hero of the end of the Qin and the beginning of the Han. Chu King of Jiu Jiang. Later became Han King of Huai Nan. When he was young, it was prophesied that he was "destined to receive a punishment but would then become king." He later committed a crime and was tattooed, but was pleased about it and nicknamed "Qing Bu" ("Qing" means "tattoo").

Quần hùng thời Tần mạt Hán xuất, Cửu Giang vương nước Sở, sau trở thành Hoài Nam vương nhà Hán. Lúc còn trẻ, Bố làm người áo vải, có người khách xem tướng Bố nói "Anh sẽ bị hình phạt rồi làm vương". Đến khi lớn bị tội, bị chạm (kình) vào mặt nên gọi là Kình Bố. Bố giỏi dùng binh, đánh trận thường đi đầu, lập nhiều công lao nhưng trước phản Sở theo hàng Hán, sau lại vì người thiếp yêu mà phản Hán, cuối cùng bị giết ở cái nhà trong đồng quê.


Huo Qubing Hoắc Khứ Bệnh

A cavalry general of the Early Han period. Grand marshal. Nephew of Grand General Wei Qing. He won the recognition of Emperor Wu when he was young and served at the Imperial Court. Obsessed with subjugating the Xiongnu, he continually defeated Xiongnu leaders, building the foundation for the Early Han's control of the western area.

Phiêu Kị tướng quân nhà Tây Hán, sau phong làm Đại Tư Mã, hiệu là Quán Quân Hầu, Cảnh Hoàn Hầu, cháu Đại tướng quân Vệ Thanh. Ông sớm bộc lộ tài năng quân sự, được Hán Võ đế ưa thích. Năm 18 tuổi theo Vệ Thanh đi đánh Hung Nô, ông ta lập được kì công, dùng 800 quân kị đánh tập hậu, giết 2 ngàn quân, bắt sống tể tướng, giết chết hoàng thân Hung Nô. Trong 4 lần ra quân với Hung Nô, Hoắc Khứ Bệnh đều giành được toàn thắng, diệt hơn 11 vạn người, thu hàng 4 vạn người, mở rộng biên giới nhà Tây Hán tới vùng Hà Tây, Tửu Tuyền. Ông mất năm 24 tuổi, Hán Võ Đế thương cảm, cho xây một ngôi mộ cho Hoắc Khứ Bệnh giống như núi Kì Liên ở cạnh mộ mình để biểu hiện lòng cảm phục vô hạn của nhà vua.


Yang Dayan Dương Đại Nhãn

A general of Northern Wei during the Southern and Northern Dynasty periods. He volunteered for the southern campaign during Emperor Xiaowen's time. His bravery was compared to that of Guan Yu and Zhang Fei, and he was called "the greatest warrior in the whole army." His wife Pan Bao Zhu also took to the battlefield with him to fight.

Tướng quân nhà Bắc Ngụy thời Nam Bắc triều. Ông ta từ khi còn trẻ đã có đảm khí, nhanh nhẹn khác thường, chạy nhảy như bay, luyện được một thân công phu tuyệt thế. Lúc Hiếu Văn đế chuẩn bị nam chinh, Dương Đại Nhãn tự tới tiến cử mình, lập được nhiều chiến tích. Mỗi lần chiến đấu, Dương Đại Nhãn đều xung sát đi trước, không khi nào là không "dũng mãnh trùm ba quân", được người đương thời so sánh với Quan Vũ, Trương Phi. Vợ ông ta Phan Bảo Châu, cũng giỏi cưỡi ngựa bắn cung, thường cùng chồng xông pha nơi chiến trường.


Chen Qingzhi Trần Khánh Chi

A general of Liang during the Southern and Northern Dynasty periods. He served Liang's Emperor Wu from before the founding of the nation and was very trusted. Appointed general at a young age, he faced off against Northern Wei. He went on to win as many as forty seven straight battles, take thirty-two castles and finally make Luo Yang surrender.

Tướng quân nhà Lương thời Nam Bắc Triều. Ông truy tùy Lương Vũ đế Tiêu Diễn từ trước khi nhà Lương được thành lập, là nhân sĩ thân tín hạng nhất của Tiêu Diễn. Trần Khánh Chi tuy thân là võ tướng mà bắn tên không xuyên qua một lần vải, cưỡi ngựa cũng không giỏi, nhưng khéo phủ dụ sĩ tốt, có thể khiến bộ hạ vì ông mà tận lực đến chết. Ông dẫn theo 7000 quân từ huyện Chí tới Lạc Dương, chiếm 32 thành, giao chiến 47 trận, trận nào cũng thắng, là một kì tích trong lịch sử quân sự.


Gao Changgong Cao Trường Cung

The Imperial prince of Northern Qi during the Southern and Northern Dynasty periods. The King of Lan Ling. As the Governor of Bing Province, he confronted Northern Zhou and foreign tribes, and his valor became known throughout the land. He was also famous for his beautiful facial features.

Hoàng tử nhà Bắc Tề thời Nam Bắc triều, hiệu là Lan Lăng vương. Ông ta dung mạo tuấn tú, ra trận thường mang mặt nạ cho thành hung dữ. Lúc làm Thứ sử Tịnh châu, Cao Trường Cung dùng 500 quân kị đột phá vào đội quân chiến thắng của nhà Bắc Chu, giải vây cho thành Kim Dung, đánh tới cửa thành. Binh sĩ trong thành không nhận ra, ông ta bèn cởi mặt nạ, quân trong thành sĩ khí lên cao, mở cửa thành phối hợp với quân ở ngoài, chuyển bại thành thắng. Người đương thời vì thế làm bài phú Lan Lăng vương nhập trận khúc, được truyền tới tận Nhật Bản, tới ngày nay vẫn được biểu diễn trong một số nghi lễ.


Li Ji Lí Tích

One of the Twenty-Four Ministers of Tang. His name was originally "Xu Shiji." In the chaotic times at the end of the Sui Period, he joined an uprising at the age of seventeen and made a name for himself. He rendered distinguished service during the founding of Tang and received the family name of "Li."

Một trong hai mươi bốn công thần trong gác Lăng Yên của nhà Đường, hiệu là Tào Quốc Công. Lí Tích vốn tên Từ Thế Tích, được mang họ Lí, vì kiêng tên húy Đường Đại tông nên dùng tên đơn. Trong lúc thiên hạ đại loạn cuối thời nhà Tùy, Lí Tích theo về trại Ngõa Cương năm 17 tuổi, bày kế khiến trại Ngõa Cương lớn mạnh. Về sau theo hàng nhà Đường, đem quân đi đánh dẹp các thế lực quần hùng, thời bình lại tiếp tục đem quân đánh bại các nước lân cận, cùng Lí Tịnh được gọi là danh tướng.


Qin Qiong Tần Thúc Bảo

One of the Twenty-Four Ministers of Tang. The Grand General of Zuo Wu Wei. He served under famous Sui generals at the end of the Sui Period and took charge of suppressing the frequent uprisings that broke out in various places. He never commanded a very large army, but was exceedingly brave, and is ranked with Wei Chi Gong as one of the most famous generals of the early Tang Period.

Một trong hai mươi bốn công thần trong gác Lăng Yên của nhà Đường, tước hiệu Tả Võ Vệ Đại Tướng quân. Tần Thúc Bảo tên Quỳnh, dùng tên tự lúc trẻ. Lúc trẻ theo các danh tướng nhà Tùy đi đánh dẹp các cuộc khởi nghĩa ở khắp nơi, nhờ dũng cảm nổi tiếng xa gần. Về sau theo hàng nhà Đường, tham gia nhiều chiến dịch đánh bại các thế lực quần hùng, dù không bao giờ được điều khiển nhiều quân, nhưng đánh trận lập nhiều công, được xếp cùng Uất Trì Kính Đức vào hàng những danh tướng nổi tiếng nhất đời Đường.


Wei Chi Gong Uất Trì Kính Đức

One of the Twenty-Four Ministers of Tang. The Duke of Wu; the Duke of E. A master of the iron whip. He served under Liu Wuzhou at the end of the Sui Period, taking charge of suppressing the frequent uprisings. Immensely strong, he was called a "god-like warrior," and it is said that he was never once injured on the battlefield.

Một trong hai mươi bốn công thần trong gác Lăng Yên của nhà Đường, hiệu là Ngô Quốc Công, Ngạc Quốc Công. Cuối thời nhà Tùy, ông ta là thiên tướng của Lưu Vũ Chu, nhiều lần đi đánh dẹp các cuộc khởi nghĩa. Về sau theo về với nhà Đường,liên tiếp lập công. Ông ta vô cùng khỏe mạnh, sử dụng một ngọn trường mâu tới mức xuất thần nhập hóa, được người ta xưng tụng là "Thần Dũng", chưa bao giờ thấy ông ta bị thương trên chiến trường.


Yue Fei Nhạc Phi

An officer of the Southern Song. Born into a farming family, he applied himself toward scholarship and the martial arts, and joined a volunteer force for local defense. It is said he had the words "serve the country loyally" tattooed on his back. After death, was enshrined in a mausoleum with Guan Yu and considered to be a hero devoted to the salvation of his country.

Thường thắng tướng quân nhà Nam Tống, tên thụy là Võ Mục, Nhạc Vương. Tổ tiên họ Nhạc làm nghề nông, Nhạc Phi yêu thích binh pháp, võ nghệ tài giỏi, đầu quân để chống giặc ngoại xâm. Trên lưng ông có xăm 4 chữ "Tận trung báo quốc". Cả đời ông đã đánh nhau với quân Kim 126 lần, toàn giành thắng lợi. Mỗi lần sắp vào cuộc chiến, Nhạc Phi đều triệu các chỉ huy để bàn bạc, mưu định xong mới đánh, cho nên mỗi lần đánh nhau ông đều chiến thắng. Bất ngờ gặp địch, ông không hề nao núng, người Kim có câu "Bạt núi dễ, đánh quân Nhạc khó". Sau khi mất, Nhạc Phi được coi là vị anh hùng tận tâm tận lực chiến đấu bảo vệ đất nước, ông cùng Quan Vũ được thờ ở Võ Miếu.


Qin Liangyu Tần Lương Ngọc

A Ming general. The only female general in official history. Well-versed in the spheres of scholarship and the martial arts. When Yang Yinglung caused a rebellion against Ming in Sichuan, Qin Liang Yu, along with her husband Ma Qiancheng, led an army to suppress them and achieved many victories.

Tướng quân nhà Minh, tên thụy là Trung Trinh hầu. Bà là nữ tướng quân duy nhất được chép trong chính sử, giàu can đảm mưu trí, giỏi cưỡi ngựa bắn cung, tinh thông thao lược. Tần Lương Ngọc cùng chồng là Mã Thiên Thừa tổ chức được một đạo quân tinh nhuệ gọi là "Bạch Can binh" khi gặp địa hình hiểm trở vẫn đi nhanh nhẹn như vượn. Khởi đầu từ việc đánh dẹp Dương Ứng Long ở Tứ Xuyên, bà nhiều lần đem quân giúp triều đình đánh dẹp các cuộc phản loạn, khởi nghĩa, tới chết vẫn tận trung với nhà Minh.


Zheng Chenggong Trịnh Thành Công

A Ming general. Zheng Seng. Koxinga. He was born in Hirado, Japan to the Fujian smuggler Zheng Zhilong and a Japanese mother. When Qing made the Ming capital Beijing surrender, he and his father backed Zhu Yujian of the Ming Imperial Family, and began a resistance movement. They undertook a northern campaign but suffered a crushing defeat.

Tướng quân nhà Minh, tên gọi khác là Trịnh Sâm, hiệu là Quốc Tính Gia. Ông sinh ra tại Hirado, Nhật Bản, cha là thủ lĩnh hải tặc Phúc Kiến Trịnh Chi Long, mẹ là Tagawa. Lúc nhà Thanh chiếm được kinh đô Bắc Kinh của nhà Minh, ông và cha đưa Đường vương Chu Duật Kiện của nhà Minh lên ngôi ở Phúc Châu, kháng cự lại quân Thanh. Trịnh Thành Công định đem quân bắc phạt, nhưng cha ông hoài nghi triều đình Nam Minh, cùng gia tướng hàng nhà Thanh nên bị thất bại nặng nề. Ông thu thập binh sĩ, tiếp tục công cuộc phản Thanh phục Minh, mặt khác đem binh đánh đuổi được người Hà Lan chiếm giữ Đài Loan, vì thế được xem là anh hùng dân tộc Trung Quốc.

 

Nhân vật chỉ xuất hiện trong ROTK XI - Sangokushi 11 bản PS2





Cui Zhouping Thôi Châu Bình

Zhuge Liang's friend. The son of the late Han senior minister Cui Lie. The younger brother of Cui Jun. He appeared in the famous story in which Liu Bei paid three visits to the home of Zhuge Liang. While going to visit Zhuge Liang, Liu Bei, who had come to Long Zhong for the first time, mistook Cui Zhouping for Zhuge Liang. When asked by Liu Bei, Cui Zhouping explained his theory on the correction of disorder, warning Liu Bei that even if he did go to get Zhuge Liang's help, it was useless to try and fight against the fate of the times. Cui Zhouping and Xu Shu both recognized Zhuge Liang's brilliance, but Cui Zhouping pointed out his shortcomings whenever he discovered them. When Zhuge Liang compared himself to Guan Zhong, the great Qi Prime Minister of the Chun Qiu period, and Yue Yi, the famous Yan general of the Warring States period, Cui Zhouping agreed.

Bạn thân của Gia Cát Lượng, con quan Tư đồ thời Đông Hán Thôi Liệt, em Thôi Quân. Ông ta xuất hiện trong câu chuyện Tam cố thảo lư nổi tiếng khi Lưu Bị ba lần tới lều tranh mời Khổng Minh. Trên đường tới Long Trung lần thứ nhất, Lưu Bị nhầm Thôi Châu Bình là Gia Cát Lượng. Khi Lưu Bị hỏi đến, Thôi Châu Bình đưa ra cái nhìn của mình về việc thiên hạ khó yên định ngay, cảnh báo Lưu Bị rằng dù ông có nhờ được Gia Cát Lượng giúp sức thì việc trái với ý trời là rất khó, chỉ uổng hơi sức mà thôi. Sử chép, Thôi Châu Bình và Từ Thứ công nhận tài năng rực rỡ của Gia Cát Lượng, nhưng mỗi khi Gia Cát Lượng có gì thiếu sót thì Thôi Châu Bình đều thẳng thắn chỉ ra. Khi Gia Cát Lượng tự ví mình với Quản Trọng, vị tể tướng tài ba nước Tề thời Xuân Thu và Nhạc Nghị, vị danh tướng nước Yên thời Chiến Quốc, Thôi Châu Bình tán thành.


Shi Tao Thạch Thao

Zhuge Liang's friend. Appears as "Shi Guangyuan." In the famous story in which Liu Bei paid three visits to the home of Zhuge Liang, Shi Tao and Meng Gongwei (Meng Jian) met Liu Bei, who was trying to visit Zhuge Liang at his hermitage for the second time, when they were out drinking. Shi Tao was friends with Xu Shu, who was from the same area. When Dong Zhuo was in power and a conflict broke out in Zhong Yuan, Shi Tao and Xu Shu escaped to the south. Shi Tao and Zhuge Liang, Xu Shu and Meng Jian studied together in Jing Province, and Zhuge Liang commented that if these friends had government positions, they would be governors or prefects. Later, when Jing Province came under Cao Cao's rule, Shi Tao returned to the north. During Cao Pi's reign, he served Wei, and held the positions of prefect and agricultural advisor successively. It is said that when Zhuge Liang heard that Shi Tao did not hold a high government position, he expressed surprise at what an abundance of talented people Wei must have.

Bạn thân của Gia Cát Lượng, xuất hiện trong Tam Quốc Diễn Nghĩa dưới cái tên "Thạch Quảng Nguyên". Trong câu chuyện Tam cố thảo lư nổi tiếng, Lưu Bị trên đường tới lều tranh tìm Gia Cát Lượng lần thứ hai gặp Thạch Thao và Mạnh Công Uy (Mạnh Kiến) đang ngồi đối nhau uống rượu. Sử chép, Từ Thứ và Thạch Thao là bạn cùng làng. Khi Đổng Trác nắm quyền, chiến loạn nổ ra ở Trung Nguyên, Thạch Thao và Từ Thứ lánh nạn về phía nam. Thạch Thao, Gia Cát Lượng, Từ Thứ và Mạnh Kiến là bạn học ở Kinh châu, Gia Cát Lượng nói nếu những người bạn của mình nếu được làm quan thì có thể làm tới Quận thú hoặc Thứ sử. Về sau, lúc Kinh châu bị Tào Tháo chiếm, Thạch Thao trở về miền bắc. Trong thời Ngụy đế Tào Phi, Thạch Thao làm quan nhà Ngụy, làm quan đến chức Quận thú, Điển nông Hiệu uý. Ngụy lược chép Gia Cát Lượng ra Lũng Hữu nghe tin Thạch Thao quan chức chỉ như thế, cảm thán nói: "Nước Nguỵ nhiều kẻ sĩ vậy! Người ấy cũng chẳng được dùng ư?".


Meng Jian Mạnh Kiến

Zhuge Liang's friend. Appears as "Meng Gongwei." He appears in the famous story in which Liu Bei paid three visits to the home of Zhuge Liang. When Meng Jian and Shi Tao (Shi Guangyuan) were out drinking, they met Liu Bei, who was trying to visit Zhuge Liang in Long Zhong for the second time. Meng Jian and Zhuge Liang, Xu Shu and Shi Tao studied together in Jing Province, and Zhuge Liang commented that these friends had the potential to be governors or prefects. Meng Jian served Wei, and after Wen Hui's death, became the governor of Liang Province and showed considerable political prowess.

Bạn thân của Gia Cát Lượng, xuất hiện trong Tam Quốc Diễn Nghĩa dưới cái tên "Mạnh Công Uy". Trong câu chuyện Tam cố thảo lư nổi tiếng, Lưu Bị trên đường tới Long Trung tìm Gia Cát Lượng lần thứ hai gặp Mạnh Kiến và Thạch Thao (Thạch Quảng Nguyên) đang ngồi đối nhau uống rượu. Sử chép, Mạnh Kiến, Gia Cát Lượng, Từ Thứ và Thạch Thao là bạn học ở Kinh châu, Gia Cát Lượng nói những người bạn của họ có thể làm tới Quận thú hoặc Thứ sử. Mạnh Kiến làm quan nhà Ngụy, sau cái chết của Ôn Khôi được thăng làm Thứ sử Lương châu, có những biểu hiện chính trị xuất sắc, lập được danh tiếng.


Dong Bai Đổng Bạch Không chép trong TQDN

Dong Zhuo’s granddaughter. When Dong Zhuo was assassinated, all of his relatives, young and old alike, were murdered. When Dong Zhuo held political power and his whole family was being given high government positions, Dong Bai was given territory as the Wei Yang Lord before she reached the age of fifteen. After the seal presentation, chief retainers such as commanders, intendants and governors became her advisors. After Dong Zhuo’s death, his mother, father, wife, children and siblings were all wiped out.

Cháu gái Đổng Trác. Lúc Trác bị Lã Bố giết chết, bao nhiêu họ hàng thân thuộc nhà Đổng Trác, không cứ lớn bé già trẻ đều bị đem ra giết sạch. Sử chép, lúc Đổng Trác lên làm Thái sư, thao tóm quyền lực trong triều, cả gia tộc họ Đổng đều được phong những chức cao, Đổng Bạch còn để bím tóc cũng được phong làm Vị Dương Quân (chưa tới 15 tuổi). Sau lễ thụ phong, các bậc trọng thần như Đô úy, Trung lang tướng và Thứ sử trở thành cố vấn cho Đổng Bạch. Sau khi Đổng Trác chết, cha, mẹ, vợ, con và tất cả họ hàng của Trác đều bị tiêu diệt.


Du Shi Đỗ Thị Không chép trong TQDN

The wife of Qin Yilu, Lu Bu’s officer, Qin Lang’s mother. She later became Cao Cao’s concubine. While Du Shi’s husband was away seeing Yuan Shu as an envoy, she remained home in Xia Pi. With her great beauty, she became Cao Cao’s concubine when Lu Bu lost and died in Xia Pi. Her child, Qin Lang, was raised in Cao Cao’s court and treated with affection. While Guan Yu had Lu Bu besieged at Xia Pi, he asked Cao Cao many times to let him have Du Shi for his wife.

Vợ Tần Nghi Lộc, bộ tướng của Lã Bố, mẹ của Tần Lãng. Về sau Đỗ Thị trở thành vợ của Tào Tháo. Sử chép, chồng Đỗ Thị được Lã Bố sai đến bái phỏng Viên Thuật, Thuật nhân đó gả cho con gái trong tông thất nhà Hán làm vợ, Đỗ Thị ở lại Hạ Phì. Lúc Lã Bố bị vây ở Hạ Phì, phái người đưa Đỗ Thị sang dâng cho Quan Vũ nhờ giúp đỡ, Vũ nhiều lần xin Tào Tháo cho lấy Đỗ Thị làm vợ, Tháo ngờ rằng người ấy hẳn có nhan sắc, bèn gặp mặt và giữ Đỗ Thị lại làm thiếp. Nghi Lộc về hàng được phong làm Huyện trưởng huyện Bì, sau bị Trương Phi giết chết. Con của cô là Tần Lãng được nuôi trong phủ Tào Tháo, Tào Tháo rất yêu quí, mỗi lần ngồi nói chuyện với tân khách thường bảo rằng "Thế gian có ai yêu con hờ được giống ta chăng".


Pang E Bàng Nga Không chép trong TQDN

The eldest daughter of Zhao An. The wife of Pang Zixia. Also known as “Pang E Qin.” When Li Shou killed her father, she and her three younger brothers planned revenge. The younger brothers all died from the plague, however, and Li Shou, thinking she was safe, carlessly let her guard down. On hearing of this, Pang E vowed never to let Li Shou live. In 179, she killed Li Shou in broad daylight, and then calmly and immediately turned herself in at a government office. She was ready to submit to her sentence, but wasn’t punished in the end. Hearing about Pang E’s story, men such as the Governor of Liang Province, Zhou Hong, the Prefect of Jiu Quan, Liu Ban, and an undersecretary, Zhang Huan, all expressed their respect for her.

Con gái lớn Triệu An, vợ Bàng Tử Hạ, tên lúc trẻ là "Triệu Nga Thân", mẹ quan Trung Tán Đại Phu nhà Ngụy Bàng Dục. Sử chép, cha cô bị ác bá Lí Thọ sát hại, Bàng Nga cùng ba em trai bàn tính cách trả thù. Tuy vậy, ba người em đều bị bệnh mất sớm, Lí Thọ cho rằng mình đã an toàn, không đề phòng nữa. Khi biết tin này, Bàng Nga thề rằng sẽ không để Lí Thọ được toàn mạng. Năm 179, ngay giữa ban ngày, cô đâm chết Lí Thọ, sau đó đường hoàng đi tới quan phủ. Bàng Nga đã sẵn sàng chịu tội, nhưng cuối cùng không bị kết án. Khi được nghe chuyện về Bàng Nga, nhiều vị quan như Thứ sử Lương Châu Chu Hồng, Thái thú Tửu Tuyền Lưu Ban và Thái thường Trương Hoán đều tấm tắc khen ngợi. "Liệt nữ truyện" của Hoàng Phủ Mật, "Tần nữ hưu hành" của Hòa Phó Huyền đều ghi chép chuyện này. Con của cô sau này là Bàng Dục nhờ ám sát hụt Thái thú Võ Uy Trương Mãnh để báo thù cho chủ mà nổi tiếng, sau làm quan nhà Ngụy.


Guan Ning Quan Ninh Không chép trong Chính sử

The eldest son of Guan Ding, who lived on the border of Nei Bei. The older brother of Guan Ping. Guan Ping trained in the martial arts, and Guan Ning devoted himself to academic studies. Guan Ning appears in "Guan Yu's Journey." When Guan Yu went to the border of Nei Bei to see Liu Bei again, Guan Ning, his father, and his younger brother received Guan Yu at their farm. They also exchanged greetings with Liu Bei, who had then reunited with Guan Yu. After that, Guan Ning's younger brother Guan Ping became Guan Yu's adopted son and joined Liu Bei and the others. Guan Ning stayed behind on the farm.

Con cả Quan Định, sống ở địa giới Hà Bắc, anh Quan Bình. Quan Bình theo nghề võ, còn Quan Ninh học nghề văn. Quan Ninh xuất hiện trong "Cuộc hành trình của Quan Vũ đi tìm Lưu Bị". Lúc Quan Vũ tới địa giới Hà Bắc gặp lại Lưu Bị, Quan Ninh cùng cha và em đón tiếp Quan Vũ ở nông trại nhà mình. Không lâu sau, họ tiếp đón Lưu Bị tới đoàn tụ với Quan Vũ. Quan Bình được Quan Vũ nhận làm con nuôi, đi theo quân Lưu Bị, còn Quan Ninh ở lại nông trại.


Zhang Shiping Trương Sĩ Bình Không chép trong Chính sử

A wealthy merchant who dealt in horses. When he and Su Shuang were out trading horses, they ran into the Yellow Turban Rebellion. Liu Bei, Guan Yu and Zhang Fei made an oath in the peach garden to be sworn brothers, and began preparing arms. When Zhang Shi Ping heard about this, he offered them funds and fifty good horses. They then used these funds to make the Swords of Fate, Blue Dragon, and Serpent Blade. Leading 500 soldiers, they went to join an army to subdue the Yellow Turbans.

Lái buôn bán ngựa lớn ở Trung Sơn. Khởi nghĩa Hoàng Cân nổ ra đúng khi ông ta và Tô Song đem ngựa lên miền bắc bán. Lúc ấy, Lưu Bị, Quan Vũ và Trương Phi vừa kết nghĩa vườn đào, đang chuẩn bị vũ khí dẹp giặc yên dân. Trương Sĩ Bình biết được điều này bèn tình nguyện tặng năm mươi con ngựa tốt, năm trăm lạng vàng bạc và một nghìn cân sắt để làm khí giới. Lưu Bị sai gọi thợ đến rèn ra Thư Hùng Song Kiếm, Thanh Long Yển Nguyệt Đao và Bát Xà Mâu. Sau đó, ba huynh đệ kết nghĩa dẫn theo 500 quân theo quân triều đình đi đánh Hoàng Cân.


Lu Baishe Lã Bá Sa Không chép trong Chính sử

The sworn brother of Cao Song, Cao Cao's father. He gave shelter to Cao Cao and Chen Gong when they were escaping after a failed assassination attempt on Dong Zhuo. Wanting to offer hospitality, he told his family to prepare meat for the guests. Cao Cao and Chen Gong, however, mistakenly thought that the family was planning to capture them, and they ended up killing the entire family. When they realized it was a misunderstanding, Chen Gong regretted what they had done, but Cao Cao declared, "I'd rather betray the world than have the world betray me!" Once Chen Gong saw how heartless Cao Cao was, he parted ways with him.

Huynh đệ kết nghĩa của Tào Tung, cha Tào Tháo. Ông ta cho Tào Tháo và Trần Cung trú ẩn sau khi Tào Tháo ám sát hụt Đổng Trác. Để tỏ lòng mến khách, Lã Bá Sa dặn người nhà làm thịt con lợn để làm tiệc đãi khách. Tuy nhiên, Tào Tháo và Trần Cung tưởng nhầm rằng gia thuộc ông chú kết nghĩa của cha định mưu bắt họ, bèn giết sạch cả nhà Lã Bá Sa. Khi nhận ra họ đã giết lầm, Trần Cung rất hối hận, nhưng Tào Tháo nói "Thà để ta phụ người, chứ không để người phụ ta". Trần Cung thấy được sự tàn nhẫn của Tào Tháo, bèn bỏ Tháo đi nơi khác.


Wang Tao Vương Đào Không chép trong TQDN, Chính sử

A woman who appears in "The Story of Hua Guan Suo," a tale that has Guan Suo as its leading character. The daughter of Wang Ling Gong, a thief in Lu Tang Sai. The elder sister of Wang Yue. Wang Tao lost in battle to Guan Suo, who stopped by Lu Tang Sai, and she and her younger sister Wang Yue became Guan Suo's wives.

Nhân vật chỉ xuất hiện trong tác phẩm "Hoa Quan Sách Truyện", câu truyện mà Quan Sách là nhân vật chính, con gái Vương Lệnh Công, đạo tặc Lư Đường Trại, chị Vương Duyệt. Hai chị em họ đều tư dung tuyệt sắc, võ nghệ tinh thông. Lúc Quan Sách dừng chân tại Lư Đường Trại và đánh bại Vương Đào, Vương Duyệt, hai người họ trở thành vợ Quan Sách và từ biệt cha lên đường. Ở vùng Tứ Xuyên từ đó lưu truyền những truyền thuyết về ba vợ chồng họ hành hiệp trượng nghĩa.


Wang Yue Vương Duyệt Không chép trong TQDN, Chính sử

A woman who appears in "The Story of Hua Guan Suo," a tale that has Guan Suo as its leading character. The daughter of Wang Ling Gong, a thief in Lu Tang Sai. The younger sister of Wang Tao. Wang Yue lost in battle to Guan Suo, who stopped by Lu Tang Sai, and she and her older sister Wang Tao became Guan Suo's wives.

Nhân vật chỉ xuất hiện trong tác phẩm "Hoa Quan Sách Truyện", câu truyện mà Quan Sách là nhân vật chính. Hai chị em họ đều tư dung tuyệt sắc, võ nghệ tinh thông. Lúc Quan Sách dừng chân tại Lư Đường Trại và đánh bại Vương Đào, Vương Duyệt, hai người họ trở thành vợ Quan Sách và từ biệt cha lên đường. Ở vùng Tứ Xuyên từ đó lưu truyền những truyền thuyết về ba vợ chồng họ hành hiệp trượng nghĩa.


Guan Yinping Quan Ngân Bình Không chép trong TQDN, Chính sử

Guan Yu’s daughter. She appears in popular folklore as having the bravery of her father and participating in Zhuge Liang’s conquest of Nanman. When there was a suggestion of a marriage proposal between Sun Quan’s son and Guan Yu’s daughter. Guan Yu refused, saying “How can I give a tiger’s daughter to a dog’s whelp?” This angered Sun Quan, and was one of the reasons Sun Quan’s Forces invaded Jing Province.

Con gái Hổ tướng Quan Vũ. Cô xuất hiện trong truyền thuyết dân gian, Tam Quốc Ngoại truyện truyện tình với hình bóng của một nữ chiến binh mang trong mình sự dũng mãnh của cha, tham gia chiến dịch chinh phạt Nam Man của Gia Cát Lượng lập nhiều chiến công. Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa chỉ đề cập tới khi Tôn Quyền cho người tới hỏi cưới con gái Quan Vũ cho con trai Tôn Quyền, Quan Vũ nổi giận lên mắng rằng "Con gái ta, ví như loài hổ, lại thèm gả cho con loài chó à!". Điều này khiến Tôn Quyền tức lên đầy ruột, dẫn tới việc ông ta mang quân đánh úp Kinh châu.


Guo Shi Quách Thị

Cao Pi’s Empress. Her father was Guo Yong. Her mother was Dong Shi. Guo Shi was extremely beautiful. Because Guo Yong bragged that his daughter was “the king of women,” she was called “Queen.” When Cao Pi became the Wei Emperor, Guo Shi was favored by him as his concubine. After conspiring with Zhang Tao to have Cao Pi execute Zhen Shi, Guo Shi became Empress. She was childless, but raised Zhen Shi’s son Cao Rui. Guo Shi lost both of her parents young and her status dropped, but she was singled out by Cao Cao and came to serve Cao Pi. She helped Cao Pi with her excellent strategizing abilities, and made efforts to have him chosen as successor. With her modest personality, Guo Shi was popular with the court as well, but Cao Rui, his mother having been executed, hated Guo Shi. Some even say she was killed so that Cao Rui could get revenge.

Hoàng hậu của Tào Phi, con Quách Vĩnh và Đổng Thị. Quách Thị xinh đẹp tuyệt trần, cha nàng thường nói rằng "Con gái ta là vua trong đám con gái", bởi thế gọi là "Nữ vương". Tào Phi lên ngôi sủng ái quí phi Quách Thị mà nhạt tình với Hoàng hậu Chân Thị. Quách quí phi muốn cướp ngôi hoàng hậu bèn bàn nhau với hạnh thần Trương Thao bày mưu vu cáo hãm hại, khiến Tào Phi bắt Chân Thị phải tự tử, rồi lập Quách Thị lên làm Hoàng hậu. Quách Thị không có con, nuôi Tào Tuấn làm con, nhưng không lập làm thái tử. Sử chép, Quách Thị mất cha mẹ từ nhỏ, gia cảnh lụn bại, được Tào Tháo chỉ định làm vợ lẽ của Tào Phi. Với mưu lược của mình, Quách Thị giúp đỡ Tào Phi được lập lên ngôi thế tử. Quách Thị sống giản dị nên rất được yêu mến trong cung, nhưng Tào Tuấn rất căm hận kẻ đã khiến mẹ mình phải chết này. Tam Quốc Ngoại truyện truyện tình chép, Quách Thị vốn là nhân tình của Ngô Chất, được Chất dâng cho Tào Phi để tiến thân. Sau khi Tào Tuấn lên ngôi bèn giết chết Quách Thị để trả thù.


Li Shi Lí Thị Không chép trong Chính sử

Wife of Ma Miao. Protector of Jiang You Guan of Shu. Scolded her husband after he failed to respond to Deng Ai of Wei’s attack on Jiang You Guan as she feared the fall of Shu. Her husband officially surrendered to Deng Ai, forcing her to hang herself and commit suicide, gaining profound respect from Deng Ai.

Vợ Mã Mặc, quan giữ ải Giang Du nhà Thục Hán. Cô nổi giận, phỉ nhổ, mắng vào mặt chồng khi ông ta không hề chuẩn bị đánh giặc, giữ thành mà chuẩn bị sẵn nếu quân Ngụy tới là hàng. Lúc Mã Mặc ra hàng Đặng Ngải, Lí Thị tự thắt cổ chết, Ngải hỏi duyên cớ, khen là người trinh liệt, sai làm ma to tống táng, lại thân vào tế.


Lu Yusheng Lục Uất Sinh Không chép trong TQDN

The daughter of Lu Ji of Wu. Lu Yu Sheng was so named because she was born while her father was away at his post in Yu Lin. She was the wife of Zhang Bai. Zhang Wen’s younger brother. Lu Yu Sheng married Zhang Bai, who was from the same province, at the age of thirteen. Three months after getting married, Zhang Bai was implicated in an incident that involved his whole family, was exiled and died in his place of exile, making Lu Yu Sheng a widow. She vowed to remain faithful to him, however. No matter how hard life got, she refused all proposals of remarriage and continued to serve Zhang Bai’s sister.

Con gái Lục Tích nhà Ngô. Cô được đặt tên là Lục Uất Sinh bởi lúc ra đời cha cô đang làm quan xa nhà ở Uất Lâm. Lục Uất Sinh là vợ của Trương Bạch, em Trương Ôn. Sử chép, năm mười ba tuổi cô được gả cho người cùng quận là Trương Bạch. Sau ngày cưới được ba tháng, bất hạnh giáng xuống, Trương Bạch cùng cả nhà bị lưu đầy đi xa, Bạch chết ở đất ấy, khiến Uất Sinh trở thành góa phụ khi tuổi còn đang trẻ. Cô thề rằng sẽ thủ tiết với chồng. Sau đó, dù cuộc sống hết sức khó khăn, Uất Sinh từ chối mọi lời đề nghị tái hôn và tiếp tục chăm sóc em Trương Bạch. Cha cô được xếp vào Nhị thập tứ hiếu, dân gian cũng xếp Lục Uất Sinh vào Nhị thập tứ hiền thê lương mẫu.


Xiahou Shi Hạ Hầu Thị Không chép trong TQDN

Xiahou Yuan’s niece. Xiahou Ba’s cousin. Zhang Fei’s wife. The mother of Zhang Shi, Liu Chan’s Empress. In the year 200, when Xiahou Shi was thirteen or fourteen, she was captured by Zhang Fei when out collecting firewood, and became his wife. In 219, when Xiahou Yuan died in battle, Xiahou Shi asked to bury the reamains, Xiahou Ba (who later defected to Shu) was given preferential treatment because he was Xiahou Shi’s cousin, and was promoted to Marshal.

Cháu gái Hạ Hầu Uyên, em họ Hạ Hầu Bá, vợ Trương Phi, mẹ Trương Thị - Hoàng hậu của Hoàng đế nhà Thục Hán Lưu Thiền. Sử chép, năm 200, lúc Hạ Hầu Thị mới mười ba, mười bốn tuổi, cô đang đi kiếm củi thì gặp chiến loạn, được Trương Phi cứu đi, sau này hai người cưới nhau. Năm 219, lúc Hạ Hầu Uyên tử trận, Hạ Hầu Thị xin được chôn cất xác bác. Về sau, khi Hạ Hầu Bá theo về với nhà Thục Hán được đối xử rất tử tế một phần là bởi ông ta là anh họ Hạ Hầu Thị mẹ vợ vua, được thăng làm Xa Kị tướng quân.


Yang Shi Dương Thị

The wife of Ma Chao. When Ma Chao lost to Cao Cao in the battle at Wei Shui and occupied Ji Cheng, Yang Shi followed her husband into the fortress. But Yang Fu, Zhao Ang and others were out to get Ma Chao, and raised an army against him. While Ma Chao was trying to bring them under control, Liang Kuan and Zhao Qu captured Yang Shi. When Ma Chao returned to the fortress defeated, Yang Shi and their three children were murdered right in front of him. After Yang Shi entered the fortress at Ji Cheng, she came to trust Zhao Ang’s wife, Wang Yi, and they became so close they would talk the whole day through. But this was Wang Yi’s plot to help her husband while he was raising an army, and gave Zhao Ang and the others a chance to prepare to take up arms without raising Ma Chao’s suspicion.

Vợ Hổ tướng Mã Siêu. Sau khi bị Tào Tháo đánh bại ở trận Vị Thủy hai năm, Mã Siêu kết hiếu với người rợ Khương đem quân chiếm được Kí Thành, Dương Thị theo chồng vào trong thành. Những kẻ được Siêu tha mạng như Dương Phụ, Triệu Ngang cất quân ở ngoài đánh lại Mã Siêu để trả thù. Khi Siêu đem quân đi dẹp loạn, Lương Khoan, Triệu Cù, 2 kẻ cũng được Siêu tha mạng bèn bắt ngay Dương Thị. Lúc Mã Siêu trở về đến thành gọi cửa, Dương Thị và ba đứa con nhỏ bị chém chết quẳng thây xuống. Sử chép, lúc Dương Thị vào Kí Thành, cô rất tin tưởng vợ Triệu Ngang là Vương Dị (Vương Thị), hai người họ trở nên thân thiết, có thể trò chuyện với nhau cả ngày. Tuy nhiên, đây chỉ là mưu kế của Vương Dị trong lúc chồng cô ta chuẩn bị binh mã, vũ khí để cất quân báo thù mà không bị Mã Siêu nghi ngờ.


Zhang Shi/ Xing Cai Trương Thị/ Tinh Thái

Zhang Fei’s eldest daughter. Liu Chan’s Empress (Empress Jing’ai). Her mother was Xiahou Shi (Xiahou Ba’s cousin). When Liu Chan became Emperor, according to the advice of Zhuge Liang and others, Zhang Shi became his Empress at the age of seventeen. In the year 221, Zhang Shi entered the court as the consort of the Crown Prince Liu Chan. In 223, she became Empress. She died in 237, and her younger sister became Liu Chan’s Empress.

Con gái lớn Trương Phi, Hoàng hậu của Thục Hán đế Lưu Thiền (Kính Ai Hoàng hậu). Mẹ cô là Hạ Hầu Thị (Em họ Hạ Hầu Bá). Khi Lưu Thiền lên ngôi, nghe theo lời tâu của Gia Cát Lượng và quần thần lập Trương Thị mười bảy tuổi lên làm chính cung Hoàng hậu. Sử chép, năm 221 Trương Thị được đưa vào cung làm chính thất của Thái tử Lưu Thiền. Năm 223, cô trở thành Hoàng hậu. Năm 237, Trương Thị qua đời, em gái cô trở thành Hoàng hậu của nhà Thục Hán. Tên thụy của cô sau khi mất là Kính Ai Hoàng hậu.

 

Tên, hình ảnh 50 nhân vật Thủy Hử chỉ xuất hiện trong Sangokushi 11 PUK PS2​

​

Hình full của từng Nhân vật một, và Stats, khả năng dùng quân, Skills...:

http://home.gamer.com.tw/creationDetail.php?sn=1185200

Chỉ có Stats, khả năng dùng quân, Skills...:

http://www4.atwiki.jp/sangokushi11/pages/56.html

Từ trái qua phải, từ trên xuống dưới nhé:



Thằng đầu tiên hàng 1: Tiều Cái, đầu lĩnh Lương Sơn Bạc trước Tống Giang, vốn là thằng tướng cướp, không nằm trong 108 sao, Thác Tháp Thiên Vương. Chỉ số: 70 80 78 86 96

Thằng thứ 2 hàng 1: Tống Giang, kẻ đứng đầu 108 anh hùng, Hô Bảo Nghĩa. Chỉ số: 74 62 71 54 99

Thằng thứ 3 hàng 1: Lư Tuấn Nghĩa, nhân vật số 2 Lương Sơn, được Tống Giang bức hại đến mức nhà tan cửa nát, Ngọc Kỳ Lân. Chỉ số: 83 90 72 59 84

Thằng thứ 4 hàng 1: Ngô Dụng, quân sư, Trí Đa Tinh. Chỉ số: 44 24 96 88 77

Thằng thứ 5 hàng 1: Công Tôn Thắng, thằng phù thủy đây, Nhập Vân Long. Chỉ số: 33 66 88 44 66

Thằng thứ 1 hàng 2: Quan Thắng, cháu n đời của Quan Công đây, cũng bị Tống Giang lừa, Đại Đao. Chỉ số: 94 93 75 60 90

Thằng thứ 2 hàng 2: Lâm Xung, nguyên giáo đầu, vợ bị cháu Cao Cầu xxx nên... Báo Tử Đầu. Chỉ số: 90 96 74 43 83

Thằng thứ 3 hàng 2: Tần Minh, 1 viên tướng hữu dũng vô mưu, Tích Lịch Hỏa. Chỉ số: 82 93 28 25 53

Thằng thứ 4 hàng 2: Hô Diên Chước, tay cầm 2 ngọn roi thép, bị bắt nên hàng để giữ mạng, Song Tiên Chỉ số: 95 92 73 65 80

Thằng thứ 5 hàng 2: Hoa Vinh, siêu sao bắn tên, rất thân với Tống Giang, sau này treo cổ cạnh mộ của y. Chỉ số: 86 91 78 69 78



Thằng thứ 1 hàng 1: Sài Tiến, công tử nhà giàu chuyên bao che cho bọn trộm cướp, Tiểu Toàn Phong. Chỉ số: 50 58 84 89 93

Thằng thứ 2 hàng 1: Lý Ứng, cũng là 1 công tử nhà giàu. Sau thấy phe Tống Giang có nguy cơ bị tru diệt, lấy cớ bị phong thấp, cáo quan về nhà, vì thế giàu có sống lâu, Phác Thiên Bằng. Chỉ số: 73 76 68 83 82

Thằng thứ 3 hàng 1: Chu Đồng, bị Ngô Dụng giết hại đứa con quan mà y cần bảo vệ, bức phải lên Lương Sơn, Mỹ Nhiệm Công. Chỉ số: 72 83 67 56 70

Thằng thứ 4 hàng 1: Lỗ Trí Thâm, lão sư hổ mang uống rượu ăn thịt chó, có thể bứt 1 cây lên khỏi mặt đất, Hoa Hòa Thượng. Chỉ số: 68 96 33 26 50

Thằng thứ 5 hàng 1: Võ Tòng, nổi tiếng với trò tay không đánh hổ, cực kì khát máu, Hành Giả. Chỉ số: 54 97 54 35 70

Thằng thứ 1 hàng 2: Đổng Bình, tay cầm 2 cây thương, rất khỏe mạnh, thua trận bị bắt lên Lương Sơn, sau bị chặt làm 2 mảnh, Song Thương Tướng. Chỉ số: 89 89 66 48 74

Thằng thứ 2 hàng 2: Trương Thanh, giỏi trò ném đá, sau dùng giáo đánh nhau nên bị đâm chết, Một Vũ Tiễn. Chỉ số: 86 87 70 51 73

Thằng thứ 3 hàng 2: Dương Chí, vận chuyển đá thì làm mất đá, vận chuyển châu báu thì bị bọn Ngô Dụng cướp mất, nên phải đi làm cướp, Thanh Diện Thú. Chỉ số: 70 95 70 32 42

Thằng thứ 4 hàng 2: Từ Ninh, bị bọn Lương Sơn ăn cắp cái áo nên theo hàng để xin lại, sau bị trúng tên độc, toi mạng, Kim Sang Thủ. Chỉ số: 82 90 64 72 64

Thằng thứ 5 hàng 2: Sách Siêu, bạn thân Dương Chí, đem thân theo bọn cướp nên về sau ăn 1 chùy nát sọ. Chỉ số: 83 91 26 29 55



Thằng thứ 1 hàng 1: Đới Tung, 1 ngày có thể đi 800 dặm, Thần Hành Thái Bảo. Chỉ số: 48 72 79 75 78

Thằng thứ 2 hàng 1: Lưu Đường, thằng cướp râu đỏ, tham công nên chết, Xích Phát Quỷ. Chỉ số: 42 82 35 30 28

Thằng thứ 3 hàng 1: Lý Quỳ, tên sát nhân điên bạo, thường chém giết bừa bãi để thỏa mãn thú tính, vì thế mẹ nó bị hổ ăn thịt còn nó được ông anh tốt Tống Giang bỏ độc vào rượu giết chết, Hắc Toàn Phong. Chỉ số: 29 98 5 1 17

Thằng thứ 4 hàng 1: Sử Tiến, vì đối xử tốt với mấy thằng cướp nên mang họa vào thân, đành bỏ cuộc sống lương thiện mà nhập băng, xăm 9 con rồng trên người nên gọi là Cửu Văn Long. Chỉ số: 74 94 48 29 75

Thằng thứ 5 hàng 1: Mục Hoằng, thằng ác bá ở trấn Yết Dương, thường lấy ức hiếp kẻ yếu làm vui, sau khi chèn ép Tống Giang chán, sợ đồng bọn của y trả thù, vội theo về Lương Sơn, Một Già Lan (không che giấu). Chỉ số: 66 79 38 59 72

Thằng thứ 1 hàng 2: Lôi Hoành, đô đầu huyện Vận Thành, vì bảo vệ bọn Tiều Cái nên trở thành tội phạm, Sáp Sí Hổ (hổ chắp cánh). Chỉ số: 71 84 57 45 63

Thằng thứ 2 hàng 2: Lý Tuấn, có tài lặn giỏi, từng bắt sống Cao Cầu, sau thấy quân Lương Sơn không còn tương lai, vờ bị bệnh trốn sang Xiêm, sau thành vua nước ấy, Hỗn Giang Long. Chỉ số: 77 76 75 72 82

Thằng thứ 3 hàng 2: Nguyễn Tiểu Nhị, ngư dân gần Lương Sơn, không biết chữ nên bị bọn Ngô Dụng lừa, sau mất mạng, Lập Địa Thái Tuế. Chỉ số: 68 75 45 34 64

Thằng thứ 4 hàng 2: Trương Hoành, tên cướp giỏi bơi lội, từng định thịt Tống Giang, nhưng nghe hắn xưng danh xong thì sợ bị trả thù nên vội theo về Lương Sơn, Thuyền Đẩu Hỏa (lửa đầu thuyền). Chỉ số: 66 74 50 46 59

Thằng thứ 5 hàng 2: Nguyễn Tiểu Ngũ, ngư dân gần Lương Sơn, em Nguyễn Tiểu Nhị, cũng được Ngô Dụng lừa lên Lương Sơn để bán mạng, Đoản Mạng Nhị Lang. Chỉ số: 57 85 29 15 46



Thằng thứ 1 hàng 1: Trương Thuận, em trai Trương Hoành, giỏi bơi lội, vì anh đắc tội với Tống Giang nên cùng theo về Lương Sơn, Lãng Lý Bạch Điều. Chỉ số: 55 83 65 50 74

Thằng thứ 2 hàng 1: Nguyễn Tiểu Thất, cùng 2 anh bị Ngô Dụng lừa lên Lương Sơn, vì mặc hoàng bào của Phương Lạp nên được Cao Cầu phế thành dân thường, nhờ thế sống hạnh phúc đến năm 70 tuổi, Hoạt Diêm La. Chỉ số: 52 78 56 26 68

Thằng thứ 3 hàng 1: Dương Hùng, người gác lao lương thiện, vì bị vợ cắm sừng nên lên Lương Sơn, Bệnh Quan Sách. Chỉ số: 76 85 40 54 73

Thằng thứ 4 hàng 1: Thạch Tú, thằng tiều phu được Dương Hùng cưu mang, bèn vu cho vợ hắn thông dâm, bắt lại ép cung phải nhận thì thôi rồi kéo Dương Hùng lên Lương Sơn. Chỉ số: 63 80 77 68 67

Thằng thứ 5 hàng 1: Giải Trân, thợ săn được phường săn tôn là bậc nhất, sau khi giết sạch 1 trang viện thì lên Lương Sơn, Lưỡng Đầu Xà. Chỉ số: 37 82 31 20 36

Thằng thứ 1 hàng 2: Giải Bảo, em trai Giải Trân, cũng là thợ săn, luôn bám theo anh mình. Chỉ số: 38 83 30 19 36

Thằng thứ 2 hàng 2: Yến Thanh, người hầu nhà Lư Tuấn Nghĩa, chủ thì bị Tống Giang hại, người yêu thì bị vua cướp, sau đêm vắng lẻn đi nên thoát nạn, Lãng Tử. Chỉ số: 40 79 85 80 83

Người thứ 3 hàng 2: Hổ Tam Nương, 1 cô gái lương thiện giỏi võ nghệ ở Hổ gia trang, cả gia đình bị thằng Lý Quỳ giết sạch, bị Tống Giang ép gả cho con quỉ dâm dục Vương Anh, Nhất Trượng Thanh. Chỉ số: 81 89 56 42 92

Người thứ 4 hàng 2: Quỳnh Anh, mẹ vì không chịu cưới Điền Hổ nên lao đầu xuống vực chết, được vị thần trong mộng truyền võ nghệ cho, giỏi ném đá, quyết chỉ cưới người có trình ném đá như mình, sau cưới Trương Thanh, không nằm trong 108 vị anh hùng, Quỳnh Thỉ Thốc Cừu (Mũi tên Quỳnh, Cừu là họ). Chỉ số: 78 85 71 55 86

Người thứ 5 hàng 2: Sái Kinh, thái sư đương triều, là nhà thư pháp nổi tiếng, học rộng binh thư. Chỉ số: 8 5 83 86 24



Người thứ 1 hàng 1: Cao Cầu, thái úy đương triều, là 1 cao thủ đá cầu, đưa môn ấy lên tầm nghệ thuật. Chỉ số: 38 56 61 70 32

Người thứ 2 hàng 1: Dương Tiễn, thái úy đương triều, kẻ đưa ra mưu giết chết 2 tên đại ác nhân Lư Tuấn Nghĩa, Tống Giang. Chỉ số: 34 42 66 63 45

Người thứ 3 hàng 1: Đồng Quán, hoạn quan giỏi điều binh khiển tướng, đem quân chinh phạt lập nhiều công lao, bọn Tống Giang nhiều lần định nhận vơ, cướp công nhưng không thành. Chỉ số: 73 75 71 74 19

Người thứ 4 hàng 1: Cao Liêm, tri phủ Đường Châu, em họ Cao Cầu, thường ra tay dẹp cướp cứu dân, phép thuật cao cường hơn hẳn Công Tôn Thắng, bị phép Ngũ Lôi Thiên Tâm của thầy hắn đánh bại. Chỉ số: 81 68 85 66 40

Người thứ 5 hàng 1: Điền Hổ, lãnh tụ khởi nghĩa nông dân ở Hà Bắc, bị bọn Lương Sơn Bạc hóa thành chó săn cho triều đình nội ứng, ngoại hợp đánh bại. Chỉ số: 80 78 60 53 66

Người thứ 1 hàng 2: Vương Khánh, lãnh tụ khởi nghĩa nông dân ở Giang Đông, bị bọn chó săn Lương Sơn Bạc hãm hại. Chỉ số: 71 72 68 58 68

Người thứ 2 hàng 2: Loan Đình Ngọc, giáo sư ở Chúc gia trang, vì muốn bảo vệ dân chúng vùng ấy nên đánh bại bọn Lương Sơn, bị thằng tiểu nhân Tôn Lập đâm sau lưng nên mất mạng, Chúc gia trang và Hổ gia trang vì thế bị bọn Lương Sơn thỏa sức chém giết. Chỉ số: 86 94 61 50 77

Người thứ 3 hàng 2: Đoàn Tam Nương, vợ Vương Khánh, cùng chồng dấy nghiệp, thất trận thân bại, gia vong. Chỉ số: 64 70 50 25 21

Người thứ 4 hàng 2: Sử Văn Cung, giáo sư ở chợ Tăng Đầu, ghét ác như thù, đánh dẹp bọn Lương Sơn Bạc, bắn chết Tiều Cái, trước khi chết y truyền lại ai bắt sống Sử Văn Cung được làm trại chủ. Sau ông bị Lư Tuấn Nghĩa bắt, nhưng vì Tống Giang dùng thủ đoạn hèn hạ nên y mới là kẻ đứng đầu Lương Sơn Bạc. Chỉ số: 91 96 79 57 70

Người thứ 5 hàng 2: Lý Sư Sư, kĩ nữ nổi tiếng dịu dàng, phong nhã, được nhiều danh sĩ tới thưởng thức, trong đó có Yến Thanh và Tống Huy Tông. Được vua sủng ái nên đá bay Yến Thanh, sau vua chết, thất sủng, bị quân Kim bắt làm tù binh đưa về phương bắc, ép gả cho một tên lính già ốm bệnh, kết thúc cuộc đời một cách nhục nhã. Chỉ số: 5 6 73 58 94

Để đề phòng link ảnh của nó bị hỏng, tôi up full size lên hết đây rồi:

http://www.flickr.com/photos/51282382@N07/5306180898/sizes/o/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/51282382@N07/5306180960/sizes/o/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/51282382@N07/5306181038/sizes/o/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/51282382@N07/5306181110/sizes/o/in/photostream/
http://www.flickr.com/photos/51282382@N07/5305588663/sizes/o/in/photostream/

 

Bài để giành để khi định làm gì tiếp thì up lên zz

 

Bài để giành để khi định làm gì tiếp thì up lên zz