[khpt] chủ nghĩa tư bản trắc ẩn

Bắc Âu và chủ nghĩa tư bản trắc ẩn
Hải Đăng


Các quốc gia Bắc Âu như Thụy Điển, NaUy, Phần Lan, Đan Mạch, … nổi tiếng vì có nền kinh tế thịnh vượng cùng hệ thống phúc lợi và an sinh xã hội tuyệt vời, đầy tính nhân văn. Nhiều người gọi mô hình này là đỉnh cao của chủ nghĩa xã hội song không hoàn toàn đúng.




Thủ đô Stockholm của Thụy Điển. Ảnh: Planetware.com


Huyền thoại đó một phần được tạo nên bởi sự nhầm lẫn hay lẫn lộn về bản chất của chủ nghĩa xã hội (socialism), nhấn mạnh vai trò kiểm soát và sở hữu nhà nước đối với nền kinh tế, cũng như trong việc cung cấp các dịch vụ công (public goods). Tuy nhiên, khác với Cuba, Bắc Triều Tiên, Nicaragua hay Venezuela, Bắc Âu lại chính là những nền kinh tế thị trường tự do nhất, đi kèm với mức thuế suất tương đối cao để đổi lấy các dịch vụ công hào phóng.

Trước tiên, phải lưu ý rằng Bắc Âu đã đạt được thành công kinh tế trước khi xây dựng nhà nước phúc lợi (welfare state). Năng suất cao giúp người lao động có thu nhập tốt và cho phép chính phủ tăng thuế thu nhập – nguồn ngân sách cần thiết để chi trả cho phúc lợi. Ở đây, việc kiến tạo thịnh vượng không phải là lợi ích của chính quyền, mà nó chỉ nhằm đảm bảo khả năng cung cấp những dịch vụ được xem là xa xỉ đối với nhiều nơi khác.

Thứ hai, các nhà nước Bắc Âu rất ít hoặc hầu như không can thiệp vào nền kinh tế và môi trường kinh doanh. Cụ thể, không một nước nào ban hành luật quy định mức lương tối thiểu. Mặc dù nghiệp đoàn (trade union) có quyền lực đáng kể trong việc thương lượng với giới chủ thuộc nhiều ngành nghề, nhưng chính phủ thường không làm gì và cũng không tác động vào kết quả của những cuộc thương thảo đó. Người lao động được hưởng đãi ngộ tương xứng với mức đóng góp của họ, và không dựa trên nhận thức của chính quyền rằng thế nào mới là công bằng.

Việc lựa chọn trường học tại Thụy Điển là một ví dụ tiêu biểu về nguyên tắc trung thành với thị trường tự do ở Bắc Âu. Chính phủ sẽ cung cấp voucher tới từng gia đình để họ ghi danh cho con cái vào học trường công, trường đặc quyền nhà nước, trường tư thục bất vụ lợi hoặc vị lợi. Đây là điểm khác biệt căn bản so với mô hình giáo dục bao cấp tại Cuba, Bắc Triều Tiên, …

Trong bảng xếp hạng chỉ số tự do kinh tế (economic freedom index) do Viện Fraser Institute – một think tank tại Vancouver – xây dựng nhằm đánh giá nỗ lực của các quốc gia trong việc xây dựng thể chế và chính sách nhấn mạnh bộ máy nhà nước tinh gọn, tôn trọng quyền sở hữu tài sản cá nhân, trong khi vẫn đảm bảo cung cấp những dịch vụ công thiết yếu (như an ninh quốc phòng …), các nước Bắc Âu đều ở vị trí rất cao. Nếu như HongKong và Singapore thường xuyên dẫn đầu (nhưng đây cũng là hai nền kinh tế đang đối mặt với tình trạng bất bình đẳng ngày càng lớn), Mỹ đứng thứ 12, thì Đan Mạch xếp hạng 15, Phần Lan (17), NaUy (25) và Thụy Điển (27). Để so sánh, Hàn Quốc và Nhật Bản, hai quốc gia được xem là ủng hộ mạnh mẽ thị trường tự do, chỉ đứng thứ 32 và 39; trong khi Việt Nam xếp hạng 125, còn Trung Quốc (121).




Đan Mạch được chọn là đất nước hạnh phúc nhất thế giới theo một khảo sát do Gallup thực hiện. Thủ đô Copenhagen cũng được gọi là “thành phố của xe đạp”. Ảnh: Denmark Embassy.


Lý thuyết kinh tế xã hội chủ nghĩa đề cao vai trò can thiệp và chi phối thị trường của nhà nước, chủ trương quốc hữu hóa các ngành công nghiệp được xem là then chốt và ảnh hưởng tới an ninh quốc gia như năng lượng, viễn thông, quốc phòng; đồng thời trợ cấp cho những lĩnh vực cần được khuyến khích (chẳng hạn năng lượng tái tạo, …). Nhưng các nước Bắc Âu thực sự không làm những thứ như vậy. Tất nhiên, họ vẫn cung cấp cho người dân dịch vụ chăm sóc y tế do nhà nước chi trả, có thể là cả nền giáo dục miễn phí cùng nhiều chính sách phúc lợi khá rộng rãi, nhưng tất cả đều được tài trợ nhờ thuế cao. Và khả năng này chỉ có thể đạt được khi nhà nước không can thiệp vào thị trường hay lấn sân của khu vực tư nhân theo cách quá mức cần thiết.

Nhờ đó, năng suất của nền kinh tế được đẩy lên đỉnh cao, mang lại thu nhập tốt cho doanh nghiệp và cá nhân để họ đủ khả năng đóng thuế, biến các chương trình phúc lợi hào phóng trở nên khả thi. Tại Bắc Âu, chính tầng lớp trung lưu và người lao động mới là nguồn thu thuế chủ yếu (để trang trải cho các dịch vụ công mà họ được hưởng) chứ nhà nước không chủ trương “lấy của người giàu chia cho người nghèo”. Có thể nói, những nước này đã sáng suốt khi không để “con gà đẻ trứng vàng bị làm thịt”.

Sau cùng, cần khẳng định lại một lần nữa: lý do duy nhất giúp các quốc gia Bắc Âu có đủ khả năng chi trả cho hệ thống phúc lợi và an sinh xã hội tuyệt vời là nhờ năng suất đặc biệt cao của nền kinh tế thị trường. Vì thế, có lẽ cái tên phù hợp nhất với thực tiễn ở đây phải là chủ nghĩa tư bản trắc ẩn (compassionate capitalism).



Đến cuối thế kỷ XVIII, đầu XIX, Thụy Điển vẫn còn là một trong những quốc gia nghèo nhất châu Âu, nơi người dân có tuổi thọ chỉ bằng một nửa (do khí hậu khắc nghiệt) và tỷ lệ trẻ sơ sinh tử vong cao hơn các láng giềng tới ba lần; một số phải di cư sang nơi khác, trong đó có Mỹ, để tìm kiếm cuộc sống tốt hơn. Nhưng sau đó, nước này đã vươn lên trở thành một trong những nền kinh tế thịnh vượng nhất thế giới do nhiều yếu tố, trong đó có đóng góp về mặt tư tưởng của Anders Clydenius (1729 - 1803) - mục sư Tin lành và nghị sĩ quốc hội, người ủng hộ chủ nghĩa tự do (thị trường tự do, tự do cá nhân bao gồm quyền sở hữu tài sản, …), thậm chí trước cả Adam Smith và những người cha lập quốc (Founding Fathers) của Hoa Kỳ.


Tham khảo:

1. Bài viết “Sorry Bernie Bros But Nordic Countries Are Not Socialist” của Jeffrey Dorfman, giáo sư kinh tế tại Đại học George trên Forbes.

2. Phim tài liệu “Sweden: A lesson for America” (tạm dịch: Thụy Điển, một bài học cho nước Mỹ), do sử gia Johan Norberg thực hiện trên kênh Free to Choose.

Hải Đăng
https://khoahocphattrien.vn/kham-ph...huoc-cua-nguoi-xua/2021010804034584p1c879.htm

 

Suy ra bọn tư bản khác là chủ nghĩa tư bản không biết trắc ẩn à

 

Xém trắc ẩn.

 

nhà cái gì cũng thiếu , mỗi tiền đéo thiếu
Na Uy chi 93 ngàn đô cho một tù nhân mỗi năm

 

TLDR là nó giàu nói gì cũng đúng
trước làm Frê lance cho tay già nào đó nghỉ hưu qua VN chơi , Thuê được vài thằng dev làm web startup

 

Bài viết ý muốn nhấn mạnh vai trò của chủ nghĩa thị trường tự do thay vì nhà nước can thiệp nền kinh tế thôi. Mà kinh tế thị trường thì VN mình cũng đang áp dụng chứ ko có khi còn nghèo hơn cả triều tiên

Mà bọn Bắc Âu dân số thấp mới áp dụng dc thế. Bọn giàu mà dân đông như Mỹ Nhật Hàn muốn cũng ko dc. Tùy điều kiện hoàn cảnh thôi. Giờ nhà giàu mà anh em họ hàng đông như quân nguyên nó khác nhà con 1 chứ

 

Đan Mạch dân số có 6tr, Thụy Điển 10tr dân... lại giàu sẵn, chịu chi là tất nhiên :v , nhìn Châu Á, Nhật cũng ngót hơn trăm triệu, VN trăm triệu, Indo 260tr,... mà nhớ mấy bài này mới biết dân số 1 số nước châu âu chưa tới 10tr, cái này mình mới biết, lolz

 

Bọn Bắc Âu hầu hết là giàu sẵn, đến WW2 thì trong khi đám còn lại đập nhau tung toé thì mấy anh đứng sang một bên ăn popcorn, cho nên sau chiến tranh đương nhiên là nổi trội lên rồi.

 

bắc âu và cntb đào tài nguyên

 

Na Uy là vương quốc của nữ quàng đấy.

 

Châu Á mới là tương lai của nhân loại nhé, giờ nhỡ may có biến gì như kiểu thay đổi khí hậu, thiên thạch rơi ... thì tôi tin dân châu Á là thành trì cuối cùng của nhân loại, còn bọn da trắng tỏ vẻ thượng đẳng và bọn BLM yếu đuối sẽ chết hết đầu tiên.

 

93k cho tù nhân

 

Vấn đề vĩ mô thế :(

Mai còn tăng ca kiếm tiền nè, tết đến nơi rồi ahuhu.....

 

Sao bọn này giàu thế mà không có nhập cư nhỉ? Hay do lạnh quá?

 

Có đấy và giờ Stockholm mang biệt danh thủ phủ hấp diêm nhờ các anh Ả Rệp

 

quản lý vài triệu với quản lý cả trăm triệu bài toán nó khác nhau, thời bọn tao đang chổng đít lên giành độc lập thì tụi bây vểnh khoái lạc song châu phát triển nên giờ nền kinh tế của tụi bây hơn và phát triển hơn là điều dễ hiểu.

Có điều mấy thằng ml` da trắng nó phán về cnxh có vẻ hơi phiến diện, vì ta thấy cái định nghĩa mà tụi nó đang hiểu về cnxh hơi bị lỗi thời, đánh giá trên thực tế thì có 3 ông theo xhcn là Việt Nam, Nga, TQ (còn Cuba nữa nhưng ta ko nắm rõ) thì cả 3 ông đều phát triển nhưng ra 3 mô hình khác nhau, ông đéo nào cũng tín và chất... và cái hiện tượng xã hội mà bài báo đang mô tả chẳng phải là những gì mà tất cả đang cùng hướng tới sao? trắc ẩn với trắc hiện thì ta thấy cũng đéo vượt qua được nhận định rằng đỉnh cao của cntb là cnxh .

Mà chủ nghĩa xạo hồ bách thảo cũng được nếu xã hội tiếp tục cố gắng và phát triển, tụi bây có xạo hồ bách thảo thế nào đi nữa thì cũng không thể phủ nhận rằng dân châu Á đang phát triển mạnh mẽ và dần tăng ưu thế so với tụi bây. Sẽ sớm thôi, da vàng sẽ trỗi dậy và khi đó mấy thằng da trắng chỉ biết ngồi xạo hồ bách thảo về cái quá khứ huy hoàng của tụi bây.

 

Đát rây sít
Btw, có ông nào nhận định rồi thì phải, Châu Á chiếm hơn 50% dân số thế giới, dù sớm dù trễ thì cũng sẽ vượt trội hơn. Trở ngại duy nhất là sắc tộc đông và mâu thuẫn còn nhiều nên thiếu đi một liên minh dẫn đầu tiến lên

 

Nữ quàng ra rừng ở rồi

 

tương lai xa vời lắm vì mâu thuẫn nội bộ quá lớn khó mà hóa giải được, gần như là không trừ khi có nguy cơ diệt thế

 

châu á kiểu mấy anh hồi hay thái, indo thì éo hòa giải đc thật
với cái kiểu tranh chấp biên giới nhỏ nhặt thì khó liên minh bền vững lắm , tính ra bọn âu nó sòng phẳng hơn châu á (nhớ dai thù lâu) vừa là điểm mạnh lẫn điểm yếu, biên giới thay đổi liên tục đến tận tk 19, 20 nhưng đến h rất ít tranh chấp về lãnh thổ