Từ anh hùng diệt Hổ Tamil đến tổng thống tháo chạy Minh An Thứ năm, 14/7/2022 09:02 (GMT+7) Từng được ca ngợi là người hùng trong cuộc chiến chống phiến quân Tamil, không ai ngờ Tổng thống Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa sẽ có ngày phải chạy trốn khỏi chính đất nước mình. Tổng thống Gotabaya Rajapaksa, người đóng vai trò không nhỏ trong việc đánh bại nhóm phiến quân "Những Con hổ giải phóng Tamil" (gọi tắt là Hổ Tamil) và chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài 26 năm, hôm 13/7 đã rời khỏi Sri Lanka trước sức ép từ các cuộc biểu tình. Giữa lúc Sri Lanka rơi vào cảnh khủng hoảng, ông chọn làm như vậy bằng cách chạy trốn khỏi đất nước. Một quan chức cho biết ông Rajapaksa, vợ và hai vệ sĩ rời đất nước bằng máy bay của không quân vào đầu giờ ngày 13/7. Một nguồn tin chính phủ khác thông báo ông đã đến Male, thủ đô của Maldives. Tổng thống Gotabaya Rajapaksa tại Colombo vào tháng 2. Ảnh: Reuters. Tổng thống Gotabaya Rajapaksa tại Colombo vào tháng 2. Ảnh: Reuters. “Kẻ hủy diệt" Ông Rajapaksa là thành viên của một trong những gia tộc quyền lực hàng đầu ở Sri Lanka. Không giống như anh trai Mahinda Rajapaksa, người đã thống trị nền chính trị Sri Lanka gần 20 năm trên cả cương vị tổng thống và thủ tướng, ông có ít kinh nghiệm trong lĩnh vực này, theo AFP. Ông Rajapaksa nhập ngũ năm 21 tuổi, phục vụ trong quân đội hai thập kỷ và lên đến cấp trung tá. Nghỉ hưu sớm, ông di cư đến Mỹ và làm việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Ông bắt đầu tham gia chính trường khi anh trai Mahinda trở thành tổng thống Sri Lanka vào năm 2005. Được biết đến với biệt danh “Kẻ hủy diệt”, Gotabaya đã đánh tan cuộc nổi dậy kéo dài gần ba thập kỷ của người Tamil ở Sri Lanka vào năm 2009, với tư cách là bộ trưởng quốc phòng trong nhiệm kỳ tổng thống của anh trai. Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, có tới 40.000 thường dân Tamil thiệt mạng trong vài tháng cuối cùng của cuộc chiến. Chính phủ Sri Lanka sau đó phản bác rằng phe nổi dậy đã giữ hàng nghìn dân thường làm lá chắn, khiến con số thương vong trầm trọng Trong khi Gotabaya được nhiều người theo đạo Phật ở đảo Sinhalese coi là anh hùng trong cuộc chiến, một số người khác cáo buộc ông về tội ác chiến tranh, bao gồm giết người và tra tấn. Ông cũng được cho là có liên quan đến các vụ mất tích bí ẩn của những người chỉ trích chính phủ - cáo buộc mà ông luôn phủ nhận. Những người biểu tình xông vào dinh thủ tướng ở Colombo. Ảnh: New York Times. Những người biểu tình hô khẩu hiệu trước văn phòng Thủ tướng Sri Lanka Ranil Wickremesinghe ở Colombo. Ảnh: Reuters. Vào tháng 8/2020, đảng của ông đã chiếm đa số 2/3 trong quốc hội, cho phép ông bãi bỏ các luật hạn chế quyền lực tổng thống - bao gồm cả việc giới hạn hai nhiệm kỳ Ông tái bổ nhiệm anh trai làm thủ tướng và một loạt người thân khác vào các vị trí bộ trưởng, điều hành đất nước như một doanh nghiệp gia đình, theo New York Times. Những người này bao gồm em trai Tổng thống Gotabaya, Basil Rajapaksa, 71 tuổi, có biệt danh "quý ngài 10%". Đây được cho là tỷ lệ các khoản hoa hồng mà ông Basil đã lấy từ những hợp đồng của chính phủ. Tuy nhiên, tất cả vụ kiện chống lại ông đều bị bác bỏ khi ông Gotabaya trở thành tổng thống. "Gia tộc Rajapaksa kiểm soát toàn bộ đất nước", Asanga Abeyagoonasekera, nhà phân tích chính trị Sri Lanka, nói. Họ thúc đẩy sửa đổi hiến pháp, tập trung quyền lực nhiều hơn vào tay tổng thống và cho phép công dân mang hai quốc tịch trở thành nghị sĩ. Vào tháng 7/2021, ông Basil, công dân Sri Lanka nhưng mang cả quốc tịch Mỹ, được bổ nhiệm là bộ trưởng tài chính. Tuy nhiên, từ đầu tháng 4, trước làn sóng phẫn nộ của người dân, ông Gotabaya đã yêu cầu tất cả thành viên nhà Rajapaksa từ chức. Tổng thống Sri Lanka trở thành một nhân vật ngày càng bị cô lập, hiếm khi rời khỏi nơi ở, chỉ đến khi những người biểu tình xông vào dinh thự của ông cuối tuần trước. "Nhà Rajapaksa nổi tiếng với các cuộc đua dài hơi, nên tôi không chắc đây có phải là dấu chấm hết của họ hay không", Charitha Herath, nghị sĩ Sri Lanka nói sau sự việc. "Nhưng hiện tại, họ không còn chỗ đứng ở đây" Từ anh hùng diệt Hổ Tamil đến tổng thống tháo chạy - Tư liệu - ZINGNEWS.VN
https://baochinhphu.vn/tong-thong-sri-lanka-lan-dau-tien-tham-viet-nam-10228128.htm đây có báo cũ đây, dẹp xong là sang VN cảm ơn luôn, mình có chuyên gia sang giúp Sri Lanka cách phản du kích, thấy các cụ ở qsvn nói vậy
Bổ nhiệm người thân các kiểu, xem cả đất nước như tài sản cá nhân gia đình thì nát là phải. Nghe là thấy tào lao rồi.
Gia tộc Rajapaksa khiến Sri Lanka sa lầy Nhà Rajapaksa gần như nắm mọi quyền hành tại Sri Lanka, cho đến khi đất nước chìm vào bất ổn và khủng hoảng kinh tế tồi tệ, dẫn đến những rạn nứt trong chính nội bộ gia tộc này. Dilith Jayaweera - ông trùm truyền thông và là bạn thân Tổng thống Gotabaya Rajapaksa - nhớ lại khoảnh khắc ông nhận ra Sri Lanka chuẩn bị lún vào cuộc khủng hoảng tài chính. Vào tháng 10/2021, ông đã mời em trai của tổng thống, Basil Rajapaksa, đồng thời là Bộ trưởng Tài chính, ăn tối. Ông Dilith đã hỏi một vài câu về tình hình nền kinh tế Sri Lanka. “Basil không thể trả lời ngay cả những câu hỏi cơ bản”, ông Dilith kể lại. “Câu trả lời của ông ấy rất tệ, nói rằng chúng tôi sẽ tìm thấy tiền từ đây, từ kia, sẽ ổn thôi nếu chúng tôi trả được nợ. Ông ấy không hiểu gì nhiều về nền kinh tế này”. Chưa đầy 6 tháng sau cuộc trò chuyện này, Sri Lanka trải qua cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ năm 1948. Gần như tất cả 22 triệu dân đều bị ảnh hưởng, khi ngân khố cạn kiệt khiến nước này không thể nhập khẩu nhiên liệu, thực phẩm và thuốc men. Theo Liên Hợp Quốc, Sri Lanka đang phải đối mặt với "cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng". Nhiều người phải vật lộn để kiếm từng bữa ăn, điều trị ung thư hay phẫu thuật đều tạm dừng, trường học đóng cửa còn trạm xăng ngừng kinh doanh vì hết nguồn cung. Mọi ánh mắt giờ đổ dồn về nhà Rajapaksa, gia tộc đã nắm quyền trong suốt hai thập niên. Các cuộc biểu tình lớn nhen nhóm từ hồi tháng 3. Mahinda Rajapaksa - anh trai tổng thống, đồng thời là cựu thủ tướng - cùng Basil Rajapaksa và một số thành viên khác nắm giữ các vị trí cấp cao đều lần lượt từ chức. Guardian dẫn các nguồn tin nội bộ cho rằng khủng hoảng của Sri Lanka bắt nguồn từ chính gia tộc này. Họ ví gia tộc Rajapaksa giống như doanh nghiệp gia đình chuyên quyền, không ai dám đứng lên chịu trách nhiệm cho đến khi đẩy cơ nghiệp phá sản. Nội bộ gia đình lục đục, và mối quan hệ thân tình giữa hai anh em Gotabaya và Mahinda trở nên xấu đi khi cả hai đều bám trụ quyền lực. Thực quyền nằm trong tay người em út Nhiều người chỉ đích danh ông Basil là “chiến lược gia” của gia tộc này. Ông được mô tả là có ảnh hưởng vô song với tổng thống và nội các, nhưng lại không đủ năng lực điều hành nền kinh tế. Ông cũng bị cáo buộc tham nhũng và phớt lờ cảnh báo về khủng hoảng tài chính sắp xảy ra. “Ông Basil có quyền lực thực sự”, Udaya Gammanpila - người từng là bộ trưởng nội các năm 2020-2022 - cho hay. “Ông Gotabaya không nhận ra mọi thứ tồi tệ thế nào, trong khi sức khỏe của ông Mahinda lại rất tệ. Mọi thứ đều do ông Basil kiểm soát”. Vấn đề kinh tế của Sri Lanka bắt đầu từ lâu. Từ năm 1977, các đời chính phủ kế tiếp nhau xây dựng đất nước trên nền tảng nợ nần bấp bênh. “Một quả bom hẹn giờ tích lũy trong vài thập niên. Mọi thứ xây dựng bằng tiền đi vay, không phải kiếm được”, ông Gammanpila nói. Từ năm 2005, khi ông Mahinda được bầu làm tổng thống và gia tộc này bắt đầu thống trị nền chính trị Sri Lanka. Họ bắt đầu vay mượn “điên cuồng”, đầu tiên là để trả cho nội chiến kéo dài ba thập niên kết thúc vào năm 2009, sau đó là nỗ lực xây đường sá, sân bay, sân vận động và lưới điện. GDP tăng từ 20 tỷ USD lên 80 tỷ USD, nhưng nước này cũng vay hơn 14 tỷ USD. Gia tộc Rajapaksa bắt đầu sa lầy trong các cáo buộc tham nhũng quy mô lớn, từ hối lộ đến rửa tiền Gia tộc Rajapaksa gần như nắm mọi vị trí lãnh đạo chủ chốt tại Sri Lanka. Đồ họa: Reuters. Dù ông Mahinda thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2014, gia tộc này không có ý định từ bỏ quyền lực. Ông Basil lúc đó chuẩn bị thành lập đảng chính trị mới tên Sri Lanka Podujana Peramuna (SLPP). Hiến pháp không cho phép ông Mahinda tranh cử nhiệm kỳ thứ ba, ông Gotabaya trở thành ứng cử viên trong cuộc bầu cử tổng thống tháng 11/2019, mặc dù vấp phải phản đối từ một số người trong gia tộc. Tuy nhiên, vào năm 2018, ông Basil công khai ý định. “Nếu anh Gotabaya thắng, tôi sẽ là người điều hành đất nước, vì anh ấy mới tham gia chính trị”, ông nói. Gotabaya là quân nhân thẳng tính và sùng đạo, đối lập với người anh trai Mahinda ăn nói lôi cuốn và hiểu biết về chính trị. Ông thu hút được nhóm trí thức có ảnh hưởng, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp và học giả. Những đối tượng này tin rằng ông có thể tạo ra con đường riêng từ chế độ Rajapaksa trước đây. Tuy nhiên, kinh nghiệm của ông Gotabaya trong lĩnh vực chính trị còn hạn chế. Ông chỉ giữ chức bộ trưởng Quốc phòng trong chính quyền người anh trai Mahinda. Ngay sau khi nhậm chức, ông Gotabaya bắt đầu thúc đẩy chương trình nghị sự cực đoan quyết liệt, thúc đẩy sự thống trị của Phật tử Sinhala. Nhưng về một số vấn đề chính trị quan trọng, đặc biệt là kinh tế, ông Gotabaya không có kinh nghiệm, và gia tộc Rajapaksa mới thực sự tiếp quản quyền lực. “Ông ấy chỉ làm theo yêu cầu của họ”, Nalaka Godahewa - Nghị sĩ SLPP, người ủng hộ Gotabaya - cho biết. “Gotabaya không có kinh nghiệm chính trị và không biết gì về kinh tế. Ông ấy phụ thuộc hoàn toàn vào cố vấn kinh tế PB Jayasundara (một quan chức có quan hệ lâu năm với Basil)”, Charitha Herath - nghị sĩ SLPP - cho biết. "Vấn đề là lời khuyên của ông ấy rất tệ”
