[LĐ] Hai bất ổn lớn nhất của ngành Y và cách để thoát khỏi khủng hoảng

Ngành Y đang trải qua giai đoạn khó khăn. Dịch bệnh chưa qua đi thì các bất ổn nội tại của ngành Y bộc lộ gay gắt, đòi hỏi phải có giải pháp căn cơ.


Tiến sĩ - bác sĩ Quan Thế Dân tốt nghiệp Đại học Y Hà Nội 1983, từng công tác điều trị và giảng dạy tại một số cơ sở y tế ở TPHCM và Hà Nội, hiện là Phó Giám đốc kiêm Trưởng khoa Cấp cứu và Điều trị Tích cực Bệnh viện Đa khoa Trí Đức Thành (Thanh Hóa). Ảnh: NVCC
2 bất ổn lớn nhất của ngành Y

Các bất ổn nội tại của ngành Y là gì? Đầu tiên ta thấy rõ nét một tình trạng tham nhũng tràn lan trong ngành Y. Hàng loạt lãnh đạo các cấp bị bắt trải dài trên tất cả địa bàn, từ địa phương tới Trung ương, thể hiện tham nhũng trong ngành Y đã quá mức trầm trọng.

Điều đáng chú ý là khi hàng loạt quan chức ngành Y bị bắt thì các công việc hoạt động thường ngày của ngành Y bị ảnh hưởng: Thiếu thuốc, chậm đấu thầu…

Bất ổn thứ hai là hàng loạt nhân viên y tế bỏ việc ở các cơ sở y tế công. Thống kê cho thấy, tính từ năm 2021 tới nay trên toàn quốc đã có gần 10.000 nhân viên y tế nghỉ việc. Phỏng vấn lý do nhân viên y tế bỏ việc thì lãnh đạo các bệnh viện công đều cho rằng, nguyên nhân chính là do lương thấp, không tương xứng với sức lao động bỏ ra.

Như vậy, ta thấy hai bất ổn lớn nhất của ngành Y hiện nay thực chất là một và nó liên quan tới kinh tế. Đó là thu nhập của nhân viên y tế thấp hơn công sức họ bỏ ra.

Để đòi lại công bằng đó, nhân viên y tế có hai cách: Nếu là lãnh đạo thì nhận hoa hồng, tiền biếu xén, tiền chia chác các hợp đồng mua bán thuốc men, vật tư, máy móc, xây dựng cơ bản, nhận người vào làm… Còn nhân viên y tế cấp thấp không có cơ hội tham nhũng thì chọn cách bỏ việc, chuyển sang làm nơi khác hoặc công việc khác có thu nhập cao hơn.

Trận chiến chống đại dịch COVID-19 đầy hy sinh gian khổ vừa qua, nhân viên y tế không ngại hy sinh đã dấn thân vào nơi tâm dịch không một chút run sợ. Điều đó phản ánh y đức của người nhân viên y tế luôn rực sáng. Khi hết dịch, họ lại đối mặt với những khó khăn thiếu thốn bao năm nay của ngành Y mà không được giải quyết. Vì thế, họ phải ra đi. Họ ra đi một cách đàng hoàng chứ không phải trốn chạy.

Giải pháp căn bản

Để giải quyết cuộc khủng hoảng lần này, tôi thấy mọi giải pháp nửa vời, có tính cách trì hoãn, xoa dịu… như mọi khi có vẻ như không còn tác dụng. Vì quần chúng đã chờ đợi quá lâu rồi.

Nhiều người đã chờ đợi sự thay đổi của ngành Y cả cuộc đời, đến tận lúc về hưu, với hai bàn tay trắng. Nhìn vào tấm gương của những người đi trước đã hy sinh cả cuộc đời cho những lời “tôn vinh” suông, những nhân viên y tế ngày nay đã hành động.

Họ đã dịch chuyển nơi làm việc theo sự sắp đặt của cuộc sống. Ở đâu giúp họ có một cuộc sống tốt hơn thì họ đến. Nhiều người trong số họ chuyển sang làm ở khu vực y tế tư nhân. Tính tổng số nhân viên y tế của toàn xã hội thì không có nhiều thay đổi. Cho nên chính xác ra phải gọi cuộc khủng hoảng này là “khủng hoảng y tế công”.

Nhìn vào các biện pháp của nhà nước có thể dùng để ngăn chặn cuộc khủng hoảng lần này của y tế công, tôi thấy có rất ít.

Tăng lương cho nhân viên y tế để giữ chân họ lại ư? Theo tôi là rất khó. Mà kể cả có muốn tăng cũng không lấy đâu ra nguồn. Sẽ phải sắp xếp lại thang bảng lương, gây ra xáo trộn toàn xã hội. Ngành Y hiện nay đang đứng cuối thang bảng lương của toàn xã hội. Nay có ý kiến cho ngành Y hưởng lương như quân đội, công an thì chắc chắn sinh ra suy bì tỵ nạnh của các ngành nghề khác trong xã hội. Chưa kể tăng lương một vài triệu thì cũng không bõ bèn gì.

Giải pháp thứ hai là cho các đơn vị y tế tự chủ, tự làm tự ăn. Thật ra đây là giải pháp tư nhân hóa ngành Y một cách tù mù. Những đơn vị có lợi thế về mặt bằng, thương hiệu sẽ có thu nhập khá lên, còn phần lớn các cơ sở y tế tuyến dưới sẽ khó khăn hơn khi “bị” tự chủ.

Năm 2021 đã có nhân viên y tế một bệnh viện ở Hà Nội ra đường biểu tình xin trả lại “tự chủ” vì thu nhập bị giảm. Cách quản lý các cơ sở y tế tự chủ nhập nhằng về sở hữu, là mảnh đất màu mỡ cho tham nhũng, nguồn lực từ công sản sẽ chạy vào túi những cá nhân có chức quyền.

Thật ra cuộc khủng hoảng y tế công hiện nay không có gì bất ngờ. Nhìn sang các ngành kinh tế khác, chúng ta nhận thấy họ trước kia cũng lâm vào khủng hoảng y như thế này. Nhìn vào các bài học lịch sử đó, ta sẽ rút ra giải pháp cho ngành Y.

30 năm trước, nông nghiệp khủng hoảng, cả nước đói ăn, phải nhập bo bo về cho người ăn. Ruộng đồng hoang hóa, tiêu điều, người nông dân đói nhưng không muốn làm trên mảnh đất của chung. Khi đó, những ý tưởng trả ruộng cho người nông dân vấp phải ý kiến phản đối quyết liệt…

Thế rồi sức mạnh của cuộc sống cuốn đi, bắt ta phải đổi mới. Đến nay thì sao? Ruộng đất nằm trong tay nông dân mà lúa gạo dư thừa xuất khẩu đứng thứ 2 thế giới. An ninh lương thực đảm bảo, dân bây giờ chỉ ăn gạo thơm, gạo thường cho chăn nuôi.

Ngành Y lý tưởng nhất là bao cấp 100%, miễn phí hoàn toàn. Nhưng để đến được ngày đó thì còn rất xa, khi đó xã hội phải phát triển đến mức rất cao. Còn với thực trạng kinh tế hiện nay thì quy mô nền kinh tế chưa đủ sức làm việc đó.

Thống kê năm 2020, ngân sách nhà nước chi cho y tế là 5,4 tỉ USD, bằng 7,7% ngân sách nhà nước; nguồn thu khác như bảo hiểm y tế, viện phí, dịch vụ… là 6,4 tỉ USD. Tính chung ra quy mô chi phí cho y tế Việt Nam một năm khoảng 10,8 tỉ USD, tức là 112 USD cho một người. Để tạm so sánh ta thấy năm 2016, Mỹ đã chi 3,3 nghìn tỉ USD (17,9% GDP), tương đương 10.438 USD/người.

Chi trả cho y tế dù là nằm bệnh viện công hay tư thì đều dựa vào bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, hiện nay do mức đóng bảo hiểm y tế của Việt Nam quá thấp nên chi trả cũng rất thấp, chưa tính đúng tính đủ các chi phí y tế.

Ví dụ, chi trả cho một đợt điều trị nội khoa tích cực ở bệnh viện hạng 3 là 2,4 triệu đồng, khoảng 100 USD. Trong khi một đợt điều trị nội trú ở Mỹ khoảng 10.000 USD. Chính vì chi trả của bảo hiểm y tế Việt Nam quá thấp nên tất cả hệ thống y tế Việt Nam cả công lẫn tư đều lao đao, càng làm càng lỗ, không có phát triển.

Sở dĩ, các cơ sở y tế còn duy trì được là do người dân phải trực tiếp chi trả bên ngoài. Số liệu thống kê năm 2012 cho thấy, 48% chi phí y tế là do người dân trực tiếp chi trả. Như vậy, cái giá khám chữa bệnh rẻ của y tế công thực ra chỉ là danh nghĩa. Có hỏi người dân mới biết họ tốn kém như thế nào khi đi khám ở bệnh viện tuyến trên. Y tế miễn phí thật ra chỉ có ở trạm y tế xã.

Ngành Y xét đến cùng vẫn là ngành dịch vụ, một ngành kinh tế. Nếu thu không đủ bù chi thì ngành nghề nào cũng phá sản. Không thể lấy đạo đức ra để lấp vào cái lỗ hổng kinh tế ấy được.

Giải pháp căn bản của ngành Y hiện nay không có gì quá cao siêu, chỉ cần bình tĩnh nhìn ra thế giới mà học hỏi, đừng có tự kỉ ám thị rằng, mình làm cái gì cũng phải ưu việt hơn thế giới.

Hiện nay, y tế của thế giới gồm nhiều thành phần, đa chế độ sở hữu, nương tựa vào nhau làm nên một nền y tế lành mạnh. Đó là nền y tế gồm có: Y tế công, y tế tư nhân và y tế phi lợi nhuận. Ứng vào nên y tế Việt Nam, tôi hình dung ra y tế Việt Nam sẽ có các thành phần sau:

Trước hết là y tế công sẽ thu hẹp quy mô so với hiện nay, ngân sách nhà nước chỉ bao cấp cho y tế cơ sở, y tế dự phòng, y tế trong quân đội, công an, các bệnh viện người có công, các bệnh viện bệnh xã hội.

Thành phần thứ hai của y tế Việt Nam sẽ là y tế tư nhân phát triển mạnh mẽ. Nó bao gồm các bệnh viện tư và bệnh viện công cổ phần hóa. Cổ phần hóa bệnh viện công là tư nhân hóa y tế công một cách minh bạch, chứ không phải tù mù như hình thức “xã hội hóa” như hiện nay. Nguồn lực thu được khi cổ phần hóa bệnh viện công sẽ bù đắp cho phần y tế công còn lại. Chỉ khi đó mới có thể tăng lương cho nhân viên y tế công một cách thỏa đáng.

Thành phần thứ ba của y tế Việt Nam sẽ là y tế phi lợi nhuận. Đây là các cơ sở y tế của các tổ chức từ thiện, các tập đoàn kinh tế, các chính quyền địa phương. Các cơ sở y tế phi lợi nhuận này sẽ ngày càng chiếm số đông trong các thành phần y tế, như ở Mỹ năm 2018 thì 70% số bệnh viện là thuộc về hệ thống phi lợi nhuận.

https://laodong.vn/y-kien-ban-doc/h...va-cach-de-thoat-khoi-khung-hoang-1076688.ldo

 

Bhxh:

 

Dài quá...

Mà hk bít có làm gì hk :v

Mà thôi kệ

 

Dài vậy chắc lại văn mẫu thôi

 

đúng ra ko định nói nhưng thôi, tóm tắt cho ai lười đọc
ông này muốn cổ phần hóa bv công, (tư hữu hóa bv công) , hết

 

Tước bằng có phải nhanh hơn ko

 

nếu cổ phần hóa bv công thì thành bv từ thì có khác gì đâu ? bv từ vẫn hoạt động đầy mà giải pháp đéo gì đâu khác như là bán bv cho có tiền

 

Viết rất dài nhưng tóm tắt lại là:
1. Không phải do lương đâu
2. Khó tăng lương lắm
3. Giữ ko được thì buông, cho tư nhân làm hết (chắc ý là đến khi đó người nghèo lên tiếng giùm)

 

Túm váy vẫn là giải pháp nửa vời...

 

Giải pháp nhanh nhất "trả tiền đê"

 

Nghe chí phèo ghê.

Này giống 2 bên chí phèo lẫn nhau coi thằng nào banh trc nhỉ :v.

 

Nói thẳng là lão này trên mây, nghĩ đời màu hồng, mọi thứ màu hồng
Lão lấy thời bao cấp ra để ví von rằng, hãy buông bỏ hết cho tư nhân như ngày xưa bỏ hợp tác xã, rồi tự nhiên đời sống xã hội, của y bác sĩ sẽ lên thôi, vì ai cũng thấy rõ là đời sống bây giờ khá hơn thời bao cấp nhiều.
Cái mà xã hội trăn trở, là khi đời sống phát triển, cũng có nghĩa là người nghèo sẽ nghèo hơn, khoảng cách giàu nghèo sẽ tăng, và khi đó ai sẽ chữa bệnh cho họ (bài học của y tế tư nhân Mỹ là ví dụ), thì lão chỉ mơ là, khi đó sẽ có mạnh thường quân mở các bệnh viện miễn phí, chữa bệnh miễn phí cho người nghèo, hết!
Tóm lại là éo có giải pháp gì, nói trống không, viễn vông.
Biết là y tế hiện nay bức xúc vụ y bác sĩ không có thu nhập xứng đáng, nhưng NN và xã hội vẫn phải nghĩ đến người bệnh nghèo nữa, chứ không đã buông cmn lâu rồi, đợi ổng ý kiến

 

So chi phí điều trị mà đi so với thằng Mỹ, bộ bị khùng hả. Y tế thằng Mỹ là thằng bị chửi nhiều nhất từ trong và ngoài nước nhất là về giá cả, so thì so với các nước khác kìa.

Trình độ y bác sĩ VN thì giỏi tuy nhiên bị lạc hậu về công nghệ và máy móc vật tư y tế. Kể cả máy móc xịn nhất (công hay tư) của VN thì cũng lỗi thời so với nc ngoài mấy chục năm nên kết quả xét nghiệm của VN mang qua châu Âu thì họ cũng bỏ, xét nghiệm lại hết. Cho nên h đòi tăng giá khám chữa bệnh bằng nước người ta nhưng vật tư y tế và điều kiện vật chất của BV VN chưa bằng thì cũng là khó

Vấn đề thay đổi cải thiện đời sống của cán bộ y tế bây h phải cải thiện từ cách nhìn nhận của Nhà Nước thôi. Dính đến cơ quan nhà nước thì đòi việc nhiều lương thấp, dễ dãi, cho dù bất kể ngành nghề gì (giáo dục, y tế, hành chính...), Đó là chưa kể bây h nghề bác sĩ không còn cao quý như hồi xưa nữa, thượng vàng hạ cám lẫn lộn, trình độ y bác sỹ bây h cũng thấp hơn hồi xưa và đại trà hơn nhiều

Còn cách thay đổi thứ 2 là tăng phí BHYT mà cũng không khả quan, dân dễ bất mãn

Nên h chỉ còn cách thay đổi từ từ thôi, dẹp bớt mấy dự án xây tượng tào lao mà rót tiền vô y tế. Phân chia, xây dựng và nâng cấp thêm bệnh viện thành cấp bậc với mức chi phí chữa bệnh và lương khác nhau phù hợp tầng lớp người dân, như vậy kiếm thêm nguồn thu và nhân viên y tế cũng sẽ cố gắng phấn đấu

H nghe nói Nhà nước cũng đang cho BV tự quyết thu chi nhưng sau vài lần bắt bớ và vừa hết dịch xong nên mỗi BV vẫn còn đang rén nên chắc phải lâu mới thay đổi đc

 

những phần khác mình ko bàn đến, chỉ riêng phần BHYT là phải tăng, mình nhớ ko nhầm là hơn 800k/năm, tính ra là hơn 3k/ngày, nhưng nếu tăng cỡ 2tr/năm thì chắc là có ng sẽ ý kiến,

 

Hết chuyện so với y tế mỹ, y tế mỹ nát như đặc sản đến nỗi thành cả meme. Bọn châu âu chọc suốt bọn mỹ cay lắm mà đâu cãi được obamacare tuy nát nhưng fix được 1 phần vấn đề của nền y tế mỹ, rốt cuộc cũng bị trump vứt soạt rác

Còn bv tự chủ chả thực hiện 1 phần từ lâu rồi và kết quả là: bv tuyến cao thì mắc bn nghèo ko đu nổi, bv tuyến dưới thì éo đủ tiền trả lương nhân viên

 

Khủng hoảng ngành y đúng là khủng hoảng tài chính và quản lí.
Cháu xin lỗi bác sĩ nhưng có lẽ bác sống thời bao cấp, lại không có chuyên môn về tài chính, quản lí xã hội nên ý tưởng tư nhân hoá sạch sành sanh của bác như cục đặc sản vậy.

 

Đọc đến cái đoạn này cũng phải thốt lên từ vãi hồ bách thảo ngu xuẩn, muốn bán tài sản nhà nước.

 

ở hcm, có 1 bv tý nữa thì còn 1/2

 

Có những ngành mà nhà nc PHẢI đứng ra chịu lỗ, y là 1 trong số đó. Bên gtvt thì đường sắt, tư bản thử nghiệm tư nhân hoá xong ăn hồ bách thảo nhà nc lại đứng ra hốt về chưa đủ bài học sao mà ở đây đòi theo vết xe đổ của nó...

Đơn giản vì mấy mảng này liên đới đến những mảng ngành nghề khác - tức là lỗ đầu này để lời cho đầu kia. Nghĩ sao cho tư nhân hết...

 

Lo mà chống bùng dịch