[Z] Làm sao con người tính được chu vi Trái Đất chỉ bằng một cây gậy

Từ hơn 2.000 năm trước, một nhà bác học thời cổ đại chỉ sử dụng một cây gậy để có thể tính ra chu vi tương đối của Trái Đất với độ chính xác tới 99%.


Eratosthenes, nhà bác học thời cổ đại, đã ước tính ra chu vi Trái Đất chỉ với 1 cây gậy. Ảnh: Ancient Pages.


Eratosthenes, nhà bác học thời cổ đại, đã ước tính ra chu vi Trái Đất chỉ với 1 cây gậy. Ảnh: Ancient Pages.

Vào khoảng 2.240 năm trước, một nhà bác học có tên Eratosthenes đã tính toán chu vi của Trái Đất chỉ bằng một cây gậy gỗ. Thậm chí, con số mà Eratosthenes đưa ra chỉ có sai số khoảng 1% so với số liệu mà con người hiện đại tính ra ngày nay.

Nhà bác học Eratosthenes (276-194 TCN) sinh ra ở Cyrene, một vùng thuộc Libya ngày nay. Sau khi học tập ở Athens, ông đã đến Alexandria (Ai Cập), một trong những thành phố phồn thịnh và trung tâm học thuật thời bấy giờ. Dưới sự bảo trợ của vua Ptolemy, Eratosthenes đã điều hành thư viện Alexandria nổi tiếng.

Theo đó, tại thành phố Syene có một cái giếng rất nổi tiếng. Điều đặc biệt nằm ở chỗ vào buổi trưa ngày hạ chí, mặt trời sẽ chiếu thẳng xuống giếng mà không tạo ra bóng râm. Lý do được đưa ra là thành phố Syene nằm ngay trên chí tuyến. Vào ngày hạ chí, mặt trời sẽ chiếu thẳng xuống đỉnh đầu.

Tất nhiên, nhà bác học Eratosthenes đã nghe về điều này và ông nhận thấy cơ hội. Bên cạnh đó, Alexandria (nơi Eratosthenes làm việc) lại nằm ngay phía bắc của Syene. Vì vậy, 2 địa điểm nằm trên cùng một kinh tuyến và có cùng kinh độ.


Eratosthenes phát hiện ra Alexandria và Syene có chung kinh tuyến. Ảnh: The Cultural Tutor.


Eratosthenes phát hiện ra Alexandria và Syene có chung kinh tuyến. Ảnh: The Cultural Tutor.

Tại Alexandria, vào buổi trưa ngày hạ chí, Eratosthenes đã đặt một chiếc que xuống đất và đo góc của tia nắng mặt trời dựa trên bóng của chiếc que. Lúc đó, Eratosthenes có một góc 7 độ, tức là khoảng 1/50 chu vi của vòng tròn.

Do đó, Eratosthenes tính toán rằng khoảng cách giữa Alexandria và Syene (trong đó góc là 0 độ) chiếm 1/50 tổng chu vi của trái đất. Ông tiếp tục nhân khoảng cách đó với 50 và ra 250.000 stadia (đơn vị sử dụng thời cổ đại).

Sau cùng, Eratosthenes đã ước tính chu vi của Trái Đất với một con số tương đối, nằm trong khoảng giữa 24.300 và 25.000 dặm (39.100-40.300 km). Hiện tại, các nhà khoa học đã ước tính chu vi của Trái Đất là 24.900 dặm (40.075 km). Điều này chứng minh rằng tính toán của Eratosthenes chỉ có sai số dưới 1%.



Ước tính chu vi Trái Đất của Eratosthenes chỉ có sai số dưới 1% so với số liệu ngày nay. Ảnh: The Cultural Tutor.

Eratosthenes đã viết tất cả công thức tính toán trong một cuốn sách. Song, nó đã bị thất lạc nhiều năm cho đến khi Cleomedes, một nhà thiên văn học người Hy Lạp (10-70), viết lại dưới dạng giản lược các phép tính của Eratosthenes. Đây cũng là phương pháp mà chúng ta biết đến ngày nay.

Trong đó, Cleomedes viết rằng các phương pháp ban đầu của Eratosthenes phức tạp hơn nhiều so với bản giản lược. Sau cùng, Cleomedes đã bày tỏ sự thán phục khi Eratosthenes có thể tính toán chu vi tương đối của Trái Đất chỉ với một cây gậy, một cái giếng và các kiến thức liên quan đến địa lý.

Những nhà khoa học tiên phong

"Những nhà khoa học tiên phong" là một cuốn sách thú vị về lịch sử của những phát minh nổi tiếng. Để có được những đóng góp vĩ đại cho nhân loại, các nhà khoa học nổi tiếng đã làm việc với lòng say mê và tinh thần học hỏi không ngừng.

https://zingnews.vn/cach-nguoi-co-dai-tinh-chu-vi-trai-dat-post1386784.html

 

Dm 2000 năm tau đọc bài giải còn ko hiểu cmg cả

 

Các cháu lớp 8 đã làm rồi fen

 

Summon Caro đi .

 

Uả sao đọc bài thấy đòi đk vị trí địa lý ngặt nghèo lắm mà ?

 

Thực nghiệm này có điểm thú vị là các trường nằm trên cùng kinh tuyến liên kết nhau để làm , do nước ta dài thòng nên trường ờ TPHCM liên kết trường ở HN cũng chấp nhận đc dù có sai số tý

 

Chả hiểu gì hết.

 

Bọn này chắc người xuyên ko hoặc nhặt được bí kíp ng xuyên không. Chứ lắm lúc ko hiểu tại sao thời đó có thể nghĩ ra đủ thứ được

 

Thực ra thì có thể là dó có 1000 ông đoán thì có 1 ông đoán gần đúng, trong bài cũng nói là cách mà ông này dùng để tính đã bị thất truyền mà

 

Ông này còn có thuật toán sàng Ê Ra Tốt Sờ Ten nữa đó fen.
Còn như ông Pitago cũng có cả mớ.
Nhiều ko hiểu nổi. Chắc do mình may mắn sinh ra thời mọi thứ có gần hết rồi.

 

Không hẳn nhé
Giống như số Pi, người ta biết sự tồn tại của nó từ rất lâu, nhưng không phải nền văn hoá nào cũng giống nhau, cũng như cần phải chính xác đến mức nào thôi, như chuyển dạng phân số thì 335/113 dư xài nhé
Kiểu nhiều phim xuyên không tưởng tượng thời xưa dốt lắm, biết được ba cái kiến thức phổ thông về loè quá khứ (kiểu giải pt bậc 2…) nhưng éo biết là nhiều kiến thức nhân loại đã biết vài nghìn năm trước ròi, nhất là toán (vì các môn khác phụ thuộc trình độ công nghệ, như hoá lý, để đưa ra vấn đề mới)

 

Kiến thức nhân loại cổ đại cũng dữ dằn lắm chứ không như ba cái phim xuyên không tiểu thịt tươi của thiên triều đâu các fen, đặc biệt là cái Toán này, cần cái đầu siêu việt là đủ ròi, chưa kể nhân loại có vài cú đốt sách, chôn vùi kiến thức nữa
Nói chi xa, gần đây mới tìm ra được cách mà người Ai Cập vận chuyển đá để xây kim tự tháp đó, trước giờ đọc báo đài vẫn nghĩ họ dùng bánh xe, ròng rọc để kéo đá lên trên, phát hiện mới thấy họ dùng cơ cấu nước, gần giống thiết kế kênh đào panama để nâng đá lên đó, kiểu đổ nước cho đầy, đá nằm trên bè tự nổi lên ….

 

Đù, vụ này ở đâu vậy bác, giờ em mới nghe nói

 

Đính chính xíu: 355/113
Độ chính xác đến một phần triệu....

 

Nhiều lúc tôi nghĩ có một thế lực nào đó như người ngoài hành tinh hay thánh thần gì đấy mách bảo, cầm tay chỉ hướng cho mấy ông thiên tài ngày xưa phát minh ra này nọ. Nhiều thứ đến giờ vẫn chả hiểu sao mấy ổng ngồi không nghĩ ngợi 1 hồi lại ra ý tưởng đấy được, ví dụ như điện thoại, điện đóm, công nghệ chụp, in, rửa hình, chip, bo mạch điện tử.

 

Ủa tưởng hồi đó người ta còn nghĩ trái đất hình dĩa dẹt

 

Mình thấy con người thời xưa chỉ yếu kém mảng lí thuyết về các sự kiện, hiện tượng, tính chất mà không quan sát được mắt thường hay công cụ quan sát thời đó. Hay do giới hạn của chính công nghệ. Chứ một khi đã quan sát được thì đều tự ngẫm ra nguyên lí để lí giải cả, có thể đúng, gần đúng, hoặc có thể sai nhưng sai một cách "hợp lí".
Mình tin là người hiện đại không hề thông minh hơn người cách đây vài ngàn năm, chỉ là tích luỹ được nhiều tri thức hơn thôi.

 

bị đốt sách,bị tôn giáo kiểm soát,do điều kiện kinh tế xã hội phân hóa mạnh quá nên chỉ người trung lưu với giàu được tiếp thu kiến thức,hay nói nôm na là ngu dân dễ trị.Mình hay bảo thời hy-la là hồng hoang mông muội chứ mấy ông toán học,triết học nổi nổi toàn đẻ trong thời này.Hay đọc tài liệu về Tàu khựa thời đường đã thấy bọn khựa nhiều cái tư duy nó cởi mở,xong tới mấy ông Tống lại thấy nồng nặc mùi hủ bại phong kiến lại