TT - 'Giải mã' hộ kinh doanh né lên doanh nghiệp

Cha Thần Gió · 15/3/25 lúc 16:50

Không ít hộ kinh doanh vẫn an phận với hộ kinh doanh nhỏ lẻ và ngần ngại chuyển thành doanh nghiệp vì theo họ hiện đang có những 'tảng đá ngáng đường'.

Tiểu thương bán thủy hải sản tại chợ đầu mối Bình Điền, quận 8, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Việt Nam có hơn 5 triệu hộ kinh doanh. Nhiều ý kiến đã nói về việc chuyển đổi từ hộ kinh doanh cá thể lên doanh nghiệp là cơ hội để các hộ này mở rộng quy mô, nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng khả năng tiếp cận vốn và đóng góp nhiều hơn vào sự phát triển chung.

Tuy nhiên, không ít hộ kinh doanh vẫn an phận với hộ kinh doanh nhỏ lẻ và ngần ngại chuyển thành doanh nghiệp (DN) vì theo họ hiện đang có những "tảng đá ngáng đường" như thủ tục hành chính, báo cáo thuế, hoạt động thanh tra kiểm tra...

Hộ kinh doanh "ngại" lớn
Đang điều hành hộ kinh doanh, ông Trần Văn Vũ (TP.HCM) cho biết các thủ tục giấy tờ của hộ kinh doanh "nhẹ đầu" hơn rất nhiều so với DN. Ông Vũ có nhà hàng tại TP.HCM với doanh thu ổn định, hơn 10 nhân viên nhưng không có nhu cầu đưa nhà hàng này lên DN để tránh các phiền phức có thể xảy ra.

Theo ông Vũ, hộ kinh doanh chỉ đóng thuế khoán vài triệu đồng/tháng và được tính lại sau sáu tháng. Trong khi đó, khi điều hành DN trong lĩnh vực dịch vụ, thủ tục thuế nhiêu khê hơn và mọi hoạt động phải có hóa đơn chứng từ, phải có nhân sự chuyên trách am hiểu về kế toán, thuế để thực hiện báo cáo thuế khiến việc quản lý phức tạp hơn và tốn chi phí hơn.

Chưa kể với nhà hàng, các nhà cung cấp cũng là các hộ kinh doanh, việc mua bán thịt cá, rau củ... nếu có xuất hóa đơn chỉ là hóa đơn thông thường, thậm chí giao dịch qua tin nhắn nên không đảm bảo yêu cầu hóa đơn đối với DN.

"Dù chuyển hộ kinh doanh thành DN cũng có những cái lợi như kinh doanh lỗ không phải đóng thuế, được vay vốn nhiều hơn, nợ nần đều là nợ của DN chứ không phải cá nhân, nhưng xét về mặt thiệt hơn, nhất là trong các thủ tục phải chấp hành, chúng tôi chọn ở lại hộ kinh doanh", ông Vũ nói.

Còn ông Lâm Phương Toàn, chủ một tiệm hoa, cho hay việc duy trì mô hình hộ kinh doanh thay vì chuyển đổi thành DN là vấn đề ông rất đắn đo.

Theo ông Toàn, có những thời điểm tiệm hoa của ông đạt doanh thu đến 300 - 500 triệu đồng/tháng, song so với DN, hộ kinh doanh giúp tối ưu hóa chi phí vận hành, không cần thuê kế toán chuyên nghiệp, không chịu áp lực lớn về thuế và báo cáo tài chính định kỳ.

Hơn nữa, hộ kinh doanh có quy trình thủ tục đơn giản hơn, không phải tuân thủ nhiều quy định nghiêm ngặt như DN, điều này giúp linh hoạt trong kinh doanh và giảm bớt chi phí.

Ngoài ra, ông Toàn cho rằng quy định pháp lý với từng ngành nghề cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định có lên DN hay không, bởi khi lên DN buộc phải có các giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy... nghiêm ngặt hơn so với hộ kinh doanh.

Quán ăn thu hút thực khách tại phố ẩm thực ở quận 3 (TP.HCM) - Ảnh: T.T.D.

Thuế phí "trói chân" hộ kinh doanh?
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Đức Nghĩa, giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật (Hiệp hội DN TP.HCM), cho biết các hộ kinh doanh "né" lên DN có lý do hiện mức thuế khoán cho các hộ kinh doanh thường thấp hơn thực tế doanh thu. Do đó các hộ kinh doanh lo ngại khi chuyển lên DN, mọi hoạt động kinh doanh phải minh bạch và rõ ràng hơn, dẫn đến khả năng phải chịu mức thuế cao hơn.

TIN LIÊN QUAN

Chủ hộ kinh doanh cũng có thể bị tạm hoãn xuất cảnh nếu nợ thuế

Đề xuất mới: Chủ hộ kinh doanh đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được giải quyết chế độ

Miễn giảm thuế cho doanh nghiệp, hộ và cá nhân kinh doanh bị thiệt hại do bão lũ

Ngoài mức thuế phải đóng ít hơn, hộ kinh doanh không phải thực hiện các thủ tục phức tạp như báo cáo kế toán và báo cáo thuế, giúp họ tiết kiệm thời gian và công sức.

Đặc biệt, ông Nghĩa chỉ ra thực tế hộ kinh doanh thường không phải đối mặt với việc thanh tra kiểm tra thuế hằng năm như DN.

Để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi sang DN, theo ông Nghĩa, cần có các biện pháp như áp dụng chế độ kê khai thuế và kế toán đơn giản hơn cho DN siêu nhỏ trong ba năm đầu, không thực hiện thanh tra kiểm tra trong giai đoạn này và áp dụng một mức thuế suất đặc biệt thấp.

Ở góc độ khác, bà Nguyễn Thị Cúc, chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, chia sẻ với nhiều hộ kinh doanh hiện nay, các trách nhiệm về bảo hiểm xã hội, quy định về an toàn bảo hộ lao động, phòng cháy chữa cháy không quá ngặt nghèo.

Nguồn: Tổng cục thống kê - Dữ liệu: Bình Khánh - Đồ họa: T.ĐẠT

"Lên đời" DN, mở rộng cơ hội kinh doanh
Luật sư Trần Minh Hùng, trưởng văn phòng luật sư Gia Đình (Đoàn luật sư TP.HCM), cho rằng các hộ kinh doanh chuyển lên DN thường xuất phát từ yếu tố nâng quy mô sản xuất kinh doanh, nhu cầu mở rộng thị trường hay để tăng khả năng huy động vốn, tăng sức cạnh tranh của hàng hóa, đặc biệt là các yêu cầu về tiêu chuẩn hàng hóa, dịch vụ...

Tuy nhiên, các quy định hiện hành về hộ kinh doanh vẫn còn những bất cập và việc chuyển đổi còn gặp nhiều khó khăn nên nhiều hộ kinh doanh không muốn chuyển đổi hình thức kinh doanh thành DN. Ngoài những lý do về thuế và thủ tục thuế, hợp đồng lao động... còn có tâm lý e ngại vì chưa tiếp cận được thực tiễn pháp luật về DN, chưa hiểu rõ mô hình cấu trúc, quản lý, hoạt động của DN.

"Hộ kinh doanh ở Việt Nam vẫn chưa phát huy hết tiềm năng của mình trong hoạt động kinh doanh, còn gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, các hộ kinh doanh chịu nhiều bất lợi, khó tiếp cận các cơ chế chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Thậm chí, Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa năm 2017 không đưa đối tượng này vào chính sách hỗ trợ. Do đó cần khuyến khích việc chuyển đổi cũng như hoàn thiện về mặt pháp lý là vấn đề rất cần thiết", ông Hùng nói.

Theo ông Hùng, để thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ hộ kinh doanh thành DN, cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn từ Chính phủ và các tổ chức liên quan, bao gồm việc cung cấp thông tin, tư vấn, đào tạo và các chương trình hỗ trợ tài chính.

Đồng thời cần tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi và minh bạch để các hộ kinh doanh có thể tự tin chuyển đổi và phát triển bền vững. Ngoài ra, cần nghiên cứu hoàn thiện khung pháp luật đảm bảo sự bình đẳng giữa các chủ thể và loại hình kinh doanh, đặc biệt các quy định pháp luật về kế toán, thuế, thanh tra kiểm tra...

"Cần cân nhắc đổi mới quản lý nhà nước theo hướng dựa vào quy mô kinh doanh hơn là loại hình DN để tránh tình trạng hộ kinh doanh quy mô lớn được quản lý như hộ kinh doanh siêu nhỏ và DN siêu nhỏ lại phải thực hiện các gánh nặng tuân thủ như một DN quy mô lớn", ông Hùng nói.

TS Đinh Thế Hiển, chuyên gia kinh tế, cho rằng để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển lên DN, cần có một mô hình thuế trung gian đơn giản hơn để giúp hộ kinh doanh chuyển đổi thuận lợi (hiện hộ kinh doanh nộp thuế theo phương thức khoán, trong khi DN phải kê khai chi tiết).

"Cần cho phép hộ kinh doanh thử nghiệm hoạt động theo mô hình DN trong một khoảng thời gian nhất định với các quy định linh hoạt hơn để họ làm quen và chưa phải chịu toàn bộ ràng buộc pháp lý. Nếu mô hình thử nghiệm thành công, việc chuyển đổi chính thức sẽ diễn ra suôn sẻ hơn", ông Hiển nói.

Về lâu dài, ông Hiển cho hay nếu Việt Nam áp dụng quy định chặt chẽ hơn về hóa đơn, việc đăng ký DN sẽ trở thành xu hướng tất yếu. Khi đó, môi trường kinh doanh sẽ minh bạch hơn, giúp các DN có nền tảng vững chắc để phát triển bền vững.

Một chủ hoạt động cả hai loại hình
Giám đốc một DN trong lĩnh vực nông nghiệp cho biết trong quá trình kinh doanh, DN cần tăng vốn, xuất hóa đơn hoặc hưởng các chương trình ưu đãi của Nhà nước nên buộc lòng phải chuyển lên DN.

Bản thân DN này, cũng như nhiều DN khác, dù có quy mô tương tự vẫn duy trì song song cả hai loại hình kinh doanh để linh hoạt hơn trong các thủ tục liên quan.

Thậm chí nhiều hộ kinh doanh có doanh thu và lợi nhuận lớn gấp nhiều DN nhưng vẫn không muốn lên DN để tránh mọi phiền phức.

Chính sách chưa mở lối cho hộ kinh doanh lên doanh nghiệp
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Lư Nguyễn Xuân Vũ, chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Xuân Nguyên, cho hay trong thực tế có nhiều hộ kinh doanh đã lập DN nhưng khi mở thêm các hoạt động kinh doanh mới lại đăng ký dưới hình thức hộ kinh doanh vì những lợi thế của loại hình này so với DN.

Từ đó cho thấy những giải pháp khuyến khích hiện tại vẫn chưa đủ để các hộ kinh doanh yên tâm chuyển đổi sang DN.

Do đó ông Vũ cho rằng cần phải xem xét và đơn giản hóa hơn nữa các thủ tục hành chính và thuế cho DN, làm sao cho mức độ phức tạp của chúng gần với mức độ quản lý của hộ kinh doanh hơn.

Ngoài ra, cần có những chính sách ưu đãi, khuyến khích rõ ràng hơn cho DN so với hộ kinh doanh để tạo động lực chuyển đổi. "Mà tóm lại, nên làm cho chính sách đối với DN trở nên dễ tiếp cận hơn", ông Vũ nói.

Bà Lý Kim Chi, chủ tịch Hội Lương thực và Thực phẩm TP.HCM, cho biết các số liệu thống kê cho thấy riêng tại TP.HCM có khoảng 400.000 hộ kinh doanh cá thể hoạt động rất hiệu quả, phát triển một cách bền vững và nhiều hộ kinh doanh còn có doanh thu, lợi nhuận cao thậm chí vượt DN.

"Trong thời đại kinh tế số, các thủ tục hành chính phải số hóa, các báo cáo phải thực hiện một cách dễ dàng nhất, thuận tiện nhất. Nếu làm được điều này, các hộ kinh doanh sẽ chuyển sang DN, giúp họ có cơ hội tăng vốn, mở rộng quy mô và hoạt động hiệu quả hơn", bà Chi nói.

Du khách nước ngoài tìm mua đặc sản vùng miền tại chợ Bến Thành (TP.HCM) - Ảnh: THANH HIỆP

Loại hình nào cũng có ưu thế, quan trọng là chọn lựa
TS Đinh Thế Hiển cho rằng quyết định chuyển đổi hình thức kinh doanh không chỉ phụ thuộc vào quy mô mà còn liên quan đến thói quen kinh doanh và các quy định pháp lý.

Chẳng hạn ở Mỹ, kinh doanh cá thể phổ biến trong các lĩnh vực như cửa hàng tạp hóa nhỏ, nhà hàng, quán ăn, dịch vụ cá nhân. Khi muốn mở rộng hoặc tìm đối tác đầu tư, họ sẽ đăng ký DN.

Tuy nhiên khác với Việt Nam, hệ thống thuế thu nhập cá nhân tại Mỹ rất chặt chẽ. Mọi giao dịch đều phải xuất hóa đơn, và người dân có trách nhiệm lưu giữ hóa đơn để khấu trừ thuế.

"Tại Việt Nam, thói quen sử dụng hóa đơn chưa phổ biến. Khi đi ăn uống hay mua hàng, khách hàng ít khi yêu cầu hóa đơn nên người bán cũng không có động lực để đăng ký DN do lo ngại các vấn đề thuế và pháp lý", ông Hiển nhận định.

Ngoài ra, một rủi ro mà nhiều hộ kinh doanh chưa nhận thức đầy đủ là trách nhiệm pháp lý. Chẳng hạn khi gặp sự cố lớn như kiện tụng hoặc sản phẩm gây thiệt hại, hộ kinh doanh cá thể có thể phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân thậm chí cả gia đình. Nếu chuyển đổi thành DN, họ có thể hạn chế trách nhiệm tài chính thông qua mô hình công ty TNHH.

Việc chuyển đổi lên DN mang lại nhiều lợi thế, trong đó đáng kể nhất là khả năng ký kết hợp đồng lớn, đầu tư bài bản vào thương hiệu, nâng cao uy tín với đối tác và tiếp cận các dự án lớn.

Ngoài ra, DN có điều kiện tiếp cận các khoản vay ngân hàng với hạn mức cao hơn. Điều này đặc biệt quan trọng khi DN cần vốn để mở rộng sản xuất, cải thiện sản phẩm hoặc đầu tư vào công nghệ.

Tuy nhiên, ông Hiển cho rằng không phải hộ kinh doanh nào cũng sẵn sàng hoặc có động lực chuyển đổi. Các lĩnh vực kinh doanh đặc thù như vàng bạc, quán ăn nhỏ, buôn bán quy mô gia đình là ví dụ việc chuyển đổi có thể khiến chi phí vận hành cao hơn và yêu cầu kế toán khắt khe hơn, thuế phức tạp hơn. "Nhiều hộ kinh doanh thích sự linh hoạt, gọn nhẹ hơn là chịu các ràng buộc, đây là lý do họ tiếp tục duy trì mô hình cá thể", ông Hiển nhấn mạnh.

Ngoài những lợi ích trên, luật sư Trần Minh Hùng phân tích việc chuyển đổi loại hình kinh doanh có thể giúp chủ đầu tư chuyển đổi từ chế độ trách nhiệm vô hạn sang chế độ TNHH (như trường hợp chuyển đổi từ hộ kinh doanh thành công ty TNHH một thành viên).

"DN cũng có tư cách pháp nhân rõ ràng hơn so với hộ kinh doanh, do đó dễ dàng xây dựng uy tín và niềm tin với khách hàng, đối tác và nhà cung cấp, mở ra nhiều cơ hội hợp tác kinh doanh và phát triển thị trường mới.

Đồng thời khi chuyển đổi mô hình thì DN còn được hoàn thuế, khấu trừ thuế theo quy định. Điều này hoàn toàn có lợi cho DN, dễ đăng ký bảo hộ thương hiệu, nhãn hiệu, hàng hóa, sản phẩm được bảo hộ có uy tín hơn", ông Hùng nói.

Người kinh doanh muốn hoạt động ở mô hình hộ vì chi phí thấp hơn so với lên doanh nghiệp. Trong ảnh: một tiểu thương ở chợ Thủ Đức (TP.HCM) - Ảnh: TRÍ ĐỨC

* Ông Lê Duy Bình (chuyên gia kinh tế, giám đốc Economica Việt Nam):

Hóa giải nỗi lo chi phí tăng khi lên doanh nghiệp

Trong giai đoạn 2011 - 2021, có tới 940.000 hộ kinh doanh đi vào hoạt động.

Trái ngược với con số tăng ấn tượng này, chỉ có 43.800 doanh nghiệp tư nhân được đăng ký hoạt động, chỉ bằng 4,6% khi so với số hộ kinh doanh được thành lập và đi vào hoạt động trong giai đoạn này.

Nghiên cứu và so sánh hình thức về doanh nghiệp cá thể tại nhiều quốc gia cho thấy họ không có hình thức hộ kinh doanh, chỉ có xác định chủ thể kinh doanh dưới hai hình thức: cá nhân kinh doanh và pháp nhân kinh doanh.

Tại hầu hết các quốc gia trên thế giới, hình thức cá nhân kinh doanh thường tồn tại dưới hình thức cá nhân kinh doanh và doanh nghiệp cá thể. Loại hình này có đặc điểm tương tự với hình thức hộ kinh doanh tại Việt Nam.

Có nhiều lý do khiến hộ kinh doanh "ngại" lên doanh nghiệp. Trước hết, nếu nâng cấp lên doanh nghiệp, họ sẽ chịu các loạt quy định pháp luật không phù hợp với họ, tăng chi phí tuân thủ pháp luật.

Đơn cử hiện nay đăng ký qua mạng nhưng nhiều thủ tục vẫn phải đi lên phòng đăng ký kinh doanh của tỉnh/thành nơi họ muốn đăng ký, có thể cản trở đối với nhiều người ở vùng xa xôi. Sắp tới sẽ bỏ cấp huyện, tôi cho rằng việc đăng ký kinh doanh từ hộ kinh doanh có thể chuyển về cấp xã thực hiện.

Ngoài ra, theo quy định hiện nay, doanh nghiệp nào cũng phải có trụ sở riêng, có tổ chức bộ máy, giám đốc, có kế toán hoặc thuê kế toán bên ngoài. Vì thế, muốn khuyến khích hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, cần xác định rõ họ là loại hình gì, chi phí tuân thủ theo đó cũng phải phù hợp và thủ tục đơn giản hơn. Đừng "ép" họ vào những tiêu chí ngặt nghèo, chi phí tuân thủ lớn.

Đồng thời bổ sung thêm mô hình doanh nghiệp một chủ hoặc gọi là doanh nghiệp cá thể. Mô hình này phù hợp với hộ kinh doanh.

* Bà Nguyễn Thị Cúc (chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam):

Doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm nên xem là doanh nghiệp

Để hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, tôi đề nghị chuyển đổi cơ bản chính sách thuế khi chính sách như hiện nay thì sẽ không thể khiến hộ kinh doanh chịu lớn thành doanh nghiệp.

Ngược lại, có một bộ phận doanh nghiệp còn chuyển xuống thành hộ kinh doanh.

Cụ thể, hiện nay hộ kinh doanh nộp thuế rất thấp, như đối với ngành hàng kinh doanh buôn bán thương mại, mức thuế đối với hộ kinh doanh chỉ 1,5%, trong đó 0,5% thuế thu nhập cá nhân và 1% thuế giá trị gia tăng (VAT).

Trong khi đó, doanh nghiệp mà kinh doanh hàng tươi sống hải sản không có đầu vào thì thuế VAT đã 5% rồi, chưa kể phải nộp các loại thuế khác nữa với thực hiện quy định của bảo hiểm, an toàn lao động...

Với thực tế hiện nay, tôi đề xuất những hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở xuống thì có thể áp dụng thuế khoán. Vì đây là những hộ kinh doanh buôn bán nhỏ, chủ yếu là để giải quyết công việc làm, thu nhập cho chính bản thân họ và gia đình. Với hộ có doanh thu trên mức này thì thực hiện theo phương pháp kê khai với mức thuế nộp tương đương như doanh nghiệp.

Mấy năm trước, chúng ta phấn đấu 1 triệu doanh nghiệp nhưng chưa thực hiện nên tôi đề nghị phải sửa đổi chính sách thuế đối với hộ có doanh thu năm lớn, tương đương với mức thuế của doanh nghiệp. Như vậy, hộ kinh doanh mới chuyển đổi lên doanh nghiệp, kinh doanh đảm bảo minh bạch và không thất thu ngân sách.

Thực tế nhiều hộ kinh doanh hàng điện tử có doanh thu hàng tỉ đồng nhưng mỗi năm họ nộp thuế khoán chỉ mấy triệu đồng là xong.
Click to expand...

'Giải mã' hộ kinh doanh né lên doanh nghiệp - Tuổi Trẻ Online

ging1212 · 15/3/25 lúc 17:12

Có mã đéo gì đâu mà phải giải, hàng trăm thứ nhiêu khê lè lè ra đấy chuyển thế lol nào dc, đỵt mẹ phóng viên mới nhảy từ kenh14 sang à

934944 · 15/3/25 lúc 17:16

bán thì éo có lời với hàng TQ suốt ngày đòi thuế

RohanGame · 15/3/25 lúc 18:06

dismoe loz báo mới ra đời à

resetlove21 · 15/3/25 lúc 18:07

làm như phát minh vĩ đại lắm ấy mà giải mã, giải con mcm ấy bọn lều báo, cái này các tinh anh gvn đã phân tích từ 10 năm trước rồi.

anhlongheo1992 · 15/3/25 lúc 18:37

nts_2511 · 15/3/25 lúc 18:38

Ôi không

Đăng nhập

TT - 'Giải mã' hộ kinh doanh né lên doanh nghiệp

Cha Thần Gió Crash Bandicoot Lão Làng GVN

ging1212 Trên thông thiên văn,dưới tường địa lý Lão Làng GVN

934944 Baldur's Gate Lão Làng GVN

RohanGame The Dragonborn Lão Làng GVN

resetlove21 Gordon "λ-2" Freeman Lão Làng GVN

anhlongheo1992 Sonic the Hedgehog Lão Làng GVN

nts_2511 シェンムー Ryo Hazuki Archer GVN Dalit

Chia sẻ trang này

Đăng nhập

TT - 'Giải mã' hộ kinh doanh né lên doanh nghiệp

Cha Thần Gió Crash Bandicoot Lão Làng GVN

ging1212 Trên thông thiên văn,dưới tường địa lý Lão Làng GVN

934944 Baldur's Gate Lão Làng GVN

RohanGame The Dragonborn Lão Làng GVN

resetlove21 Gordon "λ-2" Freeman Lão Làng GVN

anhlongheo1992 Sonic the Hedgehog Lão Làng GVN

nts_2511 シェンムー Ryo Hazuki Archer GVN Dalit

Chia sẻ trang này

Tìm kiếm hữu ích