Theo Đông y, ngoài các trường hợp có tổn thương thực thể hoặc khuyết tật bẩm sinh ở cơ quan sinh dục nữ, chua benh vo sinh o nu gioi thường do khí huyết không điều hoà, tâm trí bị rối loạn (tinh thần căng thẳng, lo âu, sầu muộn, sợ hãi, stress…) làm tổn hại đến hoạt động của khí huyết, tạng phủ, hoặc do đàm thấp ứ trệ (mập phì) làm trở ngại chức năng hoạt động của mạch xung và mạch nhâm mà gây ra, thường biểu hiện ở sự rối loạn về kinh nguyệt. Có khi do tác động của môi trường sống và sinh hoạt mà không thụ thai được. Lương y Đinh Công Bảy cho biết, chẩn đoán của Đông y chủ yếu dựa vào phương pháp tứ chẩn (vọng, văn, vấn, thiết), tức là hỏi bệnh kỹ lưỡng, xem xét những biểu hiện lâm sàng và xem mạch, phân loại để có hướng chữa trị phù hợp. Trong Đông y, có 4 trường hợp gây vô sinh nữ có thể điều trị được là vô sinh do đàm thấp, vô sinh do dương khí suy kém gây trạng chứng hư hàn, chua vo sinh hieu qua do can khí uất kết và vô sinh do can huyết suy hư. 1. Vô sinh nữ do đàm thấp Thường có các triệu chứng: người mập phì, hay chóng mặt, hồi hộp, kinh nguyệt không đều, lượng kinh nhiều, sắc kinh nhạt, lưỡi mềm bệu, rêu lưỡi trắng, nhiều đàm nhớt. Bài thuốc Bán hạ (chế) 400 g, trần bì (sao thơm) 200 g, xuyên khung (sao qua) 300 g, hương phụ (chế) 400 g, thần khúc (sao thơm) 200 g, bạch phục linh (sao qua) 200 g. Các vị tán nhỏ, cho vào lọ sạch để bảo quản hoặc làm thành viên nhỏ. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 8-10 g, với nước ấm, trước bữa ăn. Trong trường hợp này, nên tuân thủ các chế độ ăn kiêng thích hợp, tập luyện thể dục thể thao để làm giảm bớt cân nặng của cơ thể. Khi giảm cân được khoảng 5% trọng lượng cơ thể ban đầu, sẽ giúp dễ có thai hơn. 2. Vô sinh nữ do dương khí hư suy (hư hàn) Thường có các triệu chứng: người lạnh, tay chân lạnh, sợ lạnh, sợ gió, đi tiêu lỏng, đi tiểu nhiều lần, nước tiểu trong, bụng dưới lạnh, thường có những cơn quặn đau âm ỉ, chu kỳ kinh nguyệt đến chậm, lượng kinh ít, sắc kinh nhạt, lưỡi mềm bệu, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch chìm, nhỏ. Bài thuốc cách chữa vô sinh hiệu quả nhất Thục địa (tẩm gừng sao) 200 g, đương quy đầu (tẩm rượu sao) 200 g, xuyên khung (sao thơm) 200 g, bạch thược (tẩm rượu sao) 200 g, hoàng kỳ (chích mật) 200 g, ngải cứu ( rửa sạch, sấy nhẹ cho khô) 300 g, ngô thù du (sấy khô) 200 g, tục đoạn (tẩm rượu sao) 150 g, hương phụ (chế) 200 g, nhục quế 50 g. Tất cả tán thành bột mịn, làm viên bằng hạt bắp. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 8-10 g, với nước ấm, trước bữa ăn.
