Bạn có đồng ý với kiến "thực hiện dự án ĐSCT" hay không?

Ankarus · 9/6/10

dựa vào bài phân tích sau đây & một số bài phân tích đã có ở các topic khác, mọi người thử vote ý kiến của mình xem có đồng ý với dự án này hay ko.

Đã có nhiều người bàn luận về câu hỏi có nên thực hiện siêu dự án đường sắt cao tốc, với những ý kiến có khi trái ngược nhau, nhưng nói chung ý kiến không nên làm có vẻ chiếm đa số. Ở đây, tôi chỉ muốn tản mạn chung quanh siêu dự án đó qua cách phân tích dựa vào khái niệm sai lầm loại I và sai lầm loại II (type I error và type II error) vốn rất phổ biến trong nghiên cứu y khoa.

Siêu dự án đường sắt cao tốc đang là đề tài thời sự rất nóng ở Việt Nam. Cũng như những vấn đề thời sự khác, một siêu dự án lúc nào cũng có người đồng tình ủng hộ, có người phản đối, và có lẽ phần đông là thờ ơ với thời cuộc có lẽ do thiếu thông tin hay không có cơ hội tiếp cận vấn đề một cách thấu đáo. Tuy nhiên, nếu có dịp điểm qua những luận điểm của hai phía thuận và chống, tôi nghĩ người công tâm nhất phải nói rằng phía chống có lí lẽ thuyết phục hơn.

Về phía ủng hộ, do người đứng đầu chính phủ đã thông báo cho phía Nhật về lựa chọn của Việt Nam, không ai ngạc nhiên khi thấy các thành viên trong chính phủ có vẻ biện minh cho ý tưởng đường sắt cao tốc. Chỉ có điều nhiều ý kiến của họ làm cho chúng ta phải giật mình về sự đơn giản trong suy nghĩ của họ. Người thì lấy việc xây nhà gia đình ra làm ví dụ, người thì nóng lòng “đi ngay vào hiện đại”, người thì ví von chuyện cưới vợ cho con trai, nhưng kì cục nhất vẫn là ví von quyết tâm xây đường sắt cao tốc với quyết tâm của Tần Thủy Hoàng! Chúng ta có lí do phải hoang mang trước những tư duy như thế trong suy nghĩ của những người đang nắm vận mệnh quốc gia.

Phía phản đối dự án có vẻ áp đảo hơn. Lí lẽ của phía phản đối chẳng những khoa học hơn, mà còn thể hiện một tầm nhìn vĩ mô hơn và viễn kiến hơn so với phía ủng hộ. Đã có những chuyên gia trình bày, so sánh một cách thuyết phục về điều kiện kinh tế và quá trình phát triển đường sắt cao tốc ở các nước như Hàn Quốc, Nhật, Đài Loan, v.v... để cho thấy Việt Nam không nên theo đuổi siêu dự án này. Một phân tích công phu của Huỳnh Thế Du kết luận rằng “Tóm lại, các dự báo về nhu cầu giao thông đang được sử dụng để thiết kế hệ thống giao thông trong tương lai của Việt Nam là không đủ độ tin cậy. Dựa vào cơ sở dữ liệu này có thể sẽ tạo ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế Việt Nam trong tương lai. Và rất là tốn kém nếu xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc ở Việt Nam ít nhất là cho đến thập những năm 2030.”

Nhưng có lẽ số đông vẫn là những người thầm lặng, những người có lẽ quá mệt mỏi với chuyện cơm áo gạo tiền hàng ngày, nên chẳng bao giờ có dịp tham gia bàn luận những dự án hệ trọng quốc gia, dù họ và con cháu họ sẽ là những người hứng chịu hệ quả của những dự án này. Nhìn qua thăm dò dư luận, rõ ràng số người không đồng ý cao hơn số người đồng ý với dự án.

Tôi nghĩ có thể đặt siêu dự án đường sắt cao tốc trong khuôn khổ lí thuyết sai lầm (theory of error). Hình như trong kinh tế học, theo tôi biết, có lí thuyết quản lí sai lầm (error management theory) cũng tương đương với lí thuyết sai lầm. Để hiểu sơ qua khái niệm của lí thuyết sai lầm, chúng ta thử xem qua việc làm hàng ngày của chúng ta. Cuộc sống hàng ngày là một sự bất định (hiểu theo nghĩa chẳng có gì chắc chắn), và đòi hỏi chúng ta phải quyết định. Quyết định đi học, quyết định mua xe mới (hay xe cũ), quyết định mua sách, quyết định điều trị bệnh, v.v... Quyết định của chúng ta có hai giá trị: hoặc là làm, hoặc là không làm. Mỗi quyết định đều kèm theo hệ quả tốt và xấu. Có thể lấy ví dụ quyết định điều trị ra làm ví dụ: nếu tôi quyết định dùng thuốc để điều trị bệnh, tôi có thể hết bệnh (hệ quả tốt), nhưng vẫn có nguy cơ tôi chẳng những không hết bệnh mà còn mắc thêm bệnh khác (hệ quả xấu). Do đó, tính chung lại, tôi có 4 tình huống có thể tóm tắt trong bảng sau đây:

(xem trong link dẫn)

Thứ nhất, nếu tôi quyết định điều trị, và có kết quả tốt (dứt bệnh), tôi chẳng có vấn đề gì. Đây là tình huống tối ưu.

Thứ hai, nếu tôi quyết định điều trị, và kết quả lại xấu (mắc thêm bệnh), tôi phạm phải sai lầm vì đã quyết định sai. Tôi gọi đây là sai lầm loại I.

Thứ ba, nếu tôi quyết định không điều trị, và kết quả xấu (tôi mắc thêm bệnh), tôi cũng phạm phải sai lầm. Đây là trường hợp sai lầm loại II.

Thứ tư, nếu tôi quyết định không điều trị, và kết quả tốt, tôi chẳng có vấn đề gì.

Quay lại vấn đề siêu dự án đường sắt cao tốc, tôi thấy cũng có 4 tình huống tương tự:

(a) nếu quyết định làm, và dự án thúc đẩy phát triển kinh tế, đưa nước ta vào hàng ngũ các nước “hiện đại hóa”, thì chẳng có gì để nói, mà chỉ hoan hô lãnh đạo ta nhìn xa trông rộng đã quyết định đúng;

(b) nếu quyết định làm, và sau đó nước ta mắc nợ ở mức nguy hiểm, dân chúng thiếu ăn, con cháu chúng ta phải còng lưng ra trả nợ, thì đó là sai lầm loại I;

(c) nếu quyết định không làm, và kinh tế nước ta vẫn mắc nợ ở mức nguy hiểm, thì đó là sai lầm loại II; và

(d) nếu quyết định không làm, và kinh tế nước ta vẫn phát triển, dân chúng no ấm, con cháu chúng ta học hành giỏi, thì chúng ta cũng có lí do hoan hô lãnh đạo có quyết định sáng suốt.

Vấn đề, do đó, là làm sao lượng giá sai lầm loại I và sai lầm loại II. Thông thường trong y học, sai lầm loại I thấp hơn 5% và sai lầm II phải thấp hơn 10% thì có thể chấp nhận được. Nhưng với vấn đề đại sự như siêu dự án đường sắt cao tốc có liên quan đến vận mệnh quốc gia, tôi nghĩ mức độ sai lầm loại I và II phải thấp hơn 1% thì mới có thể nói là “an toàn”.

Trong trường hợp đường sắt cao tốc, có thể nói rằng sai lầm loại II không đáng kể. Kinh tế nước ta vẫn phát triển trong 2 thập niên qua dù không có đường sắt cao tốc. Có thể tiên đoán rằng trong tương lai, nếu không có con đường sắt kì vĩ đó, kinh tế Việt Nam vẫn phát triển ở tốc độ 5-7%/năm. Do đó, khả năng sai lầm loại II hầu như không đáng kể. Nhưng để khách quan, và để phòng ngừa không làm đường sắt cao tốc mà vẫn bị vỡ nợ, chúng ta cứ giả định rằng khả năng sai lầm loại II là 5%.

Vấn đề còn lại là định lượng sai lầm loại I, tức là làm đường sắt cao tốc và bị nợ nần chồng chất, hay có nguy cơ cao bị vỡ nợ. Theo Ts Nguyễn Quang A, nếu một quốc gia mà nợ công ở trong khoảng 50-55% thì “rất nguy hiểm”, tức có nguy cơ vỡ nợ. Vậy hiện nay, nợ công ở Việt Nam hiện nay là bao nhiêu? Theo giới chức Việt Nam, hiện nay, nợ công ở nước ta chiếm ~45% GDP (và họ cho rằng vẫn ở mức an toàn). Tuy nhiên, theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (World Bank) thì nợ công ở nước ta là 47.5%. Nói cách khác, nợ công ở nước ta đang ngấp nghé mức độ “nguy hiểm”. Nếu siêu dự án đường sắt được phê chuẩn tiến hành, với cái gia ban đầu là 56 tỉ USD (chiếm hơn 50% GDP của cả nước), chúng ta có thể thấy trước Việt Nam sẽ lâm vào tình huống nợ công ở vào mức độ nguy hiểm, và nguy cơ nợ lên đến mức nguy hiểm sẽ tăng cao. Giả dụ rằng các quan chức Ngân hàng Thế giới đúng (tức nợ công hiện nay là 47.5%), và nợ công 100% là “vỡ nợ”, chúng ta có thể ước tính đơn giản rằng khả năng vỡ nợ sau khi thực hiện đường sắt cao tốc là 97.5% (tức 50 + 47.5). Cách tính đơn giản đến nực cười, nhưng nó vẫn nói lên nguy cơ mắc nợ ở mức nguy hiểm rất hiển nhiên.

Một cách để đánh giá sai lầm loại I là xem xét lợi ích kinh tế là tính khả năng phục hồi vốn bỏ ra. Giá của siêu dự án này là 56 tỉ USD, nhưng kinh nghiệm trong quá khứ (qua những dự án lớn như hãng lọc dầu) cho thấy con số có thể lên đến 60, thậm chí 65 tỉ USD. Nếu dự án tiến hành đường sắt dần dần đến 2035 sẽ hoàn tất, thì câu hỏi đặt ra là cần bao nhiêu năm để lấy lại vốn đầu tư (thực chất là trả nợ cho nước ngoài, vì dự án này chủ yếu là vay từ nước ngoài)? Đã có nhiều người trả lời câu hỏi này, nhưng tôi thích cách tính đơn giản và dễ hiểu của tác giả Nguyễn Văn Liêm. Theo tính toán này, năm 2020 sẽ có khoảng 55.7 triệu hành khách dùng đường sắt cao tốc, và nếu tiền lời là 10 USD/hành khách, thì năm đó ngành đường sắt sẽ lời 557 triệu USD. Đến năm 2035, số hành khách là 453.5 triệu và lời 4.534 tỉ USD. Vân vân. Với cách tính như thế, tác giả cho thấy đến năm 2035, chỉ trả xong 50% nợ. Thật ra, con số thấp hơn nhiều, vì số hành khách khó mà nhiều như thế trong khi hành không phát triển nhanh. Ở bang New South Wales (Úc) ngành đường sắt [không phải cao tốc] chưa bao giờ có lời trong suốt thời gian hơn 100 năm hoạt động; chính phủ phải bù lỗ mỗi năm và hành khách phải trả thêm mỗi năm. Cũng chưa thấy các nước Đài Loan hay Hàn Quốc có lời từ đường sắt cao tốc. Nói tóm lại, cách tính này cũng cho thấy một viễn cảnh nợ nần ghê gớm trong tương lai nếu thực hiện đường sắt cao tốc.

Biểu đồ thể hiện số hành khách (trục tung phía trái, hình hộp màu xanh, đơn vị là triệu hành khách) và tiền lời (trung tung bên phải, đường biểu diễn màu đỏ, đơn vị là triệu USD). Tiền lời tính toán dựa trên giả định 10 USD/hành khách.

Cố nhiên, chẳng có gì chắc chắn, có thể nước ta không vỡ nợ và phát triển nhanh, và đó vẫn là một khả năng có lợi. Nhưng những tính toán của các chuyên gia uy tín cho thấy siêu dự án đường sắt cao tốc quả là nguy hiểm làm cho nước sẽ lâm vào tình trạng nợ nần, và đó là khả năng có thể thấy trước mắt. Nhìn theo lí thuyết sai lầm, một quyết định sáng suốt là quyết định đem lại cho xã hội nhiều lợi hơn là hại. Nếu câu chuyện bauxite (đang có vấn đề, mà vấn đề đã được các chuyên gia chỉ ra trước đây) là một bài học, thì chúng ta vẫn chưa muộn để quyết định không làm đường sắt cao tốc -- ít nhất là trong 20 năm nữa.

Điều làm tôi cực kì ngạc nhiên là có người nói 'Đường sắt cao tốc có rủi ro nhưng vẫn nên làm'. Không biết người này có học/đọc qua về lí thuyết sai lầm? Nếu ai có quyền chức cũng suy nghĩ như người này thì thật là nguy hiểm.

NVT
Click to expand...

Link http://www.nguyenvantuan.net/news/6-news/883-duong-sat-cao-toc-va-sai-lam-loai-i-va-ii

Valiant · 9/6/10

Phải làm 1 cái poll chứ ,ko làm thì bình chọn làm sao

Newsboy · 9/6/10

Poll đâu zzzzzzz .

Ankarus · 9/6/10

lỡ tay bấm gửi rồi, làm sao add poll đây

Estendius · 9/6/10

Chúng mày cứ làm cho nhà tao hết mất điện rồi muốn xây cái gì nữa thì xây

what_the · 9/6/10

Mình là con nhà nghèo và IQ thấp nên phản đối cái này

Evil_Sword · 9/6/10

Mình rất ủng hộ , vì mình sợ bị người ta bảo là IQ thấp

:ar! · 9/6/10

Sao phải xoắn, chiến $\m/$

chethanhquang · 9/6/10

Dự tính 55 triệu người dùng ĐSCT ??? ,thế đường bộ với thủy ,không bỏ có ai? rồi ai có đủ 10 $ để tuần nào cũng dùng ĐSCT

Sa†an · 9/6/10

^
Lời 10$/người, chứ không phải vé đâu

^Spam^ · 9/6/10

Muốn cách mạng phải có đổ máu,muốn lật đổ chế độ phải có những sai lầm . Chiến đi các bác $\m/$

Warlock · 9/6/10

Có lẽ IQ mình thấp nên mình nghĩ nên đầu tư hoàn chỉnh hệ thống giao thông cả nước trước, còn vị IQ cao to nào muốn thử cảm giác trên cao thì mời lên làng Nông Nội xã Đăk Nông

tuan_hope1991 · 9/6/10

Gần đây thấy các bác bụng phệ làm nhiều chuyện rất là chướng mắt nhưng rồi cũng tặc lưỡi: kệ, tới đâu thì tới. Vụ này cũng đếch quan tâm nữa, làm cũng được mà ko cũng được. Dù gì thì đời sống mình vẫn chả có khó khăn gì lắm...

gà_điên · 9/6/10

nếu làm rồi thì chắc rằng thu dc tiền lời ko , rồi có chắc là làm đúng kế hoạc dự định ko mấy ông chỉ dc cái mồm =.= nói thôi chứ đờ mờ chỉ nghĩ lợi cho mình mà ko cho ng khác,lấy tiền 55tr mà làm việc giúp dân xây cầu .......mình mà là chủ tịch nc hay tổng thống mấy ông này cho xuống quê mà đu dây để biết dân khổ thế nào đúng là ...............trưởng giả học làm sang IQ này IQ nọ đek bít gì thì đừng chu mỏ ra mà nói này nói nọ ...................

nhóc hanamichi · 9/6/10

chả biết thế nào, thằng bạn mình lập 1 cái group là "Những người không đồng ý trả nợ cho đường sắt cao tốc", được 2 ngày thì cả cái fb của nó lẫn cái group này biến mất luôn =)

Ankarus · 9/6/10

thế thì 1 là cái topic này biến mất, 2 là cả cái gayvn này biến mất à

DanielThành · 9/6/10

em là em ủng hộ dự án này vì lúc bắt đầu khởi công là em có tiền đi tây du học với mua xế hộp chở gái

nhà em có ông bác làm quan khá khá to nên em ủng hộ việc này lắm

LoveInMyXLife · 9/6/10

Mình nói thật là mình chả có tí dek cảm tình nào với chính phủ Việt Nam. Nhà mình cũng có một vài người làm to nên mình biết là các cái vụ xin cho nó như thế nào.
Cách đây 2 hôm mẹ mình có hỏi là mình có thích vào viện xuất nhập cảnh làm công an ko Trong khi chuyên ngành của mình là IT.

TheBlackTuxedo · 9/6/10

Đơn giản chỉ 3 chữ KHÔNG ĐỜI NÀO !!!

angel_vs_devil · 9/6/10

như Hi Lạp là thấy bà rùi. ba má mình toàn công chức. nó giảm lương làm *** gì sống.....

Đăng nhập

Bạn có đồng ý với kiến "thực hiện dự án ĐSCT" hay không?

# Bạn có đồng ý với kiến "thực hiện dự án ĐSCT" hay không?

Có, nên làm vì tương lai con em chúng ta.

Không, nguy cơ vỡ nợ cao như Hy Lạp.

Ankarus Dragon Quest

Valiant Legend of Zelda

Newsboy Mr & Ms Pac-Man

Ankarus Dragon Quest

Estendius Legend of Zelda Lão Làng GVN

what_the Dragon Quest Lão Làng GVN

Evil_Sword Sir Hóng Lão Làng GVN

:ar! Mr & Ms Pac-Man

chethanhquang T.E.T.Я.I.S

Sa†an Legend of Zelda Lão Làng GVN

^Spam^ T.E.T.Я.I.S Lão Làng GVN

Warlock Everything's gonna be all righ

tuan_hope1991 Legend of Zelda

gà_điên Donkey Kong Lão Làng GVN

nhóc hanamichi The Warrior of Light

Ankarus Dragon Quest

DanielThành Guest

LoveInMyXLife Mario & Luigi Lão Làng GVN

TheBlackTuxedo Samus Aran the Bounty Hunter ♞ Blade Knight ♞ Lão Làng GVN

angel_vs_devil Mario & Luigi

Chia sẻ trang này

Đăng nhập

Bạn có đồng ý với kiến "thực hiện dự án ĐSCT" hay không?

# Bạn có đồng ý với kiến "thực hiện dự án ĐSCT" hay không?

Có, nên làm vì tương lai con em chúng ta.

Không, nguy cơ vỡ nợ cao như Hy Lạp.

Ankarus Dragon Quest

Valiant Legend of Zelda

Newsboy Mr & Ms Pac-Man

Ankarus Dragon Quest

Estendius Legend of Zelda Lão Làng GVN

what_the Dragon Quest Lão Làng GVN

Evil_Sword Sir Hóng Lão Làng GVN

:ar! Mr & Ms Pac-Man

chethanhquang T.E.T.Я.I.S

Sa†an Legend of Zelda Lão Làng GVN

^Spam^ T.E.T.Я.I.S Lão Làng GVN

Warlock Everything's gonna be all righ

tuan_hope1991 Legend of Zelda

gà_điên Donkey Kong Lão Làng GVN

nhóc hanamichi The Warrior of Light

Ankarus Dragon Quest

DanielThành Guest

LoveInMyXLife Mario & Luigi Lão Làng GVN

TheBlackTuxedo Samus Aran the Bounty Hunter ♞ Blade Knight ♞ Lão Làng GVN

angel_vs_devil Mario & Luigi

Chia sẻ trang này

Tìm kiếm hữu ích