Cẩm nang tiện ích trong Windows Ðôi khi bạn phải đối mặt với những công việc rất khó khăn. Gặp trường hợp Windows - hay một chương trình bất kỳ nào đó - tranh chấp với phần cứng thì phương thuốc điều trị hữu hiệu và dễ dàng nhất có thể là khởi động lại. Nhưng việc cài đặt lại các thiết bị hay phục hồi các tập tin Windows Registry từ bản sao lưu sẽ không giải quyết được mọi vấn đề. Tốt hơn là bạn hãy xắn tay áo lên và xử trí tận gốc trục trặc. Rất may, cả Windows 98 lẫn Windows Me đều có một số công cụ giúp bạn săn tìm nguyên nhân gây ra tai họa cho phần cứng. Hãy giúp tôi, Wizard! Bắt đầu bằng việc chạy một trong các trình tìm hỏng hóc Troubleshooter của Windows. Bạn sẽ thấy danh sách các trình Wizard tìm hỏng hóc khi nhấn vào Start. Help trong Win 98 và Me. Nhấn tiếp Troubleshooting trên màn hình Help đầu tiên. Các Wizard này sẽ đưa bạn đi qua một loạt các câu hỏi và cách khắc phục trục trặc đối với một thiết bị hay hệ thống cụ thể trong PC. Trong Windows 98, bạn sẽ nhìn thấy danh sách các trình tìm hỏng hóc ngay sau khi nhấn vào Troubleshooter, nhưng trong Windows Me, bạn phải chọn Hardware & System device problems thì danh sách này mới xuất hiện. Cả nhiều sự cố tiềm năng, một số thì hạn chế hơn. Tuy nhiên, bạn cũng nên thử qua một lần các chương trình này để bảo đảm không bỏ qua những nguyên nhân hỏng đơn giản. Chữa những tập tin hệ thống bị hỏng Tiếp theo, bạn kiểm tra những tập tin hệ thống của Windows. Theo Microsoft, rất nhiều trục trặc liên quan đến các tập tin hệ thống bị hỏng, bị thay đổi, hay đã lỗi thời. Windows dựa vào những tập tin này (đa số chúng có đuôi .dll hay .vxd) để hoạt động. Khi cài đặt Windows lần đầu, tất cả các tập tin hệ thống đều nguyên văn, nhưng đôi khi chỉ vì lý do đơn giản nào đó, như đóng Windows không đúng quy cách (khi mất điện hoặc vô tình) chẳng hạn, những tập tin này có thể bị hỏng mà không có thông báo trước nào cả. Các chương trình ứng dụng có thể thay đổi một số tập tin hệ thống nhất định trong quá trình cài đặt của chúng. Nói chung, những chương trình này chép phiên bản mới nhất của tập tin hệ thống đè lên tập tin hiện hành để bảo đảm cho trình ứng dụng chạy thông suốt. Ðiều này không gây ra trục trặc nào nếu Microsoft chưa đưa ra một phiên bản Windows mới có chứa những tập tin hệ thống mới. Về sau, khi bạn cài đặt một chương trình ứng dụng cũ hơn, nó sẽ ghi đè lên phiên bản tập tin hệ thống mới nhất này bằng phiên bản cũ của riêng nó. Ðiều đáng ngại hơn là một số chương trình có xu hướng ghi các phiên bản tùy biến của tập tin hệ thống Windows lên các phiên bản gốc của Microsoft. Mặc dù các tập tin chắp vá bổ sung này có thể nâng cao tốc độ của chương trình ứng dụng, nhưng chúng cũng có thể gây trở ngại, hoặc thậm chí vô hiệu hóa sự hoạt động của các chương trình khác. Bảo vệ các tập tin hệ thống Ðể ngăn ngừa các trục trặc loại này, Windows Me có trang bị một phương thức mới bảo vệ tập tin hệ thống, gọi là System File Protection (SFP), với nhiệm vụ chuyên theo dõi mọi toan tính thay đổi tập tin hệ thống của bạn và ngăn ngừa việc thực hiện các thay đổi có hại. SFP chạy liên tục ở chế độ nền và không cần đến bất kỳ tác động nào của bạn. Ngược lại, Windows 98 không có khả năng đề phòng như phương thức SFP tự động. Tuy nhiên nó có một cặp công cụ dùng để kiểm tra các tập tin hệ thống theo cách thủ công: System File Checker (SFC) và Version Conflict Manager. Khi Win 98 được cài đặt, nó lưu lại kích thước, thời gian, và các đặc trưng khác của từng tập tin hệ thống trong cơ sở dữ liệu SFC. Cho nên mỗi lần bạn chạy SFC, Windows sẽ so sánh dữ liệu của các tập tin cũ và các tập tin hiện tại. Nếu tìm thấy một tập tin nào đó bị thay đổi, bị hỏng, hay bị xóa, nó sẽ nhắc bạn cài đặt lại phiên bản gốc. Ðể mở SFC, bạn nhấn Start.Programs.Accessories.System Tools.System Information, rồi chọn Tools.System File Checker. Trước khi nhấn Start, bạn nhấn nút settings. Theo mặc định, trình tiện ích này chỉ kiểm tra các tập tin bị hỏng mà thôi. Bạn nên thiết lập để nó có khả năng tìm cả các tập tin bị thay đổi hoặc bị xóa: đánh dấu vào các ô tương ứng ở phần dưới cùng của nhãn Settings và nhấn OK. Muốn chạy tiện ích này, bạn chọn Scan of altered files và nhấn Start (tùy chọn Extract one file from installation disk được dùng để tải các tập tin từ đĩa Windows CD-ROM). Bạn cũng có thể thiết lập SFC để phát hiện thay đổi đã xảy ra đối với các loại tập tin khác - như tài liệu hoặc bảng tính - nằm trong các folder riêng trên đĩa cứng. Ðể thực hiện điều này bạn chỉ cần đánh dấu vào các ô thích hợp trong hộp thoại bên dưới nhãn Search Criteria. Khi SFC tìm thấy tập tin bị hỏng hay bị mất, nó sẽ hiển thị hộp thoại và đưa bạn qua quá trình phục hồi tập tin đó từ đĩa cài đặt. Chú ý là bạn có thể không tìm thấy các tập tin mà SFC báo bị hỏng hoặc bị thay đổi; Windows 98 sẽ tạo các tập tin này (đa số chúng là tập tin .ini) sau khi hoàn tất việc cài đặt. Tiện ích Version Conflict Manager của Windows 98 chỉ có ích đối với những người đã nâng cấp từ Windows 95 và gặp trục trặc với một chương trình vẫn hoạt động tốt trước khi nâng cấp. Chạy tiện ích này rất dễ và nó cho phép bạn phục hồi các tập tin hệ thống Win 95 cũ, những tập tin đã bị thay thế trong quá trình cài đặt khi nâng cấp. Cũng giống như System File Checker, có thể cho nó chạy từ trình đơn Tools trong tiện ích System Information. Tăng tốc đồ họa cho máy tính Celeron Trước đây, PC World đã đề cấp đến vấn đề nâng cấp đồ họa cho máy PC dùng Celeron - máy tính tích hợp chức năng đồ hoạ vào bo mạch chính. Như đã trình bày, nếu hệ thống của bạn không có khe cắm AGP (hầu như tất cả các hệ thống Celeron đều như vậy), thì việc bổ sung thêm card đồ họa có bộ nhớ lớn sẽ nâng cao tốc độ đồ họa của máy lên đáng kể. Máy của bạn có thể là loại dựa trên bộ chíp 810e của Intel vì có khá nhiều hệ thống trang bị 810e được bán ra trong những năm gần đây. Những máy này dùng RAM hệ thống chính của PC cho cả các nhiệm vụ thông thường lẫn đồ họa, cho nên tốc độ đồ họa tương đối kém. Việc bổ sung thêm card đồ hoạ PCI có RAM đồ hoạ dành riêng sẽ tránh phải chia sẻ bộ nhớ, cũng như các hậu quả xấu của việc dùng chung này. Bạn là người may mắn nếu đang dùng máy của Dell: Các hệ thống dựa trên 810e của Dell sẽ chấp nhận các loại card đồ họa PCI. Một số hệ thống của Gateway và Compaq cũng dùng 810e nhưng không chấp nhận. Hãy đọc kỹ tài liệu hướng dẫn sử dụng của máy bạn để biết những thông tin về nâng cấp PCI đối với hệ thống đang dùng, nhưng đừng thắc mắc nếu không tìm thấy những thông tin đó. Các máy tính ít tiền thường không có tài liệu kỹ thuật chi tiết. Trong trường hợp này, hãy liên hệ với nhà cung cấp máy của bạn. Trục trặc với modem cũ Tôi đã chạy một modem mới loại V90-56kbps và bỏ hẳn modem cũ 28,8 kbps. ấy vậy mà modem mới không làm việc. Khi kết nối trực tuyến, tôi đã gặp những thông báo lỗi gán tội cho modem cũ mà tôi đã bỏ. Có cách nào khắc phục? Có vẻ modem cũ của bạn thực sự cũ - cũ đến mức không hỗ trợ Plug and Play. Trong trường hợp bạn loại bỏ một thiết bị không Plug and Play ra khỏi hệ thống đang chạy Windows 95 hay các bản sau này, Windows cũng sẽ không biết bạn đã thực hiện chuyển đổi nếu bạn không báo cho nó bằng phương pháp thủ công. Ðể thực hiện điều này, nhấn nút phải chuột vào biểu tượng máy Computer, chọn properties để mở Device Manager. Nhấn nhãn Device Manager, xác nhận View devices by type đã được chọn, và nhấn đúp vào Modem. Cả modem cũ lẫn modem mới của bạn sẽ phải được liệt kê ra. Bạn chọn modem cũ nhấn nút Remove và khởi động lại máy. Nếu vẫn còn bị trục trặc, bạn lặp lại quá trình này hai hay ba lần; đôi khi Windows chưa nhận biết được ngay trong lần thứ nhất. Và nếu tất cả những nỗ lực này không mang lại kết quả, bạn thử tháo modem mới ra rồi lại lắp nó vào.
