Nhật Bản nổi tiếng với shinkansen (tàu cao tốc), với hệ thống tàu điện ngầm hiện đại bậc nhất thế giới, lại là quê hương của nhiều hãng xe hơi lớn, thế nhưng, vẫn có một loại phương tiện thô sơ và cực kỳ phổ biến ở đất nước này: xe đạp. Nửa nước Nhật dùng xe đạp Tôi đã có dịp đến những thành phố lớn của Nhật Bản như Tokyo, Osaka, Nagoya, Komatsu hay Fukuoka… Ngoài việc bị ấn tượng với hệ thống tàu điện ngầm, tàu cao tốc, hệ thống đường xá hiện đại bậc nhất thế giới, tôi còn bị bất ngờ với sự phổ biến của một loại phương tiện rất gần gũi với người Việt, đó là xe đạp. Dường như nhìn đâu cũng thấy xe đạp. Những bãi đỗ xe đạp cả trăm chiếc mọc ngay ở góc phố, các dãy xe đạp dựng trước siêu thị nhỏ, quán ăn, trụ sở công ty và cửa nhà. Trên phố xá, người chạy xe trên lối vỉa hè dùng chung cho người đi bộ có đủ độ tuổi, nam – nữ, nhân viên công sở mặc comlê, giay nam, thắt cà vạt chỉnh tề đạp xe đến sở làm. Hiện thế giới có khoảng 1 tỉ chiếc xe đạp và riêng ở Nhật có 72 triệu chiếc Theo thống kê từ BicycleFact, hiện thế giới có khoảng 1 tỉ chiếc xe đạp và riêng ở Nhật có 72 triệu chiếc, đứng hàng thứ ba thế giới sau Trung Quốc (450 triệu chiếc) và Mỹ (100 triệu chiếc), bình quân 56,9% dân số Nhật dùng xe đạp. Xe đạp cũng là phương tiện cho du khách thuê rất phổ biến tại nhiều địa phương phát triển du lịch. Điểm thuê thường thấy ở các ga tàu điện với thủ tục rất nhanh gọn, giá phải chăng: từ 100 yen (22.000 đồng)/giờ hoặc 1.000 yen (220.000 đồng)/ngày. Những ngày ở Nhật quan sát thói quen đi xe đạp của người dân bản xứ, tôi thấy phổ biến nhất là những bà mẹ di chuyển trên chiếc xe đạp “mamachari” – tức loại xe dành cho các bà mẹ, có giỏ to và giá đựng được nhiều đồ trước cổ xe, yên sau xe và thêm chiếc ghế nhựa dành cho trẻ con ngồi lên nơi khung sườn xe. Xe đạp “mamachari” – loại xe dành cho các bà mẹ tại Nhật Bản Có lẽ “mamachari” là phần biểu hiện cụ thể cho nếp văn hóa gia đình Nhật Bản (dù hiện cũng đã mai một khá nhiều): chồng đi làm kiếm tiền, còn vợ đảm đương tất cả việc nhà. Chiếc “mamachari” là phương tiện đắc lực giúp các bà mẹ Nhật mang con theo dễ dàng khi đi chợ, mua sắm… Vừa tiện, vừa rẻ Ở xứ sở mà sự tiện lợi cho cuộc sống, sinh hoạt thường ngày được đặt lên hàng đầu như Nhật, không lạ khi xe đạp lên ngôi dù hệ thống giao thông công cộng đã hoàn hảo từ lâu. Xe đạp được sử dụng rộng rãi như thay thế cho xe ô tô. Người dân thường sử dụng chúng để đi đến các ga xe lửa. Việc sử dụng một chiếc xe đạp sẽ giúp bạn thuận tiên và nhanh hơn so với xe buýt hoặc đi bộ. Bạn chỉ mất khoảng 15 phút để đi đến các ga xe lửa, và hầu hết tại các trạm xe lửa thường có các bãi đậu xe lớn dành riêng cho xe đạp. Các nhân viên công sở hằng ngày có thói quen đạp xe từ nhà đến nhà ga rồi đi tiếp chặng tàu điện đến công ty. Phí gửi xe tại ga khoảng 3.000 yen/tháng, rẻ hơn so với vé tháng xe buýt. Xe đạp ở Nhật là phương tiện được mọi đối tượng sử dụng Xe đạp là phương tiện lý tưởng nhất để người dân di chuyển trong những cự ly gần, đi siêu thị, đón con, né ùn tắc giao thông hoặc tàu điện giờ cao điểm chật chội. Đi xe đạp đương nhiên ít tốn kém chi phí hơn xe hơi, đặc biệt là tiền xăng đắt đỏ. Ngày càng có nhiều người Nhật sử dụng xe đạp để làm việc, vì lý do sức khỏe và tránh ùn tắc giao thông trên các chuyến tàu đông đúc. Tại Nagoya, chính quyền thành phố còn cung cấp cho người dân xe đạp để bảo vệ môi trường và giảm bớt chi phí đi lại. Nhiều doanh nghiệp ở Nhật đã khuyến khích nhân viên của họ sử dụng xe đạp bằng cách tạo những điều kiện thuận lợi như bố trí nhà để xe và những chiếc tủ cá nhân giúp nhân viên có thể cất comple, giay luoi nam để thay đổi trang phục khi đến sở làm…
