Những kiến thức cần biết về game !!!

NHỮNG KIẾN THỨC CẦN BIẾT VỀ GAME

===**=​

I --- Lời nói đầu :

_Tham gia một diễn đàn như GVN quả là không dễ dàng đúng không nào ? Cho dù bạn là một pro gamer hay một newbie mới chơi game thì kiến thức về game là điều cần thiết nhưng kiến thức toàn diện về lĩnh vực game cũng không kém phần quan trọng. Trong bài viết này tôi và các thành viên nhóm Tin Tức muốn đem đến cho các bạn những thông tin và kiến thức bổ ích, giúp bạn nâng cao nhận thức hay chỉ đơn thuần là thuận tiện hơn trong việc chat chit, post bài trong forum.

_Bài viết tuy khá dài nhưng nếu bạn chịu bỏ thời gian đọc thì thiết nghĩ sẽ nâng cao khá nhiều kiến thức về game. Vì không có hình ảnh nên tôi sẽ cố gắng giải thích thật cặn kẽ những điều khó hiểu. Have fun. ::)

_Do bài viết được thực hiện bởi 1 người và 1 nhóm người vì vậy không thể tránh khỏi sai sót. Nếu bạn phát hiện ra những sai sót hay muốn thêm vào những vấn đề nào xin vui lòng PM cho tôi hay nhắn trên Y!M là nkaphuoc và đừng mail vì tôi rất ít khi mở mail.


II --- Mục lục :

1/ Việc phân chia các dòng game là như thế nào ?
2/ Việc phân chia các hệ máy game hiện nay là như thế nào ?
3/ Game được gắn nhãn Only có nghĩa là gì và các game Multi-Platform là gì ?
4/ Các thuật ngữ thường xuất hiện trong các game hiện nay có ý nghĩa như thế nào ?
5/ Bạn hãy nêu sự khác nhau của các góc nhìn ?
6/ Sự khác biệt giữa các đoạn phim trong game ?
7/ Cách phân biệt các game 2D, 3D ?
8/ Các bài viết trên báo hiện nay được gọi là gì ?

III --- Những câu hỏi thường gặp :

1/ Việc phân chia các dòng game là như thế nào ?

_Hiện nay, các game mà bạn đang chơi hầu hết đều thuộc một thể loại nào đó. Việc xác định được thể loại của game rất dễ, bạn không cần phải điên đầu suy nghĩ nhiều rằng nó thuộc thể loại nào vì hầu như và trước/sau khi chơi là bạn đã biết game đó thuộc thể loại gì rồi. Xin lập một bảng tóm tắt về việc phân loại các game hiện nay :

Online : chia ra làm 2 phần là Multiplayer và MMORPG ( Massively Multiplayer Online Role Playing Game – game nhập vai trực tuyến nhiều người chơi )

* Multiplayer và Massively Multiplayer Online : là những game hay những thể loại game mà thay vì bạn chơi một mình thì bạn có thể chơi nhiều người với các bạn bè trên khắp thế giới thông qua mạng Internet, mạng LAN - Local Area Network. Đặc điểm của những game này thường là những game hành động, chiến thuật, đua xe … với tình tiết nhanh và ít phát triển như các game MMORPG, đa phần chỉ là để gamer được chơi cùng với nhau qua những game mà mình yêu thích thông qua mạng Internet.

* MMORPG : là những game nhập vai trực tuyến mà hiện nay đang thu hút khá nhiều gamer VN như World of Warcraft, Guildwar, MU, Võ Lâm Truyền Kỳ … Chúng bắt nguồn từ những game Action Role Playing Game ( game nhập vai hành động ) ở phần Offline và chuyển mình thành 1 dạng game khác. Trong MMORPG, các thông tin mà bạn đã chơi như số tiền, quần áo, vũ khí, danh sách bạn bè … sẽ được lưu lại trên máy chủ ( khác với các game Online thông thường là chỉ lưu lại thành tích của gamer, điểm số … ) và hầu như là không có hồi kết.

Offline : chia ra làm nhiều thành phần hơn :

Role Playing Games : game nhập vai. Các game này thường chia ra làm 2 loại là Computer RPG và Consoles RPG.
_Nếu xét về dòng Console RPG ta có thể kể ra vài tên tuổi nổi tiếng như Dragon Quest, Final Fantasy, Phantasy Star, Suikoden, Grandia, … Những game này thường có màu sắc tươi sáng và thường được đặt trong 1 thế giới tưởng tượng ( high fantasy ). Cốt truyện của các game này thường liên quan đến những cuộc chiến của các thế lực thiện và ác. Các game này thường xuất phát từ Nhật Bản và mang phong cách phương Đông. Ngoài ra còn có thêm một thể loại nhỏ là Tactical RPG ( hoặc là Strategy RPG ) gồm có các game như Disgaea: Hour of Darkness, Phantom Brave, Final Fantasy Tactics, ... với cách chơi chậm rãi, mang nặng tính chiến thuật. Thể loại này có thể được xem là lai giữa RPG và turn-based strategy.
_Còn xét về dòng Computer RPG thì những game như Neverwinter Nights, Baldur`s Gate, Fallout, Diablo … là những game mang đậm tính cách phương Tây với luật chơi đa số thường dựa trên luật của paper and pencil và Dungeon and Dragon.


Action Games : game hành động. Được chia làm 4 thể loại là : Action thuần tuý, Stealth Action ( hành động bí mật ), Tactics Action ( hành động có chiến thuật ) và Fighting ( đối kháng ). Đây là 4 thể loại thường gặp nhất trong các game hành động hiện nay.
_Đối với hành động thuần tuý thì có lẽ rất nhiều gamer đã quá quen thuộc với các game như Half-Life, Grand Theft Auto, Counter Strike, Doom, Far Cry, Freedom Fighter … là những game chỉ thiên về mặt hành động và thật sự thì cũng không cần nói nhiều về nó.
_Còn về Stealth Action thì tuy vẫn chưa là một thể loại ăn khách lắm vì số lượng đầu game còn ít nhưng có thể nói là chất lượng mỗi game khá tốt ( dĩ nhiên cũng có một số trường hợp ngoại lệ ). Có thể kể ra vài tên tuổi như Metal Gear Solid, Splinter Cell, Tenchu, Hitman … là những game hay, hầu hết đều đặt nặng yếu tố hành động bí mật và không để kẻ địch phát hiện.
_Ngoài ra, dòng game thứ ba là Tactics Action gồm những game như SWAT, Rainbow six, Full Spectrum Warrior … là những game hành động, nhưng lại đặt nặng yếu tố tư duy, khiến người chơi phải suy nghĩ kĩ từng đường đi nước bước trước khi làm một việc nào đó.
_Còn dòng game Fighting là những game hành động nhưng lại thiên về phần đối kháng, đánh tay đôi và sử dụng các combo, tuyệt chiêu. Điển hình của những game này là Soul Calibur, Tekken, Bloody Roar, ... Và một dòng game nữa cũng thuộc dạng đối kháng nhưng mang tính chất thật hơn, như những game về wrestling ( đô vật ) của series Smackdown, ...

Strategy Games : game chiến thuật. Được chia làm 3 dạng là Turn Base Strategy ( game dàn trận đi theo lượt ), Real Time Strategy ( game dàn trận thời gian thật ) và một thể loại nhỏ là quản lý và điều khiển các mô hình hoạt động.
_Nếu xét về Turn Base Strategy thì đặc điểm của các game này là việc cố định lượt đi của người chơi. Trong mỗi lượt đi, người chơi được sở hữu một số nước đi nhất định. Bạn có thể thay đổi hoặc gặp một số trường hợp đặc biệt về vấn đề nước đi này trong từng game khác nhau. Tuy nhiên vào trận đánh, thì số lượt đi là cố định, yếu tố lượt đi đôi khi còn phụ thuộc cả vào chỉ số hoặc thanh speed của character. Điển hình cho thể loại TBS ở PC là Heroes of Might and Magic và cho đến giờ nó vẫn là một game mẫu mực nhất của thể loại này. Dù vậy, đa phần các game này vẫn thích hợp và được sản xuất cho hệ Consoles ( hệ máy chơi game cầm tay ) nhiều hơn là PC ( Personal Computer – máy tính cá nhân ) vì cách điều khiển khá dễ dàng và không cần sử dụng chuột, vài game tiêu biểu của thể loại này là Brigandine, Tearing Saga, Super Robo War, …
_Còn dòng Real Time Strategy thì đa phần tập trung vào việc tạo dựng căn cứ, khai thác tài nguyên và xây dựng quân đội trong một không gian và thời gian thực tế. Đặc biệt trong chiến trận, các trận đánh của TBS đều diễn ra ở một trường thời gian cụ thể, hai bên đều bình đẳng về hoạt động, tuỳ theo sự nhanh nhạy và kĩ năng cầm quân ( micro ) của gamer mà xác định phần thắng. Nó đòi hỏi tính chiến thuật cao nhưng thiên nhiều về kĩ năng phản xạ và điều binh khiển tướng. Khác với dòng TBS, thể loại này đòi hỏi nhiều ở sự hiểu biết và khả năng tư duy chiến thuật hợp lý ! Các game tiêu biểu của Real Time Strategy khá nhiều và hầu hết đều nằm trên PC như StarCraft, Age of Empire, Red Alert, …
_Thể loại quản lý và điều khiển các mô hình hoạt động là một thể loại nhỏ của các game dàn trận. Trong game, bạn sẽ điều khiển các khu công nghiệp, sở thú, khu vui chơi và sắp xếp, xây dựng, điều hành sao cho nơi mình quản lý đạt đựơc kết quả tốt cũng như lợi nhuận cao. Điển hình của các game này là School Tycoon, Mall Tycoon, Zoo Empire, Roller Coaster Tycoon, …
_Ngoài ra, còn có một số game không đi theo thể loại nào cả như dòng Total War, Knights of Honor, … kết hợp cả việc chơi theo lượt và dàn trận, hay dòng Blitzkrieg, Codename Panzer ... chỉ tập trung vào việc điều khiển quân đội mà không có khai thác tài nguyên.

Sport Games : game thể thao. Được chia làm 2 phần là game giả lập các môn thể thao và Racing Games ( game đua xe ).
_Nếu xét về các game giả lập các môn thể thao, bạn sẽ chơi những game có liên quan đến bóng đá, bóng rổ, bóng chày, … cho đến boxing, bida, … và hầu hết các game này đều rất quen thuộc nên có lẽ tôi không cần liệt kê vài game tiêu biểu.
_Về phần Racing Games, ta có thể chia ra làm 2 loại là Arcade Racing và Simulation Racing.
* Với Arcade Racing thì bạn có thể thấy vài dòng game tiêu biểu như Burnout, Need For Speed, Midnight Club, … là những game không mô tả thực môi trường khi lái xe mà chỉ tập trung vào việc mô tả các hành động đua xe. Bạn sẽ thấy hầu hết những game Arcade Racing này đều có cách điều khiển xe khá dễ trong việc tăng ga, giảm số, hay quẹo cua …
* Còn Simulation Racing là những game tập trung vào việc giả lập môi trường lái xe và đua xe sao cho giống thật nhất. Tiêu biểu của những game này là Gran Turismo, Forza Motor, Enthusia Professional Racing … với cách điều khiển xe như thật nên rất khó chạy, bo cua cũng như tăng ga, giảm số.

Adventure games : game phiêu lưu. Gồm có 3 thể loại đó là phiêu lưu truyền thống, phiêu lưu hành động và phiêu lưu kinh dị.
_Phiêu lưu truyền thống là thể loại đòi hỏi người chơi phải có tính kiên nhẫn, một vốn tiếng Anh kha khá và có óc tư duy cũng như sự nhạy bén. Vì game sẽ đưa ra rất nhiều câu đố để người chơi phải đau đầu giải quyết ( tuy nhiên đây lại là một trong những nét riêng không thể lẫn vào đâu được của thể loại này ). Các game dạng này thường đi theo lối chỉ và trỏ ( point & click ), có nghĩa là người chơi gần như ít quan tâm đến action và chỉ chú trọng đến việc tư duy là chính, điển hình là các game như Syberia, Monkey Island, The Longest Journey …
_Các game phiêu lưu hành động hiện nay cũng có số lượng khá nhiều, nhưng do được đặt tính action lên quá cao nên thường thì chúng cũng được xếp vào thành dạng action. Một số hiếm hoi được xếp vào adventure game. Điển hình là các game: Prince of persia, Tomb Raider ... Mặc dù yếu tố phiêu lưu không ít nhưng người chơi vẫn phải action tương đối nhiều, sử dụng những kĩ năng hành động để tiếp tục cuộc chơi.
_Ngoài ra, game phiêu lưu kinh dị cũng có một số lượng fan khá đông vì sự hấp dẫn, hồi hộp cũng như những câu đố khá logic của nó. Dòng game này cũng được chia ra làm 2 loại riêng biệt với một phần thiên về hành động như Resident Evil, Silent Hill ... còn một phần thiên về giải đố, tâm linh như Fatal Frame, Kuon, ...

Simulation games : game mô phỏng. Gồm có 2 loại là game mô phỏng đời sống và game mô phỏng việc điều khiển các phương tiện.
_Game mô phỏng đời sống là những game mang tính mô tả lại cuộc sống của các sinh vật, có thể là con người, loài vật … với điển hình là The Sim, Singles, Harvest Moon … là những game mô phỏng khá phong phú về đời sống con người.
_Còn những game mô phỏng các loại phương tiện là những game sẽ đưa bạn vào buồng lái của những chiếc máy bay, xe hơi, tàu … và mô tả lại cách lái cũng như cách sử dụng y như ngoài đời thật. Điển hình như Ace Combat, Heroes of Pacific, … là những game mô phỏng lại cách lái máy bay khá thực tế, hay mô phỏng cách lái tàu như trong Silent Hunter III, Dangerous Water, …

Puzzle games & Kids games : nói chung thể loại này là những thể loại nhẹ nhàng, không có tính bạo lực. Có thể đó là nhiều trò chơi như Pinball, xếp gạch, Katamari Damacy… đều là những trò chơi mang tính thư giãn và có tính chất giải đố nhẹ nhàng.

Platformer games : để diễn tả dòng game này, tôi xin được nhắc đến với bạn về chữ platform. Chữ platform ở đây có nghĩa là bề mặt và những platformer games là những game có nhiều bề mặt. Và bạn sẽ thấy đa số các hành động của nhân vật chính là đánh và nhảy, nhảy, nhảy … từ bề mặt này qua bề mặt khác. Chính vì vậy nên những games này được gọi là platformer games. Đa số chúng đều có màu sắc sặc sỡ, vui tươi và thích hợp cho các em nhỏ, điển hình là các game như Mario, Jak, Megaman, Psychonauts …


2/ Việc phân chia các hệ máy game hiện nay là như thế nào ?

Các hệ máy game hiện nay được chia thành 3 dạng là PC, Consoles và Portable.

PC : Personal Computer. Là những game trên hệ máy vi tính. Hầu hết các game này đều tập trung khá đông vào các game dàn trận thời gian thật ( real time strategy ), game bắn súng, game nhập vai hành động ( Action RPG ) và các game online.

Consoles : được chia ra làm khá nhiều hệ máy và đã trải qua cũng rất nhiều thăng trầm và cho đến nay, người ta vẫn khẳng định Consoles là một bộ phận không thể thiếu trong ngành công nghiệp game hiện nay, nếu không muốn nói là một bộ phận chủ lực. Có rất nhiều hệ máy đã được ra đời và khó có thể kể tên hết tất cả các hệ máy, vì vậy tôi xin đề cập đến các hệ máy Consoles mới nhất còn tồn tại cho đến thời điểm này. Đó là XBOX của Microsoft, Playstation 2 của Sony và Gamecube của Nintendo. Nếu như Nintendo chỉ tập trung khá nhiều vào các game dành cho thiếu nhi thì Playstation 2 lại được hỗ trợ đắc lực của các hãng game Nhật Bản, vì thế tính đến thời điểm hiện nay Playstation 2 được xem là có nhiều game nhất trong cả ba hệ, còn XBOX đến từ phương Tây xa xôi là một dụng cụ đắc lực để chơi những game action, thể thao … và cũng có một khối lượng game chỉ đứng sau Playstation 2.

Portable : Hệ máy cầm tay. Hiện nay trên thị trường, các hệ máy này cũng chiến đấu với nhau rất khốc liệt không thua gì đàn anh Consoles của chúng cả. Tính đến thời điểm này, Nintendo đang sỡ hữu 2 hệ máy cầm tay là Nintendo DS, Gameboy Advance và nắm khá chắc thị phần trong tay. Nhưng không phải vì thế mà Sony lại chịu thua với sản phẩm PSP của mình. Được cho là có thể nghe nhạc, xem phim, chơi game hình ảnh đẹp, thiết bị di động công nghệ cao này đang dần dần trở thành một đối thủ khá khó chịu của hãng Nintendo. Ngoài ra, thị trường cũng vẫn dành một phần khá nhỏ cho game điện thoại di động. Với hai sản phẩm là N-Gage và N-Gage QD thì Nokia thì các game thủ giờ đây cũng có thể chơi được khá nhiều game có chất lượng ngay trên cả chiếc alô của mình.

Hiện nay các hệ máy game có tuổi thọ trung bình từ 4-6 năm. Tuổi thọ ở đây có nghĩa là một hệ máy kế tiếp ra đời sẽ đè bẹp và làm cho hệ máy này đi vào quên lãng chứ không mang ý nghĩa là một hệ máy mua về có thể sử dụng đến 4-6 năm. Thời gian sử dụng này tùy vào sự bảo quản của người sử dụng và mặt hàng tốt hay dở.


3/ Game được gắn nhãn Only có nghĩa là gì và các game Multi-Platform là gì ?

Vì cuộc chiến tranh của các hệ máy dường như không bao giờ dứt nên vũ khí đắc lực của chúng tất nhiên sẽ là các game được gắn nhãn Only. Một game khi được gắn nhãn Only trên một hệ máy nào đó thì sẽ chỉ phát hành riêng cho hệ máy đó ( dù rằng cũng có một vài trường hợp nhà sản xuất thay đổi kế hoạch ). Ví dụ như khi nhắc đến tên của XBOX thì người ta vẫn nghĩ ngay đến Halo là dòng game đã đi liền với hệ máy này ( dù bản 1 sau đó được chuyển qua PC ) hay một đại diện khác là Ninja Gaiden. Còn đối với Playstation 2 thì những game như Gran Turismo, Devil May Cry, Tekken … luôn là sản phẩm duy nhất của hệ. Với Nintendo thì các loạt sản phẩm về chú lùn Mario được xem như biểu tượng của Nintendo, Gamecube hay Gameboy Advance.

Ngoài ra, chúng ta còn có thể bắt gặp các game Multi-Platform là những game có mặt trên nhiều hệ ( khoảng từ 2 hệ máy trở lên ). Số lượng game từ 3 hệ trở lên có thể thấy là không nhiều lắm vì như vậy nhà sản xuất phải mua bản quyền từ nhà phát hành hệ máy game ( VD như phát hành trên Playstaion 2 thì bạn phải mua bản quyền của Sony - PC thì không cần mua bản quyền để phát hành ) và phải viết lại đoạn mã của game để tương thích cho hệ máy đó. Mỗi hệ máy có một đoạn mã ( code ) riêng và muốn dựng game trên hệ đó phải hiểu các đoạn mã mà nhà sản xuất hệ máy đưa ra. Nhưng lợi thế của Multi-platform games là đánh mạnh vào số đông người chơi, vì hầu hết là bạn chỉ cần sở hữu một hệ máy là có thể chơi được game đó hoặc có nhiều hệ máy thì bạn có thể chọn lựa xem trên hệ nào là hay nhất. Như phiên bản Need For Speed Most Wanted mới của EA được hỗ trợ trên tất cả các hệ máy chơi game hiện nay.

4/ Các thuật ngữ thường xuất hiện trong các game hiện nay có ý nghĩa như thế nào ?

_Có lẽ khi đọc các bài giới thiệu về game nào đó thì bạn thường hay thấy người viết sử dụng những từ ngữ chuyên dụng và khó hiểu để diễn tả về một vấn đề cũng khá chuyên dụng và khó hiểu nốt. Vì vậy, trong phần này tôi xin đề cập đến các từ ngữ này và sẽ tìm một cách dễ hiểu nhất cho tất cả mọi người.

Đầu tiên là các từ viết tắt :

FPS : First person shooter - game bắn súng góc nhìn thứ nhất.
TPS : Third person shooter - game bắn súng góc nhìn thứ ba.
FPV : First person view - góc nhìn của người thứ nhất.
TPV : Third person view - góc nhìn của người thứ ba.
Fps : Frame per second - số lượng khung hình trong một giây.
RPG : Role playing game – game nhập vai.
TBS : Turn base strategy - game dàn trận theo lượt.
RTS : Real time strategy - game dàn trận thời gian thật.
FAQ : Frequently asked questions - những câu hỏi thường gặp.
TBA : To be annouced - sẽ được thông báo sau.
NPC : Non-playable characters - Những nhân vật do máy điều khiển.
n/a : not available - không hiện hành.
MMORPG : Massively Multiplayer Online Role Playing Game – game nhập vai trực tuyến nhiều người chơi.

Các thuật ngữ trong và ngoài game :

Walktrough : Hướng dẫn game.

D-pad : có lẽ khi nghe những từ này bạn sẽ thấy lạ lẫm nhưng đây chính là những nút mũi tên có trên tay cầm của các hệ máy consoles hoặc tay cầm gamepad. Chữ D-pad là chữ viết tắt của Direction pad, có nghĩa những phím chỉ hướng.

Analog stick : là cần gạt mà bạn thường dùng để gạt trên tay cầm của các gamepad hay trên tay cầm của các hệ consoles.

Trigger : thường được gọi là cò, đây là chính là 2 cái cò nằm phía trên cùng của tay cầm XBOX, đặc biệt là chỉ có tay cầm XBOX mới có 2 cò này.

Rag-doll physics : là một ứng dụng vật lí được các nhà sản xuất thêm vào để tạo hiệu ứng giúp cho các xác chết trông giống thật hơn, bạn có thể tương tác làm thay đổi hình dạng xác chết, đẩy chúng xuống cầu thang hoặc cho nổ tung lên trời bằng một phát lựu đạn … Nếu không có rag-doll physics thì các xác chết có thể nằm xuyên tường và tạo ra những tư thế rất phi logic.

Iron sight : tiếng việt có nghĩa là "đầu ruồi". Iron sight là một kiểu nhắm bắn khá thường thấy trong các game bắn súng góc nhìn thứ nhất hiện nay. Khi bắn bằng iron sight thì nhân vật đưa cây súng lên sát tầm mắt, và lúc này cái mà bạn quan sát là điểm ngắm của chính cây súng. Điểm ngắm có thể nằm ở nhiều vị trí trên cây súng, có thể là mũi súng, thân súng ... Điển hình là game Call of Duty, khi nhắm bắn thì nhân vật đưa súng lên ngang tầm mắt và nhắm, đây chính là kiểu ngắm bắn súng bằng iron sight.

Atificial intelligence : Thường được gọi tắt với 1 cái tên là A.I, đây là một từ ngữ dùng để diễn tả về trí thông minh, sự nhanh nhạy, nhạy bén ... của các nhân vật do máy điều khiển trong một game nào đó. Thường thì đây là một yếu tố quan trọng để đánh giá về phần gameplay của một trò chơi, và đây cũng là nơi mà đa số bug và glitch nảy sinh. Nếu một game hành động dựa trên tính đồng đội mà mà nhà sản xuất lập trình phần AI quá sơ xài thì sẽ gây phản cảm cho người chơi vì đây là thể loại đòi hỏi AI của game phải thật xuất sắc, phải thật "người" thì mới có thể đáp ứng được nhu cầu của gamer. Ngoài ra, rất nhiều game cần có AI và hầu như những game mà người chơi tương tác với môi trường thông qua các nhân vật, vật thể được giả lập thì AI đóng một vai trò rất quan trọng. Có một điều thường khá được quan tâm trong phần AI của một số game là path finding. Nếu trong AI của một game có phần path finding kém thì nhân vật bạn đang điều khiển hoặc đi theo bạn bỗng nhiên bị kẹt ở một góc tường nào đó và họ không thể đi tiếp được ( dù rằng đó là nơi có thể qua được ). Nói dễ hiểu hơn, khi bạn chơi 1 game dàn trận và điều khiển nhân vật A đi từ B ==> D và ở giữa có một chướng ngại vật là C. Nếu kĩ năng path finding của nhân vật được lập trình tốt thì anh ta sẽ đi vòng qua chướng ngại vật C để đến D, còn ngược lại thì anh ta bị kẹt ở chướng ngại vật C.

Animations : là các hành động của nhân vật trong game. Hành động của nhân vật diễn ra thô cứng hay mềm mại đều là nhờ vào tài năng của nhà sản xuất. Các hành động này rất nhiều, có thể là dáng đi, dáng chạy, đáng đứng … cho đến động tác khi nạp đạn, thay súng, bắn súng, đánh kiếm … đều được gọi là animations. Ngoài ra, tư thế chết của nhân vật cũng có thể được dựng bằng animations. Ví dụ như trong 1 game bắn súng, nhà sản xuất bố trí 1 kẻ thù đứng trên toà tháp cao và khi bạn bắn trúng anh ta, anh ta sẽ ngã qua thanh chắn và té xuống đất. Nếu thấy động tác này lập đi lập lại nhiều lần và giống nhau, bạn có thể tin rằng đây chỉ là một animation chứ không phải do rag-doll physics mà nhân vật bị té xuống.

Motion-capture : để các hành động của những nhân vật trong game trông như thật, các nhà sản xuất thường gắn những miếng cảm ứng ( sensor ) lên người một diễn viên đóng thế theo hình một khung người. Sau đó, cho họ thực hiện những động tác khó và ghi lại những động tác này rồi đưa chúng vào áp dụng trong game. Cách này dùng trong những game mà nhà sản xuất muốn các động tác của nhân vật trông như thật và không gây gượng gạo về phần chuyển động.

Bump Mapping : là một thuật ngữ trong giới đồ hoạ. Đây là một hiệu ứng được dùng để tạo vân bề mặt, giúp cho bề mặt có chiều sâu. Nói một cách dể hiểu là một bức tường được xây dựng bằng gạch là một bề mặt. Nếu như bạn muốn làm đường kết nối của các viên gạch trông rõ nét và có chiều sâu hơn thì bạn phải làm nổi vân đó lên bằng cách tạo bóng để làm cho mắt có cảm giác như các bức tường được xây dựng bằng gạch thực sự chứ không phải là một bức tường sơn phết theo kiểu tường gạch.

Mapping và bumping : đây là 2 khái niệm khác nhau nhưng vì nhiều người không hiểu nên hay nhầm lẫn giữa 2 cái. Một vật liệu đẹp, thật thì phụ thuộc vào các thông số của nó, các thông số này chứa trong các kênh : độ mờ đục, độ phản quang,.... và quan trọng nhất là độ gồ ghề ( bumping ). Giống như cái áo bạn mặc khi chuyển động thì tạo nên các nếp gấp, chính các nếp gấp đó làm ta có cảm giác là chiếc áo "thật". Các nếp gấp đó là một dạng của độ gồ ghề đó. Tuy nhiên, thật sự thì các game hiện nay chỉ sử sụng được khoảng 40% khả năng làm việc của các phần mềm 3D, lý do đơn giản vì ít máy có đủ cấu hình để xử lý các mô hình quá chi tiết. Do vậy, khoảng 6,7 năm trở lại đây xuất hiện thuật ngữ bumping-material tức là một loại vật liệu đã tạo sẵn kênh bump để làm nhẹ bớt các mô hình và tăng hiệu suất render ( dựng hình ). Tuy nhiên nhược điểm của loại vật liệu này là chỉ "thật" khi đứng yên. Còn khi mô hình chuyển động thì các "nếp" của vật liệu ko phù hợp với các chuyển động (cứ để ý kỹ thì thấy).
Còn thuật ngữ mapping chính là để chỉ vân của vật liệu. khi bạn nhìn bất cứ một bề mặt nào sẽ thấy mỗi dạng vật liệu có một dạng vân riêng biệt. Một vật liệu giống thật thì phải hội tụ đầy đủ các yếu tố trên nhất là mapping và kênh bump.

Dynamic Lighting : Ánh sáng động. Được áp dụng khá nhiều trong các game hiện nay, ánh sáng động là một thuật ngữ dùng để diễn tả sự chuyển động của ánh sáng trong game. Ví dụ như khi bắn vào 1 chiếc đèn treo trên trần nhà, chiếc đèn sẽ lắc lư và ánh sáng của căn phòng từ đó cũng sẽ di chuyển theo bóng đèn này. Hay khi bạn trông thấy một ngọn lửa thì ánh sáng phát ra từ ngọn lửa ấy lên bức tường sẽ thay đổi và bập bùng chớp tắt, và sẽ tối đi khi ngọn lửa chịu tác động của gió.

Polygon : đa giác. Là những bề mặt nhỏ của một cấu trúc, các cấu trúc này có thể là các nhân vật và cảnh nền trong game. Lấy ví dụ là cái tổ ong với rất nhiều mặt có hình lục giác. Nếu như bạn tăng thêm số lượng hình lục giác và giảm đi kích thước của chúng, bạn sẽ có một hình cầu. Những hình lục giác ấy được gọi tương tự là những đa giác. Nếu như số lượng lục giác càng nhiều và kích thước của chúng càng bé thì hình cầu đó càng mịn, và ngược lại thì chúng sẽ trở nên góc cạnh hơn. Tương tự đối với việc xây dựng các nhân vật, nếu như bạn tạo một nhân vật với càng nhiều đa giác, nhân vật ấy sẽ trông mịn màng hơn và ít có răng cưa hơn. Nhưng khi xây dựng xong bạn còn phải tô màu cho nhân vật, nếu không chú ý sẽ dẫn đến một khối lượng đa giác khổng lồ và sẽ rất khó có thể đưa vào trong một game. Vì một game không phải chỉ có 1 nhân vật, nếu nhân vật có quá nhiều đa giác thì một là hệ PC phải có cấu hình cao, còn trên Consoles thì phải bắt buộc giảm xuống ( vì Consoles có một cấu hình cố định ).

Cel-shade : bắt nguồn từ anime. Cel-shade là một từ ngữ dùng để diễn tả các hình ảnh hoạt hình được áp dụng trong game. Nói dễ hiểu hơn, cel-shade là những hình ảnh mà đường viền ngoài là những đường viền đậm, các hoạ tiết bên trong đều là các hình ảnh hoạt hình. Hình ảnh trong Cel-shade thường được nhà sản xuất áp dụng khi muốn làm một game giống như trên một anime ( phim hoạt hình Nhật Bản ) hay manga ( truyện tranh Nhật Bản ). Điển hình của các game có áp dụng Cel-shade là Viewtiful Joe, Dark Cloud 2 ( chỉ có nhân vật ) và gần đây là Killer7 và Rogue Galaxy.

Invert : nếu dịch ra sát nghĩa tiếng Anh thì Invert có nghĩa là đảo ngược. Ở đây, bạn sẽ thấy từ Invert được áp dụng khá nhiều trong các game First person shooter ( bắn súng góc nhìn thứ nhất ) và chỉ có ý nghĩa khi bạn sử dụng gamepad, joystick hay trên consoles. Vậy thì tại sao Invert chỉ có ý nghĩa trên gamepad ( có analog stick ), joystick và tay cầm của các hệ consoles. Giải thích 1 cách dễ hiểu nhất, khi bạn gạt cần analog stick tới thì tương đương với hành động cầm súng là bạn đang nhấn khẩu súng tới, còn khi bạn kéo cần analog về phía bạn thì hành động đó cũng tương đương với việc bạn kéo khẩu súng về phía bạn. Đó là cách mô tả rất thật cách cầm súng khi chơi các game FPS hiện nay. Vì lí do đó bạn sẽ thấy thường là khi bạn chỉnh Enable Invert ( cho phép đảo ngược ) thì khi bạn kéo cần analog stick lên phía trước thì góc nhìn trên màn hình game có khuynh hướng chúi xuống dưới, còn khi bạn kéo về phía sau thì lại có khuynh hướng là hướng lên trên.
Vậy thì khi ta quay phải hay quay trái tại sao lại không có Invert ? Vì khi bạn quay khẩu súng phải hay trái đều thật sự rất đúng với cách quay súng ở ngoài đời nên không cần Invert, hay đúng hơn là Invert chỉ áp dụng cho phương thẳng đứng chứ không áp dụng cho phương nằm ngang.
Vậy thì tại sao chuột lại ko có Invert ? Thật ra khi bạn bắn súng bằng chuột thì bạn có khuynh hướng là point & click ( chỉ và nhấn ) và không gian hoạt động của chuột là trên một mặt phẳng chứ không phải một không gian như Analog stick nên rất khó biểu hiện Invert, vì vậy đối với chuột người ta ít sử dụng Invert.

Linear và non-linear : Đây là một cách gọi về một đường đi của một game nào đó. Linear – tuyến tính - dùng để diễn tả những game có một lối đi không rẽ nhánh mà chỉ là đi thẳng từ A->D. Ví dụ khi bạn chơi một game nào đó mà những cánh cửa khác không mở được, bạn chỉ có thể tìm cho mình 1 lối đi duy nhất là đi tiếp hay quay đầu lại thì bạn gọi đây là một game có cách chơi linear. Ngược lại với linear, non-linear - phi tuyến tính - là những game mà để đi từ A->D bạn có nhiều cách, có thể bạn đi từ A->B->D hoặc là đi từ A->C->D. Nói chung, với những game mà bạn có nhiều đường đi, có nhiều lựa chọn thì bạn có thể gọi nó là có tính non-linear.

Bug và glitch : bug và glitch đều được gọi chung là các lỗi của game hay của một hệ thống nào đó. Chỉ khác ở một điều là bug mang tính xấu và glitch mang tính tốt. Có nghĩa là các lỗi bug chỉ làm bạn thêm bực mình vì nó làm cho trò chơi khó hơn hoặc gây ra các vấn đề khó chịu. Còn glitch tuy cũng là lỗi nhưng nó lại là một lỗi khiến người chơi có thể tận dụng được và sử dụng để vượt qua các cảnh chơi khó. Nói chung thì chúng không hoàn toàn là như vậy nhưng thường thì bạn sẽ thấy bug là các lỗi gây bực mình còn glitch là các lỗi làm hài lòng người chơi. Chính vì vậy mà khi tìm cheats cho một game nào đó, bạn thường hay thấy họ đề thêm một số glitch trong một phân cảnh nào đó của game.

Engine : đựơc dịch sát nghĩa là “động cơ”. Cũng như vậy khi áp dụng trong game, các engine là những mã nguồn được các nhà sản xuất game viết ra để dựa trên đoạn mã nguồn đó, họ thực hiện một game riêng của họ. Tuỳ vào những đòi hỏi khắt khe khác nhau mà sẽ có nhiều loại engine được ra đời để đáp ứng các nhu cầu khác nhau của nhà sản xuất. Nếu bạn muốn làm một game nhưng bạn không thể tự viết engine cho riêng mình thì bạn phải đi thuê của người khác. Và đối với mỗi engine, tuỳ theo mức độ hiểu biết của người làm game mà engine đó có được tận dụng hết hay không. Ngoài ra, bạn còn có thể tích hợp các yếu tố cũng như các chương trình hay và độc đáo của một engine nào đó vào engine của bạn, VD như rag-doll physics là một chương trình trong engine Havok và đã được nhiều nhà sản xuất game vay mượn chương trình này để thực hiện các tác vụ khi diễn ra với xác chết. Các engine nổi tiếng hiện nay như là Havok, Source của Valve ( được áp dụng trong Half Life 2 ), CRYengine ( được áp dụng làm FAR CRY ) …

Real-time : thời gian thực. Khi dùng từ real-time để diễn tả thì thông thường người nói muốn nhắc đến những hình ảnh, những cảnh phim, những cử động khi đang chơi game ( có nghĩa là những hình ảnh thật của game ). Đó là những hình ảnh được dựng bằng engine của game.

Render : là cách dựng hình trong game. Còn pre-rendered background là một cách nói để diễn tả một hình ảnh đã được dựng trước bằng các chương trình đồ họa và sau đó được đưa vào làm cảnh nền trong game, các game có pre-rendered background là những game như Syberia, Still Life, The Longest Journey, … còn Polygonal Background là những cảnh đã được các nhà sản xuất dựng lên bằng chương trình đồ hoạ 3D và đưa vào game, điển hình trong các game hiện nay đều có các polygonal background như Max Payne, Splinter Cell …

Anti-aliasing : chống răng cưa. Dùng để giảm bớt số lượng răng cưa có trên các đường nét của vật thể. Thường thì chỉ xuất hiện trên các game PC, nếu bật chống răng cưa lên cao bạn sẽ thấy hình ảnh mịn màng hơn nhưng sẽ ngốn tài nguyên nhiều hơn.

Anisotropic filtering : lọc bất đẳng hướng. Dùng để chống nhoè những hình ảnh nằm phía xa của góc nhìn. Nếu bạn bật chương trình này thì những hình ảnh ở phía xa sẽ rõ ràng hơn và không bị mờ, cũng như chống răng cưa, đây là một chương trình cũng ngốn khá nhiều phần cứng.

Vertical Sync: vấn đề này thường bắt gặp nhiều nhất trong các game có góc nhìn thứ nhất. Trên PC, khi bạn quay qua quay lại bằng chuột trong những game góc nhìn thứ nhất với một tốc độ nhanh thì bạn sẽ thấy những đường dọc trên màn hình sẽ bị lệch đi. Khi bật Vertical Sync lên thì hiện tượng này sẽ được giảm tải đến mức tối thiểu có thể. Còn đối với các màn hình LCD thì bạn không cần lo lắng đến vấn đề này.

Producer và excutive producer : Producer là người xản xuất, còn excutive producer là người chịu trách nhiệm sản xuất. Ví dụ, nếu bạn làm một game nào đó thì bạn là người sản xuất, nhưng nếu trong game đó có chứa những thứ không phù hợp thì người bị truy hỏi sẽ là người chịu trách nhiệm sản xuất. Producer thường là tên của một hãng còn Excutive Producer thường là tên nhân viên đảm nhiệm. Tương tự như việc phát hành sách, nhà xuất bản là Producer và người chịu trách nhiệm xuất bản là Excutive Producer.



5/ Bạn hãy nêu sự khác nhau của các góc nhìn ?

_Các game hiện nay thường được chia ra những góc nhìn sau đây :

First person view : góc nhìn của người thứ nhất. Đây là một loại góc nhìn mà những hình ảnh người chơi quan sát được là những hình ảnh của nhân vật mà họ đang chơi. Nói rõ hơn, khi bạn đang chơi nhân vật A thì với góc nhìn này bạn sẽ đóng vai nhân vật A và sẽ nhìn được tất cả những gì mà mắt nhân vật A nhìn thấy. Điển hình là các game như Half Life, Doom, Far Cry.

Third person view : góc nhìn của người thứ ba. Để diễn tả một cách dễ hiểu về góc nhìn này, tôi xin được làm một ví dụ. VD là trong một căn phòng có 3 người là A, B và C, giả sử B là nhân vật trung tâm ( có thể là nhân vật chính mà bạn điều khiển trong game ) nhìn nhau theo một sơ đồ sau : A => B <==> C. Nếu bạn là người A và nhìn người B thì góc nhìn của bạn là góc nhìn người thứ 3. Vì khi A đang ở góc nhìn người thứ ba thì nhân vật B không thể nhìn lại được người A. Đây là quy ước và trong bất cứ game nào bạn đang chơi mà nhân vật không thể nhìn thấy bạn thì bạn đang chơi những game góc nhìn thứ ba. Điển hình là các game như Max Payne, Splinter Cell, …

Second person view : góc nhìn người thứ hai. Thật ra đây là một góc nhìn có thật chứ không phải không có, nhưng người chơi rất ít gặp nó trong các game hiện nay, vì góc nhìn này đôi khi chỉ là trên lý thuyết. Bạn còn nhớ VD về 3 người A, B, C ở trên chứ. Cũng với VD đó, tôi xin chỉ ra rằng với góc nhìn của nhân vật C thì nhân vật C đang nhìn nhân vật B với góc nhìn của người thứ hai. Vì ngay lúc này nhân vật B cũng đang nhìn lại nhân vật C, chứ nếu nhân vật B không nhìn lại nhân vật C thì đó không còn là góc nhìn thứ hai nữa mà là góc nhìn thứ ba rồi. Tương tự khi bạn chơi các game Eyetoy trên Playstation 2 thì các nhân vật thường có khuynh hướng nhìn vào người chơi nên bạn có thể gọi đây là các game có góc nhìn thứ hai.

Shoulder View : góc nhìn từ vai. Đây là góc nhìn mà bạn nhìn từ đằng sau lưng của nhân vật được điều khiển ( từ vai trở lên ). Đây là góc nhìn đã được áp dụng trong các game như Resident Evil 4, Cold Fear, …

Top Down View : góc nhìn từ trên xuống. Đây là một góc nhìn dễ dàng bắt gặp trong các game dàn trận, nhập vai ... hiện nay. Điển hình là bạn sẽ có một tầm nhìn bao quát cả một khu vực. Ở góc nhìn này, người chơi có 1 cái nhìn vĩ mô hơn vì cần phải thao tác với nhiều vật thể trên màn hình. Hầu như bất cứ game dàn trận nào cũng có góc nhìn này, ví dụ như Warcraft III.

Cinematic View : Góc nhìn điện ảnh. Đây là một góc nhìn được đặt cố định trong game và bạn ko thể di chuyển góc nhìn này được, khi nhân vật đi đến những phân cảnh khác nhau thì ứng với mỗi phân cảnh đó nhà sản xuất sẽ bố trí những vị trí camera phù hợp cho người chơi. Góc nhìn này thường gặp trong những game như Resident Evil 1,2,3 - Onismusha 1,2 - Final Fanstasy 7,8 ....

6/ Sự khác biệt giữa các đoạn phim trong game ?

CGI :( Computer Generated Image. Dịch theo tiếng Việt là hình ảnh được tạo dựng bằng máy tính, nhưng trong giới game và movie thì được hiểu là hình ảnh đã được dựng hình sẵn bằng nhiều đa giác. Nếu chỉ dàn dựng bằng 3D nhưng chưa được rendered lại thì không thể gọi là CGI được mà chỉ gọi là real-time cutscene hoặc FMV như game Xenosaga, Metal Gear Solid, Silent Hill 3 & 4.

FMV : ( Full Motion Video ) là từ có nghĩa tương tự với animation - hoạt hình. Trước đây, khi máy tính mới chào đời, nó chỉ có thể chiếu hình và chữ chứ không thể chạy phim được. Sau này, những đoạn phim đầu tiên được chiếu trên PC khiến nó có tên gọi là Full Motion Video, tức phim có hình cử động.
Từ FMV được dùng sang cho game cũng với mục đích này. Trước đây, game không hề có những cảnh miêu tả cốt truyện hoành tráng như phim cine cho đến khi thời 32bit (PSX) thì nó mới được sử dụng. Điển hình là sau game Final Fantasy 7 thì hầu như game nào phát hành cũng ít nhất có vài đoạn phim trong game.
Ngày nay, sự khác biệt giữa CGI và FMV là FMV có thể dùng cho cảnh phim 3D rendered hay chưa rendered, nó cũng có thể là cảnh hoạt hình như anime. Còn CGI thì bắt buộc cảnh phim đó là 3D và đã được rendered. CGI tốn nhiều thời gian và tiền bạc, FMV thường là không. Game bây giờ cũng hạn chế dùng cảnh bằng CGI vì đồ họa real-time bây giờ không thua CGI bao nhiêu. Nếu nhà sản xuất tiết kiệm được tiền thì họ sẽ tận dụng ngay.

Ngoài ra còn có các đoạn phim khác của game như :
Intro Movies : các đoạn phim mở đầu game.
Ending Movies : các đoạn phim kết thúc game.
Cutsences : có thể được xem là các đoạn cắt cảnh, chúng thường là những đoạn phim nhỏ và nhà sản xuất thường sử dụng engine của game để thực hiện mà không phải mất công dựng CGI.
Trailers : là các đoạn phim giới thiệu về một game nào đó.
Footages : là các đoạn phim miêu tả về cách chơi của một game nào đó, thường thì những đoạn phim này được trình chiếu trước khi game ra mắt.

7/ Cách phân biệt các game 2D, 3D ?

Game web-based là những game có chữ, không có hình ảnh ( graphics ) được gọi là text game, những game này là dạng 0D.
Game có hình ảnh nhưng hình không di động cũng được xem là text game, những game này cũng được cho là 0D.
Game có hình ảnh ( nhưng không phải là đa giác được thực hiện bởi máy tính ) di động là 2D.
Game có hình ảnh ( các đa giác được thực hiện trên máy tính ) di động là 3D.
Game 2 chiều là những game chỉ diễn ra trên 2 bề mặt là mặt thẳng đứng và mặt nằm ngang.
Game 3 chiều là những game diễn ra trên 3 bề mặt. Nếu đã học qua hình học không gian, bạn có thể hiểu những game 3 chiều là những game mà các vật thể trong game đó được biểu diễn bằng 3 trục là trục toạ độ x ( trục ngang ), y ( trục dọc ) và z ( chiều sâu ). Chiều sâu trên màn hình vi tính thật ra cũng chỉ là sự mô phỏng và cố gắng diễn tả kích thước theo chiều thứ 3 bằng cách sử dụng sáng tối tạo ra bởi các nguồn sáng nhân tạo.
Ghi chú : với các chữ 0D, 2D, 3D ... là viết tắt của 2 Dimension, 3 Dimension. Dimension là chiều không gian. Có thể hiểu 2D là 2 chiều, 3D là 3 chiều và không có game 2,5D.

8/ Các bài viết trên báo hiện nay được gọi là gì ?

_Thông thường khi đọc báo hoặc xem bất cứ website nào về game bạn thường sẽ bắt gặp những từ ngữ như review, preview, hands-on ... vậy những từ ngữ đó có nghĩa là gì ? Tôi sẽ giải thích với bạn ngay sau đây :

Review : Đánh giá. Là cách viết về một game khi bạn đã chơi hết game đó hoặc chí ít cũng phải hoàn thành trên 50% và hiểu hết mọi vấn đề của game đó. Đối với review bạn chỉ nên tự viết ra những cảm nhận của mình khi chơi game chứ không nên dịch lại từ một nguồn nào đó.

Preview : Giới thiệu. Là cách viết về một game chưa được phát hành và bạn chỉ có thể biết qua game đó qua các bài giới thiệu hoặc đã chơi qua một đoạn demo, xem qua hình chụp trong game ( screenshots ) hay các đoạn trailers, footages ... Đối với preview thì việc dịch lại từ một nguồn nào đó là có thể chấp nhận được.

Hands-on ( hay còn gọi là impression, first look, ... ): Ấn tượng đầu tiên. Thường thì đây là một dạng bài viết nhỏ của người viết khi vừa mới chơi được một game nào đó. Nếu như bạn chơi hết 1-2 nhiệm vụ của 1 game thì bạn đã có thể viết Hands-on được rồi ( nhưng bạn không thể viết review được vì viết review cần phải hoàn thành game ). Hands-on tập trung vào mô tả cảm nhận đầu tiên của bạn khi chơi nên bạn không cần quá câu nệ vấn đề cốt truyện, mở bài, kết bài ... mà thay vào đó là gameplay, hình ảnh.

IV --- History :

_Đã được update lên ver 0.12 ... sửa chính tả, some bugs ... của Stealth.
_Thêm vào chống răng cưa, lọc bất đẳng hướng và giải thích về các bài viết trên báo.
-----------------------------------------------------------------------
_Đã được update lên ver 0.13 ... thêm phần CGI của anh Hùng Long.
_Thêm vào phần giải thích Dimension và D-pad.
-----------------------------------------------------------------------
_Fix some more bugs.
_Chỉnh lại phần RTS & TBS + Adventure theo nội dung của Basaf_13.
_Version 0.14 updated.
------------------------------------------------------------------------
_Version 1.0 chính thức được update.
_Hoàn thiện.
------------------------------------------------------------------------
_Đưa vào Iron sight, Top down View, sửa lại 1 số điểm của góc nhìn thứ hai, đưa vào thêm phần AI.
_Thêm vào phần Cinematic View của Heardless.
_Version 1.1 updated.

V --- Credits :

Thực hiện bởi NIKITA KABUTO, bạn có thể gọi tôi là Phước.
Cảm ơn các thành viên Nhóm Tin Tức đã giúp tôi thực hiện bài này.
Cảm ơn ông Mikey Myer về những kiến thức của game shooter.

Được đăng tải và độc quyền của GameVN.