Tổng quát về mirc

IRC

"Một kho tài nguyên lớn, một thế giới nhiều điều thú vị, một xã hội của con người. Các bí mật của IRC sẽ còn được lưu truyền mãi mãi."

Mong mọi người sẽ không chỉ đọc bài về IRC này của ie, mà còn nhảy vào nó để khám phá nó.

--

I. Tổng quát về IRC. Nó là gì ? Nó hoạt động như nào ?

IRC, viết tắt của Internet Relay Chat, là một dạng liên lạc cấp tốc (instant messaging) qua mạng internet. Việc liên lạc này có thể diễn ra trong một "channel" (phòng/kênh) hoặc giữa hai người kết nối khác nhau. Nó ra đời vào năm 1988, bởi WiZ (Jarkko Oikarinen), và được sử dụng như một phương tiện truyền thông tự do. Lúc đầu, nó đã giúp cho nhiều người có thể thảo luận cùng nhau về vấn đề sụp đổ của Liên Xô cũ, sau này nó cũng được sử dụng tương tự gần đây nhất với vụ chiến tranh Iraq.

Chính IRC cũng là một protocol, sử dụng TCP và SSL (nếu có thể). Trong thế giới IRC, các server (máy chủ) IRC kết nối với nhau để tạo thành một IRC network (mạng IRC), và các client (máy trạm) kết nối vào một IRC server của network nào đó. Khi đó, client sẽ có thể chat với các client khác không chỉ riêng trên server đó mà có thể trên toàn Network. Vì vậy, có nhiều IRC Network rất lớn, như freenode, bao gồm nhiều server backbone khác nhau, chạy trên các connection mạnh, và có thể đón tiếp hơn một trăm triệu client cùng một lúc (nếu như sử dụng round-robin/geodns, một cách phân phát client ra nhiều server, tránh một server nào đó bị quá tải).
Nhưng cũng chính sự to lớn này của IRC Network làm cho nó có nhiều rào cản và điểm yếu. Khi một server mất kết nối với một server khác, và không còn kết nối nào với nửa kia của server bị mất kết nối, sẽ xảy ra netsplit. Các client nằm trên server A sẽ thấy mọi client khác nằm trên server B disconnect (nhưng thực ra là server B bị disconnect chứ không phải các client) và ngược lại. Tuy nhiên việc này cũng không xảy ra thường xuyên nếu như server của IRC Network đủ mạnh và kết nối liên tục.

Các channel được ghi lại trên server bạn đang ở. Vì vậy, khi kết nối vào một server, bạn có thể xem được list các channel bằng lệnh /list. Bạn cũng có thể sử dụng nhiều option như filter (lọc) khi xem list, để chọn ra các channel mà bạn muốn xem. Khi đã có channel bạn muốn, bạn có thể vào channel bằng lệnh /join #channelname và chat trong channel. Khi đó, các client nằm trong channel sẽ thấy những gì bạn viết. Cũng giống như việc vào nhà ai đó và nói chuyện với người trong nhà. Điều duy nhất khác trong IRC là những gì nói trong channel sẽ không bao giờ lọt ra ngoài đến tai một ai đó không nằm trong channel. Việc này, và việc tổng thống Bill Clinton ký luật bảo vệ quyền riêng tư, làm cho việc chia sẻ chương trình ăn cắp trong channels ngày càng nhiều, vì các nhân viên của chính phủ không có quyền vào trong một channel, và nếu như họ kiện người dùng chia sẻ chương trình ăn cắp, họ đã vi phạm luật riêng tư từ lúc họ bước chân vào channel. Vì vậy, các channel như warez, mp3z, gamez, etc là các channel thường thấy trên IRC. Dĩ nhiên, cũng có ngoại lệ.

Channel nói riêng và IRC network nói chung có các modes để điều hành channel và network, cũng như cho client có quyền lựa chọn nhiều việc. Ví dụ điển hình là mode +R (có nơi là +r), chỉ được đưa cho những ai đã identify (login) vào server. Bạn connect vào irc không cần phải đăng ký nick, thế nhưng bạn cũng có thể đăng ký nick qua NickServ (/msg NickServ help để biết thêm thông tin), khi đó nick của bạn chọn là có một không hai, và ai connect vào bằng tên đó sẽ phải login mỗi lần connect. Nếu không, họ sẽ bị chuyển nick thành Guestxxxxx sau một thời gian nhất định. Việc +R/+r này cho phép bạn có quyền có nhiều mode khác. Cách đăng ký, ie sẽ giới thiệu ở phần sau.
Đó là mode của client. Còn mode của channel thì còn bao gồm nhiều mode như +q, +a, +o, +h, +v. Cho phép xếp bậc các client trong cùng một channel. Khi bạn là owner và founder (người sáng tạo channel) thì bạn sẽ có thể có +q và +a, cho phép bạn có quyền tối cao lên channel (kick client, ban client, give +a, give +q, give +o/h/v, set mode channel, etc) .. các mode +o (operator) chỉ cho phép ban, kick, và set các mode dưới o (h và v). Mode h cũng có quyền kick và ban, nhưng không thể kick hay ban +q/+a, và chỉ có thể set +v. Mode +v, mode gần thấp nhất (mode thấp nhất là không có gì :p) cho phép bạn vẫn có thể nói chuyện được khi bị ban, hoặc có thể nói chuyện trong một channel có mode +m (mute). Một bảng về mode, ie sẽ viết sau .. hoặc bạn vẫn có thể tham khảo google. Nhiều network không có +q hay +a, khi đó mode cao nhất trong channel sẽ là +o.
Việc có +q, +a, +o, +h hay +v được hiện ra trên nick của bạn. Bạn sẽ có @ trước nick khi là operator (+o), % trước nick khi là half-operator (+h), hay dấu "+" trước nick khi là voiced user (+v). +q và +a dùng ! hoặc ~ hoặc &. Vì vậy, việc có @ trước nick trong một channel lớn như #anime cũng giống như có quyền admin trên một forum lớn về anime. ::) Tuy nhiên, đây là real-time power. Là instant messaging chứ không phải forum ^^

Đấy là trong channel nói riêng. Trong chính IRC Network cũng có các mode khác nhau, và khi bạn là admin của một network, bạn sẽ được gọi là "ircadmin". Các mode đó là mode client, +o cho client tức là bạn điều hành *cả* irc network chứ không phải riêng một channel, trong khi +o trong channel lại chỉ cho bạn quyền hạn trong channel đó. Các người điều hành một IRC Network có quyền hạn tối cao trên toàn network, họ có thể ban IP trên một server IRC, trên toàn network trong một thời gian, hoặc vĩnh viễn (kline, dline, gline). Họ có thể /kill một client (kick client ra khỏi *server*), xóa vĩnh viễn channel, tự cho mình lên op (operator) trong một channel, xem IP của client, etc. Họ là chúa của IRC network :p ... vì vậy, chính ircop (irc operators, gọi đùa là "irc cop (police)") cũng có thứ bậc, cao nhất là IRC Founder / IRC Admin / C.E.O, rồi tới Network Admin, Global Admin, Services Admin, IRC Server Admin (Local Admin), etc.

Lên IRC để chat đúng là chính, nhưng lên để chia sẻ file (hoặc download) cũng là một mục đích chung của nhiều user. Các channel thường cho user +v (voice) khi họ chia sẻ file, +h cho các con XDCC Bot, etc.

II. Cách connect vào IRC

Khi muốn connect vào IRC, bạn cần phải có một IRC client. Các client nổi tiếng bao gồm mIRC (cho windows, không support UTF8, không có script sẵn mạnh), Sysreset (mIRC core, không support UTF8, có script serve và script nghịch), Polaris, Invision, etc. Cho Linux thì có XChat(2) (bản này cũng có thể chạy trên windows và có support utf8), irssi (ie đang dùng ^^), ircii, bitchx, etc.

Linux user có lẽ biết tìm documents và bớt lười hơn phần lớn windows user (xin lỗi, nhưng mà đúng là như thế ^^) cho nên google có lẽ là đủ ::) ie khuyên bạn nên bắt đầu với X-Chat (XChat) hoặc kvirc, rồi khi nào có thể, thì chuyển qua irssi.

Windows user, ie sẽ chỉ cách cài Sysreset và cách connect dùng Sysreset ... ^^

1. Vào http://www.sysreset.com (bạn nên xem qua site này, rất tốt ^^)
2. Download http://uscybersites.net/~sysreset/sysreset253.exe
3. Cài
4. Vào Program Files > Sysreset (mIRC ?) > mIRC.exe

Rồi giờ thì bạn chọn một IRC Network mà bạn muốn. Freenode (irc.freenode.net) có nhiều channel về develop program C, C++, Java, Perl, Python, etc và là nơi đặt irc channel của nhiều distro linux khác nhau cũng như các site lớn. Ví dụ điển hình là channel #gentoo hoặc #mediawiki / #wikipedia ... Rizon (irc.rizon.net / irc.rizon.org / irc.pantsuland.net / irc.corezx.com / irc.tokyotosho.com / irc.matrix.org / irc.i386.ca / irc.addiction.cn ...) là nơi đặt channel của các anime fansub, cũng như các channel release nhạc nhật lớn như #nipponsei, #anime-game-osts, #aznmp3 .. nó cũng là nơi đặt nhiều err nơi tìm gà mái <_< ... rồi có IRCHighway (irc.irchighway.net) là nới có nhiều channel manga nhất, cũng là nơi có vài channel của người việt mà bạn có thể vào tìm sự giúp đỡ như #t4v etc .. rồi có cả Immortal-anime (irc.immortal-anime.net), Delta-anime, DALNet, EFNet, GIMPNet, IRCNet, Quakenet, Undernet, Enter The Game, etc.

Nhưng trước khi vào server, bạn nên chỉnh lại các phần quan trọng như nickname, real name, username (ident), etc.
Khi bạn lên IRC, bạn sẽ được biết đến với nickname ([~]ident@host) Real Name .. như vậy, bạn nên chỉnh nickname, ident, và Real Name. Host sẽ được gán cho bạn bởi server. Bạn cũng có thể chỉnh host, với command /msg hostserv help.

Rồi thì bạn nên xem qua trong phần options, các options bạn có thể chỉnh là sound, hilight (hilight giống như BUZZ của yahoo, khi ai đó nói một câu nằm trong hilight, thì irc client sẽ nhấp nháy và kêu). Bạn nhớ check ô "multibyte ..." và đừng check "SJIS/JIS ..."

Rồi thì bạn đã có thể connect vào IRC. ie xin lấy ví dụ là rizon và irchighway (vì ie ở trên đó ^^)

5. đánh : /server -m irc.rizon.net
Nếu như không được, thì bạn có thể thay irc.rizon.net bằng một trong các server ie đã viết ở trên trong dấu ngoặc sau Rizon (irc.matrix.org, irc.corezx.com, irc.rizon.org, etc) .. nó đều là server nằm trong Network Rizon.
hoặc 5. đánh : /server -m irc.irchighway.net

6. /join #channel
Bạn có thể chọn channel mà bạn biết trước trên net, hoặc bạn có thể vào thử #vnshare (nếu trên Rizon), #kajiura-yuki (rizon), #nipponsei (rizon), #t4v (irchighway)

7. Chat ! Bạn đã connect thành công vào IRC ::)

III. Cách setup fserv để chia sẻ files, cách dùng fserv, cách dùng xdcc

(<strike>to be written<strike> or *linked*) :p

Link : http://www.animewired.net/tutorial/tutorial.html

IV. List & Appendix

Client Modes :

+i = invisible (dấu mặt đối với những ai không cùng channel)
+r/+R = registered (đã đăng ký nick)
+w = wallops (sẽ nhận các thông báo quan trọng từ server)
+h/+x = vhost (có một vhost che IP, có nhiều fileserve cần bạn bỏ cái này đi)
+o = ircop (/oper, chỉ dành cho ai là ircop)
+g/+X = chỉ nhận private message từ những user đã register

Channel Modes :

+I = Invite only (chỉ khi nào người nào trong chan /invite bạn vào chan thì bạn mới vào được)
+R = Registered only (chỉ những ai đã đăng ký nick mới vào được)
+k <xxxx> = Passphrased (khi bạn /join #channel nào có +k, bạn phải có một password thì mới vào được)
+m = moderated / mute (chỉ những ai có +v trở lên mới nói chuyện được)
+b (user) = ban (set lên một ai đó, người đó sẽ không nói được gì, không làm được gì, trừ phi có +v hoặc hơn)
+t = topic protected (chỉ có +o hoặc +h / +q/+a mới thay được topic của channel, topic của channel là một nơi mà ai cũng nhìn thấy khi vào channel hoặc ngay cả khi chưa vào channel)
+p/+s = private / secret (channel sẽ không hiện lên trong /list, khi bạn /whois một ai đó nằm trong channel này, channel đó sẽ không hiện lên trong list channel của /whois, làm cho những người trong channel nào có +ps được ở trong một "thánh địa" riêng ^^)
+c = color (không được dùng color code)
Và còn rất nhiều ...

Lệnh :

/ns help register : xem cách register để có thể login mỗi lần connect
/ns identify password : login với password để có +R
/ns help : giống như /msg NickServ help, giúp người dùng xem lệnh của NickServ
/cs help : /msg ChanServ help, đánh sẽ biết ^^
/bs help : /msg BotServ help, đánh sẽ biết ^^
/kick user : kick một ai đó khỏi chan (họ sẽ có thể vào lại nếu như không bị ban)
/kb user : kick và ban một ai đó, cũng giống như GameOver trong đây ^^
/voice user : +v một ai đó trong chan
/op user : +o một ai đó trong chan
//mode $chan +h user : +h một ai đó trong chan
(chú ý, việc dùng // sẽ translate các variable, ở đây là $chan, ra text. Ví dụ, thay vì đánh /topic #channel, bạn có thể đánh //topic $chan .. các variable này là riêng của mIRC/Sysreset)

Và còn rất rất nhiều điều thú vị nữa mà ie để bạn tự khám phá ^^ Bạn có thể đánh /help để xem lệnh, có thể hỏi các user trên channel, có thể tự khám phá với GUI của mIRC.

Chúc bạn có một ngày vui với IRC ^^

---

PHÙ. Viết mệt quá ._. mong bạn thứ lỗi nếu thiếu. >_<