tt - 25 năm Hà Nội vẫn chưa di dời các cơ quan hành chính ra khỏi nội đô

Kentiny · 29/5/23

Di dời trụ sở bộ, ngành, bệnh viện, trường học ra ngoài khu trung tâm của Hà Nội, TP.HCM được thực hiện trong nhiều năm qua, nhưng đến nay số trụ sở, cơ sở đã di dời chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Sau gần 20 năm triển khai dự án, hàng ngàn sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội đã được chuyển tới cơ sở mới tại Hòa Lạc, huyện Thạch Thất học tập - Ảnh: ĐHQGHN

Ban Bí thư vừa ban hành chỉ thị yêu cầu khắc phục cơ bản ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM. Thực hiện nghiêm lộ trình di dời trụ sở cơ quan hành chính nhà nước, học viện, trường đại học, cao đẳng, dạy nghề, bệnh viện lớn, khu sản xuất công nghiệp... ra ngoài khu vực trung tâm thành phố theo quy hoạch.

KTS Đào Ngọc Nghiêm - phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam - cho rằng cái khó lớn nhất là các bộ, ngành, cơ sở bệnh viện, trường đại học, cao đẳng không thực sự muốn di dời trụ sở ra ngoài trung tâm.

KTS Đào Ngọc Nghiêm

Hà Nội 25 năm chưa di dời xong
* Theo ông, đâu là nguyên nhân dẫn tới sự "ì ạch"?

- Với Hà Nội, từ sau quy hoạch thành phố năm 1998 - cách đây 25 năm, đã có chủ trương di dời. Sau đó, Thủ tướng cũng có quyết định xác định lộ trình di dời một số bộ, ngành, cơ sở , trường đại học, cao đẳng.

Theo quyết định của Thủ tướng thì đến năm 2015 Hà Nội phải hoàn thành việc di dời nhưng đến nay gần như không thực hiện được.

Có nhiều nguyên nhân, thứ nhất việc bố trí trụ sở mới trong quy hoạch đã xác định, gần đây Bộ Xây dựng đã thống nhất quy hoạch.

Nhưng tiền để xây dựng trụ sở mới phải huy động từ ngân sách, trong khi rất khó bố trí cùng lúc đủ tiền ngân sách để xây trụ sở tất cả các bộ, ngành. Đến nay, có sáu bộ đã xây được trụ sở mới.

Thứ hai, huy động nguồn lực xã hội để xây dựng trụ sở các bộ, ngành, trường đại học, bệnh viện cũng gặp khó.

Ví dụ TP Hà Nội xác định sau khi di dời trụ sở các bộ, ngành, bệnh viện, trường học... sẽ dành quỹ đất xây dựng công trình công cộng, phát triển không gian xanh (cái Hà Nội đang rất thiếu, trung bình mới đạt dưới 5m2/người dân, trong khi thành phố đang đặt mục tiêu tối thiểu phải đạt 7m2/người dân và cao hơn...).

Thứ ba là bất cập khung pháp lý, chẳng hạn đất trụ sở cũ sau di dời giao cho ai quản lý. Theo Luật Đất đai, cơ quan được giao, thuê có thời hạn thì toàn quyền khai thác trong thời gian được giao, thuê.

Vì thế, trong sáu bộ ngành đã di dời khỏi trung tâm Hà Nội, chỉ có khu đất trụ sở cũ của Bộ Nội vụ được bàn giao cho Hà Nội phát triển không gian xanh, công cộng. Còn lại một số cơ quan không giao. Vì thế, cần bổ sung cơ chế để Hà Nội, TP.HCM được tiếp nhận đất trụ sở cũ sau di dời.

* Đất trụ sở kể trên ở Hà Nội, TP.HCM đa số là đất vàng, đã từng có đề xuất huy động nguồn lực thông qua đấu giá để lấy tiền xây trụ sở mới, theo ông thế nào?

- Đã có những bộ đề xuất cho bán đấu giá đất trụ sở cũ lấy tiền xây trụ sở mới. Nhưng vùng trung tâm của Hà Nội và TP.HCM đã quá tải về giao thông rồi.

Nếu đấu giá đất, rất nhiều công ty sẽ vào mua để xây dựng trung tâm thương mại, nhà ở... thì sẽ không đạt được mục tiêu phát triển không gian xanh, công cộng, giảm áp lực giao thông khu trung tâm.

Hà Nội hiện có hơn 8 triệu dân, trong đó gần 1 triệu người là cán bộ, công nhân, viên chức các bộ, ngành, trường học, bệnh viện. Nên việc quy hoạch trụ sở mới cần có chính sách dành quỹ đất phát triển nhà ở cho cán bộ, công chức để họ không phải đi lại xa.

Kinh nghiệm thành công của Malaysia trong di dời trụ sở bộ, ngành ra khỏi khu vực trung tâm là phát triển trung tâm hành chính mới gắn với chính sách ưu đãi về nhà ở cho cán bộ, công chức, phát triển hạ tầng giáo dục, y tế, thương mại gần trung tâm hành chính mới.

Hàn Quốc mất khoảng 10 năm để di dời trung tâm hành chính, cơ sở bệnh viện, trường học ra khỏi trung tâm thủ đô Seoul.

* Bộ Xây dựng đã quy hoạch hai trung tâm hành chính quốc gia tập trung tại khu vực Tây Hồ Tây và Mễ Trì (TP Hà Nội). Cần làm gì để đẩy nhanh việc dời trụ sở bộ, ngành ra khỏi trung tâm?

- Quy hoạch hai khu này mới bố trí được chín nhóm công trình để làm trụ sở bộ, ngành, sáu nhóm công trình thương mại - dịch vụ, theo tôi, cần bố trí thêm các khu nhà ở. Phải phát triển các khu chức năng, tiện ích để ổn định cuộc sống của cán bộ, công chức, viên chức.

Tham khảo thêm
Chống kẹt xe: Di dời trụ sở cơ quan nhà nước, trường đại học, bệnh viện lớn ra ngoài khu trung tâm

Bài học vừa qua là TP Hà Nội xây dựng một khu liên cơ (trụ sở tập trung của nhiều sở ngành thuộc thành phố) trên đường Võ Chí Công, xây dựng trụ sở làm việc các sở ngành nhưng lại thiếu chỗ để xe cho cán bộ, công chức, thiếu các công trình dịch vụ, thương mại. Đặc biệt cán bộ, công chức vẫn ở trong nội đô, phải di chuyển rất xa đến nơi làm việc nên rất bất cập.

* Các bệnh viện, trường đại học vẫn chưa chịu ra khỏi trung tâm Hà Nội, theo ông, ngoài chuyện thiếu tiền xây trụ sở mới, còn nguyên nhân gì khác nữa?

- Đó là sự thiếu đồng bộ về cơ sở hạ tầng tại cơ sở mới. Ngay khu Đại học Quốc gia Hà Nội ở Hòa Lạc, theo quy hoạch bốn trường phải di dời về đây nhưng chưa thực hiện được. Bên cạnh đó, các cơ sở giáo dục cần xây dựng thêm các ký túc xá, các công trình dịch vụ thương mại, chỗ ở giáo viên. Đặc biệt, phải bố trí mạng lưới giao thông công cộng hợp lý.

Cần tính tới mối quan hệ vùng. Điều đáng tiếc là đang thiếu một cơ chế điều phối vùng hiệu quả nên một mô hình tốt là khu Đại học Phố Hiến lại có rất ít trường đại học, cao đẳng chuyển về. Chỉ quy hoạch bố trí quỹ đất, bỏ tiền xây trường là chưa đủ, mà cần có một cơ chế quản lý, điều phối phát triển vùng hợp lý.

Trụ sở mới của Bộ Nội vụ (trái) và Bộ Tài Nguyên và Môi trường được chuyển về phố Tôn Thất Thuyết,quận Nam Từ Liêm, Hà Nội - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Bệnh viện ra ngoại thành tăng tiện ích, giảm tải nội thành
Cách đây 16 năm, phó chủ tịch UBND TP.HCM lúc đó là ông Nguyễn Hữu Tín đã ký văn bản về việc quy hoạch các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp và các bệnh viện theo hướng "rời khu vực trung tâm".

Đây được xem là tiền đề cho TP.HCM hình thành Cụm y tế Tân Kiên nằm ở huyện Bình Chánh. Cụm này quy hoạch quy mô 74ha, chính thức khởi công năm 2015, dành hẳn 19ha cho khu công viên, bãi xe công cộng, sân thể dục thể thao và nhà lưu trú cho thân nhân bệnh nhân...

Từ đó đến nay, nhiều dự án trong cụm y tế này đã dần về đích đưa vào sử dụng như Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM (2018), Bệnh viện Truyền máu - Huyết học (2022). Các cơ sở 2 của Bệnh viện Tai Mũi Họng, Viện Tim, ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch, ngân hàng máu... đang được đẩy nhanh tiến độ xây dựng.

Một dự án khác được đánh giá có cơ sở vật chất "chuẩn quốc tế" là Bệnh viện Ung bướu TP.HCM cơ sở 2 (TP Thủ Đức). Bệnh viện với tổng mức đầu tư gần 6.000 tỉ đồng vừa khánh thành đang từng ngày "chia lửa" cho cơ sở 1 ở quận Bình Thạnh.

Gần đây, người bệnh đã dần quen với việc đăng ký khám, điều trị tại cơ sở 2. Trong tương lai không xa, cơ sở 1 sẽ dần kết thúc sứ mệnh khi được chuyển đổi thành Trung tâm tầm soát và chẩn đoán sớm bằng công nghệ cao.

Theo một lãnh đạo Sở Y tế TP.HCM, việc đưa vào vận hành một số bệnh viện ở khu vực ngoại thành đang góp phần "chia" gánh nặng quá tải trong chăm sóc, điều trị cho các bệnh viện nội thành, đồng thời gia tăng tiện ích cho người bệnh.

"Như Bệnh viện Ung bướu cơ sở 2 chẳng hạn, chính không gian rộng rãi cho phép thiết kế khu vực phòng mổ rộng và hiện đại giúp giải điểm nghẽn chờ mổ bấy lâu nay" - lãnh đạo Sở Y tế TP.HCM nói.