[tuổi trẻ] Viện Nghiên cứu Hán Nôm mất 25 cuốn sách cổ quý hiếm, có 4 cuốn Toàn Việt thi lục

21/12/2022 10:25 GMT+7
Triển lãm sách cổ tôn giáo tại TP.HCM

• Các bức tranh minh họa ẩn sau những trang giấy sách cổ

• Đàm phán hồi hương ấn vàng ‘Hoàng đế chi bảo’ đang thuận lợi

Một trang trong bộ Toàn Việt thi lục - Ảnh: NVCC

Thông tin Viện Nghiên cứu Hán Nôm mất 25 cuốn sách cổ quý hiếm đang thu hút sự quan tâm, chú ý lớn từ dư luận.

Sáng 21-12, PGS.TS Nguyễn Đức Minh - phó chủ tịch Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam - xác nhận: "Chúng tôi đã có chỉ đạo trong nội bộ rồi. Các đơn vị chức năng đang triển khai thực hiện, tìm kiếm".

"Tìm kiếm và kiểm tra xong rồi mới đánh giá được", ông Minh trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ Online ông đánh giá thế nào về mức độ nghiêm trọng của vụ việc.

Ông Minh là đại diện Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (đơn vị chủ quản Viện Nghiên cứu Hán Nôm) dự tổng kết năm của Viện Nghiên cứu Hán Nôm hôm 19-12.

Trong báo cáo tổng kết có đưa thông tin viện bị mất 25 cuốn sách so với danh mục sách được giao quản lý ghi trong biên bản bàn giao năm 2013.

Là người lên tiếng về vụ việc này trên mạng xã hội từ tối 20-12, tiến sĩ, nghiên cứu viên cao cấp Nguyễn Xuân Diện - phó trưởng phòng văn bản học, Viện Nghiên cứu Hán Nôm - trong chia sẻ với Tuổi Trẻ Online cho biết việc mất sách đã được phát hiện từ tháng 7-2022, khi kiểm kê. Con số sách không có trên giá sách lúc đó là 29 cuốn.

Sau một tháng tìm ra được bốn cuốn, còn 25 cuốn chưa tìm thấy và được báo cáo lãnh đạo Viện hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam hôm 19-12.

Ông Diện cho biết, kho sách mà Viện Nghiên cứu Hán Nôm được Nhà nước giao quản lý là tài sản quốc gia quý giá. Kho sách này kế thừa các kho sách cổ mà Viện Viễn Đông Bác Cổ sưu tập được.

Bởi sự quý giá, kho sách cổ chỉ giao chìa khóa cho một người và chỉ viện trưởng có quyền cho phép đưa sách cổ ra khỏi kho hoặc cho phép ai tiếp xúc trực tiếp với các bản sách cổ tại phòng đọc.


Sách Nhị độ mai được viết chữ Nôm trên giấy dó, trưng bày tại Bảo tàng Văn học Việt Nam - Ảnh: T.ĐIỂU

Để đảm bảo an toàn cho kho sách cổ, từ lâu, chính cán bộ nghiên cứu của viện cũng không được sờ vào những cuốn sách này, mà chỉ được phục vụ bản copy. Nếu có nhu cầu nghiên cứu về chất liệu giấy, mực của những cuốn sách cổ thì phải làm đơn, viện trưởng ký đồng ý sách mới được xuất khỏi kho.

Ông Diện đánh giá 25 cuốn sách cổ bị mất lần này là những cuốn "cực kỳ quan trọng của văn hiến dân tộc", trong đó có 4 cuốn Toàn Việt thi lục thuộc 3 bộ khác nhau.

Toàn Việt thi lục là bộ sách lớn do nhà bác học Lê Quý Đôn (1726 - 1784) sưu tập và biên soạn theo lệnh của nhà vua. Bộ sách này hoàn thành năm Mậu Tý (1768), dâng lên vua Lê Hiển Tông đọc, nhưng chưa được khắc in.

Toàn Việt thi lục có quy mô đồ sộ gồm 2.303 bài thơ của 173 tác giả từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI, với số lượng văn bản còn lại lớn nhất (trên 11.000 trang nguyên bản, kể cả các dị bản), chưa từng được biên dịch và công bố toàn bộ.

"Là sách viết tay, bộ sách là kho báu của nền văn hóa dân tộc Việt Nam, đỉnh cao về quy mô sưu tập và tính khoa học. Toàn Việt thi lục là một trong những bộ sách gốc về thơ chữ Hán của Việt Nam từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI, là một tài liệu hết sức quý để nghiên cứu văn hiến Việt Nam.

Với 2.303 bài thơ của nhiều triều đại, Toàn Việt thi lục chuyển tải thông điệp, hồn cốt, tình tự, khí phách, tiếng lòng của cổ nhân tới hậu thế", ông Diện đánh giá.

Toàn Việt thi lục hiện còn 11 bộ, trong đó riêng Viện Nghiên cứu Hán Nôm lưu trữ 10 bộ, bộ còn lại hiện lưu trữ tại Hiệp hội Châu Á ở Paris (Pháp).

Sách cổ về đi sứ Tàu trở thành di sản 'Ký ức Thế giới'
TTO - 'Hoàng Hoa sứ trình đồ', một quyển sách cổ ghi lại việc đi sứ của sứ bộ Việt Nam sang Trung Hoa vào thế kỷ 18, được ghi vào danh sách các di sản tư liệu của Chương trình Ký ức Thế giới Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (MOWCAP) của UNESCO.





Danh sách các cuốn sach bị mất còn có Việt âm thi tập của Phan Phu Tiên đời Trần là sách độc bản, hai cuốn địa chí ghi chép địa lý, cương vực, bờ cõi rất quý liên quan đến cương vực chủ quyền tổ quốc…
https://tuoitre.vn/vien-nghien-cuu-...-cuon-toan-viet-thi-luc-20221221095540802.htm

 

Chắc lại giáo sư nào mang đi đấu giá cmnr

 

Chìa khóa là chuyện nhỏ cái này nói thật, bọn trộm có kĩ năng nó vào 1 ổ abus loại ngon nhất nó tốn đâu 2 3 phút là xong rồi, có đứa làm thợ khóa lên tiktok nó móc cái ổ có đâu 1p, còn tởm hơn . Cơ bản là phải có ng` trông còn ko thì phải có cam chứ còn để ko vầy thì...

 

có bản scan hay chụp rồi thì ngon, còn không thì xui
với truyền thống thì có khi chưa chụp hay scan lại thật cũng nên

 

trộm sách là trí thức hay lưu manh

 

Lưu manh, tại trọng tâm ở chữ "trộm" chứ hk phải ở chỗ từ bổ nghĩa :v.

 

Chắc tất cả đều có bản copy.

 

Đã có bản copy: Kalm...
Việc copy và lưu trữ do "mấy ổng" làm: Panik!

 

nếu mà thật thì chắc thằng trộm được thuê hả ta, hay là mấy ông này làm hư xong dựng hiện trường giả đổ tại trộm??? chứ này lấy bán cho ai???

 

Bán cho dân sưu tầm. Bán cho thư viện nước ngoài. Thiếu giề người mua.

Tôi biết chuyện cái bảo tàng ở tỉnh nọ, dịch Covid đói kém quá cán bộ trộm cổ vật trong kho đem bán ra ngoài kìa.

 

Việtnam hồi xưa có mấy cuốn sách bí kiếp nội công giống thằng Tàu hông các thầy

 

Chắc đang ở bảo tàng tây lông nào đó

 

Cái này là cổ vật đó. Xác minh đc đồ thật là tiền ko.

 

Bản đồ Việt cổ thì chắc là Tàu lấy trộm đó

 

Nhìn đâu cũng thấy ăn hại.

 

Đầy pa, mấy cuốn 19xx mà đã mấy chục tới cả trăm triệu thì mấ cuốn 17xx thế này thì vô chừng . Mà sao kho sách lớn vậy không biên soạn rồi dịch đi chứ để mốc meo tới khi nào?

 

Sau khi đọc bài này, ta mới thấy Việt Nam dùng chữ quốc ngữ đúng là hồng phúc của dân tộc


Tại sao in ván khắc gỗ lại phổ biến hơn in chữ rời ở Á Đông.

Nghề in là 1 trong tứ đại phát minh Trung Quốc, cả kỹ thuật in ván gỗ lẫn in chữ rời đều phát minh đầu tiên ở đây. Dù in chữ rời làm 1 cuộc “cách mạng” phổ biến sách vở, truyền bá tri thức ở châu Âu nhưng dường như không có gì thay đổi ở Á Đông và in ván vẫn chiếm đa số. Chúng ta cần tìm hiểu những nhược điểm của kỹ thuật in này.

Nhược điểm dễ thấy nhất là chữ Hán. Thường cần ít nhất 200000 con chữ rời để in. Làm chữ rời cũng khó, chữ gỗ thì dễ thấm, hỏng, chữ kim loại thì phải gọt, cắt tỉ mỉ. Có nhà in tư nhân thời Thanh, mất 20 năm làm 400000 con chữ, tốn 200000 lượng bạc. Do đó chi phí vốn rất cao. Thường chỉ nhà nước kham nổi.

Nhược điểm này dẫn đến hệ quả là cần sự tỉ mỉ cao, khi người thợ sắp chữ phải nhớ vị trí của cả trăm khay chữ (mỗi khay có thể chứa mấy chục ô chữ).

Thứ 2 là nhu cầu số lượng. Ở Á Đông, sách in ra thường chỉ vài chục bản 1 lần in, mục đích để phổ biến sách chứ không vì lợi nhuận. Người mua cũng không nhiều. Với in ván, họ có thể in số lượng ít, rồi đem cất lại, lúc cần tái bản thì lôi ra in. Còn in chữ rời dù có thể in hàng ngàn cuốn 1 lúc nhưng chả ai cần số lượng lớn đó làm gì, cũng khó có vốn để làm. Chưa kể lúc tái bản thì méo mặt sắp chữ lại từ đầu.

Thứ 3 là nhu cầu chất lượng. Tác giả Á Đông cầu kỳ về nét chữ, nhất là các sách kinh điển. In chữ rời dễ mắc lỗi (do sắp nhiều chữ), kiểu chữ hạn chế, font size có hạn. Ngược lại in ván, có thể yêu cầu thợ khắc khắc chữ thư pháp múa lượn đủ kiểu, khắc lại ít lỗi.

Cuối cùng là mực. Mực nước tàu khó bám chữ rời bằng kim loại lẫn bằng sứ dẫn đến chữ có thể in ra không đều cỡ. Ngược lại ở châu Âu, Johannes Gutenberg đã sang tạo loại mực riêng khác với mực nước viết tay, mực bám chữ nên chất lượng in cũng cao.

Nguồn: chém gió và Needham

 

Chuyên gia ngôn ngữ và văn hóa Hoa Hồng Alex vô đấm ông bây giờ... ba cái chữ latin...

 

Thực ra thì sáng nay cũng nhờ tra chữ hán việt mới mò ra cách dùng của "giám định" & "thẩm định" để chọn từ cho đúng, này tra từ điển tiếng Việt hiện hành vẫn là ngáo lun :T.

Chủ đề này nói ra thì dài, đang giải lao nên ra chém gió chút vậy thôi :v. Chữ vạch vạch thì dễ tra cứu ngược về gốc hơn chữ quốc ngữ hiện nay, do bản thân trong chữ nó có giải nghĩa rồi :T.

 

99% là nhân viên trọng viện lấy đem đi bán.