[VN Express] Nhìn TQ mà học?

'Học sinh lãng phí thời gian phân tích tác phẩm văn học'

Lật lại đề thi Văn THPT các năm, tôi thấy quanh đi quẩn lại là phân tích khổ thơ này, bình luận đoạn văn kia, rập khuôn và nhàm chán.

Hôm nay, tôi có đọc được bài thi viết trong đề thi đại học môn Ngữ văn ở Trung Quốc năm 2022. Đề văn toàn quốc có đại ý như sau: người ta đưa ra một bảng thống kê thành tích về việc thành phố Bắc Kinh tổ chức thành công sự kiện Olympic. Các chỉ số trong bảng bao gồm thành tích thi đấu Olympic, thể thao đại chúng, công nghệ nổi bật, hệ thống giao thông kết nối, kinh tế quốc gia. Phía dưới là một đoạn văn nói về sức mạnh, sự nhảy vọt, sự phục hưng của đất nước. Yêu cầu đưa ra là "bằng sự cảm nhận, sự trải nghiệm, các tư liệu khác, hãy viết một bài văn với chủ đề 'Vượt qua, tiếp tục vượt qua nữa' để thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của bạn".

Đề thi Văn toàn quốc khu vực hai của họ thì như sau: người ta đưa ra quan điểm của những người trong mỗi ngành nghề, khát vọng của những người đó để tìm sự đổi mới, sự phát triển cho tương lai. Một nhà khoa học nhấn mạnh rằng "cần có những phương pháp mới, tư duy mới, kiến thức mới". Một nhiếp ảnh gia cho rằng "những thứ thật sự thuộc về chúng ta, là dân tộc, là máu huyết, sẽ mãi mãi trường tồn". Một kiến trúc sư cho rằng, cần thay đổi hình thức "nghìn thành như một" – ý chỉ quá trình đô thị hóa thiếu bản sắc dân tộc, thành phố nào cũng giống thành phố nào. Yêu cầu đưa ra là "kết hợp với nhận thức, suy nghĩ của bạn, hãy viết một đoạn văn với chủ đề 'lựa chọn – sáng tạo – tương lai'. Tự lựa chọn góc độ phù hợp, chọn dàn ý, thể văn rõ ràng, tự đặt tiêu đề".

Đó chỉ là hai trong bảy đề thi Văn đặc sắc trong năm 2022 của Trung Quốc. Ngược về trước năm 2021, 2020... họ còn nhiều đề thi hay hơn nữa. Đi kèm với những đề thi này chính là những bài viết vô cùng xuất sắc. Xuất sắc vì khả năng sáng tạo, kỹ năng dùng từ, sự hiểu biết kiến thức của các thí sinh. Tôi chỉ có thể thốt lên hai từ "thán phục" trước những bài viết của các thí sinh.

Về thang điểm, phần thi viết chiếm 60 điểm (là phần chiếm nhiều điểm nhất), các phần còn lại bao gồm ngữ pháp, đọc, dịch từ... tổng chiếm 90 điểm.

Tôi lật lại đề thi Văn THPT của nước ta qua các năm, xét phần làm Văn (chiếm 5 điểm trên thang điểm 10), thấy nội dung chủ yếu là: phân tích đoạn trích "Chiếc thuyền ngoài xa" (năm 2022), phân tích đoạn thơ trong bài "Sóng" (năm 2021), phân tích đoạn thơ trong bài "Việt Bắc" (năm 2020), cảm nhận đoạn trích "Ai đặt tên cho một dòng sông" (năm 2019), lại là phân tích đoạn trích "Chiếc thuyền ngoài xa" (năm 2018), phân tích bài thơ "Đất nước" (năm 2017), phân tích "Vợ nhặt" (năm 2016), vẫn quay lại "Chiếc thuyền ngoài xa" (năm 2015)... Cứ thế liệt kê càng về sau thì càng trùng lặp. Tôi thật sự đặt ra trong đầu rất rất nhiều câu hỏi.

Thứ nhất, tại sao nước họ có thể ra những đề thi gợi mở, sáng tạo như thế, còn học sinh của ta năm này qua năm khác chỉ phân tích tác phẩm Văn học?

Thứ hai, phần thi nghị luận xã hội nước ta chỉ chiếm hai điểm (khoảng 200 chữ). Tôi xin hỏi, ai có thể nêu ra một vấn đề rồi lập luận, chứng minh suy nghĩ của mình trong 200 chữ (khoảng 10 dòng)? Có lẽ những người dạy Văn sẽ đưa ra lập luận học sinh cần viết ngắn gọn, súc tích. Nhưng ngắn gọn súc tích này chắc chỉ có ý nghĩa với người chấm, đọc cho nhanh, chấm cho gọn, theo barem là xong. Chứ tôi chưa bao giờ thấy một lập luận nào được biện chứng trong 200 chữ cả.

Thứ ba, tôi thật sự đặt ra thắc mắc về tác dụng của việc học rồi thi nghị luận Văn học (phần chiếm một nửa điểm của bài thi) để làm gì? Nghị luận Văn học có tác dụng gì với các ngành nghề các em theo đuổi sau này? Nghị luận Văn học có giúp các em nâng cao nhận thức các vấn đề, những thay đổi của xã hội hiện đại? Vẫn sẽ có những quan điểm biện hộ rằng những thông điệp trong tác phẩm có ý nghĩa trong cuộc sống ngày nay. Đúng là có, nhưng nó "dây mơ rễ má" quá. Nó không trực tiếp, trực quan, sinh động như nghị luận xã hội.

Lòng yêu nước giờ không còn là tinh thần dũng cảm chiến đấu chống xâm lược, mà còn thể hiện bằng cách suy nghĩ tìm giải pháp cho những tình trạng trên, hoặc ít nhất cũng có ý thức không xả rác bừa bãi, hay tham gia dọn sạch chung cho cộng đồng. Sự thay đổi có thể đến từ những kỳ tài trong các em hoặc từ tích lũy tìm giải pháp qua các thế hệ.

Bạo lực gia đình cũng không chỉ có trong "Chiếc thuyền ngoài xa". Có nhiều em có hoàn cảnh, nỗi đau tương tự, nhưng các em không biết nói sao, trình bày sao? Nhiều em chỉ biết chôn giấu trong lòng, cũng có những trường hợp đáng tiếc xảy ra. Khi được lắng nghe, được trình bày, tôi nghĩ các em sẽ nhẹ nhõm đi một phần.

Tôi nghĩ rằng, tác dụng chính duy nhất của nghị luận Văn học giờ chỉ là thường thức mà thôi. Vậy mà các em tốn bao nhiêu thời gian chỉ để ôn đi ôn lại chừng đó tác phẩm, phụ huynh tốn bao nhiêu tiền để các em đi học, nhà trường tốn bao nhiêu thời gian chỉ để dạy học sinh những ý nghĩa trong tác phẩm. Đây chính là một điểm của sự lãng phí nhân lực, thời gian, tiền của của một quốc gia.

Chúng ta không chỉ lạc hậu so với nước tiên tiến khác, mà còn lạc hậu so với chính bản thân mình. Tôi đang nói về kỳ thi Hương, thi Hội của ông cha ta ngày xưa. Theo sách sử, kỳ thi Hương nhà Nguyễn có ba hoặc bốn vòng. Vòng đầu thi kinh nghĩa, gồm các sách tứ thư, ngũ kinh của Nho giáo. Vòng hai thi chiếu biểu (tức soạn thảo các văn bản hành chính như chiếu, biểu, sớ...). Vòng ba thi sáng tác thơ phú theo chủ đề. Vòng bốn thi văn sách để viết các bài tự luận. Có thể thấy đề thi ngày nay cũng chỉ tương đương với vòng thi kinh nghĩa – vòng thi mà chỉ cần thuộc lòng tứ thư ngũ kinh và trình bày cho đúng ý người xưa. Còn vòng bốn thi văn sách, viết các bài tự luận thì chúng ta không có.

Các trường đại học hàng đầu thế giới khi tuyển sinh đều yêu cầu học sinh viết một vài bài luận. Điều đó đủ để thấy sự coi trọng của họ với tư duy luận. Sự lớn mạnh như thổi của Trung Quốc đến từ đâu. Bởi vì con người họ sáng tạo hơn, suy nghĩ họ linh hoạt hơn. Họ có nhiều góc nhìn, nhiều tư duy lập luận sắc bén hơn. Điều đó khác hẳn với tư duy rập khuôn, nhàm chán mà học sinh nước ta đang tiếp nhận. Đến nỗi tác phẩm khoa học nổi tiếng nhất nước ta là "luận án tiến sĩ cầu lông". Đấy quả là một điều quá đáng buồn, đáng suy ngẫm.

Duc Thanh
Nguồn: https://vnexpress.net/hoc-sinh-lang...trverjs_34de9-amx28t3-gbfxyglo-l1ljbf7bsnv3zi

 

Quỳ....

Hồi xưa, phân tích Văn toàn chém gió từ văn mẫu chứ có cái mẹ gì mà hiểu để phân tích

 

Bác nào còn lưu ảnh đề thi j bên tq ko, mấy năm trước có bác nào post đề phân tích mở tư duy đại loại vậy

 

Tới lớp 10 thì nên cho tụi nó chọn tác phẩm hay đề tài viết luận là được rồi.Cho nó khỏe khoắn đầu óc.

 

Nếu đề cấp 3 thì nên phân tích "Cô Giáo Thảo đã có sức ảnh hưởng như thế nào đối với thế hệ 8x ngày trước ? Em suy nghĩ sao về việc sẽ trước 18 tuổi ?"

 

Chưa được đọc sao phân tích được

 

Thì ra đề phải cho tụi nó tìm tư liệu chứ. Một trong những tác phẩm kinh điển của 8x.

 

Nên cho học văn mẫu càng sớm càng tốt.

 

Hồi xưa mình học dàn ý để thi còn tự hỏi "ủa dm bộ mấy tác giả ngày xưa viết văn làm thơ do ngẫu hứng hay đam mê thì cũng sẽ phát hành kèm 1 bản dàn ý giải thích phân tích ý tưởng của mình để con cháu sau này học à?" Hay là mấy người nghiên cứu ngữ văn tự thẩm ra dàn ý rồi bắt học sinh phải tư duy giống mình, tác giả sáng tạo ra bài đó còn éo nghĩ cao siêu như thế

Bà giáo văn cấp 3 của mình thì đúng hãm, chỉ cần chế ra cái gì k có trong dàn ý là auto dưới trung bình vì tội "chế", đến cả cái bài thi em cảm nghĩ gì trong buổi lễ chào cờ mà muốn "chế' cũng đéo dc nhé

 

Đưa ra trích đoạn tác phẩm ngay trên đề thôi

 

Học làm đéo gì đc mà học

Con 2 duy nhất cả 12 năm học của tui cũng là môn văn, tội chế đây .

 

Chưa bao giờ đọc cô giáo thảo

 

Spoiler

 

Nhớ hồi lớp 10 học thơ Hồ Xuân Hương, bà viết thơ nứng l rõ ràng mà cứ phải cảm thán này cảm thán nọ

 

Học theo cách ra đề thì dễ thôi, sợ là ra đề mở giáo viên không đủ trình độ, rời cái barem điểm chấm không nổi.

 

Viết văn mà khác cái là ăn ngay điểm dưới trung bình vì lạc đề . Bảo em không hiểu thì gọi phụ huynh lên nói chuyện .

 

Phân tích tâc phẩm vui mà, mỗi tội phân tích theo ý mình thì giáo viên ếu vui.

 

clm ảo vl. show cho mấy ông thầy bà cô xem chắc cười ẻ.

 

Văn là cái môn củ chuối và khó đưa vào quy chuẩn nhất vì nó là cái môn cảm tính, người chấm phải thực sự có tâm, có tầm, có khả năng mới làm theo kiểu "Tự tư duy, tự sáng tạo được". Chưa kể hôm nay vui thì chấm điểm cao, mai bị chồng bỏ, chồng có bồ thì văn hay cách mấy cũng như đâm vào đít
Ko như toán chỉ có 1 đáp án, thậm chí cho máy chấm cũng được, ko phụ thuộc vào ngoại cảnh. Thế nên yêu cầu văn phải sáng tạo, phải phá cách, ko rập khuôn là điều bất khả thi vì có phải giáo viên nào cũng làm được đâu

 

Hồi đó 4 câu thơ bắt phân tích của trang giấy đôi ,sang tờ 2 phải hết mặt trước tờ giấy mới đạt trên trung bình,công nhận giờ nhìn lại thấy ý văn lai láng phết