[VNE] Hệ lụy nếu USAID bị đóng cửa

Thứ tư, 5/2/2025, 00:00 (GMT+7)

Hệ lụy nếu USAID bị đóng cửa
Elon Musk gọi USAID là một tổ chức tội phạm cần phải "chết", nhưng nhiều người cho rằng việc đóng cửa cơ quan này sẽ gây ra những hệ lụy thảm khốc.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang biến Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), tổ chức đã tồn tại hàng thập kỷ, chịu trách nhiệm thực hiện các chương trình viện trợ trên toàn thế giới, trở thành mục tiêu hàng đầu trong chiến dịch tinh giản chính phủ liên bang.

Xem toàn màn hình
Một cậu bé phải di dời do lũ lụt ở tỉnh Sindh, Pakistan, đứng bên ngoài lều của gia đình với tấm vải che do USAID tài trợ hồi năm 2010. Ảnh: Reuters

Một tuần sau khi Tổng thống Trump ra lệnh dừng viện trợ nước ngoài trong 90 ngày, chính quyền của ông đã sa thải hai quan chức an ninh hàng đầu tại USAID sau khi họ ngăn các đại diện thuộc Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk lãnh đạo tiếp cận khu vực an ninh để lấy tài liệu mật.

Musk hồi cuối tuần gọi USAID là "tổ chức tội phạm" và kêu gọi xóa sổ cơ quan này. Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo việc USAID bị đóng cửa sẽ tác động sâu sắc đến các chương trình nhân đạo trên toàn thế giới.


USAID được tổng thống Mỹ John F. Kennedy thành lập vào năm 1961 theo Đạo luật Hỗ trợ Nước ngoài. Nó kết hợp các tổ chức, chương trình hỗ trợ nước ngoài của Mỹ thành một đơn vị độc lập, nhằm "cung cấp viện trợ tới các quốc gia đang phục hồi sau thảm họa, tìm cách thoát đói nghèo và thúc đẩy cải cách dân chủ".

Andrew Natsios, cựu giám đốc USAID, năm 2020 cho biết cơ quan này đã mang lại nhiều lợi ích cho Mỹ, dựa trên ý tưởng rằng an ninh của Mỹ gắn bó chặt chẽ với sự ổn định và tiến bộ kinh tế của các nước khác.

"Những thành công của USAID không chỉ làm lợi cho nước Mỹ, mà còn mang lại lợi ích cho các nước đang phát triển", Natsios viết. "Dù có một số thất bại về chính trị, thành công của USAID lớn hơn nhiều".

Cơ quan này sử dụng khoảng 10.000 nhân viên, trong đó 2/3 làm việc ở nước ngoài. Tổ chức có trụ sở tại hơn 60 quốc gia và hoạt động tại hàng chục quốc gia khác. Tuy nhiên, hầu hết công việc trên thực địa được thực hiện bởi những tổ chức được USAID ký hợp đồng và tài trợ.

Phạm vi hoạt động của USAID tương đối rộng. Họ không chỉ cung cấp thực phẩm cho những quốc gia đói nghèo mà còn vận hành một hệ thống phát hiện nạn đói, phân tích dữ liệu để dự đoán nơi nào đang xảy ra tình trạng thiếu lương thực.

Phần lớn ngân sách USAID được chi cho các chương trình y tế, như cung cấp vaccine bại liệt ở những quốc gia mà căn bệnh này vẫn lưu hành hay giúp ngăn chặn nguy cơ lây lan các loại virus có khả năng gây ra đại dịch.

Theo dữ liệu chính phủ, Mỹ đã chi 68 tỷ USD cho viện trợ quốc tế vào năm 2023. Số tiền này được phân bổ cho nhiều bộ và cơ quan, nhưng ngân sách của USAID chiếm hơn 50%, tương đương khoảng 40 tỷ USD.

Phần lớn số tiền được chi ở châu Á, châu Phi cận Sahara và châu Âu, chủ yếu cho các nỗ lực nhân đạo ở Ukraine.

Tổng thống Trump lâu nay không hài lòng về các khoản chi tiêu nước ngoài của Mỹ, cho rằng chúng không mang lại lợi ích đối với người dân. Ông chỉ trích USAID đặc biệt gay gắt, mô tả các quan chức cấp cao tại đây là "những kẻ điên rồ cấp tiến".

Việc đóng cửa USAID có thể sẽ được công chúng Mỹ đồng tình. Theo Hội đồng Chicago về các Vấn đề Toàn cầu, dữ liệu thăm dò từ những năm 1970 cho thấy phương án cắt giảm viện trợ nước ngoài nhận được ủng hộ rộng rãi từ dư luận Mỹ.

Một trong những hành động đầu tiên Tổng thống Trump thực hiện sau khi trở lại Nhà Trắng là ký sắc lệnh hành pháp dừng hầu hết mọi hoạt động viện trợ quốc tế trong 90 ngày để chờ kết quả đánh giá lại.

Bộ Ngoại giao sau đó ban hành một bản ghi nhớ yêu cầu dừng phần lớn công việc đang được thực hiện trên thực địa. Một số chương trình nhân đạo được miễn trừ, song động thái trên đã làm đảo lộn hoạt động viện trợ quốc tế, gây ra gián đoạn trên diện rộng.

Các chương trình cung cấp thuốc men cho những người nghèo nhất thế giới và lắp đặt nguồn cung cấp nước sạch đã phải dừng lại. Một nhân viên cứu trợ kỳ cựu mô tả điều này "giống như một trận động đất trên toàn bộ lĩnh vực viện trợ".

Theo Maryam Deloffre, phó giáo sư về các vấn đề quốc tế tại Đại học George Washington, việc cắt giảm lớn viện trợ nhân đạo có thể khiến những người bên ngoài Mỹ mất quyền tiếp cận vaccine, thực phẩm và dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản.

"Tôi nghĩ khả năng này có thể tạo ra những hệ lụy thực sự thảm khốc", bà nói. "Tôi hy vọng chúng ta không đi đến con đường đó".

Tính đến chiều 2/2, trang web của USAID đã ngừng hoạt động và các nhân viên được yêu cầu ở nhà.

Musk hôm 3/2 trong một cuộc trò chuyện trực tiếp trên nền tảng mạng xã hội X nói rằng ông đã thảo luận chi tiết với Tổng thống về vấn đề USAID và ông Trump đồng ý "chúng ta nên đóng cửa nó".

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio trước đó cáo buộc ban lãnh đạo USAID "bất tuân" và cho biết ông hiện là "quyền giám đốc" của tổ chức. Ông nói thêm rằng "nhiều chức năng" do USAID thực hiện sẽ tiếp tục nhưng việc chi tiêu "phải phù hợp với lợi ích quốc gia".

Nhà Trắng có ảnh hưởng đáng kể đến USAID, nhưng về mặt lý thuyết, quyền lực đó khá hạn chế.

Sắc lệnh hành pháp mà tổng thống Kennedy ký để khai sinh USAID dựa trên Đạo luật Viện trợ Nước ngoài mà quốc hội Mỹ thông qua, yêu cầu thành lập một cơ quan chính phủ có nhiệm vụ quản lý chi tiêu quốc tế. Một luật khác được quốc hội Mỹ thông qua vào năm 1998 xác nhận vị thế USAID là cơ quan hành pháp theo đúng nghĩa của nó.

Điều này đồng nghĩa rằng Tổng thống Trump không thể chỉ đơn giản xóa bỏ USAID bằng cách ký một sắc lệnh hành pháp và bất kỳ nỗ lực nào để làm như vậy chắc chắn sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn tại tòa án cũng như quốc hội.

Việc đóng cửa hoàn toàn USAID có thể sẽ cần đến một đạo luật của quốc hội, nơi đảng Cộng hòa hiện nắm giữ thế đa số mong manh ở cả Thượng viện và Hạ viện.

Một trong những phương án chính quyền Trump dường như đang cân nhắc là biến USAID thành đơn vị trực thuộc Bộ Ngoại giao, thay vì một cơ quan chính phủ độc lập.

Nhưng việc làm này cũng có thể đe dọa đến khả năng thực hiện sứ mệnh viện trợ nước ngoài của USAID.

"Ý tưởng biến Bộ Ngoại giao, nơi giải quyết vấn đề chính sách, thành một cơ quan viện trợ và nhân đạo hoạt động hiệu quả là điều vô lý", Matthew Kavanagh, giám đốc Trung tâm Chính sách và Chính trị Y tế Toàn cầu tại Đại học Georgetown, nhận xét.



Người biểu tình cầm biểu ngữ phản đối đóng cửa USAID bên ngoài tòa nhà của cơ quan này ở Washington hôm 3/2. Ảnh: Reuters

Giới chuyên gia nhận định với giá trị khổng lồ, bất kỳ thay đổi nào về cách chi tiêu số tiền viện trợ của Mỹ chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến toàn thế giới.

Sau khi lệnh đóng băng chi tiêu ở nước ngoài trong 90 ngày được công bố, Ngoại trưởng Rubio tuyên bố "mỗi USD" phải được "giải trình" thông qua bằng chứng cho thấy nó giúp Mỹ an toàn hơn, mạnh mẽ hơn và thịnh vượng hơn.

Tổng thống Trump trong khi đó đã nói rõ rằng ông muốn chi tiêu ở nước ngoài phải phù hợp chặt chẽ với phương châm "Nước Mỹ trên hết".

Ngoài ra còn có những câu hỏi về số tiền mà Mỹ sẽ chi ở nước ngoài trong những năm tới, khi Musk, được Tổng thống Trump trao quyền, đang cố gắng cắt giảm hàng tỷ USD từ ngân sách chính phủ.

Đối với những người ủng hộ, USAID là một nhánh không thể thiếu trong chính sách đối ngoại, thể hiện thiện chí của Mỹ, mong muốn ổn định các khu vực hứng chịu thiên tai và mở ra thị trường mới cho thương mại quốc tế.

"Đó là một bộ công cụ an ninh quốc gia đã được phát triển trong hơn 60 năm", Jeremy Konyndyk, chủ tịch tổ chức cứu trợ Người tị nạn Quốc tế, bình luận. "Và nếu nó bị phá hủy, gây dựng lại là điều không dễ dàng".

https://vnexpress.net/he-luy-neu-usaid-bi-dong-cua-4845562.html

Vũ Hoàng (Theo BBC, Washington Post, AFP, Reuters, WSJ)

 

American Dream nhiều rồi đôi lúc cần American Nightmare chứ

 

Nghe bảo bọn này toàn mua thuốc giá siêu đắt từ mấy cty dược mỹ xong đi phát free hoặc giá thấp, 1 cách để hút máu ngân khố

 

Có luôn mà

 

Nó không làm kiểu đấy thì mấy nước nghèo, kém phát triển lấy đâu ra thuốc mà dùng

 

Đây hả.

 

thuốc generic mấy nước khác sx

 

Chiêu trò thôi, tiền quyên góp, mua giá cao để cắn cho sâu, thay vì mua thuốc nước khác, kể cả mua ở Canada cũng rẻ hơn ở Mỹ cả chục lần, dân Mỹ hay chạy qua Canada mua thuốc luôn mà

Có cái vụ án gì mà ông kia bị bệnh tim hay gì đấy, ko có tiền mua thuốc, nhờ người quen mua thuốc xách tay, xong ổng đi nhập lậu thuốc về bán cho bệnh nhân khác, ngày ổng bị bắt mấy nghìn người biểu tình đòi thả ổng, vì ổng buôn lậu nhưng cứu mấy nghìn người đó…

 

Là tổ chức này có ban phát dân chủ khum

 

Còn ko mau bắt bỏ tù Mút và đồng bọn

 

Cao cấp hơn, dã man hơn
Ban phát cái văn hoá LGBT+ đi khắp thế giới

 

có chứ sao không.
Mày cần 1 vài thứ thôi, nhưng tao sẽ rộng lượng cho 1 đống, đéo đc kén chọn nhé em, nhận hết hoặc cút.
Người của mày toàn quan tham dân gian, đéo tin đc, phải để người của tao tin tưởng vào phát đồ.
Mấy cái thứ này nó phức tạp lắm, tao cần mở lớp đào tạo để bọn man di chúng mày có thể hiểu nó

 

Dị dẹp là chuẩn rồi

 

kể ra cũng giống giống mấy cái từ thiện mà thiếu gia leon lên án nhỉ

 

Nó có thể mua generic trong nước nhưng làm gì có chuyện ông lấy ngân sách nước mình đi làm giàu cho pharma nước khác trong khi pharma của nó đủ khả năng sản xuất

 

ý là ko có mẽo thì mấy nước nghèo vẫn sống đc bằng thuốc các nước khác chứ có chớt âu

 

Coi discovery để thấy cái chiêu trò từ thiện này của tụi tây lông, nhất là ở châu Phi nó có từ rất lâu rồi, giờ đổ tiền mạnh hơn để giành ảnh hưởng thôi
Mà kiểu từ thiện của tây lông khốn nạn lắm, lấy ví dụ dân không có nước phải đi mấy chục cây số ra sống lấy nước, tây lông hỗ trợ tặng dép + bình nước to hơn cho dễ đi lấy, đến khi thằng Tàu nó đầu tư nước máy về làng thì bù lu bù loa lên bẫy nợ Tàu cộng
Tóm lại tây lông làm từ thiện bên châu Phi coi hài với xàm dã man luôn

 

Đúng rồi, nhưng mà mấy người được nó cho thuốc thì không có tiền mua á.

 

Một cái ông tự bỏ tiền ra mua, một cái cho free. Nghèo thì là đíu gì có tiền mua thuốc.
Mẽo nó cắt viện trợ thuốc thì nước khác nó cũng nhảy vào. Mẽo mất một tí ảnh hưởng của nó.

 

Nhầm, mấy nước như châu Phi được tây lông tài trợ một là phải đổi chác gì đó, không thì đi xin tài trợ của nước khác để mua rồi tụi nó tới phát cho dân đó, ăn tiền hai đầu đó