[VTV]30/4 trong ký ức nhân chứng lịch sử: Niềm vui như trong mơ

VOV.VN - Năm nào cũng vậy, kỷ niệm ngày 30/4 ở TP. HCM luôn mang không khí lễ hội rất đặc biệt, vừa xúc động, tự hào, vừa phấn khởi, tưng bừng. Cảm xúc của những nhân chứng lịch sử đã từng chứng kiến thành phố trong ngày 30/4/1975 càng đặc biệt hơn.


Niềm vui như trong mơ
Trong cuộc kháng chiến giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, ở đô thị Sài Gòn có lực lượng biệt động được mệnh danh là "xuất quỷ nhập thần" với những chiến công vang dội, đóng góp vào thắng lợi của cả dân tộc.

Ông Huỳnh Văn Cấn (biệt danh Tư Trung) là thành viên của Đội B2 Biệt động Sài Gòn trong kháng chiến, kể rằng, ông cùng đội với những anh hùng đã hy sinh anh dũng, tên đã được đặt cho những con đường mà ngày nay người dân TP.HCM hầu như ai cũng nghe danh, như: Bành Văn Trân (biệt danh Năm Vững), Đồng Đen (tên thật là Nguyễn Văn Kịp)...

Năm 1975, bước vào Chiến dịch Hồ Chí Minh, do yêu cầu công tác, ông Tư Trung chuyển sang làm trinh sát và xạ thủ B41 của Trung đoàn Gia Định, đánh vào Xuân Thới Thượng, Bà Điểm - Hóc Môn.



Một góc Ngã tư Bảy Hiền ngày nay, phía bên phải, trong hàng rào là hàng cây viết mà ông Tư Trung từng mắc vòng nằm gác chốt trong ngày 30/4/1975.
Đêm 28/4/1975, ông cùng đơn vị hành quân về chốt tại cầu Tham Lương ở cửa ngõ phía Bắc của Sài Gòn (trên đường Trường Chinh, Quận 12 ngày nay), để cho xe tăng của quân ta vào thành phố.

Đêm 29/4/1975, ông Tư Trung cùng đơn vị tiếp tục hành quân vào nội thành Sài Gòn, tiến về phía cư xá Lữ Gia, khám Chí Hòa và quay lại chốt ở Ngã tư Bảy Hiền - một địa điểm nổi tiếng ác liệt lúc bấy giờ.

Trưa 30/4/1975, khi Sài Gòn được giải phóng, quân ta cắm cờ trên nóc Dinh Độc Lập, Tổng thống Sài Gòn Dương Văn Minh đầu hàng vô điều kiện, bà con khu Bảy Hiền đổ ra đường ăn mừng chiến thắng. Sau đó, bà con về nấu cơm đem ra cho bộ đội mình ăn mừng.

Ông Tư Trung nói, chưa bao giờ vui như vậy. Ông nhớ lại, lúc đó ông cũng không có quân phục gì cả, có gì mặc nấy nhưng người dân vẫn nhận ra bộ đội mình: "11h30 VNCH tuyên bố đầu hàng. Tôi còn nhớ như in. Tôi dựng khẩu B41 ở hàng rào cây viết, rồi mắc võng chốt ở đó. Dân ngã tư Bảy Hiền là dân cách mạng mà, dân làng dệt mà, dân nấu cơm cho tụi tui ăn mà. Chốt đến 1h trưa thì đói bụng, dân nấu cơm mang ra cho bộ đội mình ăn.).

Cũng là một chiến sĩ Biệt động Sài Gòn, bà Lại Thị Kim Túy (Sáu Túy) thuộc Đội Biệt động Vùng 3 - Phân khu 2, cùng đồng đội tiến vào thành phố từ hướng Củ Chi.

Chiều 29/4, tại Củ Chi, bà Sáu Túy bị thương. Đơn vị định để bà ở lại ngoại thành nhưng bà thấy mình chỉ bị thương ở phần mềm, vẫn có thể theo đơn vị được. Và trên tất cả, bà Sáu Túy cũng như các đồng chí đồng đội khác mong ước cháy bỏng được chứng kiến ngày giải phóng Sài Gòn: "Tình hình lúc đó ngày trước và ngày sau khác hẳn nhau. Ngày 29/4 còn là chế độ cũ, khác hoàn toàn với ngày 30/4 khi quân ta đã chiếm được Sài Gòn. Người dân rất phấn khởi, ào ạt đổ ra đường, cờ và băng rôn vẫy đầy đường chào đón bộ đội, chào đón lực lượng cách mạng."

Trong ký ức của các nhân chứng lịch sử về ngày 30/4/1975, có một người mang ký ức khá đặc biệt, đó là chị Bành Thị Lệ - con gái của chiến sĩ biệt động thành Bành Văn Trân (Năm Vững).

Anh hùng lực lượng vũ trang Bành Văn Trân đã hy sinh năm 1967 và từ đó đến năm 1975, gia đình ông đã vừa sống vừa hoạt động cách mạng vô cùng khó khăn ngay tại nội thành Sài Gòn.


Từ trái sang: Ông Huỳnh Văn Cấn (biệt danh Tư Trung), chị Bành Thị Lệ (con gái của Anh hùng lực lượng Vũ trang Bành Văn Trân) và bà Lại Thị Kim Túy (biệt danh Sáu Túy) trao tặng hiện vật cho Bảo tàng Biệt động Sài Gòn đúng vào dịp kỷ niệm 49 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Sống gần sân bay Tân Sơn Nhất, gia đình chị Bành Thị Lệ cùng bà con phải đào hầm để tránh bom rơi đạn lạc. Ngày giải phóng, chị Lệ khi ấy 15 tuổi, cùng bà nội, má và các anh chị em vỡ òa niềm vui, niềm tự hào, niềm xúc động khi những hy sinh của ông Bành Văn Trân và bao chiến sĩ cách mạng khác đã đi đến kết quả cuối cùng.

Chị Lệ kể: "Trước đó, khu nhà tôi ở gần sân bay, đạn bắn nên ai cũng sợ, mọi người đào hầm chui xuống tránh. Ngày 30/4, buổi trưa giải phóng, mọi người ùn ùn lên mừng vui phấn khởi. Mọi người la lên, giải phóng rồi, mừng vui phấn khởi dữ lắm. Bao nhiêu năm chờ đến ngày này mà."

Chứng kiến sự đổi thay của thành phố
49 năm sau ngày giải phóng, những chiến sỹ biệt động thành như ông Tư Trung, bà Sáu Túy hay con của chiến sỹ Biệt động như chị Bành Thị Lệ vẫn tiếp tục sống và làm việc tại Sài Gòn - TP.HCM. Họ đã góp phần xây dựng thành phố sau chiến tranh và niềm vui lớn dần cùng sự phát triển của thành phố.

Ông Tư Trung - Huỳnh Văn Cấn thỉnh thoảng có dịp đi qua Ngã tư Bảy Hiền vẫn lặng ngắm hàng cây viết cao lớn trong khuôn viên Bệnh viện Thống Nhất ngày nay: "Thay đổi quá nhiều, gần như không nhìn ra. Hồi xưa trống lắm, từ đó đến Lăng Cha Cả khoảng 2km đường trống trơn, không có nhiều nhà cửa cây cối như bây giờ. Ngã tư Bảy Hiền có hàng cây viết đó, xưa hàng cây thấp vừa cột cái võng dù, giờ tàn lớn lắm rồi, mấy chục năm rồi."

Bà Sáu Túy - Lại Thị Kim Túy cũng vậy, tuy tuổi cao nhưng bà vẫn còn nhanh nhẹn và minh mẫn, vẫn nhẹ nhàng kể cho thế hệ sau nghe về những ngày làm giao liên biệt động, như một điều hiển nhiên mà ai trong hoàn cảnh đó cũng làm. Bà vui vì những hy sinh, mất mát của đồng đội đồng chí mình cho thành phố này thực sự có ý nghĩa to lớn.


Bà Sáu Túy - Lại Thị Kim Túy kể về loại súng mà nữ Biệt động Sài Gòn như bà từng sử dụng.
Đó là khi bà Sáu Túy chứng kiến sự đổi thay từng ngày của Sài Gòn - TP.HCM: "Hồi xưa từ Củ Chi xuống Hóc Môn coi như hai bên đường là đất hoang, dài xuống Gò Vấp bây giờ thì là khu đất ruộng. Còn bây giờ tất cả là đất thành phố, đất của phố phường, không còn là đất hoang xưa nữa. Đời sống giờ khác hẳn, khác rất nhiều."

Những chiến sĩ Biệt động Sài Gòn, những người dân Sài Gòn tham gia cách mạng trước năm 1975, vẫn coi hoạt động của mình, của cha anh mình như một việc mà người dân mất nước nào cũng làm. Vì vậy, đôi khi họ chỉ giữ phần ký ức cho riêng mình.

Thế nhưng, thế hệ đang hưởng thành quả của độc lập, của thống nhất đất nước như chúng ta hiện nay thì cần phải biết và tri ân những câu chuyện tưởng chừng như bình dị nhưng thực chất là anh hùng. Trong đó, ký ức về ngày 30/4/1975 của chính những nhân chứng lịch sử, những người đã đi qua cuộc chiến có một ý nghĩa rất đặc biệt và cần được lưu giữ.

30/4 trong ký ức nhân chứng lịch sử (vov.vn)

 

Cha con ở hai đầu chiến tuyến và cuộc đoàn tụ đầy cảm xúc ngày hòa bình


Những ngày hòa bình đầu tiên là thời khắc khó quên đối với cựu trung sĩ Hải quân Việt Nam Cộng Hòa Lê Hoàng Văn. Ngày con trai chào đời đúng thời khắc giải phóng, ngày hai cha con được đoàn tụ sau 20 năm chia cách.
Ở hai đầu chiến tuyến

Một chiều cuối tháng 4, chúng tôi tìm đến nhà ông Lê Hoàng Văn (78 tuổi, ở quận Phú Nhuận), để nghe ông kể về thời khắc đoàn tụ với cha (cán bộ cách mạng) trong những ngày non sông thống nhất.

Ngược dòng thời gian, ông Văn kể, cha ông tên Lê Văn Nhường (còn gọi là Tư Nhường), là công nhân nhà máy Ba Son, tham gia cách mạng trước năm 1945. Sau khi thực dân Pháp tái chiếm Nam Bộ, ông bị lộ, phải rút vào cứ, biền biệt với gia đình.


Ông Lê Văn Nhường (Tư Nhường) và vợ chụp năm 1976. Ảnh tư liệu gia đình cung cấp

“Theo mẹ tôi kể, mãi đến năm 1954, cả gia đình mới may mắn được đoàn tụ một ngày trên bến tàu trước khi ông tập kết ra Bắc. Lúc ấy, tôi vừa lên 8 tuổi, mới biết mặt cha lần đầu” - ông Văn nhớ lại.

Khi ra Bắc, cha ông được biên chế vào nhà máy đóng tàu Hải Phòng, với vị trí Phó Giám đốc. Ở lại Sài Gòn cùng mẹ, nhà nghèo, ông Văn phải đi ở cho một người bà con để có tiền ăn học. Nhưng rồi việc học cũng dở dang. Đến năm 1965, ông bị bắt đi lính, thuộc biên chế Hải quân khi vừa 18 tuổi.

“Oái oăm thay, cha tôi là Phó Giám đốc nhà máy đóng tàu, tham gia sửa chữa tàu không số cho tuyến đường mòn trên biển. Còn tôi, lại biên chế vào Hải quân, một trong các lực lượng chuyên săn tìm và ngăn chặn tàu không số”, ông Văn bồi hồi nhớ lại.

Tuy nhiên, trong thời gian đi lính, ông cho biết chưa hề cầm súng ra chiến trường. Vì ông luôn ghi nhớ lời dặn của cha, dù có đi quân dịch thì cũng gắng làm ở các bộ phận kỹ thuật, tránh cầm súng ra trận.

“Thực tế, dù cha tôi ở Bắc, nhưng vẫn liên lạc thư từ với gia đình qua đường dây bí mật. Do đó, biết tôi bị bắt đi lính, ông đã dặn dò qua thư từ, tránh làm sao để không ra chiến trường”, ông Văn chia sẻ và kể thêm, ông đã cố gắng xin được chân lái xe phục vụ Tùy viên Tư lệnh Hải quân.

Con trai chào đời đúng thời khắc lịch sử

Lần mở những ký ức, ông Văn bồi hồi nhớ lại thời khắc những ngày cuối tháng 4 với nhiều gam màu cảm xúc.

Ông kể, tối 29/4/1975, Tùy viên Tư lệnh Hải quân điện thoại kêu ông đến nhà gấp để xuống tàu di tản ra Phú Quốc, sau đó qua đảo Guam.

Nhưng ông đã từ chối, bởi vợ ông cũng đến ngày sinh nở, mà cha ông, nghe đâu cũng đang hành quân vào Sài Gòn nên ông muốn ở lại đoàn tụ cùng cha.


Ông Lê Hoàng Văn xem lại bằng khen của cha khi gợi mở câu chuyện đoàn tụ gia đình sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975). Ảnh: Hồ Văn

“Khoảng 23h ngày 29/4, vợ tôi trở dạ. Tôi dùng xe máy chở vợ vào bệnh viện tư nhân gần khu vực Lăng Ông Bà Chiểu để chờ sinh. Khi ấy, tôi phải cầm theo cây đèn bão, vừa chạy xe vừa hô to “vợ đẻ, vợ đẻ”…để người ta biết mà nhường đường", ông Văn kể lại thời khắc đặc biệt của đời mình.

Sáng 30/4, dù vợ vẫn chưa sinh, nhưng ông phải vội trở về nhà để nghe ngóng tình hình và không dám ra đường vì khi ấy tình hình rất hỗn loạn.

Ngồi bên cạnh, vợ ông Lê Hoàng Văn cũng góp chuyện: “Nằm chờ sinh mà bên ngoài tiếng súng vang khắp nơi tôi sợ lắm. Phần vì lo cho con mình, phần sợ cho chồng ở nhà không biết sao. Nhưng mấy cô y tá bảo cứ lo cho "mẹ tròn con vuông" đi, mấy ổng không vào đây đâu mà sợ”.

Ông Văn cho biết, lúc đó ở nhà, lòng nóng như lửa, không biết vợ đã sinh chưa? Bên ngoài tiếng súng vẫn “đì đùng” khắp nơi càng tăng thêm nỗi lo.

“Đến khi tiếng súng ngưng bặt, tôi chạy vào bệnh viện thì vợ đã sinh con trai. Các y tá trong bệnh viện cho biết, vợ tôi sinh con đúng 11h trưa ngày 30/4. Hai ngày sau, tôi đưa hai mẹ con về nhà”, ông Văn bồi hồi nhớ về thời khắc đầy cảm xúc của mình.

Chờ 20 năm, trùng phùng trong giây lát

Sau khi “mẹ tròn con vuông”, ngày 2/5, ông Văn lại chạy xe máy cùng anh rể đi tìm cha. Qua đường dây thư từ trước đây, ông biết cha mình theo các cánh quân đã vào Sài Gòn, với nhiệm vụ cán bộ tiếp quản.

Ra tới địa điểm tụ quân tại một nhà hát, thuộc trung tâm thành phố, ông Văn nhờ người lính lên thông báo cho cha mình biết là con trai đang tìm ông.

“Lát sau, cha tôi chạy xuống ôm chầm lấy tôi, hỏi han vài câu về sức khỏe, gia đình. Song ông cho biết phải đi ngay, vì nhiệm vụ tiếp quản đang cấp bách, khi nào tình hình ổn định ông mới về đoàn tụ cùng gia đình”, ông Văn nhớ lại thời khắc ngắn ngủi gặp cha.

Khi cha lên xe, đi về hướng Gia Định để tiếp quản nhà máy nước, ông Văn cùng anh rể vẫn chạy xe máy theo cha.

“Lúc ấy trong tôi vui buồn lẫn lộn. Cha con xa nhau hơn 20 năm, giờ trùng phùng chỉ trong giây lát, nhưng tôi không trách cha, vì ông phải gạt tình riêng để lo việc chung”, ông Văn chia sẻ.

Hai ngày sau khi tiếp quản nhà máy nước, ông Tư Nhường đã trở về đoàn tụ cùng gia đình sau bao năm chiến tranh chia cách.

“Về tới nhà, điều bất ngờ nhất đối với cha tôi khi biết cháu trai của ông sinh ra đúng thời khắc giải phóng. Ông nói với chúng tôi, đó là điều rất đặc biệt với ông. Chính cha tôi đã đặt cho cháu trai cái tên Lê Thanh Bình”, ông Văn nhớ lại.


Hiện nay, ông Lê Hoàng Văn đã nghỉ hưu và vui thú điền viên bên gia đình. Ảnh: Hồ Văn

Còn ông Văn, ba ngày sau khi gặp cha, ông phải đi trình diện học tập cải tạo theo quy định của cách mạng. Tuy nhiên, do chỉ là cấp bậc trung sĩ, chưa cầm súng ra trận nên ông cũng chỉ học tập ba ngày rồi được về với gia đình.

Học tập cải tạo xong, ông được cha (khi đó là tổ trưởng quân quản, trưởng khu cấp nước Gia Định) nhận vào làm công nhân nhà máy cấp nước.

Về chuyện này, ông Văn vẫn "tủi thân" mỗi khi nhắc lại. Tiếng là con thủ trưởng, nhưng ông lại được phân công làm những công việc nặng nhọc nhất như đào đường, sửa chữa, lắp đặt ống nước.

Trong cơ quan, có người ái ngại gợi ý chuyển việc cho ông nhẹ nhàng hơn, nhưng cha ông đã gạt phắt: “Trước giờ nó chỉ quen hưởng thụ bơ, sữa, rượu Tây, chọn việc nhẹ nhàng. Hỏng rồi. Cần rèn luyện nhiều hơn mới mong trở thành người có ích cho xã hội”.

Sau này, cũng vì ngại mang tiếng cho cha nên ông Văn xin chuyển về làm việc ở Công ty Cơ khí Lữ Gia cho đến ngày nghỉ hưu.

Người cha Lê Văn Nhường đã mất năm 1986, còn hai vợ chồng ông Văn hiện sống tại căn nhà trong một con hẻm ở phường 7, quận Phú Nhuận. Ông bà có ba con trai, hai con gái đều là cán bộ làm việc trong ngành điện và cấp nước thành phố.

 

Nghe bảo có biến căng ở đà lạt?

 

Ta như đi trong ánh sao vàng…phiên bản wibu

https://www.facebook.com/share/v/32GztRGQFp8tCjyK/?mibextid=WC7FNe

 

Sân bay chưa có tăng cường an ninh nên gió thôi, hoặc có vụ việc thật nhưng đã xử lý xong trông đêm