Có gì trong triển lãm cơ thể người gây tranh cãi ở Sài Gòn? Nhiều bộ phận của người thật được tách ra trưng bày tại triển lãm "Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể người" ở TP.HCM đang gây tranh cãi về tính nhân đạo và pháp lý. Triển lãm "Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể người" (Mystery of human body) mở cửa từ 20/6 và dự kiến kéo dài đến 31/12 năm nay tại Nhà Văn hóa Thanh Niên, TP.HCM. Những mẫu vật này thuộc quyền sở hữu của bảo tàng Mom (Hàn Quốc), được chuyển về Việt Nam và trưng bày công khai. Triển lãm trưng bày 131 mẫu cơ thể người thật đã được nhựa hóa bởi công nghệ Plastination trong bảo tồn xác người bao gồm mẫu toàn cơ thể, cấu trúc cơ thể, các mẫu lát cắt và nhiều cơ quan nội tạng... Người xem có thể hiểu được và khám phá những điều mà cơ thể con người chịu ảnh hưởng bởi cuộc sống hiện đại và lối sống thiếu lành mạnh thông qua 8 chủ đề: hệ cơ, hệ xương, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ tuần hoàn, hệ thần kinh, hệ sinh sản, hệ tuần hoàn sơ sinh. Nhiều mẫu vật hệ cơ, hệ xương của các bộ phận như toàn thân, cánh tay, bắp chân, bàn chân... được cắt ra từ người thật, nhựa hóa rất chi tiết. Tác phẩm "Người ném đĩa" với khoảnh khắc trước khi ném đĩa, các cơ của vận động viên hoạt động được dựng lại từ người thật. Khoảnh khắc cầu thủ bóng đá thực hiện các động tác bắt bóng, móc bóng nổi lên các cơ khắp cơ thể xác người thật và hình ảnh mô phỏng từ màn hình. Hình ảnh "Bộ xương đi xe đạp" với chú giải: Nhân vật này đang lái xe đạp và dự định đi đâu đó nhờ vào hệ cơ quan khác nhau của cơ thể người như là hệ xương... Theo ban tổ chức, các mẫu vật được triển lãm sẽ giúp công chúng nhận thức được tác hại do bệnh tật và các chất độc hại đến từ thuốc lá, rượu bia... cùng thói quen sinh hoạt không lành mạnh đến cơ thể con người. Tuy nhiên, những mẫu vật về đầu người, nội tạng... của người tại triển lãm đang gây ra nhiều tranh cãi. Nhiều người xem triển lãm chia sẻ sự ám ảnh với các mẫu vật thật từ chính con người bị cắt, tách ra nhiều phần. Triển lãm lại lấy xác người để làm thương mại khi tiền vé vào cổng cao nhất là 200.000 đồng. Anh Nguyễn Văn Toàn, quận Tân Bình cho hay: "Những bộ phận của người thật trực quan, sinh động nhưng có một số mẫu vật nhìn hơi ghê rợn. Tôi nghĩ nhiều người khi xem cũng có cảm nhận như vậy". Trong ảnh là nội tạng của con người với đầy đủ các bộ phận từ phổi, tim, gan... Bộ phận cơ hoành của con người với chú giải: Cơ hoành là một cơ hình mái vòm nằm ở vùng thấp của khoang ngực. Màng cơ chứa chủ yếu là những bó sợi cơ nhằm tách biệt giữa khoang ngực và khoang bụng... Bên cạnh 11 bộ mẫu vật toàn thân, có 126 bộ mẫu vật là các bộ phận trên cơ thể người, trong đó nhiều cơ quan bên trong được thể hiện rất chi tiết. Đặc biệt, những mẫu vật hình hài thai nhi hay phụ nữ mang thai khiến người xem vừa sợ hãi, vừa có cảm giác thương cảm. Hình ảnh gây tranh cãi khi thể hiện thai phụ đang ở tháng thứ 5 của thai kỳ phanh bụng lòi thai nhi để lộ thiên chứ không cho vào lồng kính. Những mẫu thai nhi thật với quá trình phát triển từ khi hình thành đến lúc sinh ra chân thật, nằm chỏng chơ nhưng khiến không ít khách tham quan bối rối, xót thương. Một trong những mẫu vật thể hiện quá trình phát triển của phôi thai thật được ngâm trong dung dịch fomalin để bảo tồn trưng bày tại triển lãm. Bên cạnh đó, nhiều khu của triển lãm thể hiện hình ảnh cơ thể người, quá trình phát triển được chiếu bằng video, đồ họa cho người xem. Một số mẫu vật hiện phải trùm kín để chờ kiểm duyệt lại. Những ngày qua triển lãm này gây tranh cãi gay gắt về tính pháp lý và nhân đạo. Chiều 4/7, Cục Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm (Bộ Văn hoá Thể thao Du lịch) có văn bản đề nghị Sở Văn hoá Thể thao TP.HCM báo cáo về triển lãm này. Plastination - bảo tồn tử thi bằng kỹ thuật plastic hóa do bác sĩ - nhà giải phẫu học người Đức Gunther Von Hagens (sinh năm 1945) sáng chế. Mục đích ban đầu là để bảo tồn nguồn cung cấp cơ quan nội tạng cho các trường y khoa, vì lúc này rất khó để giữ lại các xác chết cho mục đích học tập dài lâu. Nhiều triển lãm cơ thể người thật từng được mở ra trên khắp thế giới như Bodies Revealed (Tiết lộ thân thể người) tại Anh, The Exhibition and Our Body: The Universe Within (Triển lãm và thân thể người: Vũ trụ bên trong) tại Mỹ, Body Exploration (Khám phá thân thể người) tại Trung Quốc, Mysteries of the Human Body (Bí ẩn thân thể người) tại Hàn Quốc... Những triển lãm này từng gây ra tranh cãi ở nhiều nơi trên thế giới. Không ít người đặt câu hỏi về xuất xứ của các cơ thể được dùng để nhựa hóa và việc nên hay không nên đưa cơ thể người thật ra trưng bày.
Đây có vẻ là một công nghệ rất hay. Đại khái là đưa cơ thể và các bộ phận lần lượt qua phóc môn để diệt sạch vi khuẩn, ngăn chặn quá trình phân hủy và ngâm trong aceton để hút hết toàn bộ mỡ và dung dịch trong cơ thể người. Cuối cùng là bơm 1 loại chất dẻo vào thế chỗ mỡ, nước khiến cơ thể và các bộ phận đóng rắn, được bảo quản và có thể tạo hình được. Người sáng chế ra là 1 nhà giải phẫu học ngươi Đức (Quốc xã) tên Gunther von Hagens, từng nổi tiếng với show cắt xén mổ moi móc phân tích nội tạng và các bộ phận của cả người sống và người chết đã được chiếu trên đài truyền hình Anh tầm 10 năm trước.
