Khái quát về việc dịch game

http://en.wikipedia.org/wiki/Poe's_law

 

Dịch như này thành ra sai rồi.
Khai quang nhân: người mở ra ánh sáng à? -->Sai.
Địa hạn nhân: địa hạn là cái gì?
Bản tiếng Nhật nó là 光の民　(cư dân ánh sáng) và 地の民　(cư dân mặt đất).
Bản tiếng Anh nó dịch là Enlightened ones (những người đã giác ngộ) và Earthbond ones (những người bị ràng buộc với mặt đất) cũng khá đúng. Do không nắm rõ nghĩa trong bản dịch tiếng Anh mà dịch lại sang tiếng Việt thành sai lạc ý nghĩa rồi. Với lạm dụng từ Hán Việt mà không hiểu rõ về nó chỉ tổ đi vào sáo rỗng vô nghĩa.

 

Cái tên này phải dịch hán việt thôi dịch dài là ko được rồi. Theo em là thế này:
Khai Quang Nhân: Những người được khai sáng, được khai sáng chứ không phải mở ánh sáng.
Địa Hạn Nhân: Những người mà hành động của họ bị giới hạn bởi đất.
Mời bác reply tiếp. Em không tin những từ em dịch là là sai hoàn toàn, có chăng là hiểu các từ hán việt đó theo một cách khác mà thôi. Nếu hiểu như em đã trình bày vẫn có thể cho ra ý đúng.
Earthbound chứ không phải Earthbond.
Em tra từ điển, và bám sát nghĩa trong từ điển mà dịch:
Earthbound: tính từ
1. bị giới hạn bởi đất, có đất bao quanh
2. hướng về phía đất; đi về phía đất
=> Earthbound One: Địa Hạn Nhân: những người bị giới hạn bởi đất.
Enlightened: tính từ
1. được làm sáng tỏ, được mở mắt
2. được giải thoát khỏi sự ngu dốt, được giải thoát khỏi sự mê tín...
=> Enlightened One: Khai Quang Nhân: những người được khai sáng.
Em hiểu cặn kẽ nghĩa tiếng Anh, hiểu nghĩa các từ hán việt đang dùng. Nhưng diễn đạt hoàn chỉnh như thế cần cách hiểu của riêng em, như đã trình bày trên đó, không biết có ai chấp nhận được không.

 

Mình thấy rằng, bạn nên dịch từ Hán Việt "gốc" từ chữ Nhật hoặc chữ tiếng Trung thôi, chứ dịch Hán Việt từ "Anh ngữ" là "khá khó".

 

Chữ Nhân nó ít khi thể hiện cho nhiều người, dùng chữ Tộc thì hơn.

Còn về đống chữ Hán, thì tiếng Việt nó không phải ngôn ngữ biến hình, nên khi viết 3 cái chữ "Khai Quang Nhân" suông người ta không thể biết được là "đã được khai quang" hay là "sắp khai quang" hoặc "đang khai quang". Thêm nữa như post trên nói, nếu thích dịch tiếng Hán thì tốt nhất nên bám bản dịch Nhật hoặc Trung, sao lại bám bản dịch Anh?

Về cách dịch thì mình đoán cậu đang tìm cách làm theo kiểu thủ pháp kính màu (Tức là khiến người đọc đi vào một thế giới lạ bằng cách giữ nguyên màu sắc bản địa của nguyên bản gốc trong bản dịch). Mình không khuyến khích làm theo thủ pháp này, vì thường thủ pháp này dịch khá là khó do đòi hỏi hiểu biết về văn hóa của văn bản gốc phải cao, và với cái trình độ về dịch thuật của dân mình thì 100% là rất dễ bị chửi.

Cho nên theo mình dịch nên dịch theo kính trong (nghĩa là cố gắng loại trừ hết các yếu tố văn hóa của văn bản nguồn, để người đọc cảm tưởng như tác phẩm được biên soạn bằng ngôn ngữ đích - tiếng Việt - chứ không phải ngôn ngữ nguồn - tiếng Nhật -). Dịch thế này dễ hơn do bản thân cách biểu hiện theo văn hóa Việt thì ai cũng làm được, và người ngoài đọc cũng ít khi chửi cách dịch này.

 

Tha Nhân thì sao ?

 

Đọc lại sách thì cũng chỉ cười thôi nhưng cho tớ giải thích thế này, từ "khai quang" trong tiếng Việt hiện nay nó có hai cách dùng:

• Cách thứ nhất là chỉ việc đốt phá dọn mặt bằng. "Khai quang để làm rẫy."
• Cách thứ hai là "khai quang điểm nhãn", một cái lễ trong phong thủy hoặc làm tượng. Nó là phiên âm từ một cụm từ gốc Hán. Làm tượng người ta còn có cách gọi nôm là "mở mắt cho tượng", hoặc là lễ nhập thần/rước thần nhập tượng.

Nói cách khác là từ trước đến nay nhắc đến từ "khai quang", người Việt hoặc sẽ nghĩ bạn đi làm rẫy, lập ấp (nghĩa 1), hoặc là bạn làm phong thủy/tạc tượng (nghĩa 2).

Đâm ra giờ bạn dùng từ "khai quang" như thế thì cơ bản là chỉ có một mình bạn dùng. - làm vậy là mình ép cộng đồng phải theo mình -

Nếu cứ khiên cưỡng về máy móc thì nó cũng không sai. Vấn đề là người Việt không ai nói thế cả . Như "my cat" mình sẽ không dịch là "của tôi con mèo", và người Anh bản xứ cũng không nói là "the cat of mine".

'to enlighten' thì người mình sẽ nói là "khai sáng", "mở mắt" hoặc "ngộ". Nên mình cứ dịch giản dị thôi là Những người được khai sáng, nếu kỹ thuật có vấn đề thì ta có thể để nguyên, giải thích trong lời thoại ở đầu là được. Cũng kiểu kiểu như dịch Auror trong Harry Potter là Thần sáng vậy

 

Có biết tiếng Nhật hay tiếng Trung đâu mà bám.
Chữ Tộc theo em không thích hợp bằng chữ Nhân trong trường hợp này. "Chúng tôi là những Khai Quang Nhân". Tộc thì "chúng tôi thuộc Khai Quang Tộc" thì đúng hơn.

Chả hiểu bác đang nói gì cả.
Mà em cũng chả care mấy cái này. Em không tốn quá nhiều thời gian vào nghiên cứu dịch thuật đâu. Ai thích thì chơi, ko thích thì thôi, chấm hết.

 

Đùa chứ bây giờ em muốn mọi người hiểu em dịch Khai Quang Nhân là người được khai sáng, em tin là nhiều người vẫn chấp nhận.
Và tại sao phải quá cặn kẽ chi li rằng Khai Quang là bla bla... bây giờ nói hiểu Khai Quang Nhân là người được khai sáng bộ nó lố bịch lắm hay sao?

Đã xét ngay từ đầu và loại ngay, quá dài, nếu đọc hết tất cả các câu thoại thì bác sẽ thấy dịch En one với Er one chỉ 2 đến 3 từ thôi là vừa đẹp.
Từng một thời những người được khai sáng và những người bị giới hạn bởi đất đã chung sống... và những người được khai sáng đã đuổi những người bị giới hạn bởi đất đi... rồi sau đó những người bị giới hạn bởi đất bị chết đuối....
Không được.

 

uh lố bịch lắm .

 

Nghiên cứu để mà làm gì, vì kiểu gì cũng như mình, học xong về lí thuyết dịch là đíu muốn dính đến dịch thuật làm gì cả.

Còn nói đơn giản hơn thì thủ pháp kính trong nó giống như mấy ông ở đây đang dịch đấy (Và đa phần bây giờ toàn dịch thế này), chuyển hết các từ về "tiếng Việt" như cái cụm "người được khai sáng" kia kìa. Tiêu biểu của thủ pháp này có cái bộ Harry Potter của bà Lý Lan, khi bà ấy dịch khá nhiều từ tiếng Anh sang tiếng Việt luôn như "Elder Wand" -> "Đũa phép cơm nguội", "Spinner's End" -> "Đường bàn xoay"... Dịch thế này dễ gần do từ ngữ dễ hiểu và hợp với văn hoas Việt hơn.

Còn cái cậu "có vẻ" đang làm thì gần như nó rơi về kính màu, khi cậu đưa ra các khái niệm/từ ngữ mới nhằm muốn người đọc hiểu theo văn hoá gốc. Cái này nói thẳng ra là không nên, khi mà ở VN các thể loại phê bình về dịch thuật để người ta hiểu về dịch thuật, là không có. Ngó ngay cái thớt này là thấy thôi xem có ai chấp nhận không

 

Như mình đã nói là bạn dùng như thế miễn cưỡng người đọc vẫn có thể hiểu. Nhưng nó sẽ tương tự "của tôi con mèo" hoặc "the cat of mine", đơn giản là sẽ cười bảo người nói tiếng mẹ đẻ người ta không nói thế. Mà ở đây bạn lại là người Việt.

 

Nói đến việc "có ai chấp nhận hay không" lại nhớ đến truyện cười dân gian "cửa hàng bán cá"

Chạy theo ý kiến thiên hạ có mà chết dở, cái này thì mấy chú designer biết rõ nhất. Chỉ mong dịch thuật sao cho bám sát ý gốc, chứ còn văn phong thì cứ vô tư, đừng có quá thiên về ngôn ngữ nói hoặc tệ hơn là ngôn ngữ đường phố bụi bặm là được (trừ khi nguyên văn và ý nghĩa của câu đó là bụi bặm)

Đọc cuốn The Godfather do ông Ngọc Thứ Lang dịch cuốn hút vãi do văn phong của ổng. Sau này đọc cuốn do ông khác dịch cứ tưởng 2 cuốn khác nhau

 

Vậy chịu, trình của em chỉ nghĩ được 2 từ đó là phù hợp nhất. Bác có thể chỉ giáo dịch EN one với Er one sang tiếng việt như nào mới là chuẩn+hay không ạ? Điều kiện: mỗi cái 3 từ là tối đa, trên 3 từ đối chiếu với tất cả câu thoại là không ổn, đọc không vừa tai nghe được, đấy là chưa nói đến vấn đề kĩ thuật.
Vậy mới nói bên tiếng Anh dùng sướng, chỉ 2 từ thôi mà mà bằng cả 5 đến 6 từ tiếng Việt.

 

@Hoursea Hmm... yeap có xem qua, mình chưa chơi CT, mới google tạm. Mà đừng cứng nhắc quá, nhiều khi dịch mình hãy hình dung là bạn cầm cuốn truyện đọc cho trẻ con nghe, hoặc bạn là diễn viên trong phim. Làm sao để câu chuyện tự nhiên nhất, đủ ý nhất mức có thể mà không sai sót.

Thử thế này:

Bạn có thể hình dung là nó cũng kiểu kiểu 'Đũa cơm nguội', đưa miêu tả chi tiết vào hoặc dùng miêu tả tương đương để làm mềm câu/từ cần dịch. Nếu bỏ đi thì mình có thể làm​

- Không biết tình huống cụ thể nên không chắc nhé, giả sử thế thôi .​

*Đầu đội nồi tay cầm chảo sẵn sàng tư thế, gạch đá có bay thì bay đi.

P.S. mới đọc miêu tả cái bọn Enlightened Ones. Bọn này mà vác về dưới quê VN thì có khi gọi chúng nó là 'Người (cõi) trời' với 'Người ở trển' chắc cũng được. (Hình dung mấy bà hàng cá bảo 'hôm nay có mấy bà Người trời xuống đặt sushi' )

 

Ngày xưa có một cảnh trong Prison Break chiếu trên VTV, một bà da đen bị hai tay đặc vụ lôi ra bìa rừng bắn. Trước khi bị bắn bà ấy xin "Please, please... please" - 3 4 lần gì đấy. Bản dịch thoại của VTV đổi thành "Làm ơn", "xin ông... hãy làm ơn" <~ đại loại vậy.

Một phần là cái chữ please nó có thể dịch theo rất nhiều nghĩa.
Một phần là nó hợp với ngôn ngữ thật, một người Việt tương tự ở trong tình huống đấy thì người ta sẽ nói gì, eh?

Dịch câu sau:

)

 

Trước khi chốt là Khai Quang Nhân với Địa Hạn Nhân, em đã từng thử qua rất rất nhiều cách dịch khác rồi. Mà nói chung bên tiếng Anh dùng 2 từ, qua bên Việt muốn an toàn thì cứ việc xổ hết 5 6 từ, cơ mà thế thì hỏng, nên phải rút gọn, mà tiếng việt muốn rút gọn thì không cách nào khác là dùng hán việt.
Người mặt đất chưa trọn ý, cho em hỏi nghĩa "giới hạn/ràng buộc bởi đất" nó ở đâu?
Người được khai sáng cũng được. Nhưng đưa vào câu thì bác cứ tưởng tượng như thế này cho em:
Vịnh con rồng bay xuống là một danh lam thắng cảnh của VN... Vịnh con rồng bay xuống có rất nhiều đảo nhỏ.... hằng năm có rất nhiều du khách thập phương tới tham quan Vịnh con rồng bay xuống....
Bác thấy sao? Hoàn toàn không ổn! Muốn ổn phải thế này:
Vịnh Hạ Long là một danh lam thắng cảnh của VN... Vịnh Hạ Long có rất nhiều đảo nhỏ.... hằng năm có rất nhiều du khách thập phương tới tham quan vịnh Hạ Long....
Mấy cái người được khai sáng, người mặt đất,người bị giới hạn bởi đất, người được giác ngộ,... đã thử hết rồi, đọc đi đọc lại không ít thì nhiều vẫn chối tai.

 

@Hoursea Oh, trong truyện tình tiết chắc chắn nó phải giải thích eh? Nó cũng giống Đũa cơm nguội thôi, cái tính superior/elder của nó người theo truyện người ta sẽ biết.

Ví dụ ngược lại như câu "là thiên tử, ta phải nghĩ... (cho con dân nước Việt etc)" mà dịch sang tiếng Anh thì mình sẽ ưu tiên nghĩa "as a king". Còn chuyện Heaven's child thì mình để người đọc nắm bắt trong các văn cảnh khác.

- Làm người dịch, mình cũng phải dựa vào trí tuệ, sức đọc của người đọc, eh?

Mình nói 'đủ ý' ở trên là đủ ý một cách tổng thể, chứ đủ chi tiết theo từng câu nó sẽ thành bản dịch nghĩa chứ không phải dịch văn. Bạn cứ xem dịch thơ Đường bạn sẽ thấy .

 

Nói chung là nghỉ lễ mới reply được xả láng thế này. Chứ ngày thường thì bận túi bụi, chả có care mấy cái này đâu.
Và tóm lại em ko phải dân nghiên cứu chữ nghĩa, càng không phải dịch giả chuyên nghiệp, thậm chí là trước giờ chưa có dịch cái éo gì hết Chrono Trigger là sp dịch đầu tay. Thiệt tự hào sp dịch đầu tay lại là một game hí hí.
Vậy nên sai sót là không thể tránh khỏi, các bác lão làng phải có thái độ bao dung với lớp trẻ làm việc tự phát như này, không chúng nó sẽ bị ác cảm và tệ hơn là cản bước ước cmn mơ chúng nó, dẫn đến bế tắc trong dịch game, kẻ có kinh nghiệm thì chỉ lo chém gió còn kẻ chưa có kinh nghiệm thì dịch sai cái là bị chửi.
Thay vì "dịch sai đành đành ra đó mà còn cãi cùn nữa à", hãy "ko sao sai sót là ko thể tránh khỏi mọi người ủng hộ bạn".
Hãy để gvn là nơi chắp cánh ước mơ.

 

Hạ Long là tên riêng, dịch là giết nhau đấy.

IMO Khai Quang Nhân Địa Hạn Nhân cũng được, nếu ko có term nào khác thì tự chế cho vui, nghe giống kiểu đi nương làm rẫy. Nhưng vì tiếng Hán/Nhật đều đưa sang Hán Việt được nên trường hợp này sinh Tàu thì phải dùng Quang chi Dân và Địa chi Dân, nghĩa đen là Dân của ánh sáng và dân của mặt đất. Tiếng Anh dịch Enlightened là đã được khai sáng thì dùng chữ giác ngộ chứ ko phải khai quang, là chữ 開光 = làm rẫy/mở ra cho sáng sủa/khánh thành tượng phật, mang nghĩa sai hoàn toàn so với bản gốc lẫn bản dịch tiếng Anh.

Dỗi mẩy, phản ứng tiêu cực quá nên bị xúm vào làm thịt thôi, chứ cứ "ok e sẽ tìm hiểu thêm" thì đâu ai sờ chim làm gì D: